گیاه‌شناسی قهوه

درخت قهوه، درختی همیشه سبز به نام Coffea است. گیاه کافِا (Coffea) از گونه گیاهان گلدار از خانواده روناسیان(Rubiaceae) است که در نواحی گرمسیری رشد می‌کند. بلندی آن بین ۳ تا ۱۰ متر است و ۳ تا ۵ سال پس از کاشته شدن محصول می‌دهد. شکوفه‌های سفید رنگ و خوشبوی قهوه بسیار به گل یاس شباهت دارند. میوه‌های قهوه تخم‌مرغی‌ شکل‌اند و به صورت خوشه‌ آویزان می‌شوند. هر درخت قهوه حدود ۲۰۰۰ میوه می‌دهد. بین ۶ تا ۹ ماه زمان لازم است تا میوه قهوه از رنگ سبز به زرد و بعد قرمز یا بنفش بدل شود و کاملاً برسد. برگ‌های درخت قهوه به رنگ سبز تیره و براق هستند و ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر طول و 6 سانتیمتر پهنا دارند.

گیاه قهوه معمولا سه تا چهار سال پس از کاشته شدن شروع به تولید گل می‌نماید و از این گلها، میوه‌ی گیاه قهوه نمایان می‌شود که معمولا به عنوان گیلاس‌های قهوه (Coffee Berries) شناخته می‌شوند ، اولین برداشت مفید از این گیاه، پنج سال پس از کشت امکان پذیر می‌باشد. 

کشت قهوه در خانه

دانه‌های قهوه‌ی سبزی که برای بو دادن خانگی فروخته می‌شوند، فرآوری (پوست آن‌ها کنده شده) و بعد از آن خشک شده‌اند. اصولاً طی کلیه‌ی مراحل پردازش دانه‌ی قهوه (فرآوری آبی، جداسازی میوه، خشک کردن، جداسازی پوسته‌ی کاغذی و حتی صیقل دادن)، گیاهک تخم، که در یک انتهای دانه‌ی قهوه و در امتداد شکاف آن قرار دارد و آن را زنده نگاه می‌دارد، سالم باقی می‌ماند.برای امتحان کردن مطلب فوق می‌توان 20 دانه‌ی سبز قهوه را در 2 سانتی‌متر آب خیساند. کم‌کم جوانه‌ای در انتهای دانه‌ی قهوه برجسته می‌شود که طول آن حدوداً 3 میلی‌متر است. از میان 20 دانه قهوه بین 5 تا 8 عدد از آن‌ها جوانه می‌زند که این جوانه به صورت یک برآمدگی سفیدرنگ است. با استفاده از دانه‌هایی که زنده‌اند و جوانه‌شان بیرون زده، شما می‌توانید یک گیاه برویانید. به شما هشدار می‌دهم که بعضی تا 50 بار این کار را انجام داده‌ و فقط یک بار موفق شده‌اند. مشکل اینجاست که از زمان جوانه زدن تا سبز شدن 30 روز طول می‌کشد و احتمال زیادی وجود دارد که طی این 30 روز دانه بپوسد. اما این کار شدنی است. برای اینکه بتوانید در پروراندن قهوه از دانه‌ی آن موفق‌تر باشید، به یک عدد دانه‌ی کامل و رسیده یا دانه‌ی قهوه‌ی دارای پوسته‌ی کاغذی (پِرگامینو) نیاز دارید. شما بهترین نتایج را از کشت دانه‌های کامل سرخ تا بیش از حد رسیده خواهید داشت. بهترین کار این است که دانه‌ها را – که دورشان را لایه‌ای لعاب‌مانند گرفته است – از پوست میوه‌ای‌شان جدا کنید و بعد آن‌ها را تک تک بکارید. این طوری ریشه‌ها مجبور نخواهند بود برای خروج از پوسته زور بزنند و فرایند رشدشان تسریع می‌شود. دانه را در ژرفای 4 سانتی‌متری یک گلدان عمیق بکارید. ‌ریشه‌ی قهوه برای رشد به عمق زیادی نیاز دارد. پس از یک بشقاب کوچولو استفاده نکنید؛ دانه را در یک گلدان واقعی بکارید. خاک را مرطوب نگه دارید، اما آن‌ را از آب اشباع نکنید. بعد از گذشت 2 ماه طولانی، چیزی که به دست می‌آورید یک جوانه‌ی گردن‌غازی است (یعنی شکل ساقه‌اش شبیه به گردن یک غاز است). اگر دانه‌ی کامل را کاشته باشید 2 گیاه خواهید داشت، چون در یک دانه‌ی کامل 2 لپه وجود دارد. اگر پوست دانه را نکنده باشید، وقتی جوانه از خاک بیرون می‌زند، بارِ خود – یعنی کل دانه – را رو به بالا حمل خواهد کرد. وقتی این گیاه جوان به اندازه‌ی کافی قوّت بگیرد، لایه‌ی بیرونی پوسته‌اش را، که موقعِ کاشتن‌اش نکنده‌اید را می‌توانید جدا کنید. پس از 3 تا 4 ماه گیاه بامزه‌ی کارتونی‌ای خواهید داشت که اساساً یک جوانه‌ی نوپاست که دانه‌ای لوبیا مانند به سرش چسبیده. این لوبیا نرم می‌شود و در قالب برگ‌های اولیه می‌گسترد. بعد از گذشت 4 ماه، گیاه شما تشکیل شده، اما خیلی شبیه به قهوه نیست، برگ‌های اولیه به شکلی غیر عادی شبیه به برگ‌های نیلوفر آبی هستند. این برگ‌ها با رشد برگ‌های عادی گیاه خواهند ریخت. بعد از 9 ماه گیاه تا حد زیادی شبیه به قهوه می‌شود (البته در این مرحله هنوز برگ‌های نیلوفری نیفتاده‌اند). ممکن است مجبور به تعویض گلدان شوید زیرا بهتر است گیاه فضای آزاد برای ریشه دواندن در اعماق را داشته باشد تا به رشد در یک گلدان کوچک مجبور شود. مطالب مرتبط: گیاه‌شناسی قهوه مشاهده کشت قهوه در خانه مشاهده کشت و پرورش قهوه (متن کامل) مشاهده  بهترین گیاهانی که میتوانید در خانه خود نگهداری کنید! مشاهده

کشت و پرورش قهوه (متن کامل)

کاشت و تکثیر درخت قهوه :در روش سنتی کاشت قهوه در آغاز فصل بارندگی ۲۰ دانه قهوه در هر حفره کاشته می‌شود. این روش باعث از بین رفتن ۵۰ درصد پتانسیل دانه‌ها شده و در نتیجه تقریبا نیمی از این تعداد موفق به جوانه زدن نمی‌شوند. روش موثر و کارآمد‌تر کاشت قهوه که در برزیل مورد استفاده قرار می‌گیرد ، پرورش جوانه قهوه در گلخانه و انتقال و کاشت آنها در خارج از محوطه گلخانه بعد از ۶ تا ۱۲ ماه می‌باشد.

گیاه قهوه معمولا سه تا چهار سال پس از کاشته شدن شروع به تولید گل می‌نماید و از این گل‌ها، میوه‌ی گیاه قهوه نمایان می‌شود (که معمولا به عنوان گیلاس‌های قهوه شناخته می‌شوند)، اولین برداشت مفید از این گیاه، پنج سال پس از کشت امکان پذیر است. این گیلاس‌ها در حدود هشت ماه بعد از ظاهر شدن گل، با تغییر رنگ از سبز به قرمز یا بنفش رسیده می‌شوند و این زمانی است که محصول باید برداشت شود.

داشت (نگهداری مزرعه قهوه):
نیاز برخی گونه‌های گیاه قهوه به نور مستقیم خورشید و با توسعه مزارع در کشورهای مختلف به دلیل کمبود زمین مناسب مقدار زیادی از جنگل‌ها تخریب گردید که این باعث تخریب زیستگاه جانوران زیادی بخصوص پرندگان شده است از این رو از جانب برخی انجمن‌ها نظیر انجمن آمریکایی پرنده شناسی، مرکز پژوهشی پرندگان مهاجراسمیت‌سونیان، بنیاد ملی روز درختکاری و اتحاد کشورهای استوایی سلسله فعالیت‌هایی برای تولید بوته‌ی قهوه‌ی "سایه رشد" که به شکل طبیعی می‌توان از آن به طور مداوم بهره‌برداری کرد انجام شده است. سیستم‌های کشت بوته های سایه رشد قهوه ،تنوع زیستی بیشتری نسبت به سیستم های کاملا خورشید رشد، نشان می‌دهند.

مسئله مهم دیگر در مورد بوته‌ی قهوه میزان آب مصرفی آن است این درحالی است که قهوه اغلب در کشورهایی رشد می کند که با کمبود منابع آب مواجه هستند، مانند اتیوپی.