آشنایی با برخی از تراکتور های موجود در کشور

تراکتور T170 

موتور

موتور ساخت شرکت موتورسازی سیزو دیزل فنلاند (Sisudiesel) بوده و در طراحی تخصصی آن شرایط دشوار عملیات زراعی مد نظر قرار گرفته است. توان موتور بر اساس استاندارد ISO14396 معادل 184 اسب بخار می‌باشد. رعایت مواردی همچون حفظ دور مشخصه موتور در یک سطح عملی و قابل قبول، افزایش میزان گشتاور در دورهای پایین موتور، تثبیت گشتاور در محدوده مناسبی از تغییرات دور موتور، افزیش راندمان با مصرف سوخت قابل قبول و . . . سبب شده است تا کارآیی موتور بهبود یابد.

موتور تراکتور T 170

گیربکس

نیروی محرک حاصل از موتور، از طریق یک عدد کلاچ تک صفحه‌ای خشک ( مجهز به پمپ روغن ) تامین می‌گردد.
گیربکس دستگاه مجهز به دنده کمک ( دنده سبک، سنگین و فوق سنگین )، دنده اصلی (1،2،3،4) و دنده اتوماتیک دلتا پاور شیفت (دندهIII،II،I) است که در مجموع تعویض 36 دنده مختلف را امکان پذیر می‌سازد.

همچنین با بهره‌گیری از یک اهرم دنده عقب/جلو امکان تغییر مسیر حرکت وجود دارد. افزایش استفاده از دنده‌های سینکرونه سبب شده است تا هزینه تعمیرات این نوع گیربکس در مقایسه با گیربکس‌های کاملاً پاورشیفت کاهش یابد.

سرعت حرکت در دنده‌های فوق سنگین ( کریپر )، سنگین و سبک به ترتیب حدود 5.0 تا 5.2 کیلومتر در ساعت، 5.2 تا 12.5 کیلومتر در ساعت و 9 تا 40 کیلومتر در ساعت بوده است و به ترتیب مناسب عملیات زیر بنایی، عملیات کشاورزی و حمل و نقل جاده‌ای است. در هر یک از دنده‌های فوق سنگین، سنگین و سبک امکان تعویض 12 دنده نزدیک به هم وجود دارد که دستیابی به حداکثر توان را امکان پذیر می‌سازد.

گیربکس  T 170

اکسل جلو

اکسل محرک جلو نیروی حرکتی خود را از گاردان سمت جلو جعبه دنده تامین می‌کند و مجهز به قفل دیفرانسیل الکتروهیدرولیکی است که همزمان با قفل دیفرانسیل عقب عمل می‌کند.

خلاص و درگیر شدن دیفرانسیل جلو به وسیله سیستم الکتروهیدرولیکی صورت می‌گیرد. وقتی توسط کلید مربوطه دستگاه را در حالت چهار چرخ محرک قرار می‌دهید، فنرهای بشقابی، مجموعه لنت‌های مربوطه را به یکدیگر فشرده و گاردان به حرکت در می‌آـید. بدین ترتیب نیروی محرک به چرخ‌های جلو نیز انتقال می‌یابد.

وقتی موتور خاموش باشد، به دلیل عدم خنثی سازی فشار فنر‌های بشقابی توسط فشار هیدرولیک، سیستم چهار چرخ در حال درگیری خواهد بود. همچنین با فشردن پدال ترمز نیز دیفرانسیل جلو به طور موقت درگیر خواهد شد تا نیروی ترمز به چرخ‌های جلو نیز، انتقال یابد و ترمز مطمئن‌تری گرفته شود.
 

اکسل جلو T170

سیستم PTO

مکانیزم قطع و وصل حرکت پی‌تی‌او (PTO) یا شافت خرمنکوب از نوع الکتروهیدرولیکی بوده و امکان بهره‌گیری از دورهای استاندارد 540 و 1000 دور در دقیقه توسط یک اهرم وجود دارد. طراحی این سیستم به گونه‌ای است که با فشردن یک کلید، بدون نیاز به گرفتن پدال کلاچ، راه اندازی و توقف حرکت شافت پی‌تی‌او، به نرمی صورت گرفته و در نتیجه عمر مفید کلاچ پی‌تی‌او افزایش می‌یابد. این سیستم به دو عدد شافت 6 خار و 21 خار مجهز است که تعویض آن به سادگی امکان‌پذیر است. همچنین در هنگام کار با شافت پی‌تی‌او در حالت درجا، به منظور ایمنی یک عدد فیش قطع کن اضطراری، در قسمت بیرونی کابین تعبیه شده است که در مواقع اضطراری و خطر با خارج ساختن آن از محل خود ( مثلاً توسط دست یا یک ریسمان ) می‌توان به سرعت نسبت به توقف حرکت PTO اقدام کرد.
 

سیستم PTO 170

سیستم هیدرولیک

سیستم هیدرولیک دستگاه شامل دو مدار کم فشار ( 18 بار ) و پر فشار ( 190 بار ) است که توسط یک عدد پمپ دنده‌ای دوقلو ( با دبی 30 و 73 لیتر در دقیقه ) تغذیه می‌شود. مدار کم فشار، روغن مورد نیاز برای روغنکاری کلیه چرخ دنده‌ها و همچنین فشار لازم برای درگیر کردن کلاچ‌های هیدرولیکی گیربکس دلتا پاور شیفت، پی‌تی‌او، قفل دیفرانسیل عقب، قفل دیفرانسیل جلو و سیستم چهار چرخ محرک (4WD) را تأمین می‌کند. مدار پرفشار نیز، روغن مورد نیاز جهت سیستم فرمان هیدرواستاتیک، جک‌های بالابر بازوهای عقب و خروجی‌های هیدرولیک را تأمین می‌کند. بازوهای جانبی عقب با استفاده از دو عدد جک هیدرولیک مجزا قادرند تا نیروی بالابری حدود 7 تن را اعمال کنند. این بازوها از نوع قلابدار بوده که به دو جفت قرقری تیپ III ( معمولی و لبه‌دار ) و یک جفت قرقری تیپII مجهز هستند. همچنین سیستم هیدرولیک تراکتور به دو عدد مقسم خروجی هیدرولیک مجهز است که هر مقسم داری یک اهرم کنترل در داخل کابین و یک جفت کوپلینگ اتصال سریع در پشت کابین است. هر مقسم می‌تواند به سادگی متناسب با جک هیدرولیک مورد استفاده به وسیله اپراتور به صورت یکطرفه یا دوطرفه تنظیم شود.

 

سیستم هیدرولیک T 170

کنترل اتوماتیک بازوهای عقب

به منظور سهولت در امر کنترل حرکت بازوهای جانبی تراکتور، عملیات فرماندهی و کنترل شیربرقی جک‌های هیدرولیک بر عهده یک سیستم الکترونیکی و در رأس آن یک واحد کنترل برنامه‌ریزی شده ( جعبه سیاه ) گذاشته شده است. با تنظیم سیستم کنترل اتوماتیک توسط اپراتور ( راننده تراکتور )، این سیستم کنترل موارد زیر را بر عهده خواهد گرفت:
 

کنترل سرعت پایین رفتن بازوها با توجه به سنگینی بار وارده.

کنترل حداکثر ارتفاع بالا رفتن بازوها به منظور ایمنی و تعادل.

کنترل حداکثر پایین رفتن بازوها به منظور کنترل عمق ادوات.

کنترل عکس العمل بازوها نسبت به نیروی کشش وارده از سوی ادوات.

کنترل تعادل تراکتور هنگام حمل ادوات سنگین در جاده به ویژه در سرعت‌های زیاد.

امکان عمق‌گیری سریع ادوات در هنگام شروع حرکت در ابتدای هر راه شخم.

امکان ایجاد حالت تعلیق یا شناوری بازوها در حین کار با کارنده‌ها.

امکان حرکت تدریجی بازوها با استفاده از کلیدهای روی گلگیر در هنگام نصب ادوات.

از دیگر کنترل‌های اتوماتیک تعبیه شده در این تراکتور، در گیر شدن چهارچرخ محرک (4WD) در زمان فشردن جفت پدال ترمز یا کشیدن ترمز دستی به منظور درگیری بهتر چرخ‌ها با زمین و همچنین قطع کردن قفل دیفرانسیل عقب در زمان فشردن هر یک از پدال‌های ترمز یا بالا بردن بازوها به منظور ایمنی است.

کنترل اتوماتیک بازوهای عقب T 170

کابین

در طراحی کابین رعایت اصول ارگونومی مدنظر بوده و علاوه بر زیبایی و میدان دید عالی، استحکام و ایمنی آن نیز مورد توجه بوده است. طراحی پانل سمت راست راننده به گونه‌ای است که ضمن افزودن به زیبایی آن، گنجایش کابین را نیز افزیش داده است. داشبورد جلو دستگاه (AGRO LINE) یکی از زیباترین و مدرن‌ترین داشبوردهای موجود بوده و در کنار ترکیبی از درجات مختلف مربوط به دور موتور، درجه حرارت آب و میزان گازوئیل و هم چنین لامپ‌های هشدار دهنده مختلف، مجهز به یک نمایشگر LCD است که مواردی مانند زمان، درجه حرارت روغن هیدرولیک، میزان بالا رفتن بازوهای هیدرولیک، مسافت طی شده، دور شافت پی‌تی‌او، ساعت کار تراکتور و سرعت حرکت را نشان می‌دهد. کالیبراسیون داشبورد جلو نیز برای نمایش صحیح اعداد امکان پذیر است.
از دیگر امکانات کابین می‌توان به کولر، بخاری، پنکه، فیلتراسیون هوای داخلی و خارجی، فندک، صندلی کاملاً قابل تنظیم با امکان چرخش به راست ( تا 180 درجه )، صندلی تاشو همراه، فرمان کمرشکن با ارتفاع قابل تنظیم و دیگر تجهیزات رفاهی اشاره کرد.
 

کابین T170

:خردکنهای علوفه یا چاپرها

خردکنهای چکشی(خردکنهای عمودی)

قدمت این ماشین ها به حدود سال ۱۹۵۰ بر می گردد. به طور معمول تا قبل از سال ۱۹۵۰ از خردکنهای تیغه - برشی استفاده می شده است اما به دلیل ارزان تر بودن، خردکنهای چکشی نسبت به خردکنهای تیغه- برشی بیشتر مورد استفاده قرار گرفت.

قسمت اصلی این خردکنها یک روتور است که بر روی آن چکش یا چاقوهایی قرار می گیرند که این چاقوها حالت ارتعاشی و انعطاف پذیر داشته و در صورت برخورد با یک جسم سخت خارجی منحرف شده و از آسیب زیاد به چاقوها جلوگیری می کند. سه تا چهار ردیف چاقو بر روی روتور قرار می گیرند که با سرعتی حدود ۱۶۰۰ دور در دقیقه چرخش می کنند. این تیغه ها به واسطه ی ضربه ای که بر روی ساقه ی گیاه وارد می کنند عمل برش را انجام می دهند که در این قسمت از ذکر جزئیات خودداری می نماییم.

پس از برش و جمع آوری علوفه توسط چاقوها، علوفه به هلیسی که یک محور حلزونی شکل با شعاع دایره های یکسان است، منتقل می شود و از آن جا وارد قسمت دیگری می شوند که دارای تیغه و پروانه هایی می باشند که عمل باد زدن را انجام می دهند و با این کار علوفه را به تریلی(جهت ذخیره) منتقل می کند. بادبزن ها همانند تیغه طراحی شده اند تا با این کار عمل خرد شدن نیز در این مرحله صورت گیرد تا با این عمل، علوفه بیشتر خرد شود و این کار باعث سهولت در جابجایی و سیلو کردن علوفه می گردد. طول مواد خرد شده در خردکنهای چکشی از ۲ سانتیمتر تا ۹ سانتیمتر و گاهی اوقات در حدود ۱۵ سانتیمتر و یا قطعات بلندی که عملا قطع نشده اند تغییر می کند و به طول محصول، رابطه ی بین محصول و جهت حرکت(بخصوص در محصولات خوابیده) و نسبت چرخش گردنده به سرعت پیشروی خردکن بستگی دارد. از آنجا که طول برش متغیر است معمولا مواد خرد شده توسط خردکنهای چکشی، کمتر مناسب سیلو شدن در سیلوهای برجی هستند. در صورتی که محصول در این سیلوها سیلو شوند، مشکلات جدی برای تخلیه ی مواد به وسیله ی تخلیه کن ها و یا دست وجود خواهد داشت و جابجایی مواد سیلو شده به وسیله ی نقاله مشکل خواهد بود. اصولا علوفه ی خرد شده توسط این ماشین به صورت تازه مورد مصرف قرار می گیرد. مواد خرد شده به وسیله ی خردکنهای چکشی معمولا به مصرف تغذیه ی تازه روزانه و تهیه ی بستر می رسد. قسمت بادبزن و پشتی خردکنهای چکشی را می توان باز نمود تا مواد بریده شده بر روی زمین بریزند. این کار زمانی که بخواهیم بقایای ساقه ی گیاهان زراعی پس از برداشت محصول به عنوان کود به زمین اضافه گردد، بسیار کاربرد دارد و معمول می باشد.

خردکنهای چکشی از نوع کششی هستند که به مالبند تراکتور متصل می شوند و توسط تراکتور کشیده می شوند. دارای دو چرخ در عقب هستند که ارتفاع آن ها را تنظیم می کند. این نوع خردکن ها محور تواندهی گرد(PTO گرد) هستند. عرض برش در این نوع خردکنها ۱ تا ۸/۱ متر است. جهت تنظیم ارتفاع برش تیغه ها می توان با بالا یا پایین بردن قسمت انتهایی خردکن ارتفاع تیغه های برش را تنظیم نمود. (به صورت لولایی شکل)

تنظیمات و بعضی از مسائلی که در هنگام کار با خرکنهای چکشی پیش می آید:

در تنظیم خردکنهای چکشی، تنظیم گردنده از اهمیت بیشتری برخوردار است که این کار بر اساس دفترچه ی راهنمای خردکن دقیقا صورت می گیرد. اگر در هنگام کار در ماشین لرزش بوجود آید باید دستگاه را خاموش کرده و بررسی های لازم صورت گیرد که عموما به علت آسیب دیدن چاقوها این مشکل بروز می کند. باید توجه شود که اگر یک چاقو در خردکن چکشی تعویض شد، متعاقب آن، چاقویی که با چاقوی آسیب دیده ۱۸۰ درجه فاصله دارد نیز باید تعویض گردد تا تعادل لازم برقرار شود. در غیر این صورت ماشین آسیب می بیند.

هیچ گاه با بروز لرزش در ماشین به کار ادامه ندهید چو در این صورت علاوه بر کاهش میزان بازدهی دستگاه، به علت لرزش حاصله، فرسایش قطعات و الزامات را شاهد خواهید بود که این کار عمر دستگاه را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد.

این بود خلاصه ای چند در مورد چاپرهای چکشی. برای دریافت اطلاعات بیستر می توانید به مرجع این مطلب یعنی؛ کتاب تراکتور و ماشینهای کشاورزی(جلد دوم) نوشته ی مهندس منصوری راد مراجعه کنید.

مکانیزاسیون کشاورزی

از سالیان بسیار دور، بشر همواره به طرق مختلف سعی در تأمین غذای خود و دامهایش را داشته است و در طی اعصار گوناگون از شیوه های مختلفی استفاده کرده است که همواره سیری صعودی به سمت افزایش عملکرد محصول را داشته است.

در ابتدا؛ عملیات کشاورزی توسط انسان و دام و بوسیلۀ ابزارآلات چوبی بسیار ساده انجام می گرفت. سپس با پیدایش آهن؛ از آن برای ساخت انواع خیش ها استفاده شد. این سیر تکامل استفاده از وسایل و ابزار آلات همچنان ادامه یافت تا اینکه موتور بخار در اواخر قرن 18توسط جیمز وات اختراع شد. صد سال بعد، یعنی اواخر قرن نوزدهم در تراکتورهای زراعی غول پیکری که برای مزارع وسیع امریکا ساخته شده بودند؛ موتور بخار بکار گرفته شد. لیکن بعلت محدودیت های فراوان از قبیل بازدهی پایین و ابعاد بزرگ و وزن زیاد موتورهای بخار جای خود را به موتور های احتراق داخلی دادند و از اوایل قرن بیستم تا کنون روز بروز بر کیفیت این تراکتور ها افزوده می شود.

این روند که شاید بتوان ابتدای آن را به ده هزار سال پیش نسبت داد را مکانیزاسیون کشاورزی می نامند. مکانیزاسیون کشاورزی به معنای مکانیکی کردن عملیات کشاورزی است و دارای دو معنای عام و خاص می باشد که معنای خاص آن صرفاً شامل تکنولوژی ماشینی و مسائل مرتبط با آن در کشاورزی است. در حالیکه معنی عام مکانیزاسیون تمامی مسائل و تجزیه و تحلیل های کلی مرتبط با کشاورزی و مدیریت آن ها را شامل می شود. مکانیزاسیون را می توان چنین تعبیر کرد که "مکانیزاسیون، استفاده از تکنولوژی روز در کشاورزی برای توسعۀ پایدار است". اهداف مکانیزاسیون را می توان چنین برشمرد:

- افزایش تولید

- کاهش هزینه ها

- کاهش سختی کار کشاورزی و افزایش جذابیت آن

- افزایش بهره وری از نیروهای کارگری

- افزایش کیفیت کار زراعی و امکان انجام آن در کمترین مدت زمان

- انجام به موقع عملیات کشاورزی

مکانیزاسیون در دو مبحث فنی و اقتصادی مطرح می شود. در بعد فنی آن، مسائل مربوط به ماشینی کردن کشاورزی و در بعد اقتصادی، مدیریت مناسب برای افزایش درآمد و کاهش هزینه ها مد نظر قرار می گیرد.

مبحث مکانیزاسیون در ایران از اوایل قرن چهاردهم شمسی و با ظهور سلسله پهلوی آغاز شد و اولین تراکتور در سال 1308و بمظور آموزش دانشجویان فلاحت کرج از اروپا وارد گردید.

با شکل گیری بخش ماشین های کشاورزی و مکانیزاسیون در دانشکده های کشاورزی دانشگاههای مختلف کشور؛ این بخش از کشاورزی رونق گرفت و امروز شاهد فعالیت اساتید و دانشجویان این رشته در مقاطع مختلف تحصیلی در قالب کنگره ها و کنفرانس های متعددی هستیم که عمدۀ آنها توسط انجمن مهندسی ماشینهای کشاورزی و مکانیزاسیون ایران برگزار می شود.در طی این کنگره ها و کنفرانس ها مقالات متعددی در رابطه با بخش های مختلف مربوط به ماشین های کشاورزی و مکانیزاسیون ارائه می گردد که گامی موثر در راه پیشرفت سطح علمی کشاورزی ایران در این عرصه است

مکانیزاسیون چیست؟

مکانیزاسیون واژه ایست مشتق شده از مکانیک که به معنای مکانیکی کردن است.پس مکانیزاسیون به مفهوم مکانیکی کردن است و منظور از آن ، استفاده از وسایل و ادوات مکانیکی برای تولیدات و انجام کارهای کشاورزی است.
تاریخچه ی مکانیک به قرن هفدهم برمی گردد که با قوانین سه گانه ی نیوتن آغاز شد و با فعالیت دانشمندان مختلف علم مکانیک، ادامه پیدا نمود.سپس ماشین آلات کشاورزی اختراع شدند و مکانیک کشاورزی به وجود آمد.
واژه ی مکانیزاسیون کشاورزی از زمانی متداول گشت که تراکتورهای بخاری وارد مزرعه شدند ، ولی ورود این وسایل یا مکانیزه شدن کشاورزی صرفا به منظور انجام کار بهتر ، بیشتر و با هدف افزایش درآمد انجام گرفت و امروز نیز چنین است.
با توجه به مطالب گفته شد می توان اینگونه تعریف کرد:
مکانیزاسیون کشاورزی یعنی استفاده از وسایل مکانیکی به منظور افزایش کمی و کیفی تولیدات کشاورزی و با هدف افزایش درآمد مالی کشاورز.
بنابراین اگر مکانیزاسیون به افزایش درآمد کشاورز نینجامد ، مکانیزاسیون نیست.اگر استفاده از وسایل دامی به افزایش بیشتر درآمد بینجامد، کاربرد ماشین را نمی توان مکانیزاسیون نامید و توصیه نمی شود.
افزایش درآمد روستایی با سه عمل صورت می گیرد:
1-افزایش کمیت محصول 2-افزایش کیفیت محصول 3-کاهش هزینه ی تولید محصول
افزایش کمی محصول به دو صورت انجام می شود:
الف)افزایش سطح زیر کشت: این کار با وسایل مکانیکی به سهولت قابل انجام است که به دلیل محدودیت کارگر و شاق بودن این عملیات از ادوات مکانیکی کشاورزی استفاده می شود.
ب)افزایش عملکرد: ممکن است سطح زیر کشت را افزایش نداد ولی با شخم یکنواخت ، تهیه ی بستر مناسب ، کاشت در عمق ثابت و فاصله ی مناسب بین بوته ها، وجین مؤثرتر، سمپاشی ، کودپاشی و بالاخره برداشت بهتر عملکرد بیشتری تحصیل نمود که این عملیات جز با کاربرد ماشین امکان پذیر نمی شود.
افزایش کیفی محصول از مهمترین عوامل افزایش درآمد روستایی است.اگر عمق کاشت ، زمان برداشت ، نحوه ی برداشت به صورت مناسب توسط ادوات کشاورزی در مورد محصول صورت گیرد بازدهی به مقدار بسیار زیاد افزایش می یابد. به عنوان مثال برگ توتون درجه ی یک با دو روز تاخیر در خشک کردن به درجه ی سه تقلیل می یابد. یونجه اگر به موقع برداشت نشود از نظر کیفی ، محصول بسیار افت می کند.
کاهش هزینه ی تولید و اثرات آن را در کشورهایی چون ایران که تعداد کارگر کم است با مکانیزه کردن درست ، به وضوح می توان رؤیت کرد. اگر کارشناس مکانیزاسیون از نحوه ی کار ماشین اطلاع کافی نداشته باشد و از طرفی هزینه ی نگهداری و تعمیر وسایل زیاد باشد هزینه ی تولید محصول کاهش نمی یابد که این امر با مفهوم مکانیزاسیون کشاورزی مغایر است.

مکانیزاسیون کشاورزی در ایران موضوعی است که طی سالهای گذشته یا بهتر بگوئیم از سال 1345 ، یعنی سالی که قرارداد بین ایران و جمهوری رومانی به منظور خرید تراکتور و بعضی ادوات کشاورزی منعقد شد و تعداد تراکتور از آن سال در کشور رو به فزونی گذاشت مورد بحث متخصصین فن بوده است.
وقتی از مکانیزاسیون کشاورزی صحبت به میان می آید ، اکثرا به فکر کاربرد و استفاده از موتورهای احتراق داخلی و ماشین های مختلف کشاورزی در مزارع می افتند ، در حالی که مکانیزاسیون به معنی اعم، این نیست که حتما از موتور احتراق داخلی و یا از آخرین مدل های ماشین های کشاورزی استفاده شود. قبل از اینکه مکانیزاسیون کشاورزی را تعریف کنیم ، ابتدا لازم است موتور و ماشینرا از یکدیگر تشخیص داده و جدا کنیم. "ماشین " وسیله ای است که اگر به آن توان دهیم ، برایمان کار انجام می دهد ولی خود به تنهایی قادر به انجام کار نیست . " موتور" وسیله ای است که تولید توان می کند ولی به تنهایی نمی تواند کاری انجام دهد مگر اینکه این توان را به ماشینی بدهد تا آن ماشین بتواند کار تولید کند. به طور مثال یک گاوآهن را می توان به وسیله ی یک یا چند حیوان کار به حرکت درآورد و زمینی را شخم زد ، گاوآهن در اینجا ماشین را تشکیل می دهد و حیوان یا حیواناتی که آن را می کشند در حکم موتور می باشند. یک موتور ممکن است در یک زمان، دو ماشین را به حرکت درآورد و گاهی حرکت هر دو ماشین ، برای انجام کار ، ضروری است.
اکنون با روشن شدن فرق بین ماشین و موتور می توان مکانیزاسیون کشاورزی را تعریف نمود. کلمه ی مکانیزاسیون در کشاورزی مترادف با کلمه ی اتوماسیون در صنعت است که خود به معنی اتوماتیک کردن می باشد و اتوماتیک کردن یعنی کم کردن کار کارگری. بنابراین مکانیزاسیون یعنی استفاده از ماشین و موتور در کشاورزی جهت کاهش نیاز به نیروی کارگری. البته این نیاز هنگامی به وجود می آید که درآمد حاصل از کار کارگری کمتر از درآمد به دست آمده از جایگزین نمودن ماشین و موتور باشد که خود به عوامل متعددی از جمله عوامل زیر بستگی دارد:
1- دستمز کارگر بالا باشد.
2- مشکلات کارگری موجب وقفه در کار، در زمان معین شود.
3- زیان های حاصل از طولانی بودن کار کارگری بیش از هزینه های استفاده از ماشین و موتور شود.
4- کیفیت کار ماشین آنقدر بالا باشد که هزینه های آ را مستهلک نماید.
معنی اعم مکانیزاسیون کشاورزی اتخاذ هر روشی است که موجب ازدیاد درآمد شود. با این تعریف جایگزین کردن کارگر با ماشین و موتور یکی از روش ها محسوب می شود و استفاده از بذر اصلاح شده برای بدست آوردن عملکرد محصول بیشتر روشی دیگر، که هر دو بخشی از موضوع مکانیزاسیون هستند.
آشنایی با وضعیت کشاورزی سنتی ایران

ایران از قدیم الایام مهد تمدن های باستانی و یکی از مراکز تولید مواد کشاورزی دنیای باستان بوده است.به طوری که بسیاری از پیشرفتهای کشاورزی و دامپروری مانند پرورش اسب و ترویج نباتات سودمند را باید مرهون زحمات و ابتکارات اهالی این مرزوبوم دانست. حفاری هایی که در تپه ی سیالک کاشان انجام یافته ، نشان می دهد که حدود شش هزار سال پیش ، کشاورزی در میان مردم آن منطقه معمول بوده و ایرانیان متمدن قرن ها پیش از این در این راه کار کرده اند. از نقش روی استوانه ای که در شهر شوش کشف شده ، معلوم گردیده که در سه هزار سال قبل از میلاد مسیح مردم ایران گندم را در مخزن هایی که امروزه هم در بعضی از نواحی دیده می شود ،ریخته و انبار می کرده اند. یونجه ، این علوفه ی پر ارزش برای دام ها ، توسط ایرانیان به یونان و سپس به روم و سایر نقاط جهان برده شد.
ابزارهای کشاورزی که در ایران باستان به کار می رفت شامل انواع ابزارهای دستی ساده مانند بیلها، کج بیلها ، داسهای دسته کوتاه ، کلنگ و وسائل دامی چوبی از قبیل گاوآهن ، هرسهای دندانه ای ، خرمن کوبها و غیره بوده اند.
منبع توان و ابزارهای کشاورزی معمول امروزی در نقاط مختلف کشور بخصوص در نقاط دورافتاده به مرور زمان تغییر زیادی پیدا نکرده و با ابزارهای قدیمی فرق چندانی ندارند. هنوز در اکثر نقاط دور افتاده ی کشور از یک یا دو جفت گاو به عنوان توان کششی منحصر به فرد و از گاوآهن های دامی چوبی و هرسهای دندانه ای ، خرمن کوبها و سایر وسائل که اکثرا از چوب ساخته شده اند به عنوان ابزار مورد نیاز استفاده می گردد.
شرایط و امکانات توسعه ماشین های کشاورزی در ایران

در کشور ما استفاده از تراکتور و ماشبن های کشاورزی خیلی دیرتر از کشورهای اروپایی و امریکا شروع شد و اصولا در قرن هیجدهم که در اروپا گاوآهن های فلزی برگردان دار معمول شد، و در قرن نوزدهم که خرمن کوبهای جدید در امریکا اختراع گردید ، در وسائل و ادوات کشاورزی کشور ما هیچگونه تغییری حاصل نگردید. عملا در طول 50 تا 60 سال اخیر بوده است که به تدریج کشاورز ایرانی با انواع ماشین های کشاورزی آشنا شده است، اما هنوز هم آن طوری که شرایط امروز ایجاب می کند کشاورزی مملکت ما ماشینی نگشته است و در مواردی هم که این امر به صورتی انجام گرفته است ، به علل بنیادی مواجه با مشکلات عدیده ای می باشد که همه ی دست اندرکاران و منخصصین کشاورزی ماشینی با آن آشنا هستند.
اولین گاوآهن فلزی برگردان دار دامی در زمان ناصرالدین شاه قاجار به ایران وارد شد و در ارومیه مورد استفاده قرار گرفت . اولین نمایشگاه ماشین های کشاورزی در سال 1300 خورشیدی در تهران برگزار گردید . اولین تراکتور نفتی ساده به دستور رضاخان در سال 1308 بری مدرسهی فلاحت خریداری گردید و این مدرسه بعدها به دانشکده کشاورزی تبدیل شد. با وقوع جنگ جهانی دوم و مشکلات داد و ستد با کشورهای فروشنده و همچنین اثرات این جنگ در امور داخلی کشور، عملا این طرح متوقف و بهره برداری از آن نیز مسکوت ماند. پس از جنگ کمکم سرمایه داران و بعضی از شرکت ها شروع به وارد کردن تراکتور در ایران نمودند. ابتدا روستاییان از پذیرفتن تراکتور و ماشین های کشاورزی در مزارع خود خودداری می کردند و اعتقاد داشتند که برکت کشاورزی در سم گاوها می باشد، ولی به تدریج که با نتایج کار آشنا شدند تا حدودی آنها را پذیرفتند.
آغاز فعالیت بنگاه توسعه ماشین های کشاورزی از سال 1331ر حقیقت سرآغاز ماشینی کردن کشاورزی ایرا ن به شمار می رود. این مؤسسه از سال 1331 تا سال 1336 خود اقدام به وارد کردن تراکتور و ماشین های کشاورزی می نمود و آنها را به اقساط به فروش می رساند ، اما از سال 1336 تا سال 1345 بنگاه به متقاضیان خرید تراکتور وام میداد تا آنها مطابق سلیقه و امکانات خود اقدام به خرید تراکتور و کمباین و سایر ادوات کشاورزی بنمایند.این طرز کار سبب شد که به تدریج مارک های مختلف تراکتور و کمباین م به تعداد کمی وارد کشور شود و چون برای فروشندگان تامین لوازم یدکی و تعمیرگاه های لازم مقرون به صرفه نبود، اغلب این وسائل در مدت کوتاهی از کار افتاده و بی استفده می ماند.
در سال 1345 قراردادی با کشور جمهوری رومانی منعقد شد که طی آن تعدادی تراکتور و سایر ادوات کشاورزی از جمله گاوآهن و ... از طریق بنگاه توسعه ماشین های کشاورزی در اختیار کشاورزان گذاشته شود. طبق این قرار داد در مراکز عمده فروش اقدامات لازم برای تاسیس نمایندگیهای لوازم یدکی تعمیرگاه های ثابت و سیار به عمل آمد. به موازات این قرارداد از سال 1346 شروع به ساخت کارخانه ی تراکتور سازی تبریز شد که از سال 1349 بهره برداری از آن آغاز شد، قطعات تراکتور از رومانی وارد و در آن کارخانه مونتاژ گردید .در حال حاضر مونتاژ تراکتورهای مسی فرگوسن نیز در این کارخانه انجام می گیرد، همچنین کارخانه ی جاندیر اراک به مونتاژ تراکتور ، کمباین و سایر ادوات کشاورزی جاندیر پرداخت.
در حال حاضر کارخانه جات تراکتورسازی ایران ، تراکتورهای یونیورسال مدل 650m با توان 65 اسب بخار، تراکتور مسی فرگوسن مدل 399 با توان 110 اسب بخار و مدل285 با توان 75 اسب بخار و مدل 240 با توان 47 اسب بخار و تراکتورهای مدل 750itm با توان 75 اسب بخار را تولید می کند.
نیروی کار انسانی و لزوم استفاده ی ماشین در کشاورزی ایران

با توجه به ارقام و آمار موجود و تقلیل جمعیت روستایی، به طور طبیعی نیاز به تراکتور و ماشین های کشاورزی جهت جبران توان انسانی بیشتر خواهد شد . اما در تامین توان مکانیکی مورد نیاز، بررسی انواع تراکتور و ماشین های مورد نیاز کشاورزی ایران با توجه به سطح پایین تکنولوژی در کشور و به خصوص روستاها که متناسب با سطح محدود زیر کبرای هر کشاورز و دامدار می باشد باید مورد توجه قرار گیردو سعی در بالا بردن دانش کشاورزی کشاورزان و آموزش آنها در استفاده ی صحیح از ماشین، شود. به خصوص تلاش در محدود کردن انواع تراکتورها و ماشین های وارده به چند نوع متناسب با شرایط خاص مناطق مختلف کشور ، و سعی در ساختن بعضی ما شین ها وابزار در داخل کشور که امکان ساخت آنها وجود دارد ، تامین و ساخت لوازم یدکی ، تربیت کارگران ماهر و متخصصین برای به کار بردن تراکتور و ماشین های مورد نیاز و ایجاد تعمیرگاه ها به تعداد کافی در نقاط مختلف کشور، از جمله برنامه هایی است که در آینده باید به طور وسیع و کاملتر انجام گیرد.
اهمیت مکانیزاسیون
افزایش و رشد روز افزون جمعیت در جهان اهمیت کشاورزی را بیش از گذشته برای تمام جوامع بشری مشخص می کند. اولین و مهمترین نیاز هر انسان٬ نیازهای غذایی اوست. حال این نیاز به صورت مستقیم و غیر مستقیم با کشاورزی در ارتباط است. یکی از رشته های موجود در کشاورزی مکانیزاسیون است. مکانیزاسیون در ایران از اهمیت فوق العاده ای بدلیل سطح وسیع زیر کشت ارقام مختلف برخوردار است.
با نگاهی به سرفصل درس ها و با توجه به کیفیت و کمیت آن ها مشخص می شود که داوطلب باید از توان و دانش بالا در زمینه های ریاضی و فیزیک و مدیریت و قدرت جسمانی مناسب برخوردار باشد و نیز باید توان تجزیه و تحلیل٬ قدرت تجسم و دقت کافی در مسائل آماری را دارا باشد. شایان ذکر است که بسیاری از کارهای صحرایی و کارگاهی و طرح های عملی در خارج از محیط های شهری است و فعالیت نسبتا زیادی را می طلبد.
مراکز مختلفی به صورت مستقیم و غیر مستقیم در فعالیت های کشاورزی نقش دارند که هر یک به تناسب نوع فعالیت خود٬ برای رفع نیازهای مربوطه٬ به جذب فارغ التحصیلان این رشته اقدام می نمایند. وزارتخانه های کشاورزی٬ جهادسازندگی٬ آموزش و پرورش و فرهنگ و آموزش عالی به صورت گشترده تر و سایر وزارتخانه ها٬ اداره ها و سازمان ها و مدراکز دولتی و خصوصی نظیر بانک های کشاورزی٬ مجتمع های کشت و صنعت٬ تعاونی های تولید٬ شرکت های سهامی زراعی یا مهندس زراعی و ... به صورت غیر مستقیم برای انجام کارهای فنی و مکانیزه ی خود اعم از طرح و محاسبه٬ اجرا و نظارت بر اجرای طرح های ماشینی کردن کشاورزی نیاز به استخدام تعداد کثیری از فارغ التحصیلان در رشته ی مهندسی مکانیزاسیون کشاورزی دارند.
تعداد واحدهای درسی که دانشجو باید در دوره ی کارشناسی مهندسی مکانیزاسیون کشاورزی بگذراند ۱۳۶ واحد است که تعداد ۲۱ واحد آن دروس عمومی٬ ۱۸ واحد دروس علوم پایه و ۸۷ واحد دروس اصلی کشاورزی است و تعداد ۱۰ واحد از ۱۳۶ واحد به عنوان دروس اختیاری در نظر گرفته می شود که توسط خود دانشجو انتخاب می گردد
سه اصطلاح متداول در مکانیزاسیون کشاورزی
در زمینه ی مکانیزاسیون کشاورزی و در جهت شناخت بهتر این رشته و توانایی های آن لازم است سه اصطلاح متداول در مکانیزاسیون کشاورزی را مطرح کنیم:
اولین شاخص، ضریب مکانیزاسیون است. این ضریب به مفهوم نیروی محرکه ی موجود به ازای هر هکتار می باشد.
دومین شاخص درجه ی مکانیزاسیون است که در واقع نسبت میزان عملیات مکانیزه به عملیات غیر مکانیزه است.
سومین شاخص ظرفیت مکانیزاسیون است که بیانگر انرژی مکانیزه مصرفی در واحد سطح می باشد و به واقع سرانه انرژی مکانیکی در بخش کشاورزی را بیان می کند.
لازم به توضیح است که این شاخص ها از مهمترین عواملی می باشد که میزان مکانیزاسیون را در بخش کشاورزی بیان می کند. اما باید توجه شود که هر کدام از کمیت های ذکر شده به تنهایی مفهوم درستی از مکانیزاسیون القا نمی کند بلکه با توجه به تمامی موارد بالا می توان برداشت بهتری از عددهای بدست آمده در اختیار داشت.
به عنوان مثال در برنامه چهارم توسعه هدف، دستیابی به ضریب مکانیزاسیون 1.18 اسب بخار است حال این عدد در ظاهر به مفهوم این است که به ازای هر هکتار، نیروی محرکه ی موجود، حدود 1.18 اسب بخار خواهد شد اما این چنین نیست. اگر به ضرایب دیگر توجهی نشود برداشتی مانند این مورد حاصل می شود. مثال ساده اینکه، تمامی تراکتورهای موجود در سطح کشور جهت کشت و کار و فعالیت های کشاورزی استفاده نمی شوند، برخی جهت حمل و نقل نیروی کار و برخی جهت انتقال کود و خوراک دام استفاده می گردند که بدون توجه به این مسئله تنها با اتکا به عدد و رقم نتیجه، سیاست گذاری های غلط در بخش کشاورزی خواهد بود.
علاوه بر مورد بالا ضریب مکانیزاسیون به شرایط و موقعیت منطقه ای بستگی زیادی دارد. به عنوان مثال مقایسه ی ضریب مکانیزاسیونی 24 برای ژاپن با ضریب مکانیزاسیون 2 تا 3 برای کشورهایی همچون آمریکا و استرالیا بدون در نظر گرفتن شرایط و موقعیت کشورها مقایسه ای بی ارزش و بی نتیجه است.
لازم به توضیح است جهت دستیابی به هدف مکانیزه نمودن کشاورزی در ایران مستلزم توجه موارد بالا می باشد اما در کنار این مسائل امید است سیاست های بهتری در زمینه ی واردات و یارانه های ماشین آلات کشاورزی اتخاذ گردد. یک ماشین کشاورزی بر خلاف اتومبیل های لوکس خارجی جهت تولید مواد غذایی مورد استفاده دارد و حال آنکه کشاورز برای خرید یک تراکتور 15 میلیون تومانی باید یکسال تا دو سال منتظر بماند و در نهایت پس از تلاش های طاقت فرسا و صرف هزینه های فراوان یک عدد تراکتور دریافت کند حال آنکه بسیاری از ادوات بهینه نیاز به توان بالای تراکتوری دارد که حال تنها شرکت های کشت و صنعت توان پرداخت هزینه های 100 تا 150 میلیونی این تراکتورها یا ماشین های کشاورزی را دارا می باشند.
یکی از مسائلی که در کنار این موارد باید بدان توجه شود این است که در حال حاضر تنها دغدغه در بین دولت مردان یکپارچه سازی اراضی کوچک است و بسیاری بر این باورند که استفاده از ادوات تنها در زمین هایی با وسعت زیاد بهینه می باشد اما مثال بارز برای رد این ادعا کشور آلمان است که با وجود کوچک بودن قطعات کشاورزی با مدیریتی مناسب و استفاده از ادوات مناسب تولید به صورتی بهینه افزایش یافته است.
حال این سوال مطرح می شود که آیا بهتر نیست با اختصاص حمایت های بیشتر دولت در بخش کشاورزی همانند بخش صنعت پیشرفت همگونی را کشور شاهد باشیم؟

مکانیزاسیون کشاورزی در ایران موضوعی است که طی سالهای گذشته یا بهتر بگوئیم از سال 1345 ، یعنی سالی که قرارداد بین ایران و جمهوری رومانی به منظور خرید تراکتور و بعضی ادوات کشاورزی منعقد شد و تعداد تراکتور از آن سال در کشور رو به فزونی گذاشت مورد بحث متخصصین فن بوده است.

وقتی از مکانیزاسیون کشاورزی صحبت به میان می آید ، اکثرا به فکر کاربرد و استفاده از موتورهای احتراق داخلی و ماشین های مختلف کشاورزی در مزارع می افتند ، در حالی که مکانیزاسیون به معنی اعم، این نیست که حتما از موتور احتراق داخلی و یا از آخرین مدل های ماشین های کشاورزی استفاده شود. قبل از اینکه مکانیزاسیون کشاورزی را تعریف کنیم ، ابتدا لازم است موتور و ماشینرا از یکدیگر تشخیص داده و جدا کنیم. "ماشین " وسیله ای است که اگر به آن توان دهیم ، برایمان کار انجام می دهد ولی خود به تنهایی قادر به انجام کار نیست . " موتور" وسیله ای است که تولید توان می کند ولی به تنهایی نمی تواند کاری انجام دهد مگر اینکه این توان را به ماشینی بدهد تا آن ماشین بتواند کار تولید کند. به طور مثال یک گاوآهن را می توان به وسیله ی یک یا چند حیوان کار به حرکت درآورد و زمینی را شخم زد ، گاوآهن در اینجا ماشین را تشکیل می دهد و حیوان یا حیواناتی که آن را می کشند در حکم موتور می باشند. یک موتور ممکن است در یک زمان، دو ماشین را به حرکت درآورد و گاهی حرکت هر دو ماشین ، برای انجام کار ، ضروری است.


اکنون با روشن شدن فرق بین ماشین و موتور می توان مکانیزاسیون کشاورزی را تعریف نمود. کلمه ی مکانیزاسیون در کشاورزی مترادف با کلمه ی اتوماسیون در صنعت است که خود به معنی اتوماتیک کردن می باشد و اتوماتیک کردن یعنی کم کردن کار کارگری. بنابراین مکانیزاسیون یعنی استفاده از ماشین و موتور در کشاورزی جهت کاهش نیاز به نیروی کارگری. البته این نیاز هنگامی به وجود می آید که درآمد حاصل از کار کارگری کمتر از درآمد به دست آمده از جایگزین نمودن ماشین و موتور باشد که خود به عوامل متعددی از جمله عوامل زیر بستگی دارد:

1- دستمز کارگر بالا باشد.
2- مشکلات کارگری موجب وقفه در کار، در زمان معین شود.
3- زیان های حاصل از طولانی بودن کار کارگری بیش از هزینه های استفاده از ماشین و موتور شود.
4- کیفیت کار ماشین آنقدر بالا باشد که هزینه های آ را مستهلک نماید.
معنی اعم مکانیزاسیون کشاورزی اتخاذ هر روشی است که موجب ازدیاد درآمد شود. با این تعریف جایگزین کردن کارگر با ماشین و موتور یکی از روش ها محسوب می شود و

استفاده از بذر اصلاح شده برای بدست آوردن عملکرد محصول بیشتر روشی دیگر، که هر دو بخشی از موضوع مکانیزاسیون هستند.

آشنایی با وضعیت کشاورزی سنتی ایران
ایران از قدیم الایام مهد تمدن های باستانی و یکی از مراکز تولید مواد کشاورزی دنیای باستان بوده است.به طوری که بسیاری از پیشرفتهای کشاورزی و دامپروری مانند پرورش اسب و ترویج نباتات سودمند را باید مرهون زحمات و ابتکارات اهالی این مرزوبوم دانست. حفاری هایی که در تپه ی سیالک کاشان انجام یافته ، نشان می دهد که حدود شش هزار سال پیش ، کشاورزی در میان مردم آن منطقه معمول بوده و ایرانیان متمدن قرن ها پیش از این در این راه کار کرده اند. از نقش روی استوانه ای که در شهر شوش کشف شده ، معلوم گردیده که در سه هزار سال قبل از میلاد مسیح مردم ایران گندم را در مخزن هایی که امروزه هم در بعضی از نواحی دیده می شود ،ریخته و انبار می کرده اند. یونجه ، این علوفه ی پر ارزش برای دام ها ، توسط ایرانیان به یونان و سپس به روم و سایر نقاط جهان برده شد.

ابزارهای کشاورزی که در ایران باستان به کار می رفت شامل انواع ابزارهای دستی ساده مانند بیلها، کج بیلها ، داسهای دسته کوتاه ، کلنگ و وسائل دامی چوبی از قبیل گاوآهن ، هرسهای دندانه ای ، خرمن کوبها و غیره بوده اند.
منبع توان و ابزارهای کشاورزی معمول امروزی در نقاط مختلف کشور بخصوص در نقاط دورافتاده به مرور زمان تغییر زیادی پیدا نکرده و با ابزارهای قدیمی فرق چندانی ندارند. هنوز در اکثر نقاط دور افتاده ی کشور از یک یا دو جفت گاو به عنوان توان کششی منحصر به فرد و از گاوآهن های دامی چوبی و هرسهای دندانه ای ، خرمن کوبها و سایر وسائل که اکثرا از چوب ساخته شده اند به عنوان ابزار مورد نیاز استفاده می گردد.

شرایط و امکانات توسعه ماشین های کشاورزی در ایران
در کشور ما استفاده از تراکتور و ماشبن های کشاورزی خیلی دیرتر از کشورهای اروپایی و امریکا شروع شد و اصولا در قرن هیجدهم که در اروپا گاوآهن های فلزی برگردان دار معمول شد، و در قرن نوزدهم که خرمن کوبهای جدید در امریکا اختراع گردید ، در وسائل و ادوات کشاورزی کشور ما هیچگونه تغییری حاصل نگردید. عملا در طول 50 تا 60 سال اخیر بوده است که به تدریج کشاورز ایرانی با انواع ماشین های کشاورزی آشنا شده است، اما هنوز هم آن طوری که شرایط امروز ایجاب می کند کشاورزی مملکت ما ماشینی نگشته است و در مواردی هم که این امر به صورتی انجام گرفته است ، به علل بنیادی مواجه با مشکلات عدیده ای می باشد که همه ی دست اندرکاران و منخصصین کشاورزی ماشینی با آن آشنا هستند.

اولین گاوآهن فلزی برگردان دار دامی در زمان ناصرالدین شاه قاجار به ایران وارد شد و در ارومیه مورد استفاده قرار گرفت . اولین نمایشگاه ماشین های کشاورزی در سال 1300 خورشیدی در تهران برگزار گردید . اولین تراکتور نفتی ساده به دستور رضاخان در سال 1308 بری مدرسهی فلاحت خریداری گردید و این مدرسه بعدها به دانشکده کشاورزی تبدیل شد. با وقوع جنگ جهانی دوم و مشکلات داد و ستد با کشورهای فروشنده و همچنین اثرات این جنگ در امور داخلی کشور، عملا این طرح متوقف و بهره برداری از آن نیز مسکوت ماند. پس از جنگ کمکم سرمایه داران و بعضی از شرکت ها شروع به وارد کردن تراکتور در ایران نمودند. ابتدا روستاییان از پذیرفتن تراکتور و ماشین های کشاورزی در مزارع خود خودداری می کردند و اعتقاد داشتند که برکت کشاورزی در سم گاوها می باشد، ولی به تدریج که با نتایج کار آشنا شدند تا حدودی آنها را پذیرفتند.

آغاز فعالیت بنگاه توسعه ماشین های کشاورزی از سال 1331ر حقیقت سرآغاز ماشینی کردن کشاورزی ایرا ن به شمار می رود. این مؤسسه از سال 1331 تا سال 1336 خود اقدام به وارد کردن تراکتور و ماشین های کشاورزی می نمود و آنها را به اقساط به فروش می رساند ، اما از سال 1336 تا سال 1345 بنگاه به متقاضیان خرید تراکتور وام میداد تا آنها مطابق سلیقه و امکانات خود اقدام به خرید تراکتور و کمباین و سایر ادوات کشاورزی بنمایند.این طرز کار سبب شد که به تدریج مارک های مختلف تراکتور و کمباین م به تعداد کمی وارد کشور شود و چون برای فروشندگان تامین لوازم یدکی و تعمیرگاه های لازم مقرون به صرفه نبود، اغلب این وسائل در مدت کوتاهی از کار افتاده و بی استفده می ماند.

در سال 1345 قراردادی با کشور جمهوری رومانی منعقد شد که طی آن تعدادی تراکتور و سایر ادوات کشاورزی از جمله گاوآهن و ... از طریق بنگاه توسعه ماشین های کشاورزی در اختیار کشاورزان گذاشته شود. طبق این قرار داد در مراکز عمده فروش اقدامات لازم برای تاسیس نمایندگیهای لوازم یدکی تعمیرگاه های ثابت و سیار به عمل آمد. به موازات این قرارداد از سال 1346 شروع به ساخت کارخانه ی تراکتور سازی تبریز شد که از سال 1349 بهره برداری از آن آغاز شد، قطعات تراکتور از رومانی وارد و در آن کارخانه مونتاژ گردید .در حال حاضر مونتاژ تراکتورهای مسی فرگوسن نیز در این کارخانه انجام می گیرد، همچنین کارخانه ی جاندیر اراک به مونتاژ تراکتور ، کمباین و سایر ادوات کشاورزی جاندیر پرداخت.

در حال حاضر کارخانه جات تراکتورسازی ایران ، تراکتورهای یونیورسال مدل 650M با توان 65 اسب بخار، تراکتور مسی فرگوسن مدل 399 با توان 110 اسب بخار و مدل285 با توان 75 اسب بخار و مدل 240 با توان 47 اسب بخار و تراکتورهای مدل 750ITM با توان 75 اسب بخار را تولید می کند.

نیروی کار انسانی و لزوم استفاده ی ماشین در کشاورزی ایران

با توجه به ارقام و آمار موجود و تقلیل جمعیت روستایی، به طور طبیعی نیاز به تراکتور و ماشین های کشاورزی جهت جبران توان انسانی بیشتر خواهد شد . اما در تامین توان مکانیکی مورد نیاز، بررسی انواع تراکتور و ماشین های مورد نیاز کشاورزی ایران با توجه به سطح پایین تکنولوژی در کشور و به خصوص روستاها که متناسب با سطح محدود زیر کبرای هر کشاورز و دامدار می باشد باید مورد توجه قرار گیردو سعی در بالا بردن دانش کشاورزی کشاورزان و آموزش آنها در استفاده ی صحیح از ماشین، شود. به خصوص تلاش در محدود کردن انواع تراکتورها و ماشین های وارده به چند نوع متناسب با شرایط خاص مناطق مختلف کشور ، و سعی در ساختن بعضی ما شین ها وابزار در داخل کشور که امکان ساخت آنها وجود دارد ، تامین و ساخت لوازم یدکی ، تربیت کارگران ماهر و متخصصین برای به کار بردن تراکتور و ماشین های مورد نیاز و ایجاد تعمیرگاه ها به تعداد کافی در نقاط مختلف کشور، از جمله برنامه هایی است که در آینده باید به طور وسیع و کاملتر انجام گیرد

نگاهی به تاثیر متقابل مکانیزاسیون در عملیات خاک‌ورز

در اجرای مراحل مختلف عملیات کشاورزی، اهمیت خاک‌ورزی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی بر کسی پوشیده نیست. به‌کارگیری روش‌های نوین خاک‌ورزی، از جهت بهبود کیفی و نیز از دیدگاه کاهش فرسایش خاک، حائز اهمیت است.

در عملیات خاک‌ورزی، عوامل مختلفی ازجمله خرد شدن یکنواخت کلوخ‌ها، حفظ رطوبت، مواد آلی خاک، تسطیح، کاهش فرسایش و... دارای اهمیت بسزایی است. لذا بخش وسیعی از مبحث مکانیزاسیون همیشه با بهبود شرایط عملیات خاک‌ورزی ارتباط دارد و اهمیت این مطلب، هرگز از دید کارشناسان و صاحب‌نظران بخش کشاورزی پوشیده نمانده است.

بی‌شک پی از عملیات خاک‌ورزی مقوله کاشت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چراکه بسترسازی و کشت صحیح، روش‌های مطلوب‌تر کاشت که بتواند بذر را با دقت کامل، در فواصل یکنواخت و عمق مناسب بکارد، مدنظر است.

نکته درخور توجه آن است که چه در عملیات خاک‌ورزی و کاشت و چه در بخش‌های دیگر استفاده از روش‌ها و ابزارهایی که ضمن ایجاد تحولات مورد نیاز از سرعت بالایی نیز برخوردار باشد، کاملا موثر است. از طرفی ادوات و ماشین‌آلاتی که بتوانند عملیات خاک‌ورزی و کاشت را به‌طور همزمان انجام دهند، ضمن دستیابی به همه موارد مذکور، در مصرف سوخت تراکتور و درنهایت، مصرف هزینه‌های تولید نیز صرفه‌جویی خواهند کرد و از این حیث کاملا توجیه اقتصادی خواهند داشت.

در این راستا یکی از مهم‌ترین ادوات معرفی‌شده توسط شرکت مگاکشت ابزار، کمبینات ردیف‌کار است، این دستگاه مرکب از دو دستگاه خاک‌ورزی و کاشت است که توسط یک اتصال‌دهنده، کمبینات را تشکیل می‌دهند. بخش خاک‌ورز دستگاه سیلکوتیلر است که با حرکت چرخشی تیغه‌های خود، خاک را بر هم می‌زند، کلوخ‌ها را کاملا خرد می‌کند و توسط ماله و غلطک پشتی، عملیات تسطیح را انجام می‌دهد. پس از آن، ردیف‌کار پنوماتیکی قرار دارد که می‌تواند محصولاتی چون ذرت، چغندر و... را به‌صورت ردیفی بکارد.

این ردیف‌کار با دقت فوق‌العاده بالای خود، بذر را بر مبنای بوته در هکتار می‌کارد. در این کمبینات، سیلکوتیلر ساخت کمپانی با سابقه ماسکیو ایتالیا است که با سال‌ها تجربه در زمینه ساخت ادوات کشاورزی خصوصا دستگاه‌های خاک‌ورزی، از تولیدکنندگان بزرگ این ادوات در دنیا به‌شمار می‌رود.

همچنین شرکت سازنده جهت ارتقای سطح کمی و کیفی در بخش ماشین‌آلات و به‌دنبال معرفی کمبینات خطی کار و بسیاری از دستگاه‌های مفید و مورد نیاز در سراسر کشور، کمبینات ردیف‌کار شرکت ماسیکو و گاسپاردو اتیایی را به کشاورزان معرفی می‌کند و آمادگی خود را جهت فروش، آموزش و ارایه کلیه خدمات پس از فروش این دستگاه اعلام می‌کند.

استفاده کمبینات ردیف‌کار در محصول ذرت علاوه بر این‌که موجب افزایش عملکرد در تولید می‌شود، بعد از اتمام عملیات شخم و تکمیل تهیه زمین، با درنظر گرفتن درجه حرارت محیط به‌خصوص هنگامی که حرارت خاک تا عمق پنج سانتی‌متری به حدود 9 تا 10 درجه سانتیگراد رسید، می‌تواند در جهت سهولت کاشت بذر مفید واقع شود که مقدار بذر مورد نیاز جهت کاشت برای هر هکترا زمین زراعی، تابع عواملی مانند روش کاشت، بافت خاک، زمان کاشت شرایط جوی، محیط و مقدار آب است که در این میان، روش کاشت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

یکی از مهم‌ترین عاملی که باعث افزایش عمکرد این محصول ذرت می‌شود، تعداد بوته مادر واحد سطح یا در هکتار زمین زراعی است که هرچه فواصل کاشت، دقیق‌تر باشد به عملکرد بیشتری دست خواهیم یافت. برای آن‌که بذر کاشته‌شده به‌طور یکسان و در یک زمان، جوانه تولید کنند و همگی با هم از خاک خارج شوند، بهتر است کاشت به‌صورت هیرم و توسط بذرکار انجام شود تا رطوبت در تمام قسمت‌های زمین یکسان باشد و بذور با جذب رطوبت برابر، با هم جوانه تولید کنند.

در زراعت‌های مکانیزه که کاشت به‌وسیله بذرکار انجام می‌شود، مقدار بذر مورد نیاز در مورد ذرت دانه‌ای 15 تا 20 کیلوگرم و داکثر 30 کیلوگرم در هکتار است که البته این ارقام باتوجه به شرایط اقلیمی و خاک هر منطقه، کمی متفاوت خواهد بود، ولی درنهایت در کشت مکانیزه، مصرف بذر به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد و می‌توان در هزینه‌های تهیه بذر، صرفه‌جویی زیادی کرد. این درحالی است که عملکرد نیز در کشت مکانیزه افزایش چشمگیری خواهد داشت.

در زراعت‌های مکانیزه که کاشت توسط بذرکار و روی خطوط مشخص با فاصله مناسب و دقیق انجام می‌شود، بهتر است، عملیات بذرافشانی و پخش کود شیمیایی و به‌ویژه کود فسفره (فسفات آمونیوم) و نیز سموم آفت‌کش جهت ضدعفونی بذور، همزمان صورت گیرد. عمق کاشت بذر ذرت به شرایط جوی و درجه حرارت محیط در زمین کاشت، بافت و عمق خاک زراعی، درصد رطوبت زمین و اندازه زذر بستگی کامل و مستقیم دارد که پس از تعیین عمق مناسب می‌توان به کمک نسل جدید بذرکارهای موجود، به عمق دقیق کاشت دست پیدا کرد. بذرکار پنوماتیک sp معرف نسل جدید بذرکارهای کشت ردیفی است که با استفاده از آن می‌توان به فواصل کاشت بسیار دقیق و نیز عمق کاشت مناسب دست پیدا کرد.

همچنین امکان پخش کود شیمیایی و سموم آفت‌کش به‌صورت گرانول را به‌طور همزمان فراهم می‌آورد. در کشاورزی مدرن مخصوصا در مناطقی که مشکل رطوبت و کمبود آب و نیز درجه حرارت بالای محیط وجود دارد، عملیات خاک‌ورزی و کاشت به‌صورت همزمان صورت می‌گیرد و ردیف‌کار پنوماتیک مدل sp می‌تواند با اتصال به سیلکوتیلر به‌صورت کمبینات درآید و عملیات خاک‌ورزی و کاشت را به‌صورت همزمان انجام دهد که با استفاده از این فن‌آوری مدرن می‌توان به عملکرد بالا در واحد سطح دست پیدا کرد.

شایان ذکر است که سیلکوتیلر، دستگاه خاک‌ورزی است که با تیغه‌های عمودی خود خاک را در جای خود به هم می‌زند، کلوخ را خرد می‌کند و توسط یک ماله و غلطک سطح زمین را تسطیح و عملیات خاک‌ورزی را تکمیل می‌کنند.

مکانیزاسیون کشاورزی ، عاملی اساسی وتاثیرگذار برتولید وصادرات محصولات کشاورزی است.

افزایش تولید محصولات کشاورزی درواحد سطح وبهبود کیفیت محصولات وجلب اعتماد بازار، فقط درسایه مجهز شدن به وسایل وامکانات پیشرفته وبه موازات آن تقویت مدیریت ها امکان پذیر است ، بویژه آنکه افزایش تولید درواحد سطح به مفهوم تولید انبوه وکاهش قیمت تمام شده است. بهمین خاطر کاربرد فن آوری های نوین می تواند ضمن افزایش تولید محصولات کشاورزی درواحد سطح ، موجب کاهش هزینه های تولید ومتعاقب آن منجر به کاهش قیمت تمام شده این محصولات باارزش گردد، چرا که ، پائین بودن قیمت تمام شده محصولات کشاورزی ، ضمن آنکه رضایتمندی کامل کشاورزان ونیز مردم جامعه را فراهم می نماید ، بازارمطمئن ومناسبی را برای صادرات این محصولات کشاورزی ایجاد می نماید، که ازاین طریق می توان ازخروج مقادیرزیادی ارز ازکشور، که جهت تهیه این محصولات بکارمیرود، جلوگیری نمود

اما آنچه که بایستی مورد نظر باشد ، این است که هنوز درجهت مکانیزاسیون کشاورزی ، اقدامات جدی صورت نگرفته و هنوز شیوه کاشت ، داشت وبرداشت درکشاورزی به شکل سنتی می باشد. که درروش سنتی بعلت( عدم استفاده ازامکانات پیشرفته ونوین ) ، ضمن کاهش تولیددرواحد سطح ، سبب افزایش قیمت تمام شده این محصولات کشاورزی گردیده است.

اما آنچه که مسلم است ، راهکاری فوری وعاجل برای حل معضلات کشاورزی جامعه مان درشراط حاضر متصورنیست. زیرا که مانع اصلی برسر راه مکانیزاسیون کشاورزی ، وسعت کوچک زمینهای کشاورزی می باشد ، که بتدریج کوچکتر هم می گردد. بکارگیری شیوه نوین و یا بعبارت بهتر مکانیزاسیون کشاورزی درزمینهای کوچک امکان پذیرنبوده و اگر امکاناتی نیزبرای آن فراهم گردد، ازنظر اقتصادی مقرون به صرفه نخواهد بود، چراکه سبب کاهش قیمت تمام شده محصولات کشاورزی نخواهد گردید. پس با این ترتیب برای رهائی ازاین وضعیت نابسامان کشاورزی ، بایستی چاره اندیشی شود، چراکه کوچک بودن زمینهای کشاورزی و عدم سود آوری آنها (بعلت نبودن امکانات وفن آوریهای نوین) ، منجر به مهاجرت روز افزون کشاورزان روستا نشین به شهرها گردیده است. درچنین شرایطی فرزندان این کشاورزان کهنسال ، بعلت فقدان امکانات نوین کشاورزی وسودآوری اندک وناچیز شیوه سنتی کشاورزی ، اقدام به ترک زمینهای کشاورزی وبطورکلی روستا ها ی خودنموده وکشاورزان کهنسال که توان استفاده وبهره برداری بهینه ازاین زمینهارا ندارند، نسبت به فروش آنها به متمولان شهرنشین ویا تغییرکاربری آنها اقدام می نمایند ، که درچنین صورتی ضمن کاهش تدریحی محصولات کشاورزی ، سب بیکاری بیشتر نیروهای کارروستائی فراهم شده ودرنهایت منجر به افزایش واردات محصولات کشاورزی ونیز وابستگی شدید به دیگر کشورها، می گردد.

توسعه اقتصاد کشاورزی ازآنچنان اهمیتی برخوردار است ، که کشورهای فاقد اقتصاد کشاورزی پیشرفته( که قادر به تولید محصولات کشاورزی نمی باشند) ، وابستگی بسیار شدیدی به کشورهای توسعه یافته کشاورزی پیدا نموده وبرای تهیه این محصولات،( بجهت جلوگیری ازگرسنگی مردم کشورخود) ، حاضر به پذیرش هرگونه شرایط ناخوشایندی خواهند گردید.

باید درنظر داشت که بجهت اهمیت کشاورزی برای کشورها ، بخصوص کشورما ، که ازنظر وسعت خاک کشاورزی ونیروی انسانی بسیار غنی بوده( ودرصورت حل این معضلات ،سبب توسعه اقتصاد کشاورزی درکشور می گردد. و دراین راستا ضمن جلوگیری ازخروج مبالغ زیادی ارز ازکشور، موجبات ارزآوری بیشتری را نیزدراین بخش فراهم می نماید). بایستی راهکاری مناسب ازجانب همه اندیشمندان ، بویژه صاحبنظران اقتصادی اتخاذ گردد.

مناسبترین روش جلوگیری ازکوچکترشدن تدریجی زمینهای مزروعی ، استفاده از شیوه کاشت تعاونی می باشد ، ازآنجائیکه هنوز فرهنگ کارگروهی ونیزجمعی درکشورما ، بویژه درمیان کشاورزان ، شکل نگرفته ومضرات کارانفرادی وفواید کار گروهی برای آنان روشن نگردیده است ، درچنین صورتی تشکیل تعاونیهای کشاورزی امری مشکل ودشوار بنظر می رسد، بدین جهت قبل ازهراقدامی برای تشکیل این تعاونیها بایستی فواید وامتیازات آنها را برایشان توضیح داد، یعنی اینکه فرهنگ سازی نمود،تا آگاهانه بسمت تشکیل تعاونیهای کشاورزی تمایل پیداکرده که درچنین صورتی این تشکلها دارای قدرتی بسیار وفراوان خواهند گردید .

لازم به یاد آوری است که با تشکیل تعاونیها ی کشاورزی ، زمینهای مزروعی کوچک ، تبدیل به زمینهای بزرگ شده که استفاده از ماشین آلات متعدد کشاورزی ونیزنیروهای کار کشاورزی متخصص وماهر برای تمامی مراحل کاشت، داشت وبرداشت درآن فراهم می گردد.

با توجه به اینکه تعاونیهای روستائی ، ازتشکلهای مردمی بشمار می رود که برای پشتیبانی وحمایت از کشاورزان روستا ها بوجود آمده ودرقطب کشاورزی وروستاها تنها تشکیلاتی هستند که کشاورزان به آنها اعتماد دارند ، بهمین دلیل نقش این تعاونیها درمکانیزاسیون کشاورزی ، می تواند بسیار تاثیر گذار باشد. ازآنجائیکه یک کشاورز به تنهائی قادربه تهیه ماشین آلات متعدد ومختلف کشاورزی ونیز نیروهای متخصص وآموزش دیده کشاوورزی برای زمینهای مزروعی خود نمی باشد، با عضویت وپیوستن به این تعاونیها ، می تواند ازتمامی امکانات مکانیزاسیون کشاورزی استفاده نماید.

درخاتمه ،ضمن عرض خسته نباشید برای همه کشاورزان زحمتکش کشورمان، برای تمامی افرادی که درجهت بهبود وتوسعه اقتصادی کشورمان تلاش می نمایند، آرزوی موفقیت و سرافرازی می نمایم.

مناسبترین روش جلوگیری ازکوچکترشدن تدریجی زمینهای مزروعی ، استفاده از شیوه کاشت تعاونی می باشد ، ازآنجائیکه هنوز فرهنگ کارگروهی ونیزجمعی درکشورما ، بویژه درمیان کشاورزان ، شکل نگرفته ومضرات کارانفرادی وفواید کار گروهی برای آنان روشن نگردیده است ، درچنین صورتی تشکیل تعاونیهای کشاورزی امری مشکل ودشوار بنظر می رسد، بدین جهت قبل ازهراقدامی برای تشکیل این تعاونیها بایستی فواید وامتیازات آنها را برایشان توضیح داد، یعنی اینکه فرهنگ سازی نمود،تا آگاهانه بسمت تشکیل تعاونیهای کشاورزی تمایل پیداکرده که درچنین صورتی این تشکلها دارای قدرتی بسیار وفراوان خواهند گردید .

لازم به یاد آوری است که با تشکیل تعاونیها ی کشاورزی ، زمینهای مزروعی کوچک ، تبدیل به زمینهای بزرگ شده که استفاده از ماشین آلات متعدد کشاورزی ونیزنیروهای کار کشاورزی متخصص وماهر برای تمامی مراحل کاشت، داشت وبرداشت درآن فراهم می گردد.

با توجه به اینکه تعاونیهای روستائی ، ازتشکلهای مردمی بشمار می رود که برای پشتیبانی وحمایت از کشاورزان روستا ها بوجود آمده ودرقطب کشاورزی وروستاها تنها تشکیلاتی هستند که کشاورزان به آنها اعتماد دارند ، بهمین دلیل نقش این تعاونیها درمکانیزاسیون کشاورزی ، می تواند بسیار تاثیر گذار باشد. ازآنجائیکه یک کشاورز به تنهائی قادربه تهیه ماشین آلات متعدد ومختلف کشاورزی ونیز نیروهای متخصص وآموزش دیده کشاوورزی برای زمینهای مزروعی خود نمی باشد، با عضویت وپیوستن به این تعاونیها ، می تواند ازتمامی امکانات مکانیزاسیون کشاورزی استفاده نماید

کمباین چغندرقند

نوع خودکششی دقیقا مانند کمباین غلات وارد زمین شده و ابتدا توسط هد خود برگ چغندر را قطع کرده و سپس چغندر ها را کنده و برای بارگیری به انبار خود منتقل میکند.برای برداشت فاصله ردیفها باید 50 سانتی متر باشد و عمق بین دو ردیف نباید از 15 سانتی متر بیشتر باشد.

این نوع کمباین در هر بار رفت 6 ردیف کامل را برداشت میکند.وسرعت کار ان بسته ه مدل از 1 تا 2 هکتار در ساعت متغیر است و توانایی برداشت در زمینهای گلی را نیز داراست.
هرچه زمین از طول بیشتری برخودار باشد سرعت برداشت نیز بیشتر میگردد. کمباینی که در تصویر دیده میشود ساخت شرکت MOREAU فرانسه است.ظرفیت انبار ان 24 متر مکعب برابر با 18 تن است. .


طول این دستگاه 12 متر و عرض ان برای حالت راهپیمایی 3 متر است.
از این نوع کمباین تا کنون وارد کشور نشده است.

تصویربالا مربوط به کمباین HOLMER ساخت آلمان است . از این نوع مدل سال 2005 دو
دستگاه توسط کشت و صنعت جووین نیشابور وارد شده و هم اکنون نیز فعال اند.
قیمت در ان زمان با احتساب هزینه حمل و نقل 420 میلیون تومان بوده است و شرکت سازنده دستگاه را به مدت 1 سال گارانتی کرده است.

 

تصویربالا مربوط به کمباین ROPA است که در حال حاضر قویترین کمباین در جهان از
نظر قدرت موتور است. طول ان 15 متر ارتفاع 4 متر و عرض آن 3 متر است .قدرت
موتور وسیله 539 اسب بخار بوده و سرعت برداشت ان 2 هکتار در ساعت است.

بهجز این مدلها مدلهای دیگری نیز وجود دارد که با مراجعه به موتور های جستجوگر وتایپ عبارت SUGARBEET HARVESTER میتوانید سایتهای شرکتهای سازنده را پیدا کنید.

جهت سنگین نشدن پست عکسهای بیشتر از این مدلها را در ادامه مطلب قرار داده ام.

---

اما مزایا و معایب :

تا اینجای کار فقط از مزایا صحبت شد .البته انصافا با توجه به اینکه این دستگاهها با تکنولوژی روز طراحی و ساخته شده اند و شرایط کشورهای سازنده از نظر اب و هوایی با شرایط کشورمان در مناطقی که چغندر کاشته میشود.
تقریبا مشابه است ومیتوان گفت که از نظر خود دستگاه عیب مشهودی مشاهده نمیشود.
اما شرایط کار در کشورمان با کشورهای فوق فرق های زیادی دارد.

همانطور که در بالا عرض شد سرعت برداشت بین 1 تا 2 هکتار در ساعت متغیر است . این
بدین معنا است که اگر این دستگاه در روز تنها 10 ساعت کار کند حدود حداقل 400 الی 500 تن چغندر قند درو میگردد که برای حمل این مقدار به کارخانه از حدود 40 تا 50 دستگاه کامیون استفاده می شود.
حتما عزیزان آگاهی دارند که در فصل برداشت تهیه دستگاه 10 کامیون در روز هم به
دلیل در صف تحویل ماندن اکثر کامیون های موجود منطقه مشکل است .چه برسد به 50 دستگاه و شاید بیشتر.
در ثانی بسیاری از کارخانجات قند برای حوزه های تحت پوشش خود سهمیه خاصی را برای تحویل در روز در نظر می گیرند. در بسیاری از مناطق سهمیه تحویل کل حوزه از نیمی از ظرفیت برداشت کمباین در روز کمتر است.
مشکل دیگر مربوط به جابجایی وسیله در مسافت های زیاد است که تنها با تریلرهای سه محور (کمر شکن) امکان پذیر است که آن هم مشکلات خاص خود را دارد.
لازم به ذکر است که کمباینهای فوق تنها دو دنده برای حرکت دارند و بیشترین سرعت آنها 25 کیلومتر در ساعت است.

مشکلات فوق را اضافه کنید به اینکه فصل برداشت به دلیل احتمال بارندگی معمولا کوتاه بوده و چنانچه وسیله فوق دچار خرابی شود و احتیاج به قطعات یدکیپیدا کند بایستی تا رسیدن قطعات از کشور سازنده غیر فعال شود.
گرچه این کمباین توانایی برداشت در زمین های گلی را نیز دارد . اما در عمل کشاورزان منتظر نخواهند ماند تا شما کارتان را برای بقیه تمام کنید ، بلکه قبل از بارندگی در بازه زمانی کوتاهی اقدام به برداشت می نمایند.
ذکر این نکته جالب است که در سال گذشته یکی از دو کمباین موجود در سبزوار به دلیل دچار مشکل شده و نیاز به قطعات یدکی پیدا می کند.

قطعاتمورد نیاز بلافاصله از آلمان ارسال میشود اما روند ترخیص آن از گمرک به دلیل مطالبه مقدار زیادی عوارض گمرکی بیش از 1 ماه به طول می انجامد.
ظاهرا پس از یک ماه با نامه وزارت کشاورزی،قطعات فوق به دلیل اینکه در مدت گارانتی و رایگان ارسال شده اند از عوارض معاف میگردند.
اینگونه مشکلات در تامین لوازم یدکی بسیاری از خریداران داخلی را از ادامه کار منصرف می نماید .
مضاف بر اینکه به واردات این دستگاه ظاهرا هیچ گونه یارانه و یا امتیازی تعلق نمی گیرد .
با توجه به قیمت بالای وسیله خرید آن تنها زمانی اقتصادی است که دستگاه فوق برای دیگران کار نماید و به قولی در کشور چرخانده شود.

اینکه در ایران در خوزستان چغندر در اردیبهشت ماه و در سایر مناطق بین مهر تا آذر برداشت می شود باعث میشود که بازار خوبی در چند ماه سال برای کار آن فراهم شود.
اگردستگاه بخواهد برای کشاورزان دیگر کار کند قیمت کار آن بیش از 200 هزارتومان در هکتار خواهد بود. ناگفته نماند در برخی مناطق کشور تا سه برابر این مبلغ نیز پرداخت       می شود.
بهعلت اینکه مکانیزاسیون چغندرقند در ایران به علل مختلف با عقب ماندگی های بسیاری روبرو بوده است. ورود چنین دستگاه های پیشرفته ای میتواند بخشی ازاین عقب ماندگی را جبران کند. و مسلما بر اشتیاق کشاورزان به کاشت اینمحصول بیافزاید.

اما متاسفانه با بحرانی که برای کشور در دو سال اخیر پیش آمد بیش از 30 درصد از سطح زیر کشت چغندرقند کم شد و ظاهرا این روند ادامه دارد.
گرچه نمیخواهم باعث پشیمان شدن کسانی شوم که علاقه به خرید چنین دستگاهی دارند . اما معتقدم کسی که میخواهد چنین کاری کند باید از تمام مسائل آگاه باشد و با آمادگی به مواجهه مشکلات این کار برود.
در پاسخ به این عزیز در مورد نظر خودم باید عرض کنم که برای این کار به نظر میرسد با وجود مشکلات یاد شده در صورتی که

1-هزینه خرید دستگاه از منابع مالی شخصی باشد .و به عبارتی وام نباشد .

2-بتوانید چند ماه از سال در شهرهای مختلف بگذرانید.

3- و از همه مهمتر علاقه به اینگونه کارها داشته باشید.


میتوانید برای گام های بعدی مانند عقد قراردادهای خرید و یا مذاکره با کارخانجات قند و ..... اقدام کنید.
حمایت دولتی از کار شما و در جریان بودن و مسئولان ذیربط در بخش نباتات صنعتی
جهاد کشاورزی میتواند در صورت بروز مشکلات بعدی نظیر وارد شدن قطعات یدکی
نافع باشد.
نزدیک بودن مراکز عمده کشت و مالکان عمده به محل شما در موفقیتتان اثر به سزایی
دارد چرا که در صورتی که بتوانید از محل خود خارج نشوید کمتر خسته می شوید ومجبور نخواهید شد پس از چند سال به دلیل خستگی از کار آن را رها کنید.

ماشینهای کشاورزی

ماشینهای کشاورزی

مقدمه
* در روزگاران گذشته از بردگان برای شخم زدن زمین استفاده می نمودند و یا از نیروی دام بهره می گرفتند ، انسانهای اولیه از گاو آهن چوبی استفاده می کردند اما با پیدایش فلز از گاو آهن فلزی استفاده می نمودند ، بیشتر مزارع کوچک بوده و مزارع کوچک از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبوده ، از طرفی مزارع بزرگ هم نمی توانستند بدون نیروی ماشین کشت نمایند

* جمعیت کم بزرگترین نعمت در دنیای باستان بوده است ،آنها محیط زیست را همیشه سالم و پاک نگه می داشتند ، پاک نگه داشتن سه عنصر ( هوا –آب – خاک ) در روزگاران قدیم امری واجب بوده و حتی اشکانیان مرده ها را در کوزه های سفالی و یا در فلز دفن می نمودند تا خاک آلوده نشود ، اشکانیان در جنگ با یونانیان از طریق دریا نرفتند چون بر این باور بودند که با کشتی عبور از دریا باعث آلودگی آب دریا میشود. اما ما فرزندان خلف پیشینیان همه چیز را آلوده نموده ایم زمین ، هوا ، دریا و برای نسل آینده چیزی باقی نمانده .
تراکتور چیست :
ماشینی خود گردان است که قادر است سه نوع توان برای انجام عملیات کشاورزی و غیر انجام دهد که عبارتند از .
1- توان کششی 2 - توان دورانی 3- توان هیدرولیکی

* چند تفاوت بین تراکتور و خودرو :
تراکتور ------------------------------------= خودرو
1- چرخها قابل تغییر است = --------------------------------------= دارای چرخهای ثابت
2- دارای قفل دیفرانسیل =----------------------------------------- = فاقد قفل دیفرانسیل
3- وزن زیاد تراکتور = ------------------------------------------- = وزن کم خودرو
4- فاصله زیاد بدنه از زمین = --------------------------------------- = فاصله کم شاسی از زمین
5- دارای دستگاه هیدرولیک اتصال به سه نقطه است = ------------------ =فاقد دستگاه هیدرولیک است
6- دارای محور تواندهی است =---------------------------------------= فاقد محور تواندهی
7- چرخ ها قابل تنظیم میباشند =-------------------------------------= چرخ ها ثابت است
8- دست کم سه کلاچ دارد =-----------------------------------------= فقط یک کلاچ دارد
9- مناسب کار در همه جا می باشد =---------------------------------- = نا مناسب است
10- گشتاور زیاد است =-------------------------------------------- = دارای سرعت زیاد


* اتصال ماشین به تراکتور:
اتصال ادوات کشاورزی به تراکتور به سه طریق است که در زیر ذکر شده است .
1- سوار . به سه نقطه وصل میشوند و با دستگاه هیدرولیک است
2- نیمه سوار . به دو نقطه وصل میشوند
3- دنباله بند . فقط به یک نقطه تراکتور وصل میشوند

* طبقه بندی عملیات عمده کشاورزی :
عملیات عمده کشاورزی به چهار دسته تقسیم می شود
1- مرحله عملیات خاک ورزی
2- مرحله عملیات کاشت
3- مرحله عملیات داشت
4- مرحله عملیات برداشت
5- مرحله بسته بندی و نگه داری محصول

فصل اول
هدف از انجام عملیات خاک ورزی:
1. قبل از هر چیز باید زمین ناصاف و بایر را تسطیح و پاک سازی نمود
2. کندن کنده ها ی درخت ، جمع آوری ریگ و سنگ و دیگر چیزهای اضافی از زمین
3. صاف و مسطح نمودن مزرعه
4. در آوردن شیب مناسبی در زمین برای سوار شدن آب
5. کرت بندی جهت جلوگیری از شسته شدن خاک و کود
6. تهیه نهر و کانال برای کاشت انواع گیاه و یا عبور آب
بطور کلی چه در زمین کشت شده باشد و چه کشت نشده باشد خاک سفت میشود، لذا برای کشت مجدد باید کلوخ ها و خاک را خرد نمود تا زمین برای کشت بذر آماده شود.
* به عبارت دیگر کلیه عملیاتی که خاک را برای کشت آماده و مناسب می سازد عملیات خاک ورزی می گویند .

* چرا عملیات خاک ورزی انجام می دهیم ؟
* بخاطر نبود باران کافی و طبیعت خاک و نوع بافت آن خاک خشک و سفت سبب میشود که مجرا ها و دالان های عمیقی ریزی در خاک به وجود بیاورد و این دالان ها سبب خروج رطوبت درون خاک میشوند و به تبخیر آب درون خاک شدت می بخشند .
* ایران که جزو مناطق نیمه خشک محسوب میشود حفظ رطوبت خاک از اهمیت بسزایی برخوردار است و برای جلو گیری از فرار رطوبت خاک باید چند سانتیمتر سطح خاک را خرد نمود تا از فرار رطوبت ( تبخیر ) جلوگیری بشود، بسته شدن دالان ها به مقدار زیادی از تبخیر شدن آب جلوگیری می کند.
* معمولا پس از کشت بقایای گیاهی در سطح خاک و ریشه ها در زیر زمین باقی می ماند لذا قبل از کشت بعدی باید این بقایا را کاملا زیر و رو نمود تا ماشین های بعدی با مشکل روبرو نشوند اهداف این کار به شرح زیر است .

اهداف عملیات خاک ورزی :
1. تماس بهتر بذر با خاک
2. خرد کردن و شکستن خاک به منظور حفظ رطوبت و آماده سازی خاک برای پذیرش بذر و تهویه خاک
3. بقایای گیاهی در خاک دفن شده و پوسیده میشوند و همانند کود آلی به حاصلخیزی خاک کمک می کنند
4. با پوسیدن بقایای گیاهی ماشینهای بعدی به راحتی بتوانند در زمین کار کنند

* تعداد عملیات خاک ورزی:
این نوع عملیات در دو مرحله و گاهی سه مرحله صورت می گیرد که عبارتند از:
1- مرحله اول را خاک ورزی اولیه می نامند و خاک به قطعاتی تقریبا درشت خرد شده و عمق خاک ورزی اولیه حدود 40 سانتیمتر است .
2- عمق خاک ورزی ثانویه سطحی و حدود 10 تا 15 سانتیمتر می باشد .
* برای کشت بعضی از بذر ها مثل چغندر قند و یونجه و از این قبیل بذرها لازم است که خاک را خوب خورد نمود که این کار را بیشتر با تیلر انجام داده و آن را مرحله سوم می نامند.

* کشت و کار را بیشتر به دو روش انجام میدهند:
1- کشت آبی: که در بیشتر نقاط ایران معمول است و بخاطر کمبود باران در اکثر نقاط کشورمان از کشت آبی استفاده میشود
2- کشت دیم: در کشت دیم احتیاج به آبیاری نیست و فقط از طریق باران آبیاری شده و احتیاج به تسطیح زمین ندارد ، در تپه ها هم کشت میشود بیشتر کشورهای غربی کشت دیم دارند و در شرق آسیا برنج هم بیشتر به صورت دیم کاشته میشود . در کشت دیم باد شویی ( پرواز ذرات خاک به هوا ) و آب شویی خاک ( انتقال خاک توسط آب ) به ندرت صورت می گیرد.
نظریه جدید در کشت و زرع :
وقتی که ما بذر را روی یک نوار می کاریم چرا ؟ باید فاصله بین دو ردیف را هم شخم بزنیم ؟ چرا باید کود را در تمام سطح مزرعه بپاشیم ؟ در حالی که بذر و گیاه فقط از آن مقدار کود استفاده می برند لذا نباید در بین ردیف ها کود بدهیم ، شخم و کود بین ردیفها سبب شده تا علفهای هرز رشد کنند و هر چه علفهای هرز رشد کنند مواد مغذی خاک را استفاده می کنند و برای از بین یردن علفهای هرز نیز احتیاج به سم علف کش و یا نیروی کارگر خواهیم داشت که کاری پر هزینه است.
* برای مثال در آبیاری چکه ای و قطره ای بخاطر پخش نشدن آب در سطح زمین از ازداد علفهای هرز جلوگیری شده و در مصرف آب نیز صرفه جویی گردیده . درآبیاری غرقابی نیز اگر از روش تعیین رطوبت خاک به روش لمسی ( تحقیقات انجام شده در مرکز هواشناسی زرقان فارس) توسط اینجانب و آقای مهندس حقیقت انجام وچاپ شده استفاده شود به مقدار زیادی از مصرف آب جلوگیری میشود .
* استفاده از مالچ پاشی در بعضی از نباتات مانند (خیار ، هندوانه ، کلم ،کلم گل ، توت فرنگی پیاز ) و امثال اینها به مقدار زیادی در مصرف آب صرفه جویی می گردد. البته اگر این تحقیقات عملی گردد نه فقط بصورت جزوه در آرشیو کتابخانه ها خاک بخورد.
آیش چیست ؟ : آیش یعنی رها نمودن و نکاشتن محصول در خاک است در بعضی نقات مانند منطق دیم کاری و کم آب زمین را مدت یک سال زراعی بدون کشت رها می کنند تا خاک قوت کافی بگیرد .
ماشینهای خاک ورزی اولیه عبارتند از :
1. گاو آهن ها که عملیات شخم زدن یعنی بریدن و شکستن و بر گرداندن خاک را بر عهده دارد
* گاو آهن بر گردان دار دارای انواع زیر است = 1- گاو آهن سوار 2- گاو آهن نیمه سوار
3- گاو آهن دنباله بند که به صورت / یکطرفه /دو طرفه/ یک خیشه/ دو خیشه وجود دارد
* در ایران بیشتر از گاو آهن های یکطرفه و سه خیشه استفاده میشود ، به خاطر خشک بودن و سفت بودن خاکهای ایران احتیاج به تراکتورهایی با توان 65 تا 75 اسب بخار و بیش از سه خیش است که از نوع گاو آهنهای سوار هستند.
* انتخاب گاو آهن و نوع گاو آهن :
گاو آهن باید مناسب با نوع خاک ، وسعت مزرعه و همچنین توان تراکتور باشد مثلا در ایران برای خاکهای سفت و برای پوشاندن و دفن کردن بقایای گیاهی وبرگردان کردن خاک به منظور رو آوردن تخم و لارو حشرات لازم است که از گاو آهن های بر گردان دو یا سه خیشه سوار و برای مزارع بزرگ یا متوسط از گاو آهنهای نیمه سوار و دنبالع بند استفاده نمود.
* گاو آهنهای بیش از 4-5 خیش از نوع نیمه سوار می سازند چون بلند کردن آنها با دستگاه هیدرولیک تراکتور مشکل است ، گاو آهن های 7 خیش به بالا بصورت دنباله بند درست می کنند.
* گاو آهنهای بزرگ برای زمینهای بزرگ به کار میرود و نیاز به تراکتوری با توان 150 کیلو وات به بالا دارند . اما برای خاکهای خشک و کوچک ایران و زمینهای 6 تا 10 هکتار کوچک از تراکتورهای کوچک استفاده میشود .
* وسعت زمینهای ایران 6 هکتار آلمان 60 هکتار و آمریکا 87 هکتار است
* سه عامل مهم در تنظیم گاو آهن = 1- تنظیم عمق کار 2- تراز بودن گاو آهن در هنگام شخم زدن 3- سرعت حرکت تراکتور.

* عملیات اجرای شخم :
شخم زدن بر حسب شکل زمینی و توپوگرافی منطقه ( تپه ماهور ، دشت و...) و نوع گاو آهن می توان به اشکال گوناگون انجام داد . برای اینکار اول سر زمین و ته زمین را خطی می کشند با گاو اهن معمولا پهنای این خط 6 متر است .
* روش دوم شخم زدن = از کنار زمین به وسط زمین است هر قطعه از زمین را از کنار شروع و در وسط پایان می یابد در این روش دو پشته در هر کنار و یک جوی در وسط هر کدام ایجاد میشود.

* مشکل عمده گاو آهن کندی تیغه گاو آهن است ، اگر تیغه گاو آهن کند باشد حتی با کوتاه نمودن طول ساق وسط مشکل ساز گشته و به عمق خاک فرو نمی رود چون بجای بریدن خاک آنرا پاره می کند و احتیاج به نیروی کششی زیادی دارد.

* اجزاء خیش عبارتند از :
* تیغه- صفحه برگردان-پیشانی- سر خیش – دنباله – کفش – پاشنه – تنه
* سر خیش = قطعه ای فولادی است و لبه تیز دارد
* پیشانی = قطعه جلو صفحه بر گردان است و بیشتر از دیگر قسمتها کند میشود
* سر خیش = برای دفن بقایای گیاهی سطح خاک به کار میرود و همچنین سبب عمق بیشتر شخم میشود
* دنباله = برای بهتر خرد کردن خاک های رسی و چسبیده به کار میرود

* چرخ تثبیت عمق : اگر یک قسمت زمین سفت و قسمت دیگر نرم باشد گاو آهن ممکن است در قسمت نرم خاک بیشتر فرو رود لذا با چرخ تثبیت آنرا تنظیم می کنند و این چرخ در کنار و طرف چپ گاو آهن متصل است و روی سطح شخم نخورده خاک حرکت می کند

* نقش چرخ حامل چیست؟=
چرخ حامل وظیفه حمل گاو آهن را بر عهده دارد و فقط در گاو آهن های سوار فاقد این گونه چرخ هستند ، فقط در گاو آهن های نیمه سوار و دنباله بند است که چرخ حامل وجود دارد
* اتصال گاو آهن به تراکتور و شناسایی گاو آهن :
1- گاو آهن مال بند ( مال بند ثابت فقط به یک نقطه تراکتور وصل میشود
2- گاو آهن نیمه سوار = فقط به 2 نقطه تراکتور وصل میشود
3- گاو آهن سوار = فقط به 3 نقطه تراکتور وصل میشود

* گاو آهن بشقابی : گاو آهن بشقابی ممکن است یکطرفه، دو طرفه و یا یک خیش و چند خیش باشد ، این گاو آهن خاک را برگردان نمی کند اما بقایای گیاهی و خاک را بریده و با همدیگر مخلوط می کند.هر بشقاب دارای بلبرینگی در وسط است که سبب چرخش بشقاب به حول محور میشود.

* گاو اهن قلمی ( چیزل) : گاو آهن قلمی به هیچ عنوان خاک را برگردان نمی کند بلکه پس از نفوذ در خاک آنرا خرد می کند، گاو آهن قلمی به دلیل اینکه خاک را واژگون ننموده و لایه رویی خاک را خرد می کند در حفظ رطوبت خاک بسیار موثر بوده و بیشتر برای شخم دیم بکار می رود

*گاو آهن زیر شکن : بنا به دلایل مختلف در عمق خاک ممکن اس آنقدر سفت شود که نفوذ آب و تهویه با مشکل روبرو شود لذا برای خرد کردن اعماق خاک از گاو آهن زیر شکن یا ( ساب سویلر ) استفاده می شود .

*تیلر ( خاک شکن ) : نوعی گام آهن است برای خرد کردن خاک فرق آن با دیگر گاو آهن ها این است که عمل خرد کردن خاک را به صورت دورانی انجام میدهد ولی سایر گاو آهن ها توسط تراکتور کشیده می شوند.



فصل دوم :
* عملیات خاک ورزی ثانویه :
پس از شخم اولیه خاک دارای کلوخ های بزرگی است که برای ماشین های بعدی ایجاد مشکل می کند و از طرفی اگر بذر کاشته شود بخوبی نمی تواند با زمین تماس بر قرار کند و یا آب جذب نماید برای اینکار از ماشین هایی استفاده شده تا کلوخ ها را کاملا خرد کند و خاک را هموار سازد بنام ماشین های خاک ورزی ثانویه که عبارتند از:
1- هرس ها 6- غلتک
2- بشقابها ( دیسک ) 7-جوی کن
3- دندانه فنری 8- نهر کن
4- ماله 9- چاله کن
5- دندانه میخی 10- کولتیواتر مزرعه ای

* فرق بین ماشین خاک ورزی اولیه و ماشین ثانویه در چیست :
از نظر شکل ظاهری ماشین خاک ورزی اولیه و ثانویه ممکن است مثل هم باشند فقط فرق آنها بر اساس عمق کار آنها می باشد که در زیر عمق پاره ای از آنها ذکر می گردد

نام وسیله ------------اندازه به متر ------------- عمق کار متوسط به سانتیمتر و کاربرد
---------------------------------------------------------------------------------------1- هرس دندانه فنری 1/ 2 - 7 متر 5/2 - 5/12
آماده سازی بستر بذر/ کلوخ شکنی / شخم ثانویه
---------------------------------------------------------------------------------------
2- کولتیواتر مزرعه ای 8/2 تا 5/6 5/7 – 5/17

آیش تابستانی / شخم ثانویه / آماده سازی بستر بذر
------------------------------------------------------------------------------------
3- گاو آهن قلمی ( چیزل ) 3 – 75/5 10- 5/22
آماده سازی یک مرحله بستر بذر
شخم ثانویه سنگین
خاک ورزی اولیه
------------------------------------------------------------------------------------
4- زیر شکن ( ساب سویلر ) 3 – 5 5/ 27 - 65
خاک ورزی اولیه /شخم عمیق
زیر شکن
---------------------------------------------------------------------------------------
* غلتک :
خاک ورزی با غلتک را بیشتر در پاییز انجام می دهند تا برف و باران زمستانی بیشتر در خاک نفوذ کند و تخم و لارو حشرات را از بین ببرد اما ممکن است بستر آماده شده کش ت بهار در اثر یخ زدگی پف کند و برای بذر مناسب نباشد.

* در بعضی از بذر ها مثل یونجه و چمن بخاطر ریز بودن بذر ها غلتک را روی بذر ها می دوانند تا بذر با خاک تماس حاصل کند و رطوبت جذب نماید
* جوی کن : در منطق پر باران و کشت گیاهان آبی نیاز به جوی کن دارند ولی در کشورهای خشک مثل ایران نیازی نیست، در کشورهای اروپایی جو و گندم به صورت دیم کاشته می شود
* چاله کن : برای گود کردن و جای درختان و نصب تیر چراغ برق و... استفاده می گردد
* ماله : بعد از هرس زدن هنوز خاک صاف نیست لذا برای صاف نمودن خاک و هموار کردن زمین احتیاج به ماله زدن است
* هرس های دندانه میخی و فنری : ماشینهای تقریبا ساده ای هستند و بیشتر از نوع سوار بوده و برای خرد کردن کلوخ ها پس از شخم اولیه استفاده می شوند

فصل سوم :
عملیات کاشت : پس از آماده نمودن مزرعه مرحله بعدی زمان کاشت است طرق کاشت متفاوت است برای نمونه به ذکر پاره ای آنها می پردازیم :
1- بذر افشانی = خطی کاری= گندم / جو و... ردیفی کاری= یونجه /چغند قند /ذرت علوفه ای و... تکه دانه کاری= فاصله بذر ها در هر ردیف تا 20 سانتیمتر می سرد – کپه کاری = بخاطر متفاوت بودن بذر ها و کمبود قوه نامیه در هر نقطه بیش از یک بذر کاشته میشود
2- اندامهایی از گیاه که باید کاشته شود : بذر = جو – گندم – ذرت – چمن – یونجه
نشاء = برنج – پیاز – توتون – گوجه فرنگی – فلفل – بادمجان و...
غده = سیب زمینی – سیب زمینی ترشی- زردچوبه – زنجبیل – زعفران- گل نرگس- سیر – پیاز
قلمه = نیشکر – انار – انگور لیمو و...
آبیاری = دیم – غرقابی- غلام گردشی – جوی پشته ای – بارانی – قطره ای – چکه ای – کوزه ای


قسمتهای اصلی ماشین بذر پاش :
1- مخزن بذر- لوله سقط- شیار باز کن- پوشاننده بذر- وسایل تنظیم میزان پا شش بذر – خط کش ها – چرخ های حامل و...
* بذر را باید در زیر خاک پنهان نمود تا از گزند پرندگان – مورچه ها و دیگر شرایط اقلیمی در امان باشد
* مزیت خطی کاری : بذرها در یک عمق معین کاشته میشوند
* محصولاتی به صورت ردیف کشت می گردد که نیاز به فضای بیشتری برای رشد دارند ، نباتاتی مثل گندم و جو که ریشه افشان و نسبتا کوچکی دارند و دارای ساقه باریکی هستند در فاصله ردیف 15 سانتیمتری کفایت می کند . ولی گیاهانی مثل ذرت و خصوصا چغندر قند که ریشه عمیق و طویل آن و برگهای پهن احتیاج به غذا و آب زیادی دارد .
* از طرفی گیاهان ردیفی در معرض آفات بیشتری قرار می گیرند و نیاز به کود سرک بیشتری دارد بخاطر وجین کردن آن باید فاصله بین ردیف ها تا 40 سانتیمتر باشد تا ماشین آلات براحتی بتوانند عبور کنند.

* روش های کاشت :
در ردیف کاری معمولا به 3 روش کاشته میشود
1- جوی کاری: از فواید آن آب باران را ذخیره می کند در ایران کشت قلمه نیشکر به این روش کاشته می گردد
2- روش تخت : بیشتر برای دیم کاری استفاده میشود چون نیازی به جوی جهت آبیاری نیست
3- پشته کاری : در مناطقی که آب و رطوبت خاک در زمان کاشت زیاد است بکار می رود

فصل چهارم :
ماشینهای داشت :
عملیات تیمار یا داشت به عملیاتی گفته میشود که پس از کاشت انجام میشود تا زمان فرا رسیدن زمان برداشت محصول که این ماشینها عبارتند از :
* وجین کن = یعنی از بین بردن علف هرز بین ردیف ها و خطوط ماشینهای وجین کن ممکن است در جلو و یا در عقب تراکتور قرار بگیرند 2 نوع وجین کن بیشتر معمول است 1- پنجه غازی 2- چرخ دندانه ای
* تنک کن ها : این نوع وسایل هنگام عبور از روی ردیف ها کشت شده تعدادی از جوانه ها را قطع می کنند و یا از ریشه بیرون می آورند
* سله شکن : در اثر بارندگی بهار سطح خاک سفت شده و مانع سر در آوردن جوانه گیاه از خاک میشود خاک سفت شده را سله می نامند ، ماشین هایی شبیه به کالتیواتر میخی دندانه دار است که برای شکستن سله بکار میرود.
* کود پاش ها : معمولا کود پاشها بر چند نوع هستند = دامی مایع / دامی جامد/ کود برگ / کود ورمی کمپوست / شیمیایی
* کود های شیمیایی به سه نوع پاشیده میشوند – جامد – مایع – گازی ( آمونیاک )
* گاز آمونیاک از طریق لوله های لاستیکی که در پشت تیغه وجین کن ها و یا گاو آهنها ی قلمی بسته شده گاز را در عمق خاک می فرستند.
* کود دامی مایع در ایران کمتر رایج میباشد
* کود دامی جامد بستگی به نوع خاک / نوع گیاه و مرحله رشد گیاه دارد و حدود 30 تا 40 تن در هکتار می باشد بهتر است کود دامی به صورت کمپوست درآورد تا از مواد غذایی آن کاسته نشود
* سم پاش ها : بر 2 نوع هستند گرد پاش / مایع پاش
* عملیاتی که توسط سم پاش ها انجام میشود شامل سم زنگ ( زنگ گندم)/ سم سیاهک / سفیدکها / سم قارچ / سم علف کش / سم شته / سم کرمها در خاک و...
* زمان سم پاشی معمولا صبح زود و زمانی که باد نمی آید و بارندگی نیست باید انجام گیرد
* انواع سم پاش ها = به دو دسته تقسیم می گردند 1- گرد پاش 2- مایع پاش و هر دسته به در انواع مختلف هستند = دستی / موتوری پشتی/ زنبه ای / فرغانی / تراکتوری / باغی و...
* سم پاشی از طریق هوا پیما = در مزارع بزرگ صورت می گیرد و باید زمینی انجام شود که با نمی آید
* انتخاب سم پاش مهم است – اگر ذرات سم درشت باش و بر روی برگ درخت بماند مثل ذره بین عمل کرده و باعث سوزاندن برگ گیاه میشود

* احتیاط ایمنی در سم پاشی :
سموم برای انسان خطرناک هستند و در کل هر چه از سم استفاده نشود برای محیط زیست بهتر است به این خاطر شرط اول در سم پاشی نکات ایمنی است که باید کاملا رعایت شود که عبارتند از :
1- آشنایی با ترکیبات شم حشره کش
2- توانایی در تشخیص حشرات عمومی
3- آگاهی کافی از اثرات حشره کشها بر محیط زیست
4- تشخیص نیاز به پوشیدن لباس و تجهیزات ایمنی در هنگام سم پاشی
5- تشخیص چگونگی انبار نمودن و جابجایی مناسب سم ها
6- درک علایم مسمومیت از حشره کش ها و دانستن کمکهای اولیه مناسب
7- فهم برچسب ها و نوشته های بر روی سم ها و طبقه بندی حشرات خاص و عمومی
8- شناختن علل حوادث ناشی از کاربرد حشره کش ها و روشهای جلو گیری از صدمات احتمالی آن
9- شناخت روشهای کار برد سم
10- آشنایی با چگونگی میزان بندی ادوات سم پاشی
11- زدن ماسک در هنگام سم پاشی
12- سم پاشی نکردن در هنگامی که باد می وزد
13- پوشیدن لباس / کفش / کلاه ایمنی / عینک / شستشوی کامل ظروف خالی محتوی سم
14- دور نگه داشتن از دسترسی کودکان توجه داشته باشید که بعضی از مواد شیمیایی در اول کار اثر سویی بر انسان و یا حیوانات ندارند اما در سالهای بعد اثرات سوء و مضر آنها نمایان میشود .

ماشینهای آبیاری :
* از نظر فرهنگ و سیستم آبیاری ایرانیان و مصریان دو کشور پیشرو در کشاورزی زمان خود بودند هنوز هم در کتابهای آبیاری د دانشگاه های جهان همان کلمه قنات QANAT بکار میرود مصری ها با طغیان سالانه رود نیل و کشیدن کانالهای حفر شده در زمین مدرنترین روش آبیاری را داشتند و ایرانیان از شش هزار سال پیش سیستم قنات را براه انداختند .

* ایران باستان به خاطر واقع شدن در منطقه خشک و نیمه خشک از فارس شروع شد و سپس به منطق کویری مثل کرمان – سمنان – سیستان و بلوچستان و جنوب خراسان گسترش یافت تنها کشوری که سیستم قنات را ابداع نمود ایران بود با اختراع موتور های بخار در سالهای 1800 به بعد و پس از آن اختراع موتور های احتراق داخلی بشر روی به حفر چاه آورد و تا به امروز رواج دارد .

* ناگفته نماند که موتور های ساخت غرب که میزان بارندگی آنها بر حسب اینچ حساب میشود به هیچ عنوان به درد سرزمین خشک ما نمی خورد تلمبه های پر قدرت با توان کشیدن چند صد متر آب از اعماق زمین تیشه بر ریشه آبهای زیر زمینی ما می زند و برای همیشه سفره های آبی که از هزاران سال پیش در دامنه کوه ها جمع شده در ط.ل چند دهه همه را به غارت داده ایم .

* اگر این طوری که پیش میرود تا چند سال دیگر ادامه یابد در آینده نزدیک بطور کلی سفره های آب زیر زمینی خالی خواهد شد و دشت های سرسبز ما به کویری خشک و بی آب علف تبدیل میشود.


* روشهای آبیاری معمول : عبارتند از
*- غلام گردشی – هنوز هم در کشت صیفی جات از این روش استفاده میشود و بیشتر در مزارع کوچک مرسوم است در کشت نباتاتی مثل کلم /پیاز/ بادمجان و...
2- روش غرقابی – در مزارع نسبتا کوچک که دارای بندها ( مرزهایی ) هستند انجام می گردد به خاطر وجود کرت کار کردن با ماشین تقریبا مشکل است و برای مسطح کردن زمین هزینه بر است.

*- روش شیاری ( فارویی ) – در دنیا این روش معمول است و به صورت جوی آب کوچک آبیاری میشود و مشکلی برای عبور ماشینهای کشاورزی ندارد.
* از معایب این نوع آبیاری
1 – آب باید در بالا دست زیاد باشد و نفوذ داشته باشد.
2- بازده آّبی نسبتا کمی دارد برای مدت چند ساعت باید آب در جویها روان باشد تا به عمق ریشه گیاه نفوذ پیدا کند .
3- در این تبخیر نیز نسبتا بالا می باشد
4- تسطیح خاک طوری است که شیب ملایمی در جهت جریان آب باید داشته باشد.

*- آبیاری های نوین عبارتند از :
1- بارانی 2- افقی متحرک 3- دایره ای متحرک 3- ثابت 4- قطره ای 5- چکه ای و...

* مزایای آبیاری بارانی =
1- نیازی به تسطیح زمین نیست
2- جوی و پشته لازم ندارد
3- بازده آبیاری بالاست ( تلفات آب کم است ) در مصرف آب صرفه جویی میشود.

* معایب آبیاری بارانی =
هزینه تعمیر و نگهداری آن بسیار بالاست
2- نیاز به تخصص بالایی دارد
3- در نواحی گرم و خشک مثل مناطق نیمه کویری و کویری تبخیر خیلی بلا می باشد و فوق العاده آب تبخیر میشود .
4- در هنگام بادهای شدید آب زیادی توسط باد تلف میشود
* آبیاری قطره ای = برای باغها بکار میرود آب به صورت قطره قطره ولی بطور مداوم و در زمان معین به پای درخت می ریزد در این روش لوله های لاستیکی در بیرون خاک است
* آبیاری چکه ای = در این نوع آبیاری لوله ها در درون خاک مدفون شده و از آبیاری قطره ای بیشتر آب مصرف میشود و آب شبانه روز جریان دارد ، در این نوع آبیاری امکان مسدود شدن لوله ها کمتر است ، اگر درست تشخیص داده شود بیشترین بازده آبیاری را دارد.
* از مزایای آبیاری چکه ای و قطره ای این است که فقط مسا فتی اطراف درخت را آبیاری می نماید و آب هدر نمیرود و امکان رشد علف در اطراف درخت بسیار کم است .

تاریخچه تراکتور در ایران :
سابقه تراکتور از سالهای 1820 میلادی به بعد بر می گردد که در کشورهای اروپایی و آمریکایی استفاده می شد .
در ایران با تاخیر 130 ساله در سال 1330 ( ه ش ) تراکتور وارد ایران شد و تا آنوقت هم استفاده از آن زیاد مرسوم نبود تا سال 1360 چندان رواج نداشت بخاطر نبودن راننده تراکتور ، بلد نبودن فرهنگ استفاده ، صدای زیاد ، کمبود بودجه مالی کشاورزان ، کوچک بودن مزارع و رایج نبودن فرهنگ استفاده از تراکتور در مزارع .

* از سالهای 1360 به بعد با بر چیده شدن نظام ارباب و رعیتی استفاده از تراکتور گسترش یافت ، با پیدا شدن مرو جین کشاورزی و بهتر شدن فرهنگ استفاده از وسایل مدرن در سال 1370 شمار تراکتورهای ایران به 200هزار دستگاه رسید .
و باعث شد که در کشاورزی انقلابی صورت بگیرد ، گسترش کشاورزی از یک طرف بسیار خوب است ، ولی باید دید به چه قیمتی این گسترش است . آیا برای ما مقرون به صرفه است ، خودکفا شدن بعضی از محصولات برابر با نابودی آبهای زیر زمینی می باشد و باید با مطالعه دقیق و دراز مدت هر کاری را شروع کرد .
* آبهای زیر زمینی این قطرات سرگردان که صدها هزار و شاید میلیون ها سال طول کشیده تا در زمین تشکیل شوند پدران ما با ابداع کاریز یا قنات با قدمت بیش از 4500 سال پیش عادلانه از آبهای زیر زمینی بهره برداری می نمودند ، ولی ما فرزندان همان نسلها بدون اطلاع از سرزمین خشک خود هر چه را داشتیم در طی چند دهه همه را غارت کرده ایم و برای نسلهای بعدی چیزی باقی نگذاشته ایم .

* گسترش موتور های دیزلی برای کشیدن آب از اعماق زمین رو به افزایش رفت و خصوصا از سالهای 1370 به بعد چنان افزایش یافت که دیگر جایی خالی در زمین نمانده . چنان بیرحمانه به غارتگری آبهای زیر زمینی پرداختند که اکثر دشت های سر سبز و پر آب به شوره زار تبدیل نمودند . تلمبه های پر قدرت ساخت دنیای غرب فقط به درد کشورهای خودشان می خورد که دارای میزان باران سالانه بالای 2000 میلیمتر هستند نه چون کشور خشک و نیمه خشک ایران که دارای میزان بارندگی سالانه 250 تا 270 میلیمتر و با میزان تبخیر بسیار بالا که نزدیک به 75% نزولات جوی تبخیر شده و به هوا بر می گردد .

* باید قبل از آنکه به فکر تراکتور و خاک ورزی و کشت و زرع باشیم به فکر محافظت از سفره های آب زیر زمینی باشیم که به قیمت کمی آنها را از دست می دهیم

ذرت

ذرت یکی از غلات گرمسیری و از خانواده گندمیان (گرامینه) است. ذرت نوعی گیاه علفی یک ساله است که با تئوسنت (Teosinte) و تریپساکوم (Tripsacum spp) خویشاوند است. تئوسنت نوعی علف هرز یک ساله است که از لحاظ خویشاوندی در مقایسه با تریپساکوم به ذرت نزدیک تر می باشد. گیاه شناسان اعتقاد دارند که ذرت، در نتیجه ی دو رگ گیری بین یک گیاه نا شناخته از خانواده ی گندمیان و تئوسنت به وجود آمده است. گیاه ذرت، تنها غله ایست که در کشور مکزیک و گواتمالا تکامل یافته است. ذرت پرمحصول ترین غله دنیا به حساب می آید و از لحاظ مقدار تولید، پس از گندم و برنج قرار می گیرد. امروزه ذرت در تغذیه بسیاری از مردمان دنیا نقش اساسی دارد. ذرت گیاه تک لپه ای ساقه بلندی است. برگ های آن به طور متناوب و به صورت افتاده در دو طرف ساقه قرار گرفته اند. زاویه بین برگ و ساقه، 90 درجه می باشد. در اوایل رشد گیاه، بعضی از یاخته های موجود در بخش بالایی ساقه اصلی ذرت از شاخه های فرعی متمایز می شود. در انتهای این شاخه ها، عضوی به نام بلال به وجود می آید که در واقع، گل ماده گیاه ذرت است. این شاخه ها، میان گره های بسیار کوتاهی دارند که از این گره ها، برگ های تغییر شکل یافته ای به وجود می آید که هم دیگر و بلال را می پوشانند. بیرونی ترین این برگ ها، برگی است کامل که غلاف، زبانک، گوشواره و پهنک دارد. اما برگ های زیرین غیر کاملند. موقعی که ارتفاع ساقه ذرت به 80 تا 120 سانتی متر رسید، کلاله های ابریشم مانند یا کاکل ذرت به تعداد دانه های ذرت موجود در بلال، نمایان می شوند. تولید کننده ها کشورهای عمده تولید کننده ی ذرت عبارتند از: ایالات متحده آمریکا، اروپای شرقی (به ویژه یوگسلاوی و رومانی)، روسیه، ایتالیا، جلگه های شمالی چین، شمال شرقی آرژانتین، جنوب شرق برزیل و آفریقای جنوبی. ایالات متحده آمریکا و آرژانتین بزرگترین کشورهای صادرکننده و ژاپن و اروپای غربی، بزرگترین واردکنندگان این غله به حساب می آیند. در ایران ذرت معمولاً در گرگان و گنبد، خوزستان، کرمانشاه، خراسان، گیلان و مازندران تولید می گردد. تاریخچه بررسی های باستان شناسی و فسیل شناسی گیاهی نشان می دهد که ذرت پیوسته به صورت یک گیاه زراعی عمده تقریباً از 5000 سال پیش در مکزیک و گواتمالا کشت می شده است و بومی این نواحی است. کریستف کلمب، یک سال پس از ورود به قاره آمریکا، در سال 1493م بذر ذرت را با خود به اسپانیا برد. این گیاه به دلیل بالا بودن عمل کردش از آنجا به پرتقال و سپس به دیگر کشورهای اروپایی برده شد. از آنجا هم این گیاه به قاره آفریقا و تعدادی از کشورهای آسیایی از جمله هند و ژاپن راه یافت. انواع ذرت ذرت نژادهای متعددی دارد که این ویژگی ها بر اساس ویژگی های بافت آندوسپرم دانه طبقه بندی می شوند: ذرت بو داده: نوعی ذرت است که احتمالاً بر اثر موتاسیون به وجود آمده است. پریکارپ (خارجی تری لایه دانه) آن نازک است که این صفت برای تولید ذرت شیرین با پوست لطیف مناسب است. در این نوع ذرت، لایه ی ضخیمی از آندوسپرم سخت، آندوسپرم نشاسته ای را در بر گرفته است. دانه های نشاسته ی آندوسپرم این نوع ذرت نسبت به انواع دیگر، رطوبت بیشتری دارند که در موقع حرارت دادن، منبسط شده و تبدیل به بخار می شوند. بخار آب حاصل شده درون دانه نمی تواند به راحتی از لایه ی بیرونی سخت آندوسپرم خارج شود. به ناچار فشار زیادی به این لایه وارد می آورد و دانه را منفجر نموده و دانه پف می کند. این ذرت معمولاً برای تهیه ی پاپ کورن یا ذرت بو داده مورد استفاده قرار می گیرد. بهترین میزان رطوبت دانه برای حداکثر پف کردن، 14 درصد می باشد. ذرت سخت: تمام آندوسپرم این نوع ذرت که در مرکز دانه می باشد، با لایه ی سختی از آندوسپرم پوشیده شده است. دانه های رسیده این نوع ذرت، گرد، صاف و کهربایی هستند. دوره ی رشد آنها هم 80 تا 100 روز است. بلال های به دست آمده باریک بوده و تقریباً 8 ردیف دانه دارد. ذرت دندان اسبی: این نوع ذرت دارای مخلوطی از نشاسته ی نرم و سخت می باشد. آن قسمت آندوسپرم که دارای نشاسته سخت است، پروتئین بیشتری دارد. این نوع ذرت معمولاً در نواحی ذرت خیز ایالات متحده آمریکا به عمل می آید. بلال ذرت دندان اسبی نسبتاً بزرگ بوده و 16 تا 30 ردیف دانه دارد. از خصوصیات ظاهری دانه آن، می توان به وجود نقطه ای فرو رفته در طرف تاج دانه اشاره نمود که به دلیل خشک شدن آندوسپرم نشاسته ای به وجود می آید. ذرت نرم یا آردی: بخش عمده آندوسپرم این نوع ذرت، نشاسته است. تنها لایه نازکی از آندوسپرم سخت این نشاسته را در بر می گیرد. دانه های آن بر خلاف نوع دندان اسبی فرو رفتگی ندارد. این ذرت تنها به دلیل این که به رنگ های مختلف یافت می شود، برای تزئین غذاها از آن استفاده می شود. همچنین چون آندوسپرم آن نرم است، می توان به همان شکل و بدون خرد و له کردن آن، در تغذیه دام به کار برده شود. ذرت شیرین: آندوسپرم این نوع ذرت شیرین، قندی و براق بوده و بر خلاف آندوسپرم ذرت های دیگر، حالت نشاسته ای ندارد. پریکارپ آن نازک بوده که در زمان رسیدن دانه، مواد قندی آن به نشاسته و سپس به دکسترین تبدیل می شود. ذرت شیرین انواع مختلفی دارد که به صورت تازه، کنسرو شده و منجمد مورد مصرف قرار می گیرد. ذرت مومی: آندوسپرم ذرت مومی ظاهراً به شکل موم می باشد. بر خلاف ذرت های دیگر که نشاسته آندوسپرم آنها 71 تا 72 درصد آمیلوپکتین و 28 تا 29 درصد آمیلوز دارد، آندوسپرم ذرت مومی تماماً از آمیلوپکتین تشکیل شده که حالت چسبنده ای دارد و نرم هم هست. ذرت مومی جدا از مصرف خوراکی، در صنایع چسب سازی هم استفاده می شود. شرایط لازم برای رشد گیاه دما ذرت با وجود آن که یک گیاه گرمسیری است، نمی تواند آب و هوای بسیار گرم را تحمل کند. مناسب ترین محیط برای کشت آن، ناحیه ایست که دمای آن دست کم به مدت 3 تا 4 ماه متوالی، 21 تا 32 درجه سانتی گراد باشد. در صورتی که دمای اواسط تابستان ناحیه کشت ذرت، کمتر از 18 درجه سانتی گراد باشد یا میانگین دمای تابستان کمتر از 13 درجه باشد، میزان رشد گیاه کاهش یافته و در صورت طولانی شدن کاهش دما، کشت ذرت غیر ممکن خواهد بود. پ آب معمولاً در مراحل گسترش برگ ها، گرده افشانی و تشکیل دانه که اغلب در ماه های گرم تابستان صورت می پذیرد، گیاه ذرت به آب زیادی نیاز دارد. تعداد دفعات آبیاری تحت تأثیر خاک، آب و هوا و... قرار دارد که بین 2 تا 15 بار متغیر است. زراعت ذرت در مناطقی که بارندگی سالیانه 250 تا 2500 میلیمتر دارند به صورت دیم هم امکان پذیر می باشد. خاک میزان عملکرد ذرت در خاک های عمیق، حاصلخیز و زهکش دار با بافت متوسط بیشتر است. ذرت نسبت به کمبود اکسیژن که ناشی از رطوبت یا وجود لایه های فشرده زیرزمینی می باشد، بسیار حساس است. همچنین ذرت قادر است در خاک هایی با پ.هاش 5/5 تا 8 هم رشد نماید. البته پ.هاش مناسب برای آن 6 می باشد. پ.هاش کمتر از 6 معمولاً میزان جذب کلسیم را در گیاه کاهش می دهد. زمان کاشت ذرت بهترین زمان برای کاشت ذرت، زمانی است که دمای خاک در عمق 7 تا 8 سانتی متری به مدت 3 تا 4 روز متوالی در فصل بهار، تقریباً 13 درجه سانتی گراد باشد. اگر کشاورز قادر نیست که دمای خاک را اندازه گیری نماید، می تواند از میانگین دمای هوا در ساعت 7 صبح و 12 ظهر استفاده کند. کود کود شیمیایی، به ویژه کودهایی که دارای نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و گوگرد و همچنین، منگنز، آهن، روی و مولیبدن باشند برای بالا بردن سطح تولید ذرت بسیار ضروری هستند. مناسب ترین زمان برای استفاده از کود، در بهار و قبل از بذرکاری یا هم زمان با آن است. بهترین روش برای ریختن کود، به فاصله 5 سانتی از بذر و به عمق 3 تا 5 سانتی متری از بذر می باشد. استفاده از کودهای نیتروژن دار در افزایش میزان پروتئین دانه ذرت، تأثیر دارد. البته مصرف بیش از حد این نوع کود می تواند سبب دیر رسی، نازک و دراز شدن فوق العاده ی ساقه گیاه و همچنین مصرف زیاد آب توسط گیاه شود. اوره، آمونیوم نیترات، آمونیوم سولفات و آمونویم فسفات، از منابع مختلف کود های نیتروژن دار هستند. از مجموع کل نیتروژن جذب شده توسط گیاه، 50 درصد آن در دانه ذخیره می شود. کمبود نیتروژن با کوچکی و ضعیف بودن بوته ها و زردی برگ ها همراه است. کمبود کودهای فسفردار، زمان تولید کلاله های ابریشم مانند و همچنین رسیدن محصول را به تأخیر می اندازند. به علاوه، کمبود این کودها می تواند باعث بنفش رنگ شدن برگ ها و ساقه های جوان گیاه شود و یا سبب شود که اندازه ی دانه های ذرت روی بلال یک نواخت نباشد. در کشت ذرت، بر خلاف دیگر غلات از کود دامی هم استفاده می کنند. البته ذرت تمام عناصر غذایی موجود در کودهای دامی را مصرف نمی کند. آفات و بیماری های ذرت از بیماری های مهم گیاه ذرت، سیاهک معمولی ذرت و سیاهک خوشه یا بلال ذرت می باشد. عامل این دو بیماری به ترتیب،U.maydis و Sphacelotheca reiliana می باشند. بیماری سیاهک معمولی، برگ ها و ساقه ها را آلوده نموده و سیاهک بلال ذرت، گل ماده یا بلال را آلوده نموده و توده ای از اسپورهای قارچ را جانشین بافت های سالم گیاه می کند. بیماری های عمده برگ ذرت عبارتند از: زنگ برگ و پژمردگی باکتریایی. پوسیدگی دانه، خوشه، ریشه و ساقه هم از بیماری های قارچی هستند که به ندرت دیده می شوند. ضدعفونی نمودن بذر ذرت با تیزام، ارتوساید و ارازان در کنترل این بیماری ها مفیدند. برداشت محصول برای برداشت محصول، رطوبت دانه باید بین 20 تا 25 درصد باشد. اگر قرار باشد که محصول برداشت شده را مورد مصرف دام قرار دهند، ذرت را می توان با رطوبت 25 تا 28 درصد هم برداشت کرد. امروزه برداشت بلال را با دستگاه های بلال چین و همچنین جدا نمودن دانه های ذرت را از بلال، با دستگاه دانه کن انجام می دهند. دستگاه بلال چین، بلال ها را از بوته می چیند و غلاف های آن را جدا می کند. دستگاه دانه کن هم دانه های ذرت را از بلال جدا می نماید. برای انبار کردن دانه های بلال، باید رطوبت آنها را به 17 درصد رساند. دمای انبار نباید بیش از 10 درجه سانتی گراد باشد. البته دانه های با رطوبت بیش از 17 درصد را می توان در دماهای بالاتر هم نگهداری نمود. موارد استفاده از ذرت دانه ذرت به رنگ سفید، زرد یا مخلوطی از این دو یافت می شود. خوراک هایی که با ذرت سفید تهیه می شوند، معمولاً مرغوب ترند. دانه ذرت دارای سه بخش آندوسپرم، گیاهک و پریکارپ است. بخش آندوسپرم عمدتاً از نشاسته (آمیلوز 78 درصد و آمیلوپکتین 22 درصد) تشکیل شده که علاوه بر مصارف غذایی برای مقاصد دیگر هم استفاده می شود. پروتئین موجود در دانه به عوامل مختلفی از جمله محیط، نوع گیاه و شرایط کشت و زراعت بستگی دارد و بین 8 تا 15 درصد متغیر است. پروتئین عمده ذرت زئین می باشد که دارای اسید آمینه تریپتوفان و لیسین است که نقش مهمی در تغذیه انسان ایفا می کنند. پروتئین ذرت گلوتن نداشته و نمی تواند حالت چسبنده به وجود آورد. بنابراین، نان حاصل از آن از خمیری تهیه می شود که ورنیامده است. میزان روغن دانه ذرت، 4 درصد بوده که بیشتر در گیاهک قرار دارد. از گیاه ذرت استفاده های مختلفی می کنند. در تهیه ی غذاهای مخصوص صبحانه، ذرت کنسرو شده و منجمد (معمولاً ذرت شیرین)، شیره ذرت، روغن، سس مایونز، مارگارین و همچنین در ساخت لوازم آرایشی بهداشتی از ذرت استفاده می نمایند. در کشورهای پیشرفته، بخش عمده ذرت تولیدی به عنوان خوراک دام مورد مصرف قرار می گیرد. از آسیاب نمودن دانه ذرت، آرد ذرت تهیه می کنند که خود در تهیه ی غذاهای مختلف به کار می رود. از ساقه و برگ های ذرت در صنایع کاغذ و مقوا سازی و همچنین تولید کاغذ دیواری استفاده می کنند. از آرد ذرت در تولید چسب، صابون و از نشاسته ی آن در صنایع رنگرزی، دارو سازی، مرکب سازی و پلاستیک سازی و همچنین تولید کاغذ روغنی و انواع کف پوش استفاده می نمایند.

چغندر قند

خصوصیات گیاهی: چغندر قند با نام علمی Beta vulgaris گیاهی است دو ساله از تیره اسفناج که بصورت گیاهی یکساله زراعت می شود . چغندر قند طی دوره رشد رویشی فاقد ساقه بوده و بصورت مجموعه ای از برگهای بزرگ افقی تا عمودی مشاهده می شود . طول دوره رشد برای تولید قند 6 تا 9 ماه می باشد . محصول زراعی چغندر ریشه ای است بزرگ و آبدار که شامل سه قسمت است : 1) طوقه که قسمت بالائی ضخیم شده و برگها از آن منشأ می گیرد 2) منطقه کوتاه و صاف در زیر طوقه که گردن گفته می شود . گردن قطورترین منطقه ریشه می باشد ب3) قسمت گوشتی ریشه که ذخیره قند در آن انجام می گیرد . مقدار قند در منطقه گردن و طوقه پایین است مقدار قند در ارقام اصلاح شده به 16 تا 20 درصد می رسد . امراض و کمبود مواد غذایی موجب افزایش ریزیش برگها گشته و عملکرد را پایین می آورد زیرا در این حالت برگهای جدید بوجود می اید که صرفاً بامصرف قند ذخیره شده ریشه رشد می کند . معمولاً ساقه گل دهنده چغنمدر که در سال دوم رشد بوجود می آید از مرکز طوقه رشد می کند گلها کوچک و در روی گل آذین خوشه ای مرکب بطور منفرد با دستجات 2 تا 7 گلی مشاهده می شود خود عقیمی و دگرگشتی بر گیاه حاکم است باد عامل مهم در گرده افشانی بشمار می رود . تجمع قند در بعضی از دوره های رشد تحت تأثیر دو عامل به حداکثر میزان خود می رسد 1) آهسته و کند شدن رشد برگها و ریشه 2) تعادل مطلوب بین فتوسنتز و تنفس بعلت روزهای آفتابی و روشن که موجب بالایی فتوسنتز می گردد و شبهای خنک که تنفس را پایین نگه می دارد . چغندر قند سازگاری وسیعی به شرایط محیط متنوع دارد به سرما و گرما نسبتاً مقاوم است تحمل خشکی را دارد به شوری خاک نیز مقاوم است . عوامل محیطی مانند حرارت ، نور ، طول روز و رطوبت خاک تا حد زیادی تعیین کننده نحوه رشد و ذخیره قند در ریشه می باشد . خاکهای بارور ،‌دارای زهکشی خوب ، بافت متوسط و اسیدیته خنثی تا کمی قلیایی برای چغندر قند ایده آل است . عملکرد در خاکهای نیمه سنگین بشرط وجود زهکشی خوب نیز مطلوب می باشد . تناوب زراعی: چغندر قند به ساختمان عالی خاک نیاز دارد . بنابراین بهتر است بعد از بقولات علوفه ای چند ساله ، کود سبز و یا کود آلی فراوان و به عنوان اولین محصول وجینی در تناوب قرار گیرد اگر چه چغندر قند به مواد غذایی زیادی نیاز دارد و خاک را تا عمق 80 الی 125 سانتی متری از مواد غذایی تهی می سازد اما زمنی باقیمانده از آن فاقد علفهای هرز بوده و ساختمان خاک را بهبود می بخشد . چغندر قندر با سایر چغندرها ، گیاهان جنس کلم و جنس اسفناج در بعضی بیماریها مشترک بوده و نمی بایست با آنها در تناوب قرار گیرد . مثالهایی از تناوب چغندر قند : یونجه ( 4 ـ 5 سال ) سیب زمینی ـ چغندر قند ـ ذرت شبدر ـ چغندر قند ـ گندم یا جو گود سبز ـ چغندر قند ـ حبوبات یا سویا کود شیمیایی: تولید هر تن چغندر به 5/3 الی 5/4 کیلو ازت ، 25/1 تا 5/1 کیلو اکسید فسفر ، 2/4 تا 5/5 کیلو اکسید پتاسیم و 8/1 تا 2/2 کیلو اکسید کلسیم نیاز دارد . تاریخ کاشت: حرارت مناسب جوانه زدن بذر چغندر قند بین 15 تا 20 درجه سانتی گراد است . با رسیدن میانگین حرارت شبانه روزی هوا به حدود 10 تا 12 درجه سانتی گراد به کشت چغندر بهاره نمود . کشت زود هنگام پاییزه ممکن است با هجوم آفات در اوایل دوره رشد و نیز گلدهی روبرو گردد زیرا هر چه سن چغندر قند در زمان روبرو شدن با سرما بیشتر باشد بهتر نسبت به سرما عکس العلم نشان می دهد . کنترل علفهای هرز: چغندر قند ، بخصص در مراحل اولیه رشد نسبت به رقابت علفهای هرز بسیار حساس است . از حدود یک هفته بعد از سبز شدن فقط می توان بین ردیفها را کولتیواتور زد . علف کشهایی مانند رونیت و اپتام را میتوان قبل از کاشت چغندر پاشید و با خاک مخلوط نمود . علف کش پتانال را می توان بعد از سبز شدن چغندر هنگامی که چغندر حداقل 2 برگ داشته باشد ولی علفهای هرز جوان و کمتر از 4 برگ داشته باشد بکار برد . علف کش پیرامین از برگ وریته علفهای هرز جذب شده و بصورت قبل از کاشت مصرف می شود . آفات و امراض: کرم برگخوار چغندر قند یا کارادرنیا Caradrinacxigua  : از آفات عمومی محسوب می شود رنگ لارو کارادرنیا بطور معمول سبز است ولی گاهی به رنگ قهوه ای و حتی سیاه دیده می شود لاروهای جوان به پارانیم برگ و لاروهای مسن تر به رگبرگها حمله می کنند در صورتیکه تراکم آفت شدید باشد طوقه نیز مورد تغذیه قرار می گیرد و بوته خشک می شود مبارزه با این آفت عمدتاً از طریق مصرف سموم فسفره مانند دیمکون ، گوزاتیون ، دیپرتکل و یا سوپر اسید انجام می پذیرد . بید چغندر قند یا لیتا پروانه کوچکی است با نام علمی wcellatella scrobipalpa از آفات خصوصی چغندر قند است لارو کامل این حشره از جوانه های مرکزی تغذیه می نماید مبارزه با این حشره عمدتاً با استفاده از سموم شیمیایی فسفره مانند گوزاتیون ، دیمکون انجام می شود . از جنس آگروتیس Agrotis چند حشره با اسامی شب پره زمستانی Agrotis seaetum کرم آگرویتس A.ypsilon ، آگرویتس A.nigrum و شب پره آگرویتس A.pronuba به چغندر حمله می کنند این آفات به برگها ، دمبرگها و طوقه چغندر حمله می کند و موجب خشک شدن گیاه جوان می گردد مبارزه با حشرات جنس آگرویتس عمدتاً با استفاده از طعمه مسموم انجام می شود . کک چغندر با نام علمی chaetocnema tibialis یکی از آفات مهم چغندر در ایران محسوب می شود . خسارت به چغندر توسط حشره کامل که سوسک کوچکی به طول 2 میلیمتر است می باشد کک به برگهای جوان حمله و آنها را مشبک می سازد . برای مبارزه می توان از سمهای فسفره استفاده نمود . مگس چغندر با نام علمی Pegomyia betae مگس کوچکی است بطول تقریباً 5 میلیمتر که لارو آن به چغندر آسیب می رسانند قسمتهای آلوده ماننده تاول باد می کند و زرد رنگ می شود که در نتیجه برگها خشک شده و از بین می رود مبارزه با این آفت از طریق سموم فسفره مانند دیازینون یا دیمتوات بصورت سمپاشی می باشد . شته سیاه باقله با نام علمی Apbis fabae از افات عمومی محصولات زراعی است این شته بین 5/2 تا 3 ملیمتر طول داشته و به رنگ سیاه براق و گاهی تا سبز زیتونی دیده می شود این شته از شیره پرورده گیاه تغذیه و باعث پیچیدگی ، پژمردگی و زردی برها و حتی خشکیدن آنها می گردد با این آفت می توان با سموم متاسیستوکس ، دیمتوات و سوپر اسید مبارزه کرد . بیماریهای مهم چغندرقند: بیماری سفیدک سطحی توسط قارچی بنام Erysiphe betae ایجاد و از مهمترین بیماریهای چغندر قند در ایران محسوب می شود علائم بیماری ابتدا بصورت ظهور پوشش گرد مانندی در سطح زیرین برگ است که در اثر توسعه بیماری به سطح فوقانی برگها نیز گسترش می یابد این پوشش سفید مدتی بعد تغییر رنگ داده و قهوه ای می گردد و در نتیجه برگها شادابی خود را از دست داده و زرد می شوند راه مبارزه استفاده از قارچ کشها مانند سموم گوگردی می باشد . بیماری لکه گرد برگ چغندر یکی از بیماریهای مهم چغندر در نواحی گرم و مرطوب است که توسط قارچی بنام Cercospora beticola ایجاد می شود . علائم بیماری پیدایش لکه های گرد کوچکی به قطر 2 تا 5میلیمتر به رنگ خاکستری یا قهوه ای مایل به خاکستری با حاشیه قرمز متمایل به قهوه ای روی برگها می باشد . کنترل بیماری با ضد عفونی بذر با فرمالین و سمپاشی مزرعه با ترکیبات مس مانند کوپر اویت انجام می شود . بیماری پوسیدگی ریشه چغندر قندر ظاهراً توسط قارچهای مختلفی تولید می شود این بیماری پس از تشکیل ریشه غده ای به چغندر حمله و موجب پوشیدگی ریشه در ناحیه طوقه می گردد . راه مبارزه با آن با انتخاب ارقام مقاوم و استفاه از قارچ کشها مانند تترا کلرو سوپرایکس و ریزکتول کمبی امکان دارد