خرزهره

خَرزَهره درختچه‌ای سمی و همیشه‌سبز از راسته گل‌سپاسی‌سانان (Gentianales)، تیرهٔ خرزهرگان (Apocynaceae) است که به طور معمول در پارک‌ها برای اهداف زینتی کاشت می‌شود.

این گیاه را در فارسی گیش، شبرنگ، جار، پهی و پی‌خوره نیز می‌نامند.برگ خرزهره به برگ بید شبیه‌است ولی از برگ بید ستبرتر و بزرگ‌تر است. گل‌های سرخ و سفید دارد و حیوانات اگر برگ آنرا بخورند می‌میرند.

خرزهره دارای ساقه بسیار و برگهای سه تائی و گلهای رنگین که در نقاط گرم و خشک می‌روید و همه آن بواسطه «گلیکوزوئیدهای قلبی» موجود در آن بویژه اولئاندرین سمی است . گونه خودروی این درختچه در جنوب ایران از جمله در حوالی جهرم و لار و جزایر خلیج فارس و بندرعباس و سیرجان دیده شده‌است.

گیاه شمعدانی

این گیاه سر سخت که انواع آن رنگ‌های بسیار متنوعی دارند، در تمام طول تابستان گل دارد. شمعدانی به دلیل گل‌های پر و زیبایش محبوب ما می‌باشد. تنوع شمعدانی‌ها به گونه ایست که می‌توان برای هر باغچه‌ای با توجه به موقعیتش یک شمعدانی مناسب یافت، به عنوان مثال برای باغچه کوچک، بزرگ، خشک، مرطوب و حتی سایه، انواع مختلفی از آن وجود دارد که در کنار گیاهان دیگر هم، ترکیبات زیبایی به وجود می‌آورند. این گیاه مقاومت لازم برای جابجایی از باغچه به درون گلدان و همچنین دمای پایین را دارد.

راهنمای پرورش این گیاه 

گیاه شمعدانی در انواع خاک‌ها به خوبی رشد می‌کند، مگر مواردی که خیلی مرطوب باشند. اگرچه بیشتر انواع این گیاه در آفتاب مستقیم ویا در نیمه سایه به خوبی رشد می‌کنند ولی برخی انواع آن (Geranium Phaeum و Geranium Nodosum) در سایه کامل رشد بهینه می‌کنند. بهترین دما برای این نوع گیاه دمای زیر ۲۱ درجه سانتی گراد می‌باشد. شمعدانی حدوداً ۱۸ ماه زندگی می‌کند، اگر در دوره زمستان آن را به درون منزل منتقل کنید، و در یک محیط خنک ولی در معرض نور آفتاب قرار دهید، گل می‌دهد، ولی نه به آن اندازه که در تابستان پر گل بوده است. نگهداری این گیاه در زمستان مشکل‌تر می‌باشد، به عنوان مثال لازم است به آن کمتر آب بدهید (خاک نیمه خشک) و آن را تا ۱/۳ هرس کنید و ماهی یک بار کود دهی کنید.

خرید و کاشت گیاه 

زمان خرید شمعدانی دقت کنید که یک گیاه پر برگ را که جوانه‌های زیادی دارد، انتخاب کنید. بهترین زمان کاشت این گیاه در بهار و پاییز می‌باشد، ولی در هر زمان دیگری نیز می‌توان آن را کاشت. اگرچه می‌توان آن را از طریق قلمه زدن و یا با کاشت تخم تکثیر کرد، ولی اغلب علاقمند هستند یک گلدان آماده آن را تهیه کرده و از آن مراقبت نمایند.

موارد مرتبط 

با وجود طیف رنگی متنوع این نوع گیاه که شامل رنگ‌هایی مثل آبی، صورتی، قرمز، زرشکی و سفید می‌باشد، در ترکیب با گیاهان دیگر هیچ مشکلی نخواهیم داشت. از ویژگی‌های مفید دیگر این گیاه گل‌های فراوانی است که حتی در سایه کامل هم رشد می‌کنند. از بهترین انواع آن می‌توان از گرانیم مکرورهیزم (Geranium Macrorrhizum) نام برد، که با گسترش ساقه‌های درونیش باعث می‌شود روی سطح خاک به طور کامل پخش شده و سطح خاک را برای رشد اکثر علف‌های هرز نفوذ ناپذیر و غیر قابل رشد می‌کند.

هرس کردن 

برگ‌ها و ساقه‌های اکثر انواع این گیاه، در فصل پاییز خشک می‌شوند؛ به همین دلیل باید ساقه و برگ‌های خشک آن را گرفته و آن را برای شاخه و برگ‌های تازه در فصل بهار آماده کنیم.

تغذیه گیاه 

اگر چه این گیاه نیاز به خاک خاصی ندارد، ولی تغذیه گیاه با یک کود ساده و کمپوست، باعث شادابی و پر گلی شمعدانی شما در ۴ فصل سال (از تابستان تا شروع فصل سرما) می‌شود. برای رشد هرچه بهتر آن‌ها، بهتر است گل‌های خشک شده را جمع آوری کرده تا جا برای رشد گل‌های تازه فراهم شود.

تکثیر 

اکثر شمعدانی‌ها را به شیوه تقسیم کردن در فصل بهار تکثیر می‌کنند. ولی در مورد بعضی از انواع آن مثل گرانیوم والیچیانوم (Geranium Wallichianum) (از انواع Boxton)، ازآنجا که ساقه آن بیش از حد کوتاه می‌شود، استفاده از این شیوه با مشکل همراه است. بهترین شیوه برای تکثیر این نوع گیاه، اگرچه باعث تفاوت ظاهری جزئی بین فرزندان و گیاه مادرمی شود، از طریق کاشت تخم آن می‌باشد.

شمعدانی‌هایی را که دارای ساقه‌های رونده (مثلاً Geranium Ann Folkard) می‌باشند، می‌توان از طریق قلمه زدن تکثیر کرد. این قلمه‌ها را باید از طرف تازه بریده شده در خاک قرار داد. ساقه را از بالای گره (جایی که برگ‌ها می‌رویند) طوری ببرید که ۲. ۵ سانتی متر ساقه صاف داشته باشد. سپس آن را در کمپوست قلمه قرار دهید. قلمه را باید آب داده، با پوشش پلاستیکی بپوشانید و آن را در یک محفظه شیشه‌ای خنک قرار دهید.

رفع مشکل 

گیاه شمعدانی یک گیاه کم دردسر و مقاوم می‌باشد، در نتیجه به ندرت دچار بیماری یا آفت می‌شود. گاهی، اواخر سال گیاه گرانیوم پراتنس (Geranium Pratense) پودر سفید رنگ کپک مانندی می‌گیرد که با کوتاه کردن شاخه‌هایش درمان می‌شود و باعث می‌شود گیاه در مدت کوتاه چند هفته‌ای شاخه‌های جدید بدهد.

خارمریم

خار مریم (Silybum marianum) نام گیاهی دارویی است از خانواده گل‌ستاره‌ای‌ها. این گیاه خود رو بوده و در صحراهای ایران به عمل میآید.

نام‌های دیگر این گیاه خار علیص و (به عربی) عکوب هستند.این گیاه به حالت خودرو و در ایران بیشتر در دره هراز، دشت مغان، مناطقی از خوزستان و کلاردشت می‌روید. خار مریم در درمان ناخوشی‌های گوناگون و از جمله بیماری‌های کبد مؤثر است. بخش‌های درمانی این گیاه دانه و برگ آن است و ماده موثر درمانی آن سیلی‌مارین است که در کاهش کلسترول خون سودمند است.

برگ‌های این گیاه حاوی ماده تلخ و مقوی است و برای درمان کاهش اشتها و نارسایی گوارشی مصرف می‌شود. درمان ناراحتی‌های کبد، کیسه صفرا، طحال، کولیک ناشی از سنگ‌های صفراوی و زردی از دیگر کاربردهای دانه آن است.داروی ساخته‌شده از آن در ایران با نام «لیورگل» به بازار آمده و که به صورت قرص‌های ‪ ۷۰‬میلی گرمی در دسترس قرار دارد.

سیکلمن پورپوراسنس

با نگهداری سیکلمن پورپوراسنس در آپارتمان خود، از رنگ زیبا و عطر شامه نواز آن بهره مند شوید.

این نوع سیکلمن دارای برگ‌های جالبی به شکل قلب است که سبز ساده و یا با نقش‌های نقره‌ای هستند. بر خلاف اکثر گونه‌ها، این گیاه برگ‌هایش را از دست نمی‌دهد. رنگ گل‌هایش دارای تنوعی از رنگ صورتی کم رنگ تا سرخ می‌باشد که با رایحه‌ای خوش همراه است. این گیاه در سایۀ درختان و بوته‌های بزرگ و جایی که خاک برگ دارد، بهتر رشد می‌کند. اگر پورپوراسنس از مرحلۀ پیاز کاشته شود، یک یا دو فصل زمان می‌خواهد تا خوب رشد کند؛ پس بهتر است این گیاهان را زمانی که در گلدان سبز شده‌اند، تهیه کنید. 

میوه هایی عجیب و شگفت انگیز

---

آیا تا حالا این میوه‌ های شگفت‌ انگیز را دیدید؟ میوه‌ های عجیب و غریب، بیشتر در  نواحی گرمسیری رشد می ‌کنند. میوه‌ هایی با‌ اشکال و طعم‌ های متفاوت با آن چه که ما تا به امروز می‌ شناختیم. کشورهایی مانند؛ تایلند، مالزی، فلیپین، تاهیتی، هنگ کنگ، سنگاپور، ویتنام، آفریقای جنوبی.... میزبانان اولیه این میوه‌ ها هستند.

میوه‌ هایی با شکل و شمایل عجیب، بوهای بد و تند، طعم‌ های تلخ و گزنده و قیمت‌ های بسیار بالا دارای فواید بسیار برای انسان و حیوانات هستند.

در اینجا به معرفی تعدادی از این میوه ‌ها می ‌پردازیم:

نونی میوه ‌ای است که در مناطق معتدل استوایی مانند تاهیتی رشد می ‌کند. پرندگان عاشق این میوه هستند. این میوه برای بیماری‌ های پوستی، درد، سرماخوردگی، فشار خون بالا، افسردگی، ورم مفاصل، آسم، دیابت، سرطان و ... مفید است.

جک فروت میوه ی بومی جنگل های پُر باران جنوب و جنوب شرقی آسیا است. کاشت این میوه به دلیل خواص آن به بسیاری از نقاط مانند؛ هند، جنوب شرق آسیا، مرکز و شرق آفریقا و فیلیپین گسترش یافته است.

این میوه، بزرگ ترین میوه ی درختی جهان شناخته شده است. پوستی بسیار ضخیم دارد و رسیده ی آن 36 کیلوگرم وزن و تا 90 سانتیمتر طول و 50 سانتیمتر قطر دارد. گوشت آن زرد یا نارنجی است. طعم شیرین و خوشمزه دارد.

دوریان میوه ای با بوی تند و قوی است! بعضی افراد بوی آن را زننده و بد می دانند. طعمی شبیه آواکادو دارد. با این وجود پُر فایده، خوشمزه و گران است. عنوان پادشاه میوه‌ ها را در جنوب و شرق آسیا به خود اختصاص داده است. این میوه از ارزش صادراتی بالایی برخوردار است. آبنبات ‌های آن هم در سوپر مارکت ‌ها موجود است.

منگوستین منشاء اولیه ی این میوه ی ناشناخته است. عده‌ای بر این باورند که این میوه متعلق به جزایر ساندا یا جنگل‌ های مالایا است. این میوه به عنوان  " ملکه میوه هایی استوایی " شناخته شده است. گوشت این میوه سفید رنگ است و طعم شیرین و تند دارد.

پیتایا یا اژدها میوه از میوه‌ های ویتنام و مناطق گرمسیری است. میوه‌ ای از گونه ‌های مختلف کاکتوس که  تنها شب‌ ها شکوفه‌ به رنگ سفید می ‌دهد. به همین دلیل به آن "ملکه شب" هم می ‌گویند. اژدها میوه در دو رنگ رشد می کند. هر دو رنگ دارای دانه های خال دار کوچک سیاه و سفید هستند. رنگ سفید آن، کمی طعم ترش دارد و رنگ قرمز تیره کمی طعم شیرین دارد.

رمبوتان میوه ای است شیرین با پوست مودار، ضخیم و قرمز رنگ که گوشت آن سفید با یک هسته بزرگ در وسط آن است. این میوه در کشورهای آسیای جنوب شرقی یافته می‌ شود. این میوه دارای خواص دارویی است. بومیان برای آن دستورات خاصی دارند.

کارامبولا، ستاره میوه یا پنج انگشتی میوه ی ستاره‌ ای شکل و بومی جنوب شرقی آسیا مالزی است. این میوه توسط پرتغالی ها به مناطق مختلف برده شده است. میوه های کوچک و شیرین مانند مرکبات هستند که طعم خوشمزه و تازه ‌ای دارند این میوه خواص درمانی در افسردگی و شادابی و نشاط بدن دارد.

لیچی میوه‌ ای گرمسیری است که در آفریقای جنوبی رشد می کند. این میوه طعم شیرینی دارد. شکل قلب و به رنگ قرمز یا صورتی است. بافت داخل پوست سفید و آب دار که دارای یک هسته سیاه است.

این میوه منبع غنی از ویتامین C، کلسیم، پتاسیم و فسفر است. این میوه برای درمان سرفه، زخم های گوارشی و استحکام بدن پیشنهاد می‌ شود.

کیوانوملون یا خربزه شاخدار جزء میوه های استوایی است. این میوه‌ ظاهری خشن، طعمی بین لیمو و موز دارد. در واقع از خانواده ی خیار است. تازه ی آن سالاد یا دسر را بسیار خوش طعم می‌ کند.

بودا هندز یا دست بودا میوه‌ ی مرکباتی است. این میوه عجیب، غریب و غیر معمول ‌ترین میوه ی کشت شده در جهان است. همچنین از قدیمی ترین دانه‌ های مرکباتی در کشاورزی محسوب می‌ شود. دست بودا، میوه ‌ی بزرگ، سنگین با پوست ضخیم است که مانند دست بودا ظاهر می شود. جزء میوه‌ های شیرین است.

نکته ی جالب این است که برای دریافت اطلاعات از گوشه کنار این جهان ناشناخته، مانند، این میوه‌ های عجیب و غریب باید از رسانه های دیجیتال، دنیای اینترنت تشکر کرد. شاید اگر رسانه‌ های پیشرفته ی دیجیتال وجود نداشتند، ما هرگز از وجود چنین میوه ‌های عجیب و غریب در دنیا مطلع نمی‌ شدیم و حتی  تصاویر آن ها را هم نمی ‌توانستیم ببینیم.

ما این امکانات را مدیون نخبگان دنیای اینترنت هستیم. شاید روزی فرا برسد که بتوان از طریق همین رسانه‌ های دیجیتال طعم این میوه‌ های عجیب را هم چشید!

عجیب ترین گیاهان دنیا

به من دست نزن!
اگر به این گیاه دست بزنی چیز عجیبی را می‌بینی؛ این که ظرف مدت چند ثانیه، برگهای گیاه پژمرده می‌شوند. اما ناراحت نباش! به محض این که گل احساس کرد خطری تهدیدش نمی‌کند، برگهایش باز شده و مثل روز اولش می‌شود. در واقع، این عمل یک جور مبارزه است تا حیوانهای علف‌خوار آن را نخورند. البته وقتی که هوا تاریک می‌شود، برای صرفه‌جویی در مصرف آب خودش را جمع می‌کند تا سطح تماس کمتری با هوا داشته باشد. پس می‌توان اسمش را گذاشت: نازک نارنجی صرفه جو!


گیاه سنگی!
این گیاهان ریز هستند و ریگی شکل؛ اگر گل نداده باشند، ممکن است فکر کنید خرده سنگ‌اند، ولی وقتی به آنها دست بزنید می‌بینید نرم و توپر هستند. محل زندگی این گیاهان صحرا و منطقه های گرم است. حیوانها علاقه زیادی به خوردن آنها دارند، چرا که آبدار هستند و خوردن آنها به رفع تشنگی کمک می‌کند. البته اگر حیوانی بتواند میان ریگزار این ریزهای خوشمزه را تشخیص بدهد!

گلِ دوست نداشتنی!
چه گل زیبایی! چه قدر هم بزرگ! بگذار از نزدیک ببینم. وای نه! چه بوی بدی دارد، حالم دارد به هم می‌خورد! بهتره از اینجا دور شویم! بوی این گل، مثل بوی گوشت فاسد است. اما لابد از خودتان می‌پرسید که چرا بوی این گیاه به این بدی است، آن قدر که هیچ کسی دوست ندارد آن را در خانه اش نگه داری کند؟! تازه این گل، جزو بزرگ ترین گلهای دنیاست! بوی این گل سبب تحریک گیاهان دیگر می شود تا گرده افشانی کنند. حالا شما چه اسمی برای آن پیشنهاد می‌کنید؟!

حشره‌خوارهای بیچاره!
این گیاهان به گوشت خوارها معروفند؛ اما در واقع آنها حشره خوار هستند، نه گوشت خوار! و این که حشره را نمی‌خورند، بلکه شکار را گیر می‌اندازند و باعث مرگ آن می‌شوند. وقتی بدن حشره تجزیه می‌شود، آمینو اسیدها توسط برگها جذب می‌شوند. بیشتر این گیاهان در خاکهای نامرغوب می‌رویند، به همین دلیل از بدن حشرهها به عنوان یک ماده مغذی استفاده می‌کنند. با این توضیح‌ها بهتر نیست اسم دیگری برای آنها پیدا کنیم؟!

همیشه زنده!
دشمن گیاهان چیست؟ بی آبی، نه؟ اما برای از بین بردن این گونه از سرخس، نباید منتظر باشید تا در اثر آب ندادن خشک شود! این گیاه عجیب بعد از این که آب کافی به آن نرسید، به شکل یک توپ جمع می‌شود و برای سالها به همین شکل باقی می‌ماند. به محض این که آب درون شاخه‌هایش برود، دوباره باز شده و بعد از مدتی سبز و مثل روز اول می‌شود! حتما می‌‌توانید حدس بزنید که خانه این گیاه در چه منطقه هایی از زمین است؟

کنار

کنار

کنار میوه درخت سدر است. کنار میوه‌ای گرمسیری، سرشار از ویتامین اما ناشناخته است.

مرکز پیدایش درخت کنار جنوب آسیای مرکزی شامل شمال غرب هند، افغانستان و مناطقی از تاجیکستان، ازبکستان و چین است. درختان خودروی کنار در مناطق گرمسیری ایران و عمدتا در استان­های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، بوشهر و خوزستان یافت می‌شوند که به صورت پراکنده روییده و مردم از میوه‌های آن استفاده می‌کنند. کشت تجاری کنار به صورت باغ یکدست از ارقام پیوندی مرغوب در جنوب بلوچستان از حدود ۵۰ سال پیش متداول بوده که عمدتا این ارقام از هند و پاکستان به کشور ایران وارد شده‌اند. با توجه به‌ اقتصادی بودن محصول برداشت شده و وجود بازار مصرف مناسب برای میوه آن در سالهای اخیر سطح زیر کشت این محصول در شهرستانهای چابهار، نیکشهر، سرباز و حواشی ایرانشهر رو به گسترش است. کنار میوه مغذی و سرشار از ویتامین C و مقادیر نسبتا خوبی از ویتامین B ،E و محتوی کلسیم، فسفر و آهن است. ارزش غذایی‌ میوه کنار از لحاظ پروتیین، مواد معدنی، کلسیم، فسفر، کاروتن و ویتامین از سیب غنی­تر و میزان کالری و ویتامین سی آن نسبت به پرتقال بیشتر است. میوه آن براحتی هضم و اثر ملین‌ دارد و آن شیرین و خوشمزه است. درخت کنار مقاوم­ترین درخت میوه به صورت درختچه‌ای کوچک، خاردار با تاج پهن است. درخت کنار نسبت به خشکی و خاک­های شور و قلیایی مقاوم و سازگار است. این درخت در تابستان به خواب می‌رود که باعث کاهش نیاز آن به آب و میزان تبخیر می‌شود. بنابراین بر خلاف مرکبات زمان کاشت نهال کنار، فصل تابستان است. اجزا درخت کنار هم دارای مصرف دارویی از جمله ریشه و پوست آن برای رفع اسهال خونی کابرد دارد. همچنین مغز بذر کنار مقوی بوده و از برگ آن برای معالجه زخم بهره گرفته می‌شود. از خشک شده برگ سدر برای شستشوی موی سر استفاده می­شود و به دلیل خواصی که دارد موجب استحکام مو می­شود. از چوب آن برای ساخت ابزارآلات کشاورزی، صنایع دستی و زغال استفاده می‌شود. در اهمیت درخت سدر همین بس که پیامبر اسلام در مورد آن سخن گفته اند. پیامبر گرامی در مورد سدر فرمودند :آب دادن به سدر همانند آب دادن به فرد تشنه است. همچنین فرمودند: هرکس درخت سدر را قطع نماید خدا او را در آتش جهنم می­ افکند. در موارد اجباری قبل از قطع درخت سدر بهتر است قربانی داده و استغفار کنیم.