مراقبت از شمعدانی باید شایستۀ یک ملکه باشد، چرا که این گل به "ملکۀ پارسی" گل ها معروف است.
بیش از ۳۰۰ سال است که باغبانان در نیمکرۀ شمالی، گیاهان شمعدانی را که بومی نیمکرۀ جنوبی هستند، پرورش میدهند. باغهای گیاهی سلطنتی در انگلیس، کیو (Kew)، در اواخر قرن هفدهم دارای مجموعهای از گلهای شمعدانی بود. در سال ۱۷۵۳ لینائوس، گیاهشناس سوئدی و پدر علم گیاهشناسی، ۲۵ نوع مختلف این گیاه را در یک خانواده فهرست کرد.
نگهداری کلی از این گیاه:
بر روی برگهای بسیار جذاب و تقریباً گرد شمعدانی که سبز مایل به زرد است، دستهای از گلهای قرمز و زرشکی وجود دارد. گلهای پرپر و پژمرده را همیشه به طور منظم از گیاه جدا کنید و در بهار نوک برگها را قیچی کنید تا گیاه به صورت انبوه و پر پشت رشد کند. برگهایی را که از گیاه جدا شده از گلدان دور کنید تا ظاهر آراسته و تمیز خود را حفظ کند. قبل از فرا رسیدن یخبندان و سرمای شدید، گیاه را به یک گلدان منتقل کرده و در داخل خانه، در مقابل یک پنجره که نور کافی داشته باشد، قرار دهید. از آن مراقبت کنید، ولی زیاد به آن آب ندهید. همچنین میتوانید از آن یک قلمه بگیرید و آن را در یک گلدان خانگی بکارید تا جوانه بزند.
آفت ها/ امراض
این گیاه ممکن است دچار کرم صدپا، کپک و انگلهای خاکستری شود. در محیطهای داخل خانه نیز ممکن است این گیاه مورد حملۀ حشرات پردار، تریپس (Thrips) و کرمهای ریز قرار بگیرد.
کنترل و بازرسی گیاه
کرمهای صدپا را دست چین کنید. برای مهار کردن حشرات پردار سفید، تریپس (Thrips)، و کرمهای ریز، صابونهای حشره کش را طبق دستور نوشته شده بر روی آن، استفاده کنید. برای کنترل کپکها و انگلهای خاکستری، میزان رطوبت خاک را کاهش دهید، به این ترتیب که قبل از آبیاری گیاه دقت کنید که قسمت سطحی خاک خشک باشد.
چگونه این گیاه را بکاریم؟
این گیاه را در فصل بهار بکارید. از نهالهای جدید شروع کنید و شاخ و برگهای کهنه و پژمرده آن را ببرید. مکانی را برای کاشت انتخاب کنید که آفتابگیر و تا حدی سایه و مرطوب باشد، خاکی داشته باشد که به خوبی به خود آب بگیرد و از کود آلی و کود کشاورزی استفاده کنید. گیاهان را با همان عمقی که در گلدان قرار داشتند، در خاک بکارید. فاصله آنها از یکدیگر مطابق با میزان رشد آنها تعیین خواهد شد. بعد از کاشت، گیاهان را آبیاری کنید و روی خاک آنها کود گیاهی بریزید تا رطوبت را در خود حفظ کند.
آب و کود
در تمام فصلهای سال رطوبت خاک را یکسان نگاه دارید. در مورد گیاهانی که در ظرف و گلدان رشد میکنند، هنگامی که آن را آبیاری کردید، اجازه دهید سطح خاک خشک شود و سپس برای بار بعد به گیاه آب بدهید. هر دو هفته یکبار از کودی که در خاک حل میشود، برای گیاه استفاده کنید و آن را به طور یکنواخت و یکسان در تمام سطح خاک پخش کنید. همچنین میتوانید کودی را به کار ببرید که آرام در خاک منتشر میشود و برای استفاده از آن، طبق دستور العملش اقدام کنید.
نکتۀ مهم در باغبانی
شاید دوست داشته باشید در تمام فصول سال شمعدانیهای زیبای خود را پرورش دهید. برگهای جذاب آن، زیبایی خاصی به این گل خانگی میدهد و هنگامی که این گل کاملاً رشد کرده و بالغ شد، میتوانید برای تابستان این گیاه را به بیرون از خانه منتقل کرده و از زیبایی آن لذت ببرید. شمعدانی زونال (Zonal) یا محلی، که از طریق پیوند مرکب به وجود میآید، گلهای برجستۀ قرمز، صورتی و نارنجی دارد.
ویژگیهای این گیاه:
موارد مصرف این گیاه:
خصوصیات این گل
نوع گل |
گیاه خانگی ظریف و با دوام |
مقاومت گیاه |
10 تا 11 |
وضعیت نور |
آفتاب کامل و کمی سایه |
ارتفاع |
38سانتی متر |
وسعت |
35-75 سانتی متر |
عادت گیاهی |
پشته ای و برآمده |
خاک PHمیزان |
خنثی تا 7 |
رطوبت خاک |
معتدل |
زمان گلدهی |
پاییز، بهار، تابستان |
رنگ گل |
قرمز زرشکی (ارغوانی) |
اندازۀ گل |
5 سانتی متر |
رنگ برگ |
سبز مایل به زرد |
اندازۀ برگ |
7.5 سانتی متر |
خَرزَهره درختچهای سمی و همیشهسبز از راسته گلسپاسیسانان (Gentianales)، تیرهٔ خرزهرگان (Apocynaceae) است که به طور معمول در پارکها برای اهداف زینتی کاشت میشود.
این گیاه را در فارسی گیش، شبرنگ، جار، پهی و پیخوره نیز مینامند.برگ خرزهره به برگ بید شبیهاست ولی از برگ بید ستبرتر و بزرگتر است. گلهای سرخ و سفید دارد و حیوانات اگر برگ آنرا بخورند میمیرند.
خرزهره دارای ساقه بسیار و برگهای سه تائی و گلهای رنگین که در نقاط گرم و خشک میروید و همه آن بواسطه «گلیکوزوئیدهای قلبی» موجود در آن بویژه اولئاندرین سمی است . گونه خودروی این درختچه در جنوب ایران از جمله در حوالی جهرم و لار و جزایر خلیج فارس و بندرعباس و سیرجان دیده شدهاست.
این گیاه سر سخت که انواع آن رنگهای بسیار متنوعی دارند، در تمام طول تابستان گل دارد. شمعدانی به دلیل گلهای پر و زیبایش محبوب ما میباشد. تنوع شمعدانیها به گونه ایست که میتوان برای هر باغچهای با توجه به موقعیتش یک شمعدانی مناسب یافت، به عنوان مثال برای باغچه کوچک، بزرگ، خشک، مرطوب و حتی سایه، انواع مختلفی از آن وجود دارد که در کنار گیاهان دیگر هم، ترکیبات زیبایی به وجود میآورند. این گیاه مقاومت لازم برای جابجایی از باغچه به درون گلدان و همچنین دمای پایین را دارد.
راهنمای پرورش این گیاه
گیاه شمعدانی در انواع خاکها به خوبی رشد میکند، مگر مواردی که خیلی مرطوب باشند. اگرچه بیشتر انواع این گیاه در آفتاب مستقیم ویا در نیمه سایه به خوبی رشد میکنند ولی برخی انواع آن (Geranium Phaeum و Geranium Nodosum) در سایه کامل رشد بهینه میکنند. بهترین دما برای این نوع گیاه دمای زیر ۲۱ درجه سانتی گراد میباشد. شمعدانی حدوداً ۱۸ ماه زندگی میکند، اگر در دوره زمستان آن را به درون منزل منتقل کنید، و در یک محیط خنک ولی در معرض نور آفتاب قرار دهید، گل میدهد، ولی نه به آن اندازه که در تابستان پر گل بوده است. نگهداری این گیاه در زمستان مشکلتر میباشد، به عنوان مثال لازم است به آن کمتر آب بدهید (خاک نیمه خشک) و آن را تا ۱/۳ هرس کنید و ماهی یک بار کود دهی کنید.
خرید و کاشت گیاه
زمان خرید شمعدانی دقت کنید که یک گیاه پر برگ را که جوانههای زیادی دارد، انتخاب کنید. بهترین زمان کاشت این گیاه در بهار و پاییز میباشد، ولی در هر زمان دیگری نیز میتوان آن را کاشت. اگرچه میتوان آن را از طریق قلمه زدن و یا با کاشت تخم تکثیر کرد، ولی اغلب علاقمند هستند یک گلدان آماده آن را تهیه کرده و از آن مراقبت نمایند.
موارد مرتبط
با وجود طیف رنگی متنوع این نوع گیاه که شامل رنگهایی مثل آبی، صورتی، قرمز، زرشکی و سفید میباشد، در ترکیب با گیاهان دیگر هیچ مشکلی نخواهیم داشت. از ویژگیهای مفید دیگر این گیاه گلهای فراوانی است که حتی در سایه کامل هم رشد میکنند. از بهترین انواع آن میتوان از گرانیم مکرورهیزم (Geranium Macrorrhizum) نام برد، که با گسترش ساقههای درونیش باعث میشود روی سطح خاک به طور کامل پخش شده و سطح خاک را برای رشد اکثر علفهای هرز نفوذ ناپذیر و غیر قابل رشد میکند.
برگها و ساقههای اکثر انواع این گیاه، در فصل پاییز خشک میشوند؛ به همین دلیل باید ساقه و برگهای خشک آن را گرفته و آن را برای شاخه و برگهای تازه در فصل بهار آماده کنیم.
تغذیه گیاه
اگر چه این گیاه نیاز به خاک خاصی ندارد، ولی تغذیه گیاه با یک کود ساده و کمپوست، باعث شادابی و پر گلی شمعدانی شما در ۴ فصل سال (از تابستان تا شروع فصل سرما) میشود. برای رشد هرچه بهتر آنها، بهتر است گلهای خشک شده را جمع آوری کرده تا جا برای رشد گلهای تازه فراهم شود.
تکثیر
اکثر شمعدانیها را به شیوه تقسیم کردن در فصل بهار تکثیر میکنند. ولی در مورد بعضی از انواع آن مثل گرانیوم والیچیانوم (Geranium Wallichianum) (از انواع Boxton)، ازآنجا که ساقه آن بیش از حد کوتاه میشود، استفاده از این شیوه با مشکل همراه است. بهترین شیوه برای تکثیر این نوع گیاه، اگرچه باعث تفاوت ظاهری جزئی بین فرزندان و گیاه مادرمی شود، از طریق کاشت تخم آن میباشد.
شمعدانیهایی را که دارای ساقههای رونده (مثلاً Geranium Ann Folkard) میباشند، میتوان از طریق قلمه زدن تکثیر کرد. این قلمهها را باید از طرف تازه بریده شده در خاک قرار داد. ساقه را از بالای گره (جایی که برگها میرویند) طوری ببرید که ۲. ۵ سانتی متر ساقه صاف داشته باشد. سپس آن را در کمپوست قلمه قرار دهید. قلمه را باید آب داده، با پوشش پلاستیکی بپوشانید و آن را در یک محفظه شیشهای خنک قرار دهید.
رفع مشکل
گیاه شمعدانی یک گیاه کم دردسر و مقاوم میباشد، در نتیجه به ندرت دچار بیماری یا آفت میشود. گاهی، اواخر سال گیاه گرانیوم پراتنس (Geranium Pratense) پودر سفید رنگ کپک مانندی میگیرد که با کوتاه کردن شاخههایش درمان میشود و باعث میشود گیاه در مدت کوتاه چند هفتهای شاخههای جدید بدهد.
نگهداری از ارکیده آنقدرها هم که به نظر می رسد کار سختی نیست، به فکر خرید این گیاه زیبا باشید.
ارکیده انواع بسیار متنوعی دارد که همه آنها به خانه گرم یا گل خانه پر حرارت و پر بخار نیاز ندارد، بلکه بعضی از انواع آن در خانهای با هوای متبوع و در کنار پنجره پر نور و رو به آفتاب، میتوانند سالم مانده و شاداب باشند. بیشترین نوع این گیاه در آسیا وجود دارد و آمریکای جنوبی از ارکیدههای وحشی بسیار زیبایی غنی است.
ارکیده چهار گونه دارد:
ارکیده بالا رونده و سنگ زی دارای برگهای ضخیم و فربه میباشند. شاخه و
ریشههای هوایی آنها، با گیاهی اسفنجی و نقرهای رنگی پوشیده شده که به آن
ولامن (velamen) میگویند.
این پوسته، از ریشههای ارکیده در مقابل هر حمله کنندهٔ خارجی و رطوبت
زیاد، محافظت میکند و ریشه را به تنه درخت و یا سطح سنگ، بسیار مستحکم،
میچسباند. همچنین در مقابل اشعه ماورا بنفش، از ارکیده محافظت میکند.
ولامن دارای سبزینه نیز بوده و به ارکیده در عمل فوتو سنتز کمک میکند.
کشت ارکیده تغذیه کننده از مواد پوسیده، در واقع غیر ممکن میباشد.
بزرگترین ارکیدههای جهان به این روش رشد کردهاند. اگر رطوبت آنها کافی
باشد، بسیار خوب رشد کرده و بزرگ و پهناور میشوند.
برگهای ارکیده ممکن است همیشه بهاری و سبز باشند و یا مانند بسیاری
گلهای دیگر، در فصول سرد خزان کنند. این برگها ممکن است کوچک یا بزرگ،
محدود یا پهن آور باشند. ارتفاع بعضی از آنها به ۳ متر هم میرسد. بعضی از
ارکیدهها کوتاه، چاق و گوشتالو هستند. میتوانند سبز روشن و یا تیره
باشند. گونههای خالدار یا براق و نقرهای هم وجود دارد.
ارکیده دارای ۶ گلبرگ میباشد. از نشانههای آن، بوی خوش و رنگ زیبا است.
تکثیر آن با کمک حشرات و در بعضی موارد با کمک حیوانات میباشد.
ارکیدههای جدید، به طور مداوم به بازار میآیند؛ اما انواعی که در زیر میآیند، آسانتر از انواع دیگر آن رشد میکنند.
انواع ارکیده
زمانی که ارکیده میخرید، دقت کنید که حتماً تمامی لوازم مورد نیاز آن را تهیه نمایید. دقت کنید که ارکیدهای را که انتخاب میکنید از نوع مرغوب و خوب باشد، نه اینکه فقط ظاهر آن زیبا باشد. اگر نوع آن مرغوب نباشد زود از بین خواهد رفت.
نور و خاک گیاه
آبیاری و نگه داری
در اواخر زمستان و بهار، زمانی که جوانه و انشعاب جدیدی در ارکیده به وجود آمد، او به آب و نور بیشتری نیاز دارد. هرچند، به خاطر داشته باشید که آب دادن بیش از حد به ارکیده آسانترین راه برای از بین بردن آن است. آنها برای رشد کردن بسیار به محیط مرطوب علاقه دارند، اما غوطه ور شدن در آب و همیشه خیس بودن را دوست ندارند.
ارکیده در تابستان، زمانی که به زیبایی در حال رشد است، به مواد مغذی، آب و حرارت ملایم نیاز دارد. در انتهای تابستان و نزدیکی پائیز، به نور زیاد نیاز داشته و میزان آبی که به آنها داده میشود، باید به آرامی کاهش یابد.
انتهای پاییز و اوایل زمستان، زمانی است که این گیاه استراحت میکند و سپس دوباره گل میدهد. در این زمان به نور بیشتر و آب کمتری نیاز دارند.
برای تغذیه این گیاه میتوان از کودهای گل دهی استفاده نمود، اما دقت کنید که این کودها را فقط زمانی مصرف کنید که ارکیده در زمان رشد و پیشرفت فعال باشد.
ارکیده نیز مانند دیگر گیاهان، از مشکلاتی مانند شته، کرم ریز قرمز، ویروسها و دیگر آفات گیاهی رنج میبرد. اکثر این مشکلات را خودمان با کارهای غلط به وجود میآوریم. آبیاری بیش از حد یا کمتر از میزان مورد نیاز، زیاده روی در تغذیه با کود و نور زیاد یا کم میتواند به گیاه ما آسیب برساند. همچنین دمای بیش از حد زیاد و یا خیلی کم نیز باعث ایجاد مشکلاتی برای ارکیده شما میشوند.
با نگهداری سیکلمن پورپوراسنس در آپارتمان خود، از رنگ زیبا و عطر شامه نواز آن بهره مند شوید.
این نوع سیکلمن دارای برگهای جالبی به شکل قلب است که سبز ساده و یا با
نقشهای نقرهای هستند. بر خلاف اکثر گونهها، این گیاه برگهایش را از دست
نمیدهد. رنگ گلهایش دارای تنوعی از رنگ صورتی کم رنگ تا سرخ میباشد که
با رایحهای خوش همراه است. این گیاه در سایۀ درختان و بوتههای بزرگ و
جایی که خاک برگ دارد، بهتر رشد میکند. اگر پورپوراسنس از مرحلۀ پیاز
کاشته شود، یک یا دو فصل زمان میخواهد تا خوب رشد کند؛ پس بهتر است این
گیاهان را زمانی که در گلدان سبز شدهاند، تهیه کنید.
سالها پیش، قبل از اینکه پرورشِ گیاهان به یک تجارت تبدیل شود، هر زنِ خانه داری میدانست که چگونه باید گیاهِ آپارتمانی برگ بیدی را پرورش دهد. باغبانان نیز قلمه هایِ این گیاه را باه همسایهها و دوستانِ خود هدیه میدانند و این گونه بود که این گیاه از محلی به محلِ دیگر انتشار پیدا میکرد.
مراقبت از گیاه برگ بیدی
این گیاه به نورِ غیر مستقیم و درخشان نیاز دارد. اگر نور بیش از حد کم
باشد، طرحِ رویِ برگها از بین میرود. خاکِ گیاه را همواره مرطوب نگه
دارید اما به یاد داشته باشید که نباید به این گیاه مستقیماً از تاجِ آن آب
بدهید (فقط به خاکِ گیاه آب بدهید) چون اینکار موجبِ پوسیدگی و فسادِ برگ
بیدی میشود. باید در زمستان که خاکِ گیاه کمتر خشک میشود میزانِ آبیاری
را کم کنید. گیاه را به طورِ مرتب با آب اسپری کنید. به صورتِ ماهانه
گیاهتان را با یک تقویت کننده مایعِ نیمه قوی تغذیه کنید.
نکته مهمِ دیگر در پرورشِ این گیاه این است که شاخه هایِ بلندِ آن را
کوتاه کنید. طولِ شاخههای را به میزانِ ¼ کم کنید تا تولیدِ شاخههای جدید
و پُرپشت گیاه را تقویت نمایید.
یکی از دلایلِ اصلیِ این پرسش که «چگونه باید از گیاهِ برگ بیدیام مراقبت
کنم؟»، طولِ عمرِ کمِ این گیاه است. این گیاهِ آپارتمانی زیاد عمر
نمیکند. مهم نیست که چقدر از او مراقبت کنید، در هر حال این گیاه پس از
مدتی برگ هایِ پایه خود را از دست میدهد؛ در حالی که ساقههای بلند شده به
عمرشان ادامه میدهند. پس اگر دیدید که مجبورید هر سال گیاه برگ بیدیتان
را از نو بعمل بیاورید، تعجب نکنید.
چگونه قلمه هایِ این گیاه را رشد دهیم؟
این گیاه گزینهای خوبی برای کاشته شدن در سبدهای آویز است و می تواند به آپارتمان شما زیبایی خاصی ببخشد.
کالانکوآ بومی مناطقِ خشک بوده و گیاهِ گوشتیِ (با
برگهای آبدار) محبوبی به شمار میآید. انواعِ مدرنِ این گیاه به دلیلِ
فُرمِ برگها و گلهای خود محبوب هستند. گلهای این گیاه در رنگهای قرمز،
صورتی، زرد و سفید موجود هستند. مانندِ بسیاری از گیاهانِ دیگری که دارایِ
برگهای گوشتیاند، رشد دادنِ این گیاه کارِ مشکلی نیست، فقط باید در
آبیاری آنها دقت کنید، به خصوص در فصلِ زمستان (این گیاه در زمستان به آبِ
زیادی نیاز ندارد).
نور:
این گیاهان مکانهای آفتابی و نورِ درخشانِ خورشید را ترجیح میدهند؛ به
ویژه در تابستان که فصلِ رشدشان است. در طولِ زمستان آن را مقابلِ یک پنجره
جنوبی قرار دهید.
آب: در
طولِ تابستان به گیاه بهطورِ متوسط آب داده و در زمستان آبیاری را کاهش
دهید. بینِ دفعاتِ آبیاری اجازه دهید که سطحِ خاک کاملاً خشک شود. در فصلِ
زمستان گیاه میتواند تقریباً بدونِ آب سر کند. برای اطلاع از بیآبیِ
گیاه میزانِ گوشتی بودنِ برگها را چک کنید.
دما: این گیاه گرما را دوست دارد. اجازه ندهید دما از ۱۳ درجه پایینتر رود.
خاک: خاکِ مخلوطِ معمولی گلدان مناسب است.
تقویت کننده:
در طولِ تابستان، در هر هفته دو بار این گیاه را با تقویت کننده مایع،
تقویت کرده و یا از قرصهای تقویت کنندهای که موادشان به آرامی و به تدریج
آزاد میشوند، استفاده کنید.
پرورش این گیاه مشکل نیست و با کمی مراقبت، گیاهتان با گلهای بسیار
زیبایی به شما جایزه خواهد داد. بسیاری از مردم با پایانِ فصلِ شکوفهدهی
گیاه را دور میاندازند، اما این کار ضرورتی ندارد. تنها کافی است که سرِ
گل دهنده گیاه را ببرید، به شیوه مراقبتِ خود ادامه دهید و قدری کمتر به
گیاه آب بدهید. کالانکوآ به طورِ طبیعی باید در بهار گل بدهد، اما
پرورشدهندگانِ حرفهای کاری میکنند که گیاه در سراسرِ سال گلدهی داشته
باشد. این گیاه گزینهای خوبی برای کاشته شدن در سبدهای آویز است (دو تا
از آنها را درونِ یک سبد بکارید).