قارچ دارویی گانودرما یا ری شی

قارچ دارویی گانودرما با نام علمی GANODERMA LUCIDUM  و از خانواده GANODERMATACEAE دارای کلاهی کلیه ای شکل است که اسپورهای آن به جای تیغه ها درون منافذی در زیر کلاهک قرار دارند.

سطح رویی این قارچ براق و قرمز – قهوه ای است. وقتی هنوز بالغ نشده است رنگ کلاهک آن ابتدا سفید و سپس زرد است. میسلیومهای این قارچ که ساقه آن را تشکیل می دهند سفید هستند.

این قارچ بومی کشور های چین،ژاپن و آمریکای شمالی است نام شرقی این قارچ، ری شی است.

قارچ دارویی خوراکی شیتاکه

قارچ شیتاکه قارچ دارویی و خوراکی محبوب در شرق آسیا می باشد. در سال 1978 صنعت تولید قارچ شیتاکه در ژاپن 188000 نفر را به استخدام خود درآورد . در آن سالها قارچ شیتاکه ی خشک شده جزء اقلام صادراتی معروف کشور ژاپن به شمار می رفت. کشت قارچ شیتاکه در ژاپن به قرن ها قبل، یعنی زمانی که قارچ شیتاکه وحشی از جنگل ها جمع آوری می شد بر می گردد. ژاپنی ها این قارچ ها را از روی درختان قطع شده یا افتاده بر روی زمین در فصل های پائیز و بهار جمع آوری می کردند. این قارچ به دو علت نزد مردم ژاپن خیلی محبوب بود:  

آموزش تهیه کمپوست قارچ

سابقا محیط کشت قارچ دکمه ای فقط کود اسب بود اما از آنجایی که تهیه این کود در مقیاس وسیع امکان پذیرنبود از مواد دیگری مانند کاه گندم – کود مرغ و سنگ گچ طی فرایندی به نام کمپوست سازی ( بستر سازی یا کود سازی) محیط کشت مصنوعی با خواص کود اسب تهیه شد که به مراحل مختلف آن می پردازیم.


1ـ فاز اول کمپوست سازی


مرحله اول تهیه کمپوست از بستر سازی شامل خیس کردن و انباشت مواد اولیه به مدت ۵ تا ۷ روز بوده که در سیستم ماشینی معمولاً ۳تا ۴روز است. چهار مرحله قالب زنی که به مدت ۳ تا ۵ روز و معمولا ۴ روز انجام میشود. قالب زنی در سیستم ماشینی ۳ مرحله وهر۳ روز یک بار انجام می شود. بنا بر این در سیستم ماشینی طول پروسه فاز اول حداقل۵ تا ۱۴ روز کاهش می یابد .


2- فاز دوم کمپوست سازی


این فاز آموزش کمپوست سازی شامل ۳ مرحله ۱ـ عملیات تخمیر به مدت ۳ تا ۵ روز،۲ـ پاستوریزاسیون بمدت ۱۲ تا ۱۸ ساعت و۳ـ آمونیاک زدایی ۳ تا ۵ روز بوده و تقریبا در هر دو سیستم شبیه هم انجام میشود ( گاهی در سیستم دستی مرحله آمونیاک زدایی ۱تا ۲ روز بیشتر به طول می انجامد).


به ادامه مطالب بروید

 

قارچ ، تقویت کننده ی استخوان ها

در گذشته قارچ را از مراتع و جنگل ها جمع می کردند. امروزه درکارگاه های صنعتی تولید و در تمام سال در اکثر مغازه ها وسوپرمارکت ها عرضه می گردد.

" قارچ استخوان ها را تقویت می کند، خستگی را رفع می کند و کمبود ویتامینD را جبران می کند."

اکثر مواد غذایی در طبیعت به مقدار کافی ویتامینDدارند؛ مثل ماهی، قارچ و بعضی از انوع پنیرها. معمولاً چون با کمک نور آفتاب در پوست بدن به راحتی ویتامینDتولید می شود ، مقدار کمی ویتامینD لازم داریم . فقط در زمستان وقتی که نور آفتاب به ندرت به بدنمان می خورد و ما خیلی کم از خانه خارج می شویم و وقتی هم که خارج می شویم لباسهای کلفت می پوشیم، پوست ما این شانس را ندارد که از نور آفتاب استفاده کند و تولید ویتامینD نماید. افرادی که مدت طولانی در تخت هستند و یا اصولاً بیرون نمی روند، غالباً ازکمبود ویتامینD رنج می برند و این امر به استخوان های آنها صدمه می زند. ویتامینD باعث می شود که کلسیم در روده جذب شده و بلافاصله در استخوانها بکار رود. افراد مسن غالباً به مرض بی آهک شدن استخوان( پوکی استخوان ) مبتلا هستند. آنها بایستی از رژیم غذائی استفاده کنند که دارای ویتامینD می باشد مثل قارچ. یک پرس قارچ(200 گرم) نیاز روزانه به ویتامینD را تامین می کند.

هر کس به هر دلیلی مدت طولانی در تخت بماند، استخوان هایش بصورت مطلوب ساخته نخواهد شد. از طرف دیگر در اثر کمبود نور خورشید و کمبود ویتامینD بدن قادر به جذب کلسیم نخواهد بود. غالباً این افراد وقتی متوجه نارسائی می شوند که می خواهند تخت را ترک کنند. با این استخوان های ضعیف بایستی انسان کاملاً مراقب باشد. به اینگونه افراد توصیه می شود حتی المقدور درهرهفته سه مرتبه،هر بار یک پرس قارچ میل نمایند و بهتر است با شیر و یا محصولات لبنی خورده شود، چه پخته و چه خام بعنوان سالاد مصرف شود؛ قارچ به عنوان منبع ویتامینD و شیر، ماست و یا پنیر به عنوان منابع کلسیم ، سبب تقویت استخوان ها می شوند.

برای اینکه تمام مواد مغذی از موادغذائی به بهترین صورت جذب شوند، نیاز به ویتامین های گروهB می باشد. قارچ یک دسته از این ویتامین های سوخت و ساز را تامین می کند. هر سلول در بدن ما به ویتامینB2 موجود در قارچ نیاز دارد تا بتواند انرژی کسب کند. برای اینکه انسان زود خسته و کم حوصله نشود، اعصاب هم نیاز به ویتامینB2 دارند. وظیفه بیوتین موجود در قارچ در سوخت و ساز بدن این است که انرژی را آماده نگه می دارد و اسید فولیک در سوخت و ساز پروتئین و مواد اصلی ژن ها نقش مهمی را بازی می کند. خانم ها بطور متوسط 90% مقدار ویتامینB2 توصیه شده را دارا می باشند و بندرت یک زن اسید فولیک را به اندازه لازم جذب می کند. بنابراین برای حل این مشکل بایستی خانمها در رژیم غذائی خود غالباً از قارچ استفاده کنند.

معمولاً قارچ را بایستی فقط بصورت پخته میل کرد. چونکه قارچ ها آلوده به موادی هستند که فقط در اثر پختن از بین می روند. ولی قارچ هایی را که در واحدهای صنعتی تولید می شوند، می توان بدون هیچ مشکلی پس از تمیز کردن مصرف کرد.

کشت قارچ صدفی

از آنجایی که پرورش قارچها معمولاً در محیطی بسته انجام می شود لذا قارچها ی صدفی رامی توان در هر منطقه جغرافیائی و با هر نوع آب و هوایی تولید کرد. قارچها میتوانند اختلاف درجه حرارت 16 تا 30 درجه سانتیگراد را تحمل کنند .

میزان تولید در مکانی به مساحت 80 متر مربع

در یک مکان سرپوشیده دارای سقف مناسب به مساحت 80 متر مربع بیش از یک تن قارچ تولید میشود که زمان لازم برای انجام این کار در حدود 2 ماه بوده و اولین برداشت پس از یک ماه بدست می آید . این جزوه برای تولید قارچ صدفی در سطح محدود ( زیر 80 متر مربع ) نوشته شده بدیهی است جهت تولید در سطح وسیعتر دانش فنی بیشتری مورد نیاز می باشد که در کلاسهای تخصصی این آموزشگاه بصورت تئوری و عملی ارائه خواهد شد . 

شرایط اتاق پرورش قارچ

سیستم‌های تولید قارچدر گذشته؛ پرورش دهندگان قارچ خوراکی، باتوجه به مساعد بودن عوامل اقلیمی بویژه دما و رطوبت، اقدام به تولید این محصول در محیط‌های باز و به روش کاملاً طبیعی می‌نمودند. البته امروزه نیز بسیاری از تولیدکنندگان خرده پا و یا روستایی در بعضی از نقاط جهان از این روش برای پرورش گونه‌هایی نظیر قارچ چینی، استروفا و شی‌تاکه استفاده می‌نمایند.

امروزه برای تولید قارچ دکمه‌ای، تنها از روش مصنوعی یا گلخانه‌ای که در آن عوامل اقلیمی تحت کنترل است، استفاده می‌شود. در آغاز، پیشگامان تولید این نوع قارچ در فرانسه، اقدام به پرورش آن در معادن سنگ آهک دره لوار[1] در نزدیکی پاریس می‌نمودند که این اماکن به لحاظ برخورداری از دما و طوبت ثابت، مکانی بسیار مناسب جهت کشت قارچ به شمار می‌رود. در اوایل قرن نوزدهم، آن زمان که پرورش خانگی قارچ در حال شکل‌گیری بود؛ کنترل دو عامل محیطی اصلی ـ رطوبت، دما ـ بیشتر مدنظر محققان قرار داشت.

مطالبی که در ادامه ارائه می‌گردد؛ می‌تواند اطلاعات مفیدی را جهت طراحی و تجهیز سالن؛ اطاق و یا به طور کلی محیط پرورش قارچ در اختیار تولیدکنندگان عزیز، قرار دهد.

ساختار

ساختار اصلی اطاق پرورش قارچ از چوب یا بلوکه بتونی با کف سیمانی تشکیل میگردد. برای خروج آب اضافی از کف اطاق، آبراهه‌هایی باید در کف آن تعبیه نمود. در صورتی که جنس کف اطاق از چوب باشد، باید سطح آن را با پلاستیک ضخیم پوشاند. دیوارهای درونی، سقف و کلیه سطوح چوبی روباز را باید با رنگ اپوکسی، استخری و یا حتی روغنی براق معمولی پوشاند. توصیه می‌شود، رنگ سطوح داخلی را روشن (سفید براق) انتخاب نمایید تا علاوه بر تشدید روشنایی محیط داخلی؛ کوچکترین ذرات آلودگی کپک را نیز بتوان دید.

در اطاق کشت، مهم‌ترین عامل، حفظ دمای ثابت است. لذا؛ عایق‌بندی دیوارها و سقف از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشند. بهتر است درجه مقاومت دیوارها (R) را 11 یا 19 و سقف را 30 درنظر گرفت تا از هدررفتن انرژی جلوگیری کرده و مانع نفوذ رطوبت شود. در این میان می‌توان از ورقه‌های فایبرگلاس یا استیروفوم به ضخامت 5/2-8 سانتی‌متر استفاده نمود و با توجه به رطوبت بالای اطاق پرورش و به منظور جلوگیری از تعریق بخار بر سطح این صفحات، از یک لایه پلاستیک به ضخامت 2-4 میلی‌متر بین دیوار و لایه عایق مذکور استفاده می‌نمایند  

اطاق کشت باید کاملاً مسدود و بدون کوچکترین روزنه‌ای باشد تا هیچ گونه آفت یا اسپور یا عامل بیماریزائی نتواند وارد آن شود و از طرف دیگر کنترل شرایط اقلیمی درون اطاق (دما، رطوبت و تهویه) آسانتر گردد. لذا ضمن ساخت، طراحی و بررسی نهائی اطاق، هر گونه ترک، شکاف یا روزنه‌ای را به دقت ببندید.

بسیاری از مردم می‌توانند اطاقک‌های زیرزمین یا منزل خود را با تغییراتی به اطاق مناسب پرورش قارچ تبدیل نمایند. این افراد برای حفاظت دیوارهای منازل خود از آسیب رطوبت می‌توانند از پوشش‌های پلاستیکی بر روی دیوارها و سقف و بستن کلیه منافذ و درزها استفاده نمایند. چنانچه دیوار این گونه اطاق‌ها مستقیماً با هوای آزاد در تماس باشند به منظور جلوگیری از تعریق بین دیوار و پلاستیک بواسطه نوسانات دمایی بالا، محفظه‌های پلاستیکی با فاصله زیاد نسبت به دیوارهای اطاق، درون اطاق درست می‌نمایند. که در این صورت دیگر نیازی به ایزوله کردن اینگونه محفظه‌ها نیست. دالانها، زیرزمین‌ها و گاراژها را می‌توان به این ترتیب به راحتی به محیطی سازگار با پرورش قارچ‌هائی مانند صدفی و شی‌تاکه تبدیل نمود.

جدیدترین نوع ساختارهای پرورش قارچ یک نوع گلخانه پلاستیکی ایزوله است که در ساخت آنها، از لوله‌های فلزی گالوانیزه مخصوص استفاده می‌شود. نحوه ساخت این گلخانه‌ها به این ترتیب است؛ ابتدا بعد از انتخاب مکانی مناسب و هموار، لوله‌های گالوانیزه 4-5/4 را به صورت نیم دایره خم داده و طرفین آن را مستقیماً داخل زمین یا درون دیواره‌های جانبی به ارتفاع یک متری از سطح زمین مهار می‌نمایند. سپس برای ایزوله کردن بیشتر دیواره‌های جانبی؛ صفحات استیروفوم (پلی‌استیرین) ضخیم به ضخامت 5/2-8 سانتی‌متر را به طور عمودی و به عمق 30-60 سانتی متر داخل زمین (طرف خارج دیواره‌ها) کرده تا از سرد شدن کف سالن جلوگیری نماید. فاصله لوله‌ها از همدیگر حدوداً 2 متر بود. عرض دهانه 4-8 متر، درب آن یک لنگه (5/1 متر) یا دو لنگه و یا کشوئی (2متر) می‌باشد. ارتفاع مناسب؛ 3 متر و طول آن بسته به عرض دهانه تا 100 متر نیز می‌رسد.

پوشش این گلخانه‌ها چند لایه است، به این ترتیب که ابتدا، اسکلت لوله‌ها را با سیم‌های مفتولی نازک به فاصله نیم متری از هم بافته، سپس روی آن پلاستیک ضخیم (6-5 mm) کشیده (پوشش داخلی)؛ سپس روی آن را با سیم مفتول 5/2، شبکه‌بندی کرده تا ضمن استحکام اسکلت؛ بتوان روی آن؛ یک لایه ایزوله فایبرگلاس (15-5/7 mm) یا چوب پنبه (10-5 mm) قرار دهیم. بالاخره روی لایه عایق را ابتدا یک سیم‌کشی سبک کرده تا مبادا بر اثر باد، این پوشش به هم خورد و در آخر روی آن را یک پلاستیک سیاه رنگ می‌کشیم که در صورت لزوم می‌توان روی پلاستیک را پوششی آلومینیومی نیز کشید تا درمقابل اشعه آفتاب مقاوم گردد.

در بعضی مناطق دنیا وحتی ایران با استفاده از سالنهای آماده وبا تغییراتی جهت عایق بندی و طراحی کانالهای خاص ورود وخروج هوا  اقدام به پرورش قارچ خوراکی می کنند.

روش‌های تولید قارچ

روش قفسه‌ای[2]

ایج‌ترین روش در مکان‌‌های مسقف امروزی بوده که در آن راندمان تولید مطلوب است و از حداقل فضا؛ حداکثر استفاده را می‌توان با قفسه‌بندی حساب شده‌ای نمود. اسکلت قفسه‌ها، معمولاً آلومینیومی یا پروفیل‌های آهن است که بصورت چندین ستون عمودی ضخیم‌تر در فواصل مشخص بوده که روی‌ آنها تیرهای افقی با ضخامت کم‌تر جای گرفته و روی آنها قفسه‌ها آرام می‌گیرند: عرض قفسه‌ها در حالت دو طرفه[3] نهایت تا 140 سانتی‌متر است و در حالت یک طرفه[4] (کنار دیوارها) حداکثر تا 70 سانتی‌متر می‌باشد. عرض راهروی اصلی 1 متر و راهروهای فرعی 60 سانتی‌متر می‌باشد. فاصله طبقات از همدیگر تا 40 سانتی‌متر و طبقه اول تا سطح زمین باید حداقل 20 سانتی‌متر فاصله داشته باشد. کف قفسه‌ها را می‌توان توری گالوانیزه آغشته به نوعی ضدزنگ یا رنگ‌های اپوکسی بهداشتی و یا الوارهای چوب نرم که با پوشش نقتنات مس اندود شده انتخاب نمود. عرض این الوارها؛ 20-15 سانتی‌متر و ضخامت آنها بسته به طول طبقات تا 5/3 سانتی‌متر اختیار می‌شود. به منظور تهویه و رهکش مناسب؛ بین الوارها را 2 سانتی‌متر فاصله می‌دهند. تخته‌های جانبی قفسه‌ها را بسته به عمق بستر کاشت 20-15 سانتی‌متر درنظر می‌گیرند. در این روش با عمق بستر 20 سانتی‌متر در هر مترمربع می‌توان تا ۸۰ کیلوگرم کمپوست آماده را مصرف کرده که از این مقدار کمپوست نیز چیزی در حدود 20-15 کیلوگرم قارچ در شرایط ایده‌آل برداشت می‌شود.

روش جعبه‌ای[5]

این روش برای اولین مرتبه در سال 1936 توسط دکتر جیمز سیندن[6] در آمریکا برای قارچ دکمه‌ای پایه‌گذاری شد. این روش، برخلاف روش قبلی متحرک بوده، به این معنی که در آن تعدادی جعبه با اندازه استاندارد 15×100×50 سانتی‌متر به صورت شطرنجی طوری روی هم قرار می‌گیرند که فاصله جعبه بالایی از پائینی 35-40 سانتی‌متر باشد. با این روش، روند تولید قارچ را می‌توان مکانیزه نمود به این نحو که پاستوریزاسیون، پر کردن جعبه‌ها، اسپان زنی، خاکپوش تا برداشت در کمترین زمان ممکن، با حداقل دخالت انسان و با بهترین کیفیت صورت می‌گیرد.

از دیگر تفاوتهای موجود بین دو روش قفسه و جعبه‌ای، نوع پاستوریزاسیون آنها است. به این ترتیب که در روش قفسه غالباً تمام مراحل کشت از پرکردن بسترها با کمپوست خام تا برداشت در یک اطاق (اطاق کشت) به صورت یک مرحله‌ای انجام می‌شود، اما در روش جعبه‌ای، جعبه‌ ها نخست در یک اطاق جداگانه موسوم به اطاق یا تونل پاستوریزه، کاملاً پاستوریزه شده سپس به اطاق کشت منتقل می‌شود و در آن جا اعمال اسپان‌زنی، خاک‌دهی و برداشت صورت می‌گیرد که با این ترتیب می‌توان در هر سال تا 6 چین برداشت کرد. مهم‌ترین عاملی که باید مدنظر پرورش‌دهنده خانگی قرار گیرد، قابلیت حمل و نقل جعبه هاست، به طوری که وزن پر هر جعبه نباید از 40 کیلوگرم تجاوز نماید تا حمل و نقل آن آسان شود. همچنین با استفاده از این روش، کنترل موارد بهداشتی و نظافت محیط کشت و خود جعبه‌ها، بهتر صورت گرفته ، بطوری که به علت عدم یک اسکلت ثابت در اطاق رشد، به راحتی می‌توان آن را تمیز و ضدعفونی نمود.

:روشهای کشت قارچ صدفی3

کشت در کیسه: یکی از رایج ترین روش ها در کشت قارچ در اکثر نقاط جهان است. بعضی از مزایای آن به شرح زیر است.

1- ریسک کمتری نسبت به روشهای دیگر کشت دارد.
2- کنترل آسان آفات و بیماریها
3- امکان کشت در تمام طول سال
4- بازگشت سریع سرمایه
5- سرمایه گذاری اولیه کم
6- امکان کشت در خانه