کاکتوسها دارای گونه های فراوانی هستند که آنها را به سه گروه تقسیم میکنند
. پرسکیازها که دارای برگ و ساقه می باشند وگروه دوم اپفیتها وگروه سوم
کاکتوسهای بیابانی که دو گروه آخر فاقد برگ یا برگهای بسیار کوچک می باشند.
تمام کاکتوسها خار دار نیستند و همگی دارای سلولهایی با روزنه های هوایی در
سطح پوست میباشند. زندگی این گیاه بر اساس خشکسالی ، کمبود مواد غذایی و
گرمای شدید تابستان بنا شده است و در گرمای فصل تابستان گیاه به خواب میرود
و هوای خنک موجب به گردش در آمدن شیره گیاهی و ایجاد گل می شود
.
برای آشنایی بهتر با کاکتوسها آنها را به دو دسته کاکتوسهای بیابانی و کاکتوسهای جنگلی تقسیم می کنیم.
1- گروه کاکتوسهای بیابانی
بومی منطق گرم و بیابانی هستند و بر عکس اسم آنها فقط تعداد محدودی می
توانند در بستر شنی و سنگلاخ زندگی کنند . صدها گونه از کاکتوسها جزء این
گروه هستند و اغلب آنها از طریق قلمه تکثیر می یابند و در ماههای مهر تا
اسفند احتیاج به آبیاری ندارند و در تمام مدت احتیاج به نور مستقیم خورشید
دارند و در غیر این صورت قادر به تولید گل نخواهند بود .
2- گروه کاکتوسهای جنگلی
این گروه بومی منطق گرم و جنگلی استوایی بوده و روی تنه درختان جنگلی به
صورت اپیفیت زندگی میکنند .این گیاهان کمتر جنبه زینتی داشته و با برگهای
پهن و ساقه های رونده آنها را میتوان شناخت .در زمستان برخی از آنها احتیاج
کمی به آبیاری دارند و در تابستان هم بایستی از تابش مستقیم آفتاب محفوظ
بماند
انواع کاکتوسهای بیابانی
گونه استروفیتوم یا کاکتوس شاخ بزی :
دارای ساقه هایی است که در مجموع یک کره چند پهلو را درست کرده و نقطه های
سفیدی به شکل نوار بر روی سطوح هشت گانه آن دیده می شود و تسمه های تابداری
سطح آنرا پوشانده است . در آبیاری آن باید دقت کامل شود . نوع دیگر آن
استروفیتوم میریوستیگما یا کلاه اسقف ، دارای پنج تا شش قسمت و مجموعا به
شکل کرهای چندپهلو می باشد که از قسمت فوقانی آن یک تاج طلا یی خارج شده و
سطح کره را نقاط سفید رنگی پوشانده است.
گونه کاما ای سراوس :از
انواع آن کاکتوس بادام زمینی که ساقه های آن شبیه به انگشت و به تعداد
زیاد از یک محور خارج شده و دارای گل قهوه ای رنگ گل سرخی مانند است .سطح
برگها را بر آمدگیهای سفید رنگی پوشانده و آنرا خارهای نرمی گرفته است .
گونه سفالو سرئوس سنیلیس :
بنام کاکتوس پیرمرد شناخته شده و دارای تارهای سفید رنگی است که همچون کلاه
گیس بر سر گیاه نهاده اند . دارای ساقه ستون مانندی است که اطراف آنرا
تارهای سفیدی پوشانده است . در زمستان به آب کمی احتیاج دارد و در تابستان
لازمست مرتبا آبیاری شود . در بعضی از انواع آن از وسط سر این گیاه خارهای
سفید نوک تیزی خارج شده که دست را آزار میدهد .
کلئیستو کاکتوس :
ساقه های بلند و استوانه ای دارد که سطح آنرا پرزهای سفیدی پوشانده و از
تعریق گیاه جلوگیری می کند. دارای نقطه های در سطح بدنه است که خطوط راه
راه برجسته ای را تشکیل داده و آنرا بنام کاکتوس مشعل نقره ای نامیده اند.
گونه های سرئوس :
که بنام کاکتوس ستونی مشهورند و ارتفاع آنها به 70 سانت میرسد و دارای
بلورهای برجسته و خارهای تیز در سرتا سر آن پوشیده شده است. ساقه ستونی آن
شش تا هشت پهلو میباشد . در زمستان احتیاج به هوای گرم حدود 15 تا 17 درجه
دارد .
اکینو کاکتوس گروسنی :
بنام بشکه طلایی مشهور شده ، دارای ساقه کروی و تیغه های برجسته ای که لبه
تیغه ها را تعداد بسیار زیادی خارهای زرد فرا گرفته است. در زمستان به آب
کمی نیاز دارد . فقط در اواسط تابستان باید با حفاظ کم رنگی در مقابل آفتاب
آنرا محفوظ نمود و کود پوسیده دامی لازم دارد.
اکینو سرئوس پکتیناتوس :دارای
ساقه استوانه ای با شیارهای طولی و نقاط برجسته در مسیر این شیارها با
خارهای بسیا روی هر برجستگی میباشد . دارای گلهای سرخ و صورتی زیبایی است
که در کنار و پهلوی ساقه روی شاخه فرعی ظاهر میشود. خاک گلدان باید دارای
مقدار زیادی ریگ و شن و تورب باشد .
فروکاکتوس لاتیس پینوس :
که بنام کاکتوس قلاب ماهیگیری نامگذاری شده . ساقه آن کروی ، هشت پر و به
رنگ خاکستری مایل به سبز و شبیه به هندوانه خاردار است و رشته هایی که تمام
سطح کره را پوشانده مانند قلاب ماهیگیری میباشد .
اسپوستوآ لاناتا :
آنرا بنام پیرمرد پروای نامگذاری کرده اند . دارای ساقه استوانه ای و دارای
شیارزهای برجسته طولی و سطح ساقه و شیارها را موهای نرم نقره ای پوشاننده .
اکینو فوسولو کاکتوس :
دارای ساقه کروی چین داری است که سطح آنرا زائده های طویل بسیاری پوشانده و بنام کاکتوس مغزی نامگذاری شده است .
گیمنو کالی سیوم :
از خانواده کاکتاسه و از گونه های معروف آن میهانوویچی ای هیبوتان که از یک
ساقه کروی شکل که بر روییک پایه چهار پر سوار است تشکیل گردیده و این دو
پایه بر روی هم پیوند زده شده اند . گلهای بسیار زیبای قرمز رنگ تولید
میکنند که جذابیت خاصی دارد .این گباه تابع رژیم گلخانه های سرد است و به
آب کمتری احتیاج دارد .
مامی لاریا :
دارای ساقه های کروی و زائده های قلاب مانند و موهای سفید پر پشتی تمام کره
ساقه را احاطه نموده و با گلهای بسیار زیبای ارغوانی ،سفید و صورتی ،
زیبایی خاصی پیدا نموده . همچنین روی سطح فوقانی آن دارای بر آمدگیهای کروی
شکلی است و بعضی از آنها دارای شیره گیاهی سفید رنگی است و بایستی برای
تکثیر آن جوانه آن را جدا نموده و در خاک ماسه و شنی و خاک برگ بکارند .
کاکتوسهای بیابانی در چه شرایطی گل می دهند :
بعضی از کاکتوسها حتی دردوره جوانی ایجاد گل میکنند ولی بعضی از آنها مانند اپول تیا و سرئوس در شرایط عادی گل نخواهد داد .
بعضی از کاکتوسها که تقریبا 50 درصد در کاکتوسها را شامل می شود ، در بین
سنین سه تا پنج سالگی گل میدهد و هر سال گل آنها تجدید میگردد .اگر چه فصل
گل دهی در حدود ماههای بهار میباشد ، ولی بعضی از کاکتوسها در شرایط خاصی
در سر تا سر سال گل میدهند .یکی از شرایط تولید گل این است که همیشه گل ،
فقط روی بوته های آماده به رشد گل میدهد و برای آماده نگهداشتن بوته برای
گل دادن و مواظبت از آن در دوره تابستان و ایجاد محیط استراحت دردوره
زمستان است . همچنین مقدار ریشه هر اندازه درگلدان متراکم تر باشد امکان
تولید گل روی بوته فراهم تر است .
طرز نگهداری کاکتوس بیابانی
· درجه حرارت
درجه حرارت مود نیاز در فصل بهار تا پاییز 14 تا 21 درجه و در زمستان آنرا
به داخل آپارتمان و در محل پر نوری که درجه حرارت حدود 15-10 درجه باشد ،
منتقل میکنند.
· آبیاری
در ماه فروردین مقدار آبیاری را افزایش داده و از خرداد به بعد آبیاری بطور
متوسط انجام میپذیرد .در هر صورت بین دو آبیاری بایستی سطح گلدان نسبتا
خشک شود و در اواخر تابستان آب آنرا کم کردهو از مهر ماه به بعد آب آن قطع
می شود و فقط در مواقعی که گیاه ممکن است چروک بردارد اقدام به آبیاری سبک
میکنند. چنانچه آب محلی سنگین است بایستی از آب باران استفاده کرد .
· تغییر گلدان
گیاهان جوان را در فروردین هر سال تغییر گلدان میدهند ، ولی گیاهان بزرگ
احتیاج به تغییر گلدان ندارند . فقط در مواقع ضرورت گلدان آنرا به گلدان
بزرگتری که تنها دو سانت از گلدان قبلی بزرگتر باشد تبدیل میکنند . در مورد
اپیفیلوم نبایسیتی گلدان را تعویض نمود زیرا در صورتی گل میدهد که ریشه
متراکم باشد .
·تکثیر
قلمه های برگی یا جوانه های کناری آن بخوبی ریشه میدهند. هنگام قلمه زدن
بهار و تابستان است و باید توجه کرد ( نکته مهم در تکثیر )که قلمه را
بایستی به مدت سه تا چهار روز در هوای آزاد نگهداشته و حتی قلمه های بزرگ
را یک تا دو هفته نگهداشته و در بستر شن و خاک و برگ پوسیده که در زیر بستر
، کود پوسیده و خاک و شن ریخته شده ، قلمه می زنند .
روش دیگر تکثیر به وسیله بذر است که در حرارت 21 تا 25 درجه در بهار کاشته می شود.