در مورد کاکتوس ها بیشتر بدانید

کاکتوس در حقیقت شتر دنیای گیاهان است. زیرا آب و مواد غذایی را در خود ذخیره نموده و برای روزهای کم غذایی و کم آبی به مصرف میرساند.و در مقابل گرما و خشکی و کم غذایی مقاومت خوبی را از خود نشان میدهد.بطور کلی آب مازاد در تنه و برگهای گیاه ذخیره میشود و گاهی تا یکسال در مقابل خشکی از خود مقاومت نشان میدهد.آنهایی که آب را در برگها ذخیره میکنند دارای برگهای مویی میباشند که این موها مانع تبخیر آب از سطح برگ می شود.

سم پاش بادبزنی

سم پاشی باغستان به کمک یک سم پاش بادبزنی

دلیل سم پاشی باغستان ها مبارزه با آفت ها و حشراتی است که بر روی کیفیت و کمیت و بازده محصول تولیدی تاثیرگذار است. البته سم پاشی تنها در صورتی موفقیت آمیز خواهد بود که مقدار سم مورد نظر و زمان مورد استفاده از سم و سم پاش ها مناسب باشد.

جهت استفاده از سم پاش ها می باید اطلاعات کافی در مورد نوع ساخت دستگاه مورد استفاده ونحوه ی استفاده و شرایط مناسب محیطی جهت بهره گیری از سم پاش مورد نظر قرار گیرد.

اجزا تشکیل دهنده ی یک سم پاش بادبزنی

قسمت های اصلی یک سم پاش بادبزنی همانطور که در شکل زیر قابل مشاهده است عبارتند از:

1- مخزن: همانند مخزن تمامی سم پاش های موجود، مخزن سم پاش های بادبزنی نیز در برابر زنگ زدگی مقاوم است و طوری طراحی شده اند که پر کردن، خالی کردن و خشک کردن آن براحتی صورت می پذیرد. همزن ها باید به تعداد کافی در داخل مخزن موجود باشند تا ذرات آفت کش به صورت مناسب و یکنواخت در داخل محلول پراکنده شوند، چه در زمان پاشش و باز بودن مجرای نازل ها و چه در زمان بسته بودن نازلها. به طور کلی دو نوع سیستم و روش هم زدن سم وجود دارد: (1) نوع مکانیکی که توسط تعدادی بیلچه مانند صورت می گیرد و (2) نوع هیدرولیک. هر دو سیستم وظیفه دارند ذرات معلق موجود در سم را به صورت یکنواخت در داخل محلول پراکنده سازند.

2- پمپ: عموماً، پمپ های پیستونی و سانتریفوژی (گریز از مرکز) در سم پاش های بادبزنی مورد ستفاده قرار می گیرد. پمپ های پیستونی بیشتر در زمانی مورد استفاده قرار می گیرند که فشار مورد نیاز، در حدود psi 450 تا 600 باشد. پمپ های گریز از مرکز نیز، توان تولید فشاری در حدود psi 50 تا 200 را دارا می باشند.

3- فشار شکن(تنظیم کننده‌ی فشار): این قسمت از تعداد زیادی روزنه تشکیل شده است که به واسطه ی باز و بسته شدن، فشار تولیدی را تنظیم می کنند. البته این قسمت تنها جهت تغییر فشار موجود در سم پاش بادبزنی مورد استفاده قرار نمی گیرد. شامل یک فنر است که فشار فنر عامل بسته بودن لوله ایست که به مخزن ختم می شود. این لوله در زمانی که فشار، بیش از حد ظرفیت دستگاه افزایش می یابد مورد استفاده قرار می گیرد و بدین ترتیب جریانی فرعی به داخل مخزن باز می کند و بدین ترتیب فشار موجود در دستگاه را کاهش می دهد. در پمپ های گریز از مرکز تنظیم فشار موجود در سم پاش بادبزنی توسط تغییر سرعت پمپ انجام میشود، این کار به واسطه ی تغییر تعداد دور در دقیقه ی پمپ صورت می گیرد. البته باید توجه شود که تامین دور در دقیقه‌ی مورد نیاز سم پاش بادبزنی اهمیت فوق العاده ای را در پاشش مؤثر دارا می باشد، تغییر در دور پمپ موجب تغییر فشار و در نتیجه، تغییر نحوه ی پاشش می شود.

4- فشارسنج: فشارسنج نشان دهنده ی فشار موجود در سم پاش است. فشار سنج می باید فشار در هنگام پاشش را به صورت دقیق نشان دهد. پاشنده ها در یک فشار مشخص کار می کنند و تنها در این فشار است که نوع و نحوه و مقدار پاشش مطلوب را تضمین می نمایند. فشارسنج ها هر گونه تغییر در این فشار مورد نظر را نشان می دهند. به واسطه ی یک پیغام خطا، هر گونه تغییر فشار موجود در سیستم را به کاربر اطلاع می دهند و کاربر را از وجود نقص فنی در سم پاش بادبزنی آگاه می کنند. نقوص فنی می تواند شامل بسته شدن سطح فیلتر یا صافی، تغییر در خروجی پمپ و یا عیب در سیستم رگولاتور(فشارشکن) باشد. بنابراین در یک سم پاش بابزنی، وجود یک فشارسنج مناسب و سالم اهمیت فوق العاده ای دارد.

5- چند راهه ها(بوم): چند راهه ها یا بوم وظیفه ی انتقال مواد موجود در مخزن، از پمپ به نازل ها را دارا هستند. وضعیت قرارگیری بوم بدلیل قرار گرفتن نازل ها بر روی آن اهمیت زیادی دارد.

6- نازل ها: نازل ها در سم پاش های بادبزنی سم موجود را به اشکال مختلف، در هوا پخش می نمایند. این قسمت ها با اتمیزه کردن قطرات سم، باعث پخش شدن بهتر سم در جریان هوا می شوند. الگوی پاشش بر اساس مکان قرار گیری نازل ها و نوع نازل های می تواند تغییر کند.

نازل ها همانطور که در شکل روبرو قابل مشاهده است از قسمت های مختلفی تشکیل شده اند که به ترتیب از پایین به بالا عبارتند از:

بدنه ی نازل  ـ  صافی  ـ  مغزی یا هسته  ـ  صفحه  ـ  سرپوش   

هسته و صفحه از قسمت های هستند که بیشترین میزان سایش در آن ها رخ می دهد، به همین علت جهت ساخت آن ها از موادی همچون فولاد خالص سخت، کاربید تنگستن و مواد سرامیکی استفاده می شود. اگر سایش این قطعات زیاد باشد ، نوع پاشش و مقدار سم خروجی تغییر کرده و جهت رفع این مشکل می باید این قطعات را تعویض و سم پاش را مجدداً کالیبره نمود.

7- بادبزن ها: هر دو نوع بادبزن گریز از مرکز و تک محوری، در سم پاش های بادبزنی، مورد استعمال دارد.

این قسمت وظیفه دارد مخلوط ذرات سم و هوا را به سمت بالا و سایبان(تاج) درخت هدایت کند و سم پاشی یکنواختی را صورت دهد.

در بسیاری از سم پاش ها اَتمیزه شدن سم بستگی به نوع نازل ها دارد. میزان تاثیر جریان هوا بر روی نحوه ی اَتمیزه

شدن ذرات سم بستگی به اختلاف سرعت بین جریان هوا و مایع خروجی از نازل دارد. هرچه این اختلاف بیشتر باشد میزان اتمیزه شدن افزایش می یابد. میزان قطره شدن ذرات سم در زمانی به حداقل مقدار خود می رسد که موقعیت پاشش نازل ها و جریان هوا با یکدیگر یکسان باشد. در حالت عکس، اگر پاشش از نازل ها در جهت خلاف جریان هوا باشد، بیشترین میزان اَتمیزه شدن ذرات سم رخ می دهد.

وظیفه ی اصلی جریان هوا، حرکت آفت کش(سم) به داخل قسمت سایه بان درخت و قرار دادن مایع سم بر روی میوه ها و شاخه ها و تمامی قسمت های داخلی درخت و محصول است.

مشخصه ها و اِلِمان هایی از جریان هوا، که بر روی میزان پوشش سم پاش بادبزنی تاثیر می گذارد عبارتند از: حجم هوا(فیت مکعب در هر دقیقه) و سرعت جریان هوا(فیت در هر دقیقه). این مشخصه ها بستگی به نوع بابزن، اندازه بادبزن و سرعت چرخش پره ها و نوع طراحی پره ها دارد.

فاکتورهای مختلفی در عملکرد جابجاکن های هوا تاثیر می گذارد که تمامی این فاکتورها در تعامل یکدیگر قرار دارند و در نتیجه، رسیدن به یک حالت ایده آل مستلزم ایجاد یک رابطه مناسب بین تمامی عوامل تاثیرگذار است.  

آماده نمودن  سم پاش بادبزنی

اگر مواد خروجی از سم پاش به صورت مناسب و یکنواخت پاشش شوند، در این صورت جابجایی هوا در زیر درخت به صورت مناسب صورت می پذیرد و حال اگر سم پاش با سرعت زیاد در زیر درخت حرکت کند یا پاشش به صورت غیریکنواخت صورت پذیرد در این صورت جابجایی هوا به خوبی صورت نمی گیرد و نتیجه یک پاشش نامناسب خواهد بود که تمام پوشش درخت را دربر نمی گیرد.

برخی از عوامل محیطی بر حجم مناسب پاشش تاثیر می گذارد. این عوامل عبارتند از رطوبت، درجه حرارت و میزان وزش باد. رطوبت پایین و دمای بالا باعث تبخیر شدید ذرات سم خارج شده از نازل ها می شود که از انتقال کامل مواد به سطوح بالایی تاج درخت جلوگیری می کند. رطوبت های بالای 50 درصد به پاشش مناسب و یکنواخت کمک می کند. وزش باد نیز ذرات سم را در جهت نامناسب هدایت می کند که به نوبه ی خود در پاشش مناسب تاثیر

منفی می گذارد، لذا توصیه می شود سم پاشی در زمانی از روز که وزش باد وجود ندارد صورت پذیرد.

عوامل دیگری از قبیل سرعت پیشروی، فشار، زمان بندی، نازل و موقعیت نازل ها، سرعت هوا یا باد و موقعیت باد و حجم پاشش بر سطح پوشش سم پاش های بادبزنی تاثیرگذار است. سرعت پاشش در حدود 2 تا 5  MPH است.(سرعت های کم، سطح پاشش بهتری ایجاد می کند) فشار موجود در دستگاه بر سطح پاشش تاثیرگذار است. فشار معمول مورد استفاده در سم پاش های بادبزنی در حدود 60 تا 260 psi است.

تعداد نازل های موجود بر روی دستگاه بین 5 تا 10 عدد در هر سمت متغیر است. نازل در جلوی چندراهه ها جای   می گیرد، به همین دلیل در حدود  3/2  تا  4/3 خروجی نازل ها به سمت قسمت های بالایی پاشش می شود و در حدود  3/1 تا 4/1 خروجی نازل ها به قسمت های پایینی درخت پاشش می گردد.

تنظیم موقعیت دقیق هدایت کننده های هوایی منجر به قرار گرفتن مناسب سم پاش در جهت بهترین پاشش می شود.

اندازه ی نازل ها، سرعت و و فشار، همه و همه بر حجم سمِ پاشش شده تاثیرگذار است. در ابتدا لازم است حجم پاشش و سرعت پیشروی تعیین گردد و در انتها، نوع و اندازه ی نازل و فشار آن مشخص شود. حجم پاشش می تواند بین 15 تا 250 گالن در هر اِکر متغیر باشد.

استفاده از کاتالوگ وسیله، داشتن سابقه و تجربه ی مناسب کار با وسیله و تعیین دقیق مقدار سم مؤثر از عواملی است که بر میزان سم مورد احتیاج تاثیرگذار است.

کالیبراسیون

عملکرد فعلی دستگاه به کمک کالیبره نمودن آن مشخص می گردد. به این کار کالیبره کردن امتحانی یا اولیه می گویند. این عمل پس از تشخیص سلامت تمامی قسمت های دستگاه صورت می گیرد.

در طی کالیبره کردن ابتدایی یا اولیه دو فاکتور تخمین زده می شود: (1) میزان سمی که در هر اِکر توسط سم پاش پاشیده می شود (2) سرعت پیشروی مطلوب جهت حداکثرسازی راندمان کاری وسیله

گالن سم خروجی در هر اِکر در دو سمت سم پاش با تعیین مجهولات فرمول زیر تعیین می گردد:

فاصله ی ردیف سم پاش با تخمین فاصله ی ردیف کشت میسر می شود. سرعت و گالن سم مورد استفاده با روش های

زیر قابل محاسبه هستند:

1- ابتدا مخزن سم پاش را تا حد مشخصی که علامت گذاری شده است با آب یا هر ماده ی دیگر که ارزش اقتصادی زیادی ندارد پر کنید.

2- در حدود 100 تا 200 فیت مسافت را در باغستان علامت گذاری نمایید.

3- از یک تراکتور با سرعت ثابت بهره بگیرید و ابتدا و انتهای مسیر حرکت را با پرچم علامت گذاری کنید و قبل از پرچم تراکتور را به حرکت در بیاورید تا مطمئن شوید که در هنگام گذشتن از پرچم اول سم پاش در صحت کامل به فعالیت خود ادامه می دهد. در زمانی که چرخ جلوی تراکتور از پرچم ابتدایی عبور می کند زمان را گرفته تا زمانی که چرخ جلوی تراکتور از پرچم دوم عبور می کند.

4- زمانی که چرخ های جلویی تراکتور از پرچم دوم عبور کردند هم زمان را نگه داشته و هم سم پاش را خاموش  می کنید و زمان صرف شده را ثبت می نمایید.

5- مخزن را تا نقطه علامت گذاری شده مجددا مملوء از آب کرده و مقدار آب خارج شده از مخزن را محاسبه کنید.

حال سرعت و گالن خروجی سم در هر دقیقه قابل محاسبه می باشد:

در انتها نیز مقدار گالن(حجم) سم مورد نیاز در هر اِکر بدست می آید. GPA توصیه ای در حدود 200 است و اگر عدد بدست آمده برابر 200 نبود تغییرات لازم در رابطه با سرعت و نازل ها اتخاذ می شود تا نتیجه عدد 200 باشد.

آواکادو

به آواکادو در گذشته گلابی تمساح ، روغن سبز ، گلابی روغنی و ... می گفته اند. در زبان اسپانیا یی آگواکات ، در زبان پرتغالی آباکات و در زبان فرانسوی آوکاتیر هم می گویند و تنها میوه خانواده برگ بو (برگ غار ) از خانواده lauraceae است.

توصیف

آواکادو درختی افراشته است که طولش 9 متر و گاهی تا 18 متر یا بیشتر هم می رسد، قطر تنه آن 30 تا 60 سانتی متر است(در درختان پیرتر این قطر بیشتر) ، گاهی ممکن است این گیاه از سطح زمین  منشعب و شاخه شاخه بشود. تقریبا همیشه سبز، و در زمان گلدهی در فصل خشک مقداری برگ ریزی دارد، برگ ها متناوب ، سبزمایل به تیره ، در سطح بالایی براق و در سطح زیری متمایل به سفیداست(نیزه ای شکل ، بیضی ،تخم مرغی ،دایره ای شکل و یا به شکل تخم وارونه )است. گل آذین خوشه، فاقد گلبرگ ، میوه گلابی شکل کمتر گرد یا تخم مرغی است و 7.5 تا 33 سانتی متر درازا و  15 سانتی متر عرض دارد، پوست ممکن است سبز مایل به زرد ،سبز مایل به تیره ،زرشکی ،زرشکی مایل به تیره و گاهی اوقات لکه های زرد رنگی هم روی آن مشاهده می شود. گوشت آن سبز درخشان و کلا رنگ پریده ، روغنی ، بی مزه است ، بذر آن در دوطرف پهن ، گرد ، مخروطی یا تخم مرغی شکل است(5 تا 6.4 سانتی متر طول) ،سخت ،سنگین ،به رنگ عاج فیل ولی در دو پوشش نازک قهوه ای محصور شده است و اغلب به گوشت آواکادو چسبیده است ،گاهی میوه به خاطر فقدان گرده افشانی ودیگر عوامل بدون بذر است.آواکادو دار ای بیش از 60 رقم  است

جای کاشت

آواکادو در سایه و بین ساختمان ها رشد می کند اما تولیدش درآفتاب کامل انجام میگیرد، ریشه ها حالت رقابتی شدیدی دارد. سایه این گیاه خفه کننده و گاهی رنجش آور است .در جاهای سردتر گیاه در جایی که آفتاب بیشتری دارد رشد می کند. در سواحل یا زمین های باد خیز به عنوان یک بادشکن خوب عمل می کند، گاهی یک درخت مقاوم زیبا هم شناخته می شود. گیاهان خانگی به درجه حرارت کمی برای شکوفه دادن نیاز دارند که این گیاه با سایه اش می تواند این فضا را برای آن گیاهان مهیا کند.

خاک

آواکادو خاک های نرم، گرانیتی تجزیه شده و لومی شنی را دوست دارد. آنها در جایی که زهکش ضعیف باشد رشد نمی کنند. این گیاهان به خوبی در دامنه رشد می کند ولی بستر رودخانه را تحمل نمی کند. آنها به خاک های قلیا و اسیدی مقاوم هستند. برای آواکادو باید خاک رویی را ترکیب کرد، از محتویات نرم باید جلوگیری کردهمچنین از هوموس هم می شود استفاده کردکه رطوبت و درجه حرارت خاک را افزایش می دهد و در ضمن خاک نباید نمک داشته باشد.

آبیاری

آواکادو در طول فصل بارانی نیازی به آبیاری ندارد. آبیاری زیاد ریشه را کم می کند و باعث می شود این گیاه ناتوان بشود. برای اینکه بدانیم که آواکادو نیاز به آبیاری دارد یک چاله عمیق به طول 22 سانتی متر را حفرکرده و این قسمت خاک را می فشاریم ، اگر آن خاک نم دار بود نیاز به آبیاری نیست و اگر در دست شما خرد شد به ابیاری نیاز است. این مساله د پایان فصل آبیاری مهم است. آواکادو تا حدی به شوری مقاوم است، به هرحال این حالت حساسیت را با سوختگی در روی برگ ها نشان می دهد.با یک آبیاری زیاد می توان این نمک را از خاک شستشو داد.

تغذیه

شروع کودهی گیاه جوان بعد از یک سال پس از رشد شروع می شود و این کوددهی را تا 4 سال برای رشد آن  فراهم کرد . برای درختان مسن کودهای نیتروژنی را که یک بار در زمستان و بار دیگر در تابستان بعد خواهیم داد تغذیه کودی خوبی خواهد بود. برگ های زرد (کلرویز) کمبود آهن را نشان می دهد و این فقدان با استفاده از کلات آهن مرتفع می شود. درختان رسیده تر کمبود روی را هم نشان      می دهند.

هرس

رقم های ستونی به هرس در سال های اولیه  شکل گیری نیاز دارند. دیگر گونه ها نیازی به حذف شاخه و غیره ندارند. سابقا درختان را طوری تربیت می کردند که افراشته و راست نباشد. بهترین نتیجه ای که می گرفته اند این بود که حصارهای خوبی ایجاد کنند. درختان کوتاه نیاز دارند که راست و افراشته شوند. کناره های درخت آواکادو ممکن است به وسیله موش خورده شود، درغیر این صورت نیازی به هرس نیست. شاخه هایی که رو به آفتاب است با از بین رفتن برگ هایش آفتاب سوخته می شوند و یقینا از بین خواهند رفت . این قبیل شاخه ها باید سفید مالی شود.

تکثیر

با تولیدمثل غیرجنسی می توان آواکادو را تکثیر کرد. دانه های بزرگتر را درگالن پرورش       می دهندکه جوانه می زند و این قلمه ها را پیوند می زنند. یک روش قلمه زنی بدین صورت است ، وقتی قلمه 3.5 سانتی متر شد، نوک قلمه را زده و یک حلقه از جوانه در بالای قلمه خواهد بود. این قلمه را در یک باند 10 سانتی متری روزنامه قیراندود تیره که قالب جای قلمه می شود پیچانده و درون جایی که از ورمی کولیت پرشده و آن را درون یک جعبه سیاه با درجه حرارت و رطوبت زیاد قرار می دهیم. وقتی این قلمه 7 تا 10 سانتی متر شد آن را در جاییکه  نور است قرار می دهیم تا سریعا رنگ آن سبز شود. کاغذ قیر اندود را بر می داریم ، ساقه را از بذر جداکرده و آن را در یک جای مسطح که از نظر مواد غذایی در وضع خوبی باشد قرار می دهیم.

آفت و بیماری

موش و موش خرما آفت اصلی میوه است . دور تنه درخت را بپوشانید . نوعی کرم مثل هزارپا برگ را لوله ای میکند وممکن به شاخه های انتهایی صدمه بزند. کرم های قهوه ای آواکادو با پودر گوگرد کنترل می شود. کرم شش نقطه ای هم باعث برگ ریزی آواکادو می شود، لیسه و حلزون هم یک آفت این گیاه است. دو قارچ و یک ویروس هم به این گیاه صدمه     می زند. Botryosphaeria ribis سبب ایجاد شانکر در تنه این گیاه می شود و همینطور مزه میوه را نامطبوع وباعث تکه تکه شدن تنه درخت می شود . انواع مکزیکی از نظر شانکرتنه مصون است ولی از نظر شانکر میوه مصونیت ندارد. پوسیدگی ریشه در جایی که زهکش خاک ضعیف است صورت می گیرد (نشانه اش زردی و ریزش برگ است). لکه نوری که یک بیماری ویروسی است که باعث رگه رگه شدن ساقه های جوان ، لکه دار شدن برگ ها ، بدشکلی در میوه آواکادو و تکه تکه شدن تنه درخت می شود. حشرات هم ممکن است باعث آلودگی در قلمه ها  شودو این قلمه های آلوده خطرناک می باشد.

برداشت

زمان برداشت به رقم ما بستگی دارد. از نظر استانداردهای تجارتی میوه باید 8% روغن داشته باشد. در نوع مکزیکی رسیدگی 6 تا 8 ماه از زمان گل دهی طول می کشد ودر نوع گواتمالایی 12 تا 18 ماه طول می کشد. میوه ها تا زمان رسیدگی می تواند روی درخت باشد یا اینکه آن را برداشت و در یک دستمال قرارداده تا خودش برسد. رقم های زرشکی را تا موقعی که رنگ کامل خود را بدست نیاوردند نباید بچینیم. انواع گواتمالایی را در دمای 5 تا 10 درجه سانتی گراد در حدود 6 هفته می توان انبار کرد. نوع مکزیکی سریع می رسد و سریع هم باید مصرف شود.

فواید آواکادو

گوشت آن در درمان اسهال خونی، ضدکرم ، اشتها آور ، برای درمان سرفه و ....

برگ آن با جویده شدن برای چرک دندان، برای درمان اعصاب، برای کاهش خون ریزی ، تحریک و تنظیم کننده قاعدگی زنان و...

دانه آن در درمان اسهال خونی، برای رفع شوره سر، کاهش دندان درد ،کاهش جوش صورت و ...

iranagro.blogfa.com

تکثیر خرما به روش کشت بافت

کشت بافت گیاهی عبارت است از تکنیکی که برای تولید و تکثیر گیاه کامل از بخش هایی مانند سلول یا بافت گیاه استفاده می شود . این نوع تکثیر موسوم به تکثیر خرد یا ریزازدیادی بوده و با دو روش تولید گیاهک از طریق اندام زائی و جنین رویشی یا گیاهک زائی امکان پذیر می باشد . در هر دو روش وجود یک محیط آزمایشگاهی استریل و استفاده از هوای تصفیه شده الزامی است . خوشبختانه در سال های اخیر تکنولوژی تولید نهال کشت بافت خرما به کشور وارد شده و به حالت بومی درآمده است .

تکثیر خرما به روش کشت بافت

 کشت بافت گیاهی عبارت است از تکنیکی که برای تولید و تکثیر گیاه کامل از بخش هایی مانند سلول یا بافت گیاه استفاده می شود . این نوع تکثیر موسوم به تکثیر خرد یا ریزازدیادی بوده و با دو روش تولید گیاهک از طریق اندام زائی و جنین رویشی یا گیاهک زائی امکان پذیر می باشد . در هر دو روش وجود یک محیط آزمایشگاهی استریل و استفاده از هوای تصفیه شده الزامی است . خوشبختانه در سال های اخیر تکنولوژی تولید نهال کشت بافت خرما به کشور وارد شده و به حالت بومی درآمده است .

گلکاری، آشنایی با مفاهیم

در این جلسات با کاشت، نگهداری و ازدیاد گیاهان زینتی آشنا می‌شویم. گلکاری یا Flowery cultureدر برگیرنده‌ی عملیات و فرایندهایی است تا مجموعه‌‌ای از گیاهان زینتی جوان و با طراوت قابل عرضه به بازار رقابت و عرصه اقتصاد جهانی شود.

”لارسن“ یکی از محققین گلکاری را به این صورت تعریف می‌کند : گلکاری حالتی پر زحمت از کشاورزی است که در طی عمل‌آوری و فرایند این رشته همه عوامل مربوط به اطلاعات تکنولوژیکی، اطلاعات فن‌آوری و دانش‌های به روز، اطلاعات مربوط به وضعیت بازار از نظر بازاریابی و نحوه سلیقه و خواست بازار، اطلاعات مربوطه به بحران‌های سوخت و انرژی و اطلاعات مربوط به تازه‌های ارقام معرفی شده به دنیا از نظر نوع محصولات زینتی مورد نیاز است.

گلکاری یا Flowery cultureیک مجموعه تشکیلاتی است که نیاز به یک گروه کار قوی با تخصص‌های مختلف و به روز دارد.

 جایگاه گلکاری در ایران

اهمیت تاریخی: قدمت کشت و کار و نگهداری گل‌ها در ایران شاید همزمان با شروع کشاورزی بوده است. با نگاهی به تاریخ و فرهنگ ایران بنظر می‌آید که همواره ایرانیان در زمینه موضوعات مرتبط با گل‌ها جایگاه خوب و ارزنده‌ای داشته‌اند.

اهمیت اقتصادی: شاید قدیمی‌ترین گلخانه‌های موجود در ایران که در حال حاضر هم فعال هستند قدمتی در حدود 75 – 70 سال دارند. در حقیقت اهمیت اقتصادی این رشته، سابقه طولانی در ایران دارد. زمانی که بسیاری از کشورها نامی در زمینه پرورش گل و گیاه نداشته اند کشور ما با داشتن گلخانه‌های خوب و قابل قبول در زمان خود وضعیتی مناسب داشته است. کشت و کار پرورش گل‌های زینتی در ایران بعنوان یک رشته اقتصادی سابقه‌ای به قدمت احداث گلخانه‌ها ندارد اما از زمان‌های گذشته، گلخانه‌دارها کار تکثیر و پرورش گیاهان را برای سرگرمی، و گذران اوقات فراغت انجام می‌دادند.

در سال‌های اخیر بدلیل نیاز روز افزون بازار و خواست افراد جامعه و بدلیل محدود شدن فضای زندگی مردم این وضعیت کاملاً تغییر کرده است. بطوری که در سال‌های اخیر احداث گلخانه‌های نسبتاً مجهز و کارآمد بمنظور کشت و پرورش و تکثیر گیاهان زینتی و نیز توسعه اقتصادی پیشرفت زیادی داشته است.

ایران یکی از خواستگاه‌ها و زادگاه‌های طبیعی گیاهان زینتی از جمله لاله، سنبل، زنبق، سیکلمه و برخی از درختچه‌ها و تعداد زیادی از درختان میوه بشمار می‌آید، و در منابع علمی دنیا اسناد و مدارک مربوط به این موضوع موجود است. ولی از نظر اقتصادی و صادرات گل و گیاه هنوز موقعیت مناسبی در سطح دنیا ندارد.

 جایگاه ایران از نظر جغرافیایی

موقعیت جغرافیایی ایران از دو نظر قابل ارزش است :

- از نظر آب و هوایی  

- موقعیت نسبت به کشورهای همسایه.

 1- ایران در یک منطقه پر رود با طول روز بلند و روشنایی کامل آفتاب قراردارد و از این نظر می‌تواند در بسیاری از هزینه‌های مربوط به گرم کردن و روشن نگه داشتن گلخانه‌ها که برای کاشت و تکثیر گیاهان زینتی اهمیت زیادی دارد، صرفه جویی کند.

2- موقعیت ایران بدلیل قرار داشتن در کنار کشورهای پر مصرف گل و گیاه از نظر اقتصادی حائز اهمیت است. همسایه‌های شمالی و جنوبی ایران از خریداران بسیار خوب گیاهان زینتی هستند. ایران با داشتن یک بازار متعادل و نسبتاً ثابت و دائمی قادر است جایگاه واقعی خود را در  این عرصه پیدا کند.

کشورهای مهم تولید کننده و مصرف کننده گل و گیاه

1- هلند	8- ژاپن
2- ایتالیا	9- انگلستان
3- آلمان	10- استرالیا
4- سوئیس	11- فرانسه
5- دانمارک	12- اسپانیا
6- بلژیک	13- آمریکا
7- سوئد

همانطور که در جدول بالا مشاهده می‌کنید هلند مقام اول در بین همه کشورها را دارد و بقیه کشورها در رتبه بعدی قرار گرفته‌اند.

 از لحاظ موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی و هم‌چنین وضعیت نیروی کار، ایران در مقایسه با هلند از موقعیت مناسب‌تر و ارزان‌تری برخوردار است.

ارز آوری گل و گیاه برای ایران یک موقعیت انحصاری است. در کشور ما گاهی ارز آوری گل‌های شاخه بریده با ارز آوری نفت مقایسه می‌شود. بطوری که فروش 2 تا 3 شاخه گل (از بعضی انواع گل‌ها) می‌تواند ارز‌آوری معادل یک بشکه نفت را داشته باشد و صادرات گل‌ها و گیاهان زینتی می‌تواند جانشین صادرات نفت شود. اما پارامترهای لازم و شاخص‌های قابل قبول بازار جهانی برای پرورش گل و گیاه را باید مهیا کرد.

رشته‌ها و زیر شاخه‌های متعددی در رابطه با گلکاری یا Flowery culture وجود دارد. یکی از این موارد استفاده از اندام‌های گیاهان زینتی می‌باشد. از لحاظ موقعیت مصرفی گیاهان زینتی را به سه دسته تقسیم می‌کنند :

گیاهان یک ساله یاAnnual Plants ؛ گیاهان زینتی که بعنوان گل‌های فضای سبز استفاده می‌شوند. این گیاهان معمولاً مقاوم به سرما نیستند و دوره زندگی نسبتاً کوتاهی دارند. مانند گل اطلسی و آحار.

گل‌های دائمی یا Perennial Plants؛ گیاهانی که بیش از یک سال در فضای آزاد قابلیت رشد و نمو دارند. مانند گل تاج‌الملوک، داودی و زنبق‌های دائمی.

 گیاهان آپارتمانی یا Indoor Plants؛ گیاهانی که فقط در فضای محدود آپارتمان‌ها و گلخانه‌ها قابل نگهداری هستند. مانند برگ انجیلی و فوتوس.

انجام تحقیقات برای صادرات گل‌ها و گیاهان زینتی یک امر مسلم و ضروری است. هم‌چنین مجموعه عواملی که در این راستا باید مد نظر قرار گیرند عبارتند از :

نوع خاک و بستر مورد پرورش گیاهان؛

نوع محصول ارائه شده؛

تداوم تولید در طی یک زمان معین.

انواع گلکاری یا Flowery culture

گیاهان گلدار گلدانی یا  Pot Plant؛ گیاهانی که در فضای مستور آپارتمان رشد و نمو می‌کنند و بخش زینتی آن‌ها همان گل است. مانند گل حنا، سیکلامن ایرانی، آزالیا و ...

گل‌های شاخه بریده یا Cut Flowers؛  گروه بسیار بزرگی از گیاهان زینتی در این رده هستند. تعداد زیادی از گیاهان زینتی بعنوان بخش‌های بریده شده و جدا از پایه مادری قابل عرضه به بازار هستند. نظیر انواع میخک، ژربرا، رز و ارکیده.

بسته به نوع بازار و سلیقه خریداران تقریباً همه گیاهان Cut Flowers شبیه بهم عرضه می‌شوند. اینطور که برآورد نشان می‌دهد معمولاً میخک، رز و ژربرا سه محصول رده اول تا سوم گل‌ها شناخته شده‌اند.

3) درختان، درختچه‌ها و پیچ‌های زینتی یا Trees, Shrubs and Climbers؛ این مجموعه در کشت و کار گیاهان زینتی جایگاه ارزنده‌ای دارد و ایران می‌تواند در این قسمت موقعیت خوبی کسب کند.

گرده افشانی در درخت خرما

 در اواخر زمستان و یا اوائل بهار با ظاهر شدن اسپات ها بر روی درخت فعالیت های حیاتی گیاه از قبیل گرده افشانی، لقاح و سرانجام تشکیل میوه آغاز می گردد.گرده افشانی انتقال دانه های گرده از بساک گل نر به سطح کلاله و یا مادگی گل ماده می باشد.

  چون خرما گیاهی دو پایه بوده و گل های نر و ماده به صورت جدا از هم روی پایه های جداگانه قرار دارند و از طرفی عملیات گرده افشانی بوسیله باد و یا حشرات بطور مناسبی انجام نمی گیرد لذا دستیابی به محصول مناسب چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی به میزان تلقیح گل ها بستگی دارد که معمولاً می بایست توسط انسان انجام گیرد.

        گل ماده دارای پوششی شامل دو ردیف سه تایی کاسبرگ به صورت فلس های کم و بیش چرمی و مادگی سه برچه ای است. بعد از عمل تلقیح معمولاً یکی از برچه ها رشد می نماید و به مرحله نهائی رشد می رسد. البته بندرت در برخی از ارقام مانند رقم شکر و یا برحی در مواردی دو تا از برچه ها تلقیح شده و به رشد خود ادامه می دهند. در مواردی که گل ها به هر دلیلی تلقیح نشوند هر سه گل به میوه تبدیل شده و در مرحله حبابوک ریزش می نمایند و در مواردی که ریزش نکنند نیز میوه ها از وضعیت رشد و ظاهر مناسبی برخوردار نبوده و با اینکه ممکن است تا مرحله خلال هم زنده بماند ولی ارزش چندانی ندارد.

      هم گل آذین نر و هم گل آذین ماده در غلاف های بزرگی بنام اسپات یا گریبانه قرار دارند. اسپات ها پوشش های چوبی محکمی هستند که گل های نر و ماده را تا زمان رسیدن درون خود حفظ کرده و پس از رسیدن شکاف برداشته و گل ها آزاد می گردند. در این زمان باید با بریدن و جدا نمودن اسپات های نر از روی درخت نسبت به جمع آوری دانه های گرده با روش مناسب اقدام نمود.

        اسپات های ارقام مختلف از نظر اندازه متفاوت هستند. طول اسپات های ماده قبل از ترک خوردن و باز شدن گل ها در ارقامی مانند کبکاب حداکثر بین 50 تا 70 سانتیمتر و در رقم شهابی بین 30 تا 40 سانتیمتر و عرض آن در کبکاب بین 10 تا 13 سانتیمتر و در رقم شهابی بین 13 تا 15 سانتیمتر می باشد.  حداکثر طول اسپات ماده در رقم سایر (استعمران) بین 60 تا80 و در رقم خضراوی بین 40 تا 50 سانتیمتر و حداکثر پهنای اسپات در استعمران 9 تا 10 و در خضراوی 8 تا9  سانتیمتر می باشد. اسپات هائی که اول ظاهر می شوند درشت تر و بزرگتر و اسپات های آخری کوچکترند.

      اسپات های نر نیز درشت هستند بطوری که طول اسپات در نر غنامی سبز و غنامی سرخ و خکری وردی و خکری کرطلی بین 60 تا 70 سانتیمتر و در سمسماوی، کوتاه و حدود 40 سانتیمتر است. طول اسپات نر در رقم غلامی از این هم بزرگتر و به یک متر می رسد. تعداد اسپات های نر در هر نخل بین 10 عدد برای نر سمسماوی تا 30 عدد در نر غلامی متغیر می باشد. رنگ اسپات ها در اکثر ارقام قهوه ای کم رنگ تا پررنگ و یا متمایل به قرمز است ولی در نر غنامی سبز دارای رنگ سبز سیر می باشد. معمولاً اسپات های نر کمی زودتر از اسپات های ماده ظاهر می شوند. بسته به گرمای هوا در سال هائی که هوا زودتر گرم می شود اسپات های نر معمولاً در بهمن ماه و دربرخی از سال ها در اوائل اسفند ماه ظاهر می شوند. در سال 1378 به علت گرمای زودرس هوا در منطقه بلوچستان، اسپات های نر دو هفته زودتر ظاهر شدند و همین امر سبب شد که تلقیح گل ها دو هفته زودتر صورت پذیرد.

      در همین سال و در همین منطقه از بین 14 رقم نرشامل تیس، جالق1،  جالق 2،  زابلی، راسک1، راسک2، مسکوتان، اسپکه، فنوج، گربیت، ساریوک، چانف و قصرقند، ظهور اسپات ها از 10 بهمن شروع (نر تیس) و تا 30 بهمن ماه (نر چانف) برای همه ارقام به طول انجامید.  بطور کلی 70 درصد این ارقام قبل از 20 بهمن ماه به گل دهی رسیدند. زمان ظهور اسپات ها به نوع رقم نیز بستگی زیادی دارد. در خوزستان در نر سمسماوی اسپات ها زودتر از بقیه ارقام نر ظاهر می شوند.

      پس از رسیدن دانه های گرده نر (معمولاً کمی قبل از شکاف اسپات) این اسپات ها را از درخت جدا کرده و پس از باز کردن اسپات گل آذین را از اسپات خارج ساخته و در محل مناسبی در سایه و بوسیله طناب آویزان می کنند تا به آرامی خشک شود. سپس اقدام به تکانیدن گل آذین بر روی ورقه تمیزی از روزنامه یا مقوا می نمایند تا دانه های گرده جدا گردند. گرده های جمع آوری شده را در یک ظرف شیشه ای خشک و مناسب قرارداده و از آن برای تلقیح با گرده افشان مکانیکی و یا با دست و به روش سنتی استفاده می کنند.

     در مواردی نیز خوشچه ها را جدا کرده و با بالارفتن کارگر از درخت اقدام به تکاندن آنان بر روی گل آذین های ماده می کنند و قسمت های کوچکی از خوشچه های نر را در بین گل های ماده قرار می دهند تا با بازشدن تدریجی گل های ماده دانه های گرده در اثر وزش باد و تکان خوردن رها شده و بر روی گل های ماده قرار گیرد.

     نظر به اینکه بازشدن اسپات های ماده همزمان نیستند لذا معمولاً گرده افشانی برای هر درخت در چند نوبت صورت می گیرد. در گرده افشانی مکانیکی دانه گرده را در یک مخزن شیشه ای که از یک طرف به یک لوله پلاستیکی قابل انعطاف و از طرف دیگر به مخزن پمپ هوا متصل می باشد ریخته و دانه های گرده با فشار هوا و از طریق لوله های آلومینیومی که قابل بلند و کوتاه شدن می باشند گرده را به میان گل های ماده هدایت می کند. این روش ساده و از نظر راندمان کار نیز سبب کاهش شدید هزینه گرده افشانی می شود.برای صرفه جوئی در مصرف دانه گرده آنرا با موادی مانند آرد یا سبوس مخلوط کرده و سپس اقدام به گرده افشانی می کنند. نتایج بررسی ها نشان داده است که مخلوط 15 درصد دانه گرده با 85 درصد آرد مناسب می باشد.

     گرده افشانی باید زمانی صورت گیرد که گل های ماده مناسبترین شرایط پذیرش گرده ها را داشته باشند به عبارتی احتمال تلقیح گل های ماده به حداکثر افزایش یابد. بررسی های انجام شده در مراکز تحقیقاتی مناطق خرماخیز کشور نشان می دهد که زمان مناسب گرده افشانی بسته به رقم نخل می تواند تا حدودی متفاوت باشد. بعضی بررسی ها در خوزستان نشان می دهد که 48 ساعت پس از باز شدن گل های ماده بهترین زمان گرده افشانی برای رقم استعمران خواهد بود، در حالیکه اگر گرده افشانی 5 روز پس از بازشدن اسپات ها صورت گیرد درصد تلقیح گلها به شدت کاهش می یابد.

در مواردی که روی یک رقم خاص بررسی صورت نگرفته باشد بهتر است عمل گرده افشانی در فاصله زمانی 24 تا 96 ساعت بعد از بازشدن اسپات های ماده صورت پذیرد.

از زمان ظهور تا بازشدن کامل اسپات مدت زمان زیادی طول می کشد. این زمان در بعضی از ارقام ممکن است به بیش از یک ماه بطول بیانجامد، لذا می بایست گرده افشانی را زمانی انجام داد که اسپات به خوبی شکاف برداشته و گل های ماده آشکار شده باشند.

 مزایای گرده‌افشانی مکانیکی         

       گرده‌افشانی یکی از مهمترین عملیات نخلداری و نیازمند به کارگر ماهر است و انجام آن در شرایط سنتی دارای هزینه و زمان زیاد می‌باشد. استفاده از این روش، سهولت در عملیات گرده‌افشانی و کاهش در هزینه را به همراه دارد. به عبارت دیگر در مقایسه دو روش(سنتی و مکانیکی) یک کارگر ماهر در فاصله زمانی 45 روز قادر به گرده افشانی 600-700 نخل خرما بوده، ولی دو کارگر در همین فاصله زمانی، با استفاده از دستگاه مورد نظر، قادر به گرده‌افشانی3750 نخل ماده بوده و هزینه نیز برابر (₄/¹) هزینه قبلی است، لذا می‌توان به افزایش تولید محصول کمک نمود.

به طور کلی مزایای گرده‌افشانی مکانیکی عبارتند از :

1 ـ عدم نیاز به صعود از درختان نخل خرما و سهولت عملیات گرده‌افشانی،

2 ـ کاهش هزینه‌ها

3 ـ عدم نیاز به کارگر ماهر

 4 ـ کاهش میزان گرده مصرفی (2/0 گرم به ازاء هر خوشه )

5ـ عدم خطر جانی جهت فرد گرده‌افشان    

6 ـ راندمان بسیار بالا

پس از عملیات گرده‌افشانی معمولاً در نخلستان سه مرحله مختلف در حین رشد میوه می‌توان مشاهده نمود:

مرحله اوّل : در این حالت کلیه گلهای ماده تلقیح شده‌اند و برچه‌ها به صورت بسیار کوچک و سبز و متراکم هستند.

مرحله دوّم: در این حالت برچه‌ها بزرگتر شده‌اند و تعدادی از گلهای ماده که همچنان تلقیح نشده‌اند به صورت برچه‌های سه‌تایی روی خوشه‌چه‌ها دیده می‌شوند.

مرحله سوّم : در این حالت تمام برچه‌ها بارور شده‌اند و میوه کامل شکل می‌گیرد. اگر گلهای ماده به موقع تلقیح نشوند تعداد گلهای بارور نشده زیاد خواهدشد. همان طور که جدول 7-2 نشان می‌دهد 16 روز تأخیر در تلقیح گلها، میزان درصد باروری آنها را به نصف تقلیل داده‌است. امروز ثابت شده است که دانه‌های گرده ارقام مختلف نخل خرما بر روی میزان محصول و کیفیت میوه اثرهای متفاوتی دارد.

تعیین شماره برگ درخت خرما به منظور نمونه برداری و تعیین عناصر غذایی

چکیده

خرما یکی از محصولات مهم واستراتژیک کشاورزی بشمار می رود وبراساس آمار فائودر سال 2002 سطح زیر کشت بارور آن 1100000  هکتار و میزان کل تولید آن 6135000 تن  گزارش شده است  خرما در هر پنج قاره دنیا کشت می شود ولی بیش از 99درصد از سطح زیر کشت و تولید آن مربوط به دو قاره آسیا و آفریقا می باشد. بیش از 85  درصد از کل تولید خرما متعلق به 5 کشور مصر، ایران، عراق، عربستان و پاکستان  می باشد.

مقدار عناصر غذایی که در اختیار گیاهان قرار میگیرد بر غلظت آنها در اندام های گیاهی اثر می گذارد افزون بر آن چنین تلقی می شود که اگر غلظت عنصر(یا عناصر) ازحد معین پائین تر رود عملکرد محصولات  محدود می گردد.

 این سطوح مشخص  در عناصر غذائی  حد بحرانی  یا  غلظت بحرانی نامیده  می شود. غلظت عناصر غذائی در اندام های گیاه با سن فیزیولوژیکی گیاه تغییر کرده وبین قسمت های مختلف گیاه تفاوتهای شدیدی را نشان می دهد. اما طی تحقیقات گذشته بهترین قسمت گیاه وزمان     نمونه برداری از آن جهت تعیین حدود بحرانی عناصر غذایی برای اکثر محصولات زراعی وباغی گزارش شده است. نخل خرما از معدود درختان مثمر و استراتژیک است که تاکنون بهترین زمان و اندام نمونه برداری وتعیین حدود بحرانی عناصر غذایی مشخص نشده است . در این راستا آزمایشی با اهداف زیر روی نخل خرما رقم استعمران به اجرا آمد:

تعیین بهترین برگ (برگ ها )درخت خرما جهت نمونه برداری به منظور تجزیه برگ

تعیین وضعیت عناصر غذائی ماکرو و میکرو در برگهای مختلف نخل خرما

جهت دست یابی به اهداف فوق برگ های موجود برروی سه اصله نخل خرمای رقم استعمران را از قسمت بالا و در جهت عقربه های ساعت شماره گذاری نموده و نمونه برداری از برگچه های وسط هر برگ انجام و میزان عناصر غذایی در آنها اندازه گیری شد. پس از تعیین غلظت عناصر غذایی در ردیف های مختلف تاج درخت خرما , نرمال بودن داده ها مورد بررسی قرار گرفت و تجزیه داده ها بر اساس طرح آشیانه ای انجام وبا استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن مشخص شد که برای اندازه گیری فسفر، پتاسیم، مس , برگهای ردیف اول, برای اندازه گیری ازت و آهن برگهای ردیف هفتم، برای اندازه گیری منیزیم برگهای ردیف نهم و برای اندازه گیری کلسیم، منگنز و روی برگهای ردیف دهم نخل خرما بهترین برگ شناخته شدند. سپس به منظور بررسی ارتباط بین غلظت عناصر غذایی در برگهای مختلف آزمون همبستگی به عمل آمد و همبستگی بین غلظت عناصر مختلف در بهترین برگ ارائه شده جهت آن عنصر با سایر برگها تعیین گردید.

نتایج نشان داد که غلظت هر یک از عناصر غذایی موجود در برگهای ردیف 2 بیشترین همبستگی را با غلظت هر یک از عناصر در بهترین برگ دارا بود به نحوی که در رابطه با عناصر فسفر ،پتاسیم ،منیزیم ، آهن، منگنز، روی ،مس در سطح 1% و با کلسیم در سطح 5%  همبستگی معنی دار وجود داشت و فقط در رابطه با ازت همبستگی معنی دار حاصل نگردید لذا می توان گفت مناسبترین برگ جهت تعیین غلظت کلیه عناصر برگ ردیف 2  می باشد که غلظت کلیه عناصر را با یک همبستگی خوبی ارائه  می نماید.