گیاهان خانگی معطر

یک گیاه خانگی که به آسانی می توان از آن مراقبت کرد و عطر شیرینش فضا را پر می کند، انتخاب خوبی برای دادن هدیه است.

در این مطلب چند گونه گیاه گل دار معرفی شده است. همه آن‌ها گیاهان لطیفی هستند که در طی زمستان در داخل خانه گل می‌دهند و می‌توانند در طول تابستان هم در خارج از خانه گل دهند (یعنی این گیاهان در آب و هوای گرم‌تر می‌توانند در تمام طول سال در خارج از خانه رشد کنند، ولی در مورد مناطق سرد‌تر در طول فصول سرد، گیاهان خانگی فوق العاده‌ای برای پرورش هستند). به علاوه عطر این گیاهان توسط صنایع عطرسازی بازیابی شده است.
به یاد داشته باشید که وقتی این گیاهان گل می‌دهند، گلبرگ‌های آن‌ها می‌تواند به آسانی کبود رنگ شود یا بیفتد. به همین دلیل بهترین کار این است که وقتی آن‌ها را حرکت می‌دهید، کل گلدان را در یک گلدان بزرگتر زینتی قرار دهید. برای زهکشی ته گلدان بزرگ تر را با لایه از شن پر کنید، سپس گیاه را همراه گلدان داخل آن قرار دهید و برای محافظت از مبلمان خود در مقابل هر گونه رطوبتی، لایه سطحی از چوب پنبه (موجود در مراکز باغبانی) را به کار ببرید.
 یاسمن نارنجی ('Murraya exotica 'Orange Jasmine)
این گونه از یاسمن که عضوی از دسته‌ای بیش از ۲۰۰ درختچه و گیاه بالارونده همیشه سبز و برگریز است، در تمام سال گل می‌دهد و به خاک اسیدی احتیاج دارد.
یاسمن صورتی ( Jasmine polyanthum)
این یاسمن که در زمستان گل می‌دهد و رونده است، می‌تواند در چارچوب تزئینی پرورش یابد و برای سبدهای آویزان ایده آل است. برای رشد بهینه و جوانه زدن این گل که به خاطر رشد زیاد، عطر شیرین و مراقبت آسان آن معروف است، طی زمستان و پاییز می‌توان آن را در طاقچه پنجره‌ای سرد قرار داد. این گیاه برای شکوفه زدن به حداقل دمای 2 درجه سانتیگراد و حداکثر دمای یک شب زمستانی زیر 16 درجه، احتیاج دارد. طی زمستان به آن کم آب داده و هر ماه کودی با نیتروژن پایین به پای آن بریزید.
یاسمن ستاره ای ( Jasmine nitidum)

این گیاه بزرگ، پرعطر و پرپشت که به نام یاسمن وفادار یا ستاره‌ای معروف است، در تمام سال از گل‌های کوچک ستاره‌ای شکل و برگ‌هایی به رنگ سبز براق برخوردار است. به خاطر رشد آهسته‌تر این گیاه نسبت به سایر یاسمن‌ها و نیاز آن به آفتاب کامل، برای طاقچه پنجره ایده آل است و با حداقل دمای ۵۰ درجه در گلدان به ارتفاع 30 تا 90 سانتی متر رشد می‌کند.

مرکبات

بسیاری از مرکبات، مثل لیموی میر (Meyer)، می‌توانند گیاهان خانگی فوق العاده‌ای باشند شکوفه‌های معطر آن‌ها در ‌‌نهایت به میوه تبدیل می‌شود.

پچولی/نعناع هندی (

Pogostemon patchouli)

این گیاه که به خاطر روغن معطر آن مشهور است، بومی پاراگوئه و هند شرقی و غربی می‌باشد. گل‌های کوچک و نسبتاً سفید آن سایه‌ای بنفش رنگ دارد، به ارتفاع 60 تا 90 سانتی متر رشد می‌کند و در کنار پنجره‌ای آفتاب گیر به بهترین نحو عمل می‌نماید.

روناسیان (Gardenia)

روناسیان‌ها که دسته‌ای متشکل از حدود ۲۰۰ گونه استوایی هستند، به خاطر عطر متمایز و گل‌های مداومشان معروف هستند.اگر رطوبت در همه جای خاک آن‌ها برابر باشد و نور ملایم و روشن به آن‌ها بتابد، به خوبی در فصل تابستان در محیط خارج از خانه نیز رشد می کنند. توصیه می‌شود که از خاک ترکیبی اسیدی استفاده کنید.

 سیکلمن 

پرسیسیوم

 (Cyclamen persicum)

این گیاه که عضوی از دسته‌ای متشکل از حدود ۱۹ گونه از گیاهان چندساله گره دار است، بومی مدیترانه، ایران و سومالی می‌باشد. این نوع سیکلمن دارای برگ‌های قلب شکل و گل‌های مختصری است که عطری شیرین دارد ولی خیلی قوی نیست.

برای اطلاعات بیشتر در مورد خانواده سیکلمن ها به بخش جستجوی باغبانی سایت مراجعه کنید.
پامچال (Primrose)

این گیاه گل‌های رنگارنگ و معطری دارد که تقریباً ۶ هفته دوام می‌آورند.

پوتوس

پوتوس، گیاهی بوته‌ای و همیشه سبز است. در طول تابستان رنگ آن سبز و سفید می‌باشد و ارتفاع آن به 3 متر می‌رسد.

کود دهی

در طول بهار به طور مرتب از کود سرشار از نیتروژن و پتاسیم استفاده کنید تا به رشد و نمو گیاه کمک شود. برای کود دهی هر ۱۵ تا ۲۰ روز، کود را به آب آبیاری اضافه کنید.

آبیاری

این گیاه را به طور مرتب آبیاری کنید و با ۲ تا ۳ لیوان، خاک را عمیقاً مرطوب کنید. همیشه برای آبیاری بعدی صبر کنید تا خاک خشک شود. آب را نباید داخل زیر گلدانی‌‌ رها کنید. زیرا آب راکد باعث ایجاد بیماری‌های قارچی می‌شود.

نور دهی

توصیه می‌کنیم که این گیاه را در مکانی نسبتاً روشن قرار دهید. البته نه در نور مستقیم آفتاب، زیرا نور آفتاب ممکن است به برگ‌های آن آسیب برساند. برای رشد متعادل آن، بهتر است گیاه را در مکانی زیر سایه، که فقط در خنک‌ترین ساعات روز نور آفتاب به آن می‌تابد، قرار دهید. توصیه می‌کنیم این گیاه را در خانه یا گلخانه گرم قرار دهید. وقتی که دما از ۱۵ درجه سانتیگراد بیشتر شد، می‌توانید آن را بیرون بگذارید.

کلیات

این گیاه دارای رشد عرضی است، بنابراین بیشتر به پهنای آن اضافه می‌شود. پوتوس، گیاهی بوته‌ای و همیشه سبز است. در طول تابستان رنگ آن سبز و سفید است. گونه‌های بالغ آن، سایز متوسطی دارند و ارتفاع آن‌ها به ۳ متر می‌رسد.

مراقبت

از آنجا که در اوایل فصل بهار دما در روز افزایش می‌یابد، بهتر است یک مراقبت آینده‌نگر را در پیش بگیرید؛ این کار با استفاده وسیع از حشره‌کش‌ها که باید زمانی باشد که گیاه گل‌داری در باغچه وجود ندارد، میسر می‌گردد. قبل از این‌که جوانه‌ها بیش از حد بزرگ شوند، بهتر است از قارچ‌کش‌ها نیز به مقدار زیاد استفاده کنید تا از پیدایش بیماری‌های قارچی که در صورت افزایش رطوبت هوا به راحتی منتشر می‌شوند، جلوگیری کنید.

نحوه جوانه زدن

این گیاه را گاهی اوقات پوتوس طلایی (golden pothos)، پیچک شیطان (devil's ivy)، تاک نقره‌ای (silver vine) و گیاه پول (money plant) نیز می‌نامند. این گیاه در گلخانه‌ها رایج بوده و پرورش و نگهداری از آن ساده است. حتی یک یا چند جوانه از آن، می‌توانند بدون خاک ریشه بزنند.

دستورالعمل

1. نخست گلدان مورد نظرتان را تهیه کنید – ترجیحاً یک گلدان دارای کفه تخت و بدنه یکنواخت. هنگام انتخاب گلدان به یاد داشته باشید که قرار است آن را پر از سنگ‌های شیشه‌ای کنید. بنابراین گلدانی با شکل و اندازه مناسب گیاه‌تان انتخاب کنید.
2. سپس سنگ‌های شیشه‌ای به رنگ دلخواه‌تان را انتخاب کنید. ریشه‌ها دور این سنگ‌ها رشد خواهند کرد. در حالی که سنگ‌ها را داخل گلدان قرار می‌دهید، جوانه گیاه را در جای خود نگه دارید. در یک گلدان می‌توانید بیش از یک جوانه بکارید. سنگ‌ها را آرام داخل گلدان قرار دهید. آن‌ها گیاه را در جای خود محکم می‌کنند. شاید لازم شود چندین بار این کار انجام دهید تا گیاه در وضعیتی که دوست دارید، قرار گیرد.
3. سپس مطمئن شوید که آیا از چیدمان گیاه راضی هستید یا خیر و گلدان را با آبی که نه خیلی گرم و نه خیلی سرد باشد، پر کنید. سعی کنید دمای آب با دمای محیط یکسان باشد تا به گیاه شوک وارد نشود.
4. این گیاه خانگی را جلوی دید گذاشته و منتظر رویش ریشه‌هایش باشید. پس از رویش ریشه‌ها می‌توانید گیاه را در گلدان بکارید یا اگر دوست داشتید آن را داخل گلدان (شیشه‌ای) پر از سنگ‌تان نگه دارید.

داغداغان

داغداغان درختی است برگ‌ریز از راستهٔ گل سرخ از تیرهٔ شاهدانگان جنس داغداغان‌ها† که می‌تواند میان ۲۰ تا ۲۵ متر ارتفاع پیدا کند.

داغداغان بیشتر به عنوان یک گیاه زینتی کاشت می‌شود زیرا در برابر آلودگی هوا مقاوم است و طول عمر زیادی دارد.رویشگاه داغداغان مناطق سنگلاخی و باغچه‌ها و ایوان‌های طبیعی است. این درخت در آبخیزداری و ایجاد پوشش در نقاط سنگلاخی کاربرد دارد. کشت داغداغان موجب ایجاد امنیت در برابر خطرات سیل، فرسایش خاک و ریزش کوه و غیره می‌شود.

در ایران باستان از درخت داغداغان برای نشانه‌گذاری محل اموال زیرخاکی استفاده می‌شده‌است.این درخت در فرهنگ ترکمن، مقدس و محترم است. ترکمن‌ها چوب آن را به شکل خاص تراشیده و به گردن کودک می‌آویزند تا چشم نخورد. نقش داغداغان هم برای جلوگیری از "نظر خوردن" در فرش ترکمنی بافته می‌شود.به نقل از لغتنامه دهخدا، در گویش اصیل شمیران تهران به درخت داغداغان «ته» و در گویش مردم دیلمستان به داغداغان تادانه می‌گویند

ارکیدۀ سیمبیدیوم

آیا دوست دارید با یک گل باستانی آشنا شوید؟ سیمبیدیوم، از 2500 سال پیش تا کنون کشت می شده است!

طبق اسناد موجود این گل از ۵۰۰ قبل از میلاد در زمان کنفوسیوس، یعنی ۲۵۰۰ سال پیش، در چین پرورش می‌یافت.

نحوۀ کشت آن بسیار آسان است و با رعایت برخی اصول گل‌کاری، هر سال گل می‌دهد.

این گیاه دارای شبه پیاز (پیاز کاذب) و همچنین برگ‌های بسیار درازی است. از اعماق این شاخ و برگ‌های زیبا، گل‌هایی با شاخۀ محکم و بلند، معمولاً به حالت مستقیم و در برخی گونه‌ها با حالتی افتاده می‌رویند.  

رطوبت و دما

سیمبیدیوم (Cymbidium) می‌تواند از گرمای بسیار زیاد تابستان (بین ۱۰-۱۸ درجه سانتی گراد) تا دمای خنک و ملایم شب را تحمل کند. هوای سرد (حتی تا ۲- درجه سانتی گراد) برای چند ساعت در شب نمی‌تواند به گیاهی که به این آب و هوا خو گرفته است، آسیبی برساند. اما همین که غنچه یا گل بدهد، نباید در دمای زیر ۱ درجه سانتی‌‎گراد قرار گیرد. به طور کلی این گیاه همیشه باید از یخ زدگی محافظت شده و رطوبتش بین ۵۰ تا ۷۵ درصد باشد.

جریان هوا

جریان خوب هوا برای رشد این گیاه لازم است. گلخانه را هر زمان که شرایط آب و هوایی اجازه بدهد، تهویه کنید. همچنین بهتر است برای به جریان انداختن هوای گلخانه از یک پنکۀ قوی استفاده کنید. با این روش گیاهانی که رو به بیرون ایستاده‌اند، بهتر تهویه می‌شوند.  

نور

در صورتی که سیمبیدیوم را در گلخانه پرورش می‌دهید، باید توجه کنید که این گیاه در طول تابستان به ۵۰% تا ۶۰% سایه نیاز دارد تا از سوختن برگ‌ها یا از قرار گرفتن آن در سایۀ بیش از حد، جلوگیری شود. اگر در این فصل آن‌ها را بیرون از منزل پرورش می‌دهید، آفتاب صبح زود برای آن‌ها خوب است؛ اما باید سایه بانی در برابر نور زیاد خورشید برای آن‌ها فراهم کنید. سیمبیدیوم شما از نور خورشید صبح و غروب بیشترین بهره را می‌برد، اما در برابر نور داغ میان روز به محافظت احتیاج دارد. برگ‌های سبز این گل با سایۀ زرد نشان می‌دهند که گیاه می‌تواند از حداکثر نور خورشید استفاده کند و برگ‌های سبز تیرۀ آن نشان می‌دهند که به آفتاب زیادی نیاز ندارد.

آبیاری

هرگز اجازه ندهید که خاک گل خشک شود و همیشه آن را مرطوب نگه دارید. معمولاً یک بار درهفته آب دهی کافی است، اما در روز‌های گرم تابستان شاید لازم باشد که دو بار در هفته نیز به آن آب بدهید. سعی کنید قبل از اواسط روز به آن آب بدهید تا از رویش جوانه‌های جدید جلو گیری نکند. هر وقت که ممکن بود از آب باران برای این کار استفاده کنید.

کود دهی 

بعد از هر چهار بار آب دهی، خاک گل را با آب باران خالص پر کنید. از ماه بهمن تا تیر از کودهای دارای مقادیر زیاد نیتروژن (۹-۹-۲۵) و از ماه شهریور تا دی از کود دارای مقدار نیتروژن پایین (۲۵-۲۵-۶) استفاده کنید. یک بار در ماه هم به ازای هر گالون آب، یک قاشق چای خوری کود بریزید.

بهترین زمان تعویض گلدان و جداکردن سیمبیدیوم (Cymbidium)، بین آخر بهمن تا آخر اسفند است. به‌طور کلی اگر گیاهان در ظرف قرار داه شوند، بهتر رشد خواهند داشت. اگر گیاهان شما آنقدر رشد کرده‌اند که در گلخانه جا نمی‌شوند و فکر می‌کنید که باید آن‌ها را جدا کنید، با استفاده از یک قیچی استریل، هر بخش گیاه را طوری که حداقل ۳ پیاز داشته باشد، از ساقۀ زیرزمینی آن ببرید. ساقه‌های جداشده را با استفاده از خاک پیت (خاک تورب دار) و بارک (پوست درخت) بکارید. حداقل تا سه هفته به آن آب ندهید. فقط برای جلوگیری از خشک شدن برگ‌ها، پیاز و خاک آن را با اسپری دستی نمناک کنید.

مراقبت های مهم از سیمبیدیوم

1. وقتی که سیمبیدیوم (Cymbidium) خود را دریافت کردید، اول از همه برای آنجایی تعیین کنید و تا حدی که می‌توانید خیلی کم جای آن را عوض کنید.
2. وقتی گیاه به آب و هوای خاصی عادت کرد، اگرجای آن را عوض نکنید، سالم‌تر خواهد ماند.
3. بعد از دریافت گل ۱۲ - ۱۰ روز به آن آب ندهید. پس از اولین آب دهی، یک بار در هفته به آن آب بدهید. پس از اتمام کار و قبل از قرار دادن آن در گلدان تزئینی، دقت کنید که همۀ آب اضافی از ته گلدان بیرون آمده باشد.
4. خمیدگی و حالت تقریباً افتاده دربرگ و ساقۀ تمامی گیاهان طبیعی است. این امر در سیمبیدیوم نیز طبیعی بوده و به هیچ وجه عمر گل را کوتاه نمی‌کند.

روناس

روناس (نام علمی: Rubia tinctorum) گیاهی است که به حالت خودرو در مناطق مدیترانه، در شمال آفریقا و بعضی مناطق آسیا می‌روید.

ساقه این گیاه پوشیده از خارهای ریز می‌باشد و ارتفاع آن تا حدود دو متر می‌رسد. روناس با استفاده از خارهای ریزی که دارد به دیوار و درختان می‌چسبد و بالا می‌رود.برگهای آن بیضی، نوک تیز و دراز بوده که به صورت گروهی و به شکل چتر از کنار ساقه بیرون می‌آید. گلهای روناس کوچک و به رنگ زرد مایل به سبز می‌باشد. میوه آن گوشتی و به رنگ تیره‌است. ریشه آن به نام روناس معروف است به رنگ قرمز تیره و به صورت دراز، باریک و استوانه‌ای می‌باشد. دارای طعمی تلخ و گس بوده و قسمت مهم این گیاه از نظر طبی بشمار می‌آید. از ریشه روناس در قدیم برای رنگرزی پارچه و نخ استفاده می‌شده‌است.

ترکیبات شیمیایی

ریشه روناس دارای ماده‌ای رنگی به نام جوهر روناس می‌باشد که برای رنگرزی بکار می‌رفت ولی بعد از اینکه توانستند این ماده را به طریقه شیمیایی تهیه کنند کشت آن برای تهیه آلیزارین متوقف گردید.

خواص داروئی

روناس از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.باز کننده گرفتگی‌ها در بدن است.ادرار آور است و حبس‌البول را درمان می‌کند.برای معالجه بیماری فلج آن را با عسل مخلوط کرده و به بیمار بدهید.ترشح شیر راز یاد می‌کند.درد سیاتیک را رفع می‌کند.یبوست‌های سخت را معالجه می‌کند.اشتهاآور است.قاعده‌آور است.خارش پوست را برطرف می‌کند بدین منظور می‌توان از ضماد استفاده کرد و یا اینکه جوشانده آن را در وان حمام بریزید و مدتی در آن استراحت کنید.اوره خون را پائین می‌آورد.جوش خوردن استخوان شکسته را تسریع می‌کند.تورم را در بدن از بین می‌برد.از کمپرس جوشانده روناس برای رفع بیماریهای پوستی استفاده کنید.

طرز استفاده

دم کرده: یک قاشق مرباخوری ریشه خرد شده روناس را در یک لیوان آب جوش ریخته، بگذارید به مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد. مقدار مصرف آن نصف فنجان سه بار در روز است. جوشانده روناس: ۱۰ گرم ریشه روناس را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید برای مدت ده دقیقه بجوشد. این جوشیده را در وان حمام بریزید و برای رفع بیماریهای پوستی در آن استراحت کنید.زیان‌ها: همانطور که گفته شد روناس ترشح ادرار را زیاد می‌کند و فشار آن را بالا می‌برد بنابرین ممکن است در اثر استفاده زیاد ایجاد خون در ادرار کند و در اینصورت بهتر است که روناس با کتیرا خورده شود.در طب سنتی کرمانشاه روناس ( رینیاس در کردی) با زرده تخم مرغ کردی به شکل ضماد برای شکستگی استخوان همراه با آتل به مدت سه روز استفاده می‌شود

کاتالیا

این گونه از ارکیده که به گلِ سینه نیز معروف است، به خاطر مراقبت آسان، گزینۀ مناسبی برای نگهداری در آپارتمان می باشد.

کاتالیا منسوب به ویلیلم کاتلی، باغبان قرن نوزدهم میلادی است؛ او یکی از اولین افرادی بود که مجموعه‌ای از ارکیده‌های غیر بومی را پرورش داد. این گونه ارکیده، «گل سینه» نیز نام دارد. کاتالیا یکی از رایج‌ترین ارکیده‌هایی است که پرورش داده می‌شود و نحوه کشت آن، مبنای کشت سایر ارکیده‌ها نیز می‌باشد. اطلاعات زیر، راهنمای عمومی برای کشت کاتالیا‌های همگون است:

کاتالیا مانند سایر ارکیده‌های کشت شده، گیاهی هوازی است، به همین دلیل دارای اندام‌هایی به نام پیاز کاذب برای ذخیره آب می‌باشد و ریشه‌هایی بزرگ و گوشتی، پوشیده از لایه اسفنجی و ویلامن نگهدارندۀ آب، دارد. ریشه‌های این گل معمولاً در فاصله میان هر آب دهی، خشک هستند و باید در محیطی پر منفذ و با زهکشی مناسب کشت شوند.

نور

یکی از عوامل مهم کشت و گل‌دهی کاتالیا چه در خانه و چه در گلخانه، نور است. گیاهان باید در معرض نور درخشان خورشید قرار گیرند، اما منظور ما نور مستقیم ظهر نیست. بدین معنی که در خانه؛ کنار پنجره شرقی، غربی یا جنوبیِ که دارای سایه‌بان (مانند پرده) باشد و در گل خانه، ۳۰ تا ۵۰ % نور کامل خورشید کافی می‌باشد. برگ‌ها باید به رنگ سبز متوسط باشند.

دما

دمای توصیه شده ۱۳ و ۱۶ درجۀ سانتی‌گراد در شب و ۲۱ تا ۳۰ درجۀ سانتی‌گراد در روز است. شب هنگام دمای نهال این گیاه باید ۲ تا ۴ درجه بالا‌تر باشد. اختلاف دمای روز و شب (بویژه برای گل‌های بالغ) بین ۴ تا ۸ درجه توصیه می‌شود. این گیاه در صورت افزایش رطوبت، جریان هوا و سایه می‌تواند دمای بالای روز را تحمل کند.

آب‌دهی

آب‌دهی باید به دو شیوه انجام شود: آب ریختن در گلدان یا ایجاد رطوبت در هوا. آب دهی در گلدان مشروط به رعایت ضوابط خاصی است: اندازه و نوع گلدان، دما، نور و غیره. خاک گل‌های بالغ کاتالیا باید قبل از آب دهی مجدد، کاملاً خشک باشد. نهال‌ها به رطوبت دائمی بیشتری نیاز دارند. گلدانی را که در آن گل کاشته‌اید، وزن کنید و گلدان خالی هم اندازۀ آن را هم وزن کرده و وزن آن‌ها را مقایسه نمائید تا ببینید آیا گیاه شما نیاز به آب دارد یا خیر. مداد تیزی را در خاک فرو کنید، اگر به راحتی داخل آن رفت، می‌تواند نشانۀ مرطوب بودن خاک باشد. اگر مطمئن نیستید، بهترین کار این است که یک یا دو روز تا زمان آب‌دهی صبر کنید. گیاهانی که دارای رشد فعالی هستند، بیشتر از گیاهانی که در حال استراحت هستند، نیاز به آب دارند. آب زیر ۱۰ درجۀ سانتی‌گراد ممکن است به گیاه آسیب رسانده و خاک را نرم کند.

رطوبت

کاتالیا به رطوبت نسبی بین ۵۰ تا ۸۰ درصد نیاز دارد. در خانه هم می‌توانید این شرایط را فراهم کنید: گیاه را در سینی شن که آن را با آب پر کرده‌اید، قرار دهید به گونه‌ای که گیاه بالا‌تر از آب باشد. اسپری کردن گل در صبح، فقط مناسب مناطق با آب و هوای خشک است. هوا همیشه باید در اطراف گل جریان داشته باشد (به خصوص در مناطق دارای رطوبت زیاد و سرد)، تا از ایجاد قارچ و بیماری‌های باکتریایی جلوگیری کند. در گلخانه نیز می‌توان با خیس کردن کف گلخانه رطوبت ایجاد کرد. سرد سازی با تبخیر، هوا را خنک و رطوبت را افزایش می‌دهد.

کود

کود دهی باید به طور منظم انجام شود و می‌بایست از کودِ دارای نسبتِ بالای نیتروژن یا نسبت مشابه آن (از پوست صنوبر) استفاده شود. گهگاه از کودِ دارای فسفر زیاد یا تقویت کنندۀ گل دهی استفاده کنید تا جوانه‌هایی قوی و گل‌هایی سالم داشته باشید. گیاهان دارای رشد فعال، هر دو هفته یک بار به کود نیاز دارند، در غیر این صورت یک بار در ماه این کار را انجام دهید. در هر بار آب‌دهی می‌توانید کود را از یک چهارمِ محلول توصیه شده بریزید. هر ماه یک بار با فشار به گل آب بدهید تا از جمع شدن نمک‌های کود جلوگیری کنید.

تعویض گلدان

تعویض گلدان زمانی لازم است که :

1. ریزوم‌ها یا ساقه‌های زیر زمینی از لبه گلدان بیرون زده باشند.
2. گلدان ترک برداشته یا زهکشی خوبی نداشته باشد (معمولاً بعد از ۲ یا ۳سال).

 بهترین زمان تعویض گلدان:

1.  قبل از رویش ریشه‌های جدید از ساقه زیر زمینی.
2.  بعد از گل‌دهی.
3. در فصل بهار.

گل‌های بالغ کاتالیا معمولا در گلدان متوسط و نهال آن در گلدان کوچک، پرورش داده می‌شوند. زمانی که گل دارای ۶ پیاز کاذب و بالغ شد، باید در یک گلدان بزرگ‌تر قرار داده شده و تقسیم نیز نشود. در صورت تقسیم گیاه هر قسمت باید دارای ۳ تا ۵ پیاز باشد. گلدانی را انتخاب کنید که ۲ تا ۳ سال برای رشد آنجا داشته باشد. مخروطی از خاک را ته گلدان قرار دهید، ریشه‌های فرسوده را ببرید و ریشه‌های محکم و شاداب را روی این مخروط پخش کنید. تقریباً تا اواسط گلدان را با خاک پر کنید و سپس اطراف ریشه‌ها را با خاک پر کنید، خاک را محکم فشار دهید و در صورت نیاز یک چوب در آن قرار دهید. برای مدتی گیاه را مرطوب، در سایه و با ریشۀ خشک نگه دارید تا ریشه‌های جدید برویند. محلول ویتامین B۱ می‌تواند به رویش ریشه‌های تازه کمک کند.

شمعدانی: ملکه گل های پارسی

مراقبت از شمعدانی باید شایستۀ یک ملکه باشد، چرا که این گل به  "ملکۀ پارسی" گل ها معروف است.

آیا می دانید که؟

بیش از ۳۰۰ سال است که باغبانان در نیمکرۀ شمالی، گیاهان شمعدانی را که بومی نیمکرۀ جنوبی هستند، پرورش می‌دهند. باغ‌های گیاهی سلطنتی در انگلیس، کیو (Kew)، در اواخر قرن هفدهم دارای مجموعه‌ای از گل‌های شمعدانی بود. در سال ۱۷۵۳ لینائوس، گیاه‌شناس سوئدی و پدر علم گیاه‌شناسی، ۲۵ نوع مختلف این گیاه را در یک خانواده فهرست کرد.

نگهداری کلی از این گیاه:

بر روی برگ‌های بسیار جذاب و تقریباً گرد شمعدانی که سبز مایل به زرد است، دسته‌ای از گل‌های قرمز و زرشکی وجود دارد. گل‌های پرپر و پژمرده را همیشه به طور منظم از گیاه جدا کنید و در بهار نوک برگ‌ها را قیچی کنید تا گیاه به صورت انبوه و پر پشت رشد کند. برگ‌هایی را که از گیاه جدا شده از گلدان دور کنید تا ظاهر آراسته و تمیز خود را حفظ کند. قبل از فرا رسیدن یخبندان و سرمای شدید، گیاه را به یک گلدان منتقل کرده و در داخل خانه، در مقابل یک پنجره که نور کافی داشته باشد، قرار دهید. از آن مراقبت کنید، ولی زیاد به آن آب ندهید. همچنین می‌توانید از آن یک قلمه بگیرید و آن را در یک گلدان خانگی بکارید تا جوانه بزند.

آفت ها/ امراض

این گیاه ممکن است دچار کرم صدپا، کپک و انگل‌های خاکستری شود. در محیط‌های داخل خانه نیز ممکن است این گیاه مورد حملۀ حشرات پردار، تریپس (Thrips) و کرم‌های ریز قرار بگیرد.

کنترل و بازرسی گیاه

کرم‌های صدپا را دست چین کنید. برای مهار کردن حشرات پردار سفید، تریپس (Thrips)، و کرم‌های ریز، صابون‌های حشره کش را طبق دستور نوشته شده بر روی آن، استفاده کنید. برای کنترل کپک‌ها و انگل‌های خاکستری، میزان رطوبت خاک را کاهش دهید، به این ترتیب که قبل از آبیاری گیاه دقت کنید که قسمت سطحی خاک خشک باشد.

چگونه این گیاه را بکاریم؟

این گیاه را در فصل بهار بکارید. از نهال‌های جدید شروع کنید و شاخ و برگ‌های کهنه و پژمرده آن را ببرید. مکانی را برای کاشت انتخاب کنید که آفتاب‌گیر و تا حدی سایه و مرطوب باشد، خاکی داشته باشد که به خوبی به خود آب بگیرد و از کود آلی و کود کشاورزی استفاده کنید. گیاهان را با‌‌ همان عمقی که در گلدان قرار داشتند، در خاک بکارید. فاصله آن‌ها از یکدیگر مطابق با میزان رشد آن‌ها تعیین خواهد شد. بعد از کاشت، گیاهان را آبیاری کنید و روی خاک آن‌ها کود گیاهی بریزید تا رطوبت را در خود حفظ کند.

آب و کود

در تمام فصل‌های سال رطوبت خاک را یکسان نگاه دارید. در مورد گیاهانی که در ظرف و گلدان رشد می‌کنند، هنگامی که آن را آبیاری کردید، اجازه دهید سطح خاک خشک شود و سپس برای بار بعد به گیاه آب بدهید. هر دو هفته یکبار از کودی که در خاک حل می‌شود، برای گیاه استفاده کنید و آن را به طور یکنواخت و یکسان در تمام سطح خاک پخش کنید. همچنین می‌توانید کودی را به کار ببرید که آرام در خاک منتشر می‌شود و برای استفاده از آن، طبق دستور العملش اقدام کنید.

نکتۀ مهم در باغبانی

شاید دوست داشته باشید در تمام فصول سال شمعدانی‌های زیبای خود را پرورش دهید. برگ‌های جذاب آن، زیبایی خاصی به این گل خانگی می‌دهد و هنگامی که این گل کاملاً رشد کرده و بالغ شد، می‌توانید برای تابستان این گیاه را به بیرون از خانه منتقل کرده و از زیبایی آن لذت ببرید. شمعدانی زونال (Zonal) یا محلی، که از طریق پیوند مرکب به وجود می‌آید، گل‌های برجستۀ قرمز، صورتی و نارنجی دارد.

ویژگی‌های این گیاه:

• گل‌های زیبا و جذاب
•  برگ‌های زیبا و جذاب
•  مقاومت بالا

موارد مصرف این گیاه:

• در ظرف و گلدان
• لبۀ باغچه‌ها که گلکاری می‌شود.
• در داخل منزل

خصوصیات این گل

نوع گل	گیاه خانگی ظریف و با دوام
مقاومت گیاه	10 تا 11
وضعیت نور	آفتاب کامل و کمی سایه
ارتفاع	38سانتی متر
وسعت	35-75 سانتی متر
عادت گیاهی	پشته ای و برآمده
خاک  PHمیزان	خنثی تا 7
رطوبت خاک	معتدل
زمان گلدهی	پاییز، بهار، تابستان
رنگ گل	قرمز زرشکی (ارغوانی)
اندازۀ گل	5 سانتی متر
رنگ برگ	سبز مایل به زرد
اندازۀ برگ	7.5 سانتی متر