حنا

 برگهای خشک شدۀ گیاه Lawsonia inermis L. از خانوادۀ حنا (Lythraceae) است، که حداقل واجد 3/0 درصد لاوسون (Lawsone) می‌باشد. لاوسون دارای فرمول C10H6O3با وزن مولکولی 15/174 می‌باشد.

نامهای گیاه:

لاتین: Lawsonia inermis L.

Syn: Lawsonia spinosa L, Lawsonia alba lam.

فارسی: حنا

عربی: الحنا، القطب، ارقان

انگلیسی: Egyption privet, Cumphier, Hanna

آلمانی: Aegyptisches Faerberkraut, Henna strauch

فرانسه: Hinne, Henne

ریخت شناسی: گیاهی به صورت درختچه یا درختی با برگهای سبز متمایل به خاکستری، بیضوی و گلهائی به صورت خوشه گرزن بزرگ، به رنگ سفید یا زرد بسیار خوشبو، با میوه‌های خشک و شکوفا که حاوی دانه‌هائی خیلی کوچک است.

اندام داروئی: برگهای گیاه، بخش داروئی آن را تشکیل می‌دهد.

زمان جمع‌آوری: برداشت برگ حنا از سال دوم و سوم و کشت آن سالی دو بار صورت می‌گیرد. در اوایل تیرماه به نام حنای گرما و در اواخر آبان‌ماه به نام حنای قوس معروف است.

محل رویش: در مناطق جنوبی ایران، استان‌های کرمان، هرمزگان و بلوچستان کاشته می‌شود. انتشار عمومی این گیاه در مناطق حاره آفریقا و آسیاست. در شمال آفریقا از جمله مصر و همچنین در هندوستان و سیلان کشت می‌شود.

مواد متشکله: برگهای حنا حاوی ماده‌ای رنگی به نام لاوسون یا 1 ـ هیدروکسی نفتوکینون (3/1 ـ 22/0 درصد)، گلیکوزیدهای فنلی متعدد کومارین (Coumarin)، گزانتون (Xanthone)، کینوئید (Quinoids)، گلیکوزید بتاسیتوسترول و فلاونوئیدهائی نظیر لوتئولین (Luteolin) و مشتق 7 ـ 5 ـ گلوکوزیدی آن، چربی، رزین و تانن می‌باشد. سایر مواد حاصل از برگها عبارتند از اسید گالیک، 1و4 ـ نفتوکینون، لاکسانتون 1و2، آکاستین گلیکوزیدی و مقدار کمی آلکالوئید.

حنا علاوه بر موارد مذکور دارای مانیتول و موسیلاژ است. وجود موسیلاژ باعث می‌گردد که برگ حنا به سهولت با آب به صورت خمیر درآید. حنا دارای 2/1% اسانس می‌باشد.

موارد استعمال: حنا به صورت موضعی در درمان بیماریهای قارچی پوستی بویژه در قارچ‌های عامل کچلی و تخفیف دردهای روماتیسمی بکار می‌رود. همچنین بعنوان رنگ کننده بویژه رنگ کردن پوست و مو کاربرد دارد. حنا از رنگ‌های طبیعی بی‌زیان است. قابض است و جوشاندۀ برگ آن برای درمان بیماریهای پوستی، گاهی اوقات تسکین سردرد و دهانشویه به کار می‌رود.

عصارۀ برگهای گیاه بعنوان ضد گرفتگی عضلانی دستگاه گوارشی به کار می‌رود. در بعضی نواحی، گرد برگ حنا، برگ هلو و برگ تانن‌دار گیاهان مختلف را مخلوط کرده و برای رفع اگزما و جلوگیری از تعریق دست و پا بدان می‌مالند.

عوارض جانبی: پودر حنا می‌تواند موجب تحریک پوست و درماتیت تماسی شود. برگهای حنا در موش مادۀ ناباروری ایجاد نموده است. بعنوان رنگ‌کنندۀ ابروها و مژه‌ها دقت شود، زیرا خطر آسیب رساندن به چشم وجود دارد. برگها دارای خاصیت مخدر است و مقادیر بالای آن باعث سردرد و مسمومیت می‌شود.

موارد استعمال در پزشکی گذشته: در طب گذشته حنا به صورت موضعی در درمان دردهای مفاصل، جوش و زخم بکار می‌رفته است و بعنوان عامل رنگ‌کنندۀ پوست و مو مصرف شده است.

آثار فارماکولوژیکی: به علت وجود تانن، اثرات قابض نشان می‌دهد. به طور کلی عمدۀ آثار رنگ‌کنندگی و درمانی حنا را ناشی از وجود مادۀ لاوسون می‌دانند، اما این ماده به تنهائی عمل نمی‌کند و به خصوص خاصیت رنگ‌کنندگی آن به سایر مواد نیز بستگی دارد.

لاوسون سمیت بسیار کمی دارد و موجب کند شدن زودگذر ضربان قلب با افزایش دامنۀ انقباض آن می‌گردد. اثر ضد اسهالی آن را به علت کاهش تونوس و حرکات دودی شکل روده می‌دانند. اثرات ضد التهاب، ضد درد و ضد تب با مصرف 500 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن لاوسون (مادۀ مؤثر حنا) گزارش شده است. اثر ضد باکتری و ضد قارچی حنا را نیز به لاوسون نسبت می‌دهند.

حنا دارای اثر ضد باکتری خصوصاً در باکتریهای گرم مثبت می‌باشد؛ همچنین دارای اثر ضد قارچی در قارچ‌های مولد کچلی تریکوفایتون، اسپوروتریکوم و کریپتوکوکوس است. لاوسون با غلظت 2 تا 50 میکروگرم در میلی‌لیتر بر روی گونه‌های بروسلا و نایسریا کاتارهالیس مؤثر بوده، همچنین دارای اثر ضد توموری بر روی سارکوما ـ 180 در موش می‌باشد. مهار فعالیت مایکوباکتریوم توبرکولوز بوسیلۀ 006/0 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن گزارش شده است. عصارۀ گیاه به صورت برون‌تنی و درون‌تنی در موش‌ها اثر ضد درد نشان داده است. LD50عصارۀ الکلی حنا در موش mg/kg 665 گزارش شده است.

الوورا

الوورا (گیاهی جهت افزایش مقاومت بدن در فصل سرما (

گیاه آلوورا برای افزایش مقاومت بدن در مقابل بیماری‌ها موثر است.

بدن انسان همیشه یک سری پروتئین‌هایی که در ایمنی بدن نقش دارند را تولید می‌کند، این گیاه نیز کمک بزرگی در روند پروتئین‌ سازی بدن دارد.

گیاه آلوورا گیاهی است که در مناطق مدیترانه‌ای رشد می‌کند که اکنون این گیاه به صورت گلخانه‌ای نیز پرورش داده می شود.

این گیاه دارای برگهای پهن است که از آن یک ماده ژله‌ای تراوش می‌شود که دارای اسیدهای آمینه می‌باشد و می‌توان از آن در سالاد و یا بصورت کمپوت استفاده کرد.

این گیاه همچنین در ترمیم، زیبایی، شادابی صورت و ایجاد ایمنی در مقابل عوامل بیماری‌زا بسیار موثر است

خواص یونجه !

خواص یونجه !

1) یونجه از نظر اینکه دارای بسیاری از مواد معدنی می باشد شیره آن برای بچه هایی که در حال رشد هستند و اسخوان بندی محکمی ندارند بسیار مفید است . حتی امروزه پودر این گیاه را در داروخانه ها می فروشند که آنرا می توان برای بچه های شیر خوار مصرف کرد .

برای تهیه شیره یونجه باید مقدر 300 گرم یونجه را در یک لیتر آب ریخت و آنرا جوشانید تا مقدر آب آن به نصف تقلیل یابد سپس آنرا صاف کرده و مقدر کمی عسل به آن اضافه کنید که بصورت شربت داراید . مقدر مصرف برای طافال 200 گرم در روز است و برای اطفال شیرخوار حدود 50 گرم یم باشد که می توان به شیر آنها اضافه نمود .

2) یونجه ملین است .

3) یونجه دو برابر اسفناج آهنم دارد بنابراین خونساز است و برای کسانیکه به کم خونی مبتلا هستند مفید است

4)یونجه بعلت درا بودن آهن برای درمان بیمایر راشیتیسم بکار می رود

5)عوارض کمبود ویتامین ث با خوردن یونجه از بین میرود

6) تخم یونجه قاعده آور است و برای این منظور تخم یونجه را بصورت دم کرده مصرف کنید

7)دم کرده یونجه درمان اسهال است.

8)برای درمان لقوه و رعشه تخم یونجه را در روغن زیتون بریزید و مدت یک هفته جلوی آفتاب بگذارید سپس آنرا صاف کنید و روزی چند قاشق از آنرا بخورید و همچنین روی اعضایی که رعشه دارند بمالید.

9) یونجه حاوی مقدرزیادی ویتامین است . کوبیده آن زخم را بسرعت الیتام داده و از خونریزی جلوگیری می کند

10)برای نرم کردن سینه و تسکین سرفه روزی 2-3 فنجان دم کرده تخم یونجه را مصرف کنید.

نکته بسیارمهم:

با همه مزایایی که یونجه دارد در خوردن تازه آن نباید زیاده روی کرد زیرا بسیار نفاخ است و حتی حیواناتی که به مقدر زیا د از آن می خورند بعلت گاز زیاد ممکن است تلف شوند.

یونجه !

یونجه از نظر طب قدیم ایران گرم است . البته تاره آن گرم و تر و خشک شده آن گرم و خشک است

اشخاص بزرگسال هم برای بالا بردن انرژی می توانند از این شیره استفاده کنند

یونجه رابصورت تازه و یا جوانه آنها رابا سالاد میل کنید . جوانه یونجه را بصورت بسته بندی شده می توانید از سوپر مارکتها خریدری کنید .

یونجه تازه در بسیاری از کشورها مانند چین و روسیه و آمریکا به مقدر زیاد بجای اسفناج مصرف می شود

یونجه را در داروخانه ها و فروشگاههای گیاهان دارویی و یا برخی از داروخانه ها بصورت پودر ، کپسول و قرص بفروش می رسانند . مقدرمصرف آن سه قرص در روز است

ضمنا پخته یونجه را اگر روزی چند بار روی اعضایی که رعضه دارند بگذارید آنها را شفا می دهد .

خواص کرفس !

خواص کرفس !

کرفس تصفیه کننده خون است و مصرف آن باعث برطرف شدن آکنه و جوش می‌شود.

کرفس حاوی ویتامین C است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.

کرفس حاوی ماده‌ای به نام فالیدز(phalides) است، که باعث کاهش کلسترول خون می‌شود و ماده‌ای به نام کومارینز‌(Coumarrins) دارد که از ابتلا به سرطان جلوگیری می‌کند.

کرفس حاوی موادی به نام سالیدس(Pthalides) است که به آرام شدن ماهیچه‌های اطراف رگ‌ها کمک می‌کند و باعث گشاد شدن رگ‌ها می‌شود. با فضا‌هایی که در رگ‌ها به وجود می‌آید، خون می‌تواند با فشار کمتری حرکت ‌کند و فشار خون بالا کاهش پیدا می‌کند. سالیدس، استرس را نیز کاهش می‌دهد.

کرفس حاوی ماده‌ای است به نام کومارین(Coumarins) که از تخریب سلول‌ها به وسیله رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌کند و همچنین کومارین فعالیت گلبول‌های سفید، که مدافعان سیستم ایمنی هستند و سلول‌های غیر طبیعی که سلولهای سرطانی از آن جمله است، مورد هدف قرار می‌دهد، را افزایش می‌دهد.

ماده دیگری که به نام استیلنیک(Acetylenics) است که در متوقف نمودن رشد سلول‌های سرطانی مؤثر است.

مصرف کرفس به علت خاصیت تصفیه کنندگی خون برای برطرف کردن آکنه و جوش مفید است. کسانی که کرفس مصرف کرده‌اند از قرار گرفتن طولانی مدت در نورخورشید خودداری کنند زیرا وجود ماده‌ای به نام پسورالن که در کرفس وجود دارد، باعث واکنش به نور آفتاب می‌شود. کرفس تصفیه کننده خون است و مصرف آن باعث برطرف شدن آکنه و جوش می‌شود.

بومادران رومی

بومادران رومی، گیاهی محرک در انعقاد خون و التیام بخش زخم‌ است

بومادران رومی به دلیل کاهش در فشار خون در کنترل و پیشگیری از انسداد رگ‌های مغز موثر است.

به گزارش سرویس بهداشت و درمان ایسنا منطقه علوم پزشکی تهران، این گیاه تقویت کننده رگ‌های واریسی و ضد ترومبوز مغزی و شریانی یا همان انسداد رگ‌های مغز که یک بیماری شایع است، کاربرد دارد.

گل این گیاه در درمان مشکلات سیستم تنفسی موثر و ضد حساسیت و خلط آور است و عصاره روغنی آن ضد التهاب و ضد اسپاسم است. همچنین پاک کننده و مرطوب کننده مناسبی برای پوست بوده و همه قسمت‌های این گیاه دارای بوی نافذ و تلخ مزه‌ است.

یکی از خواص مهم بومادران رومی که محرک انعقاد خون است در برگ آن نهفته است. برگ این گیاه در التیام زخم‌ها و جراحات نیز موثر است. به طور کلی بخشهای هوایی این گیاه از جمله ساقه آن دارای خاصیت آرام بخش است. به همین دلیل در درمان مشکلات گوارشی از جمله دردهای معده، نفخ و صفرا تاثیرگذار بوده و به عنوان یک ملین عمل می‌کند.

بومادران دارای خاصیت ضد عفونی کنندگی و ضد ویروسی و باکتری است و در منظم کردن قاعدگی و کاهش خونریزی ماهانه موثر و در کاهش درد به عنوان یک مسکن عمل می‌کند

خواص مرزه

خواص مرزه

مرزه (Summer savoury) که از گیاهان خانواده نعناع به شمار می ‌رود، در فاصله ماه‌های تیر تا شهریور در ایران به گل می‌ نشیند.

مرزه گیاه چند ساله ای است که بومی مدیترانه شرقی و جنوب غربی آسیاست.

قسمت های هوایی به انضمام برگ ها که در بعضی مواقع، فقط قسمت های فوقانی گل دار جمع آوری می گردد، به صورت خوشه ای دسته شده و یا بر روی قاب های چوبی پهن کرده و در سایه و با حرارت مصنوعی کمتر از 40 درجه سانتی گراد خشک می شوند.

برگ‎های آن نرم و متقابل و تقریبا بدون دمبرگ و باریک و نوک تیز و پوشیده از کرک و دارای تارهای غده‎ای فراوان اسانس‎ دار است.

فرآوری

اسانس مرزه از تقطیر با بخار آب از برگ ها و سرشاخه های برگدار حاصل می شود. این اسانس مایعی بی رنگ و یا مایل به زرد و دارای عطر و بوی تند و زننده ای و با مزه ای که طعم فلفل را به یاد می آورد، می باشد.

این گیاه دارای 0/8 تا  1/5درصد اسانس به همراه تانن، رزین و موسیلاژ می باشد. اسانس مرزه درصنایع غذایی کاربرد دارد.

کاربرد مرزه

اسانس گیاه مرزه دارای طبیعت گرم و اثرات تقویت کننده معده، تسهیل کننده عمل هضم، ضد نفخ و مُدر ( ادرار آور ) است.

برای معالجه اسهال بسیار مناسب است و یک ضدعفونی کننده قوی می باشد.

این گیاه را به عنوان چاشنی و ادویه به همراه لوبیا، سالاد فصل، خیار، ماهی، گوشت، کالباس و سوسیس مصرف می کنند.

دارویی به نام تیمیان Thymian در داروخانه های کشور وجود دارد که از گیاه مرزه، آویشن، رازیانه و اکالیپتوس تهیه می شود و دارای اثرات ضد سرفه و خلط آور می باشد.

این گیاه در ایران جزو سبزی‎های خوراکی است و به صورت خام و پخته در غذاها مصرف می‎شود.

دارای خاصیت بادشکن و همچنین دافع کرم می باشد.

به صورت دم کردنی در رفع گرفتگی معده و روده موثر می باشد.

کشف ترکیبات ضد درد در گیاه مرزه

نشریه "پزشکی مستند مکمل و جایگزین" در جدید ترین شماره ماه مارس خود نتایج تحقیقات یک گروه چهار نفری از پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران را به چاپ رسانده که نشان می‌ دهد چهار ترکیب شیمیایی ضد درد در گیاه مرزه وجود دارد.

گیاهی که در این تحقیق استفاده شده با نام علمی(Satureja hortensis ) "ساتوریا خوزستانیکا" شناخته می ‌شود که محل رویش طبیعی آن در استان‌های خوزستان و لرستان است و در گویش محلی به نام "مرزه خوزستانی" شناخته می‌ شود.

رویش مرزه خوزستانی نه تنها در این استان، بلکه در سایر استان‌های جنوبی تا میانه ایران نیز وجود دارد.

آن چه در تحقیق جدید به آن اشاره شده وجود ترکیبات شیمیایی با خواص ضد التهابی و ضد درد در نمونه‌هایی از گیاه است که نه به شکل وحشی، بلکه به صورت دستی کاشته شده‌اند.

پیش از این به خواص 2 ترکیب از 4 ?ترکیب شیمیایی موجود در قسمت برگ و ساقه مرزه اشاره شده بود. این دو ترکیب عبارتند از: بتا سیتروزول و اسید اورسولیک. به عنوان مثال ترکیب بتا سیتروزول که در بادام زمینی نیز وجود دارد، منجر به توقف رشد غده پروستات در حیوانات آزمایشگاهی می ‌شود.

همچنین گزارش‌های متعددی مبنی بر اثر ضد التهابی اسید اورسولیک برای درمان سوختگی‌ ها و نیز اثر بازدارندگی آن بر رشد تومورها منتشر شده است.

خواص ضد التهابی اسید اورسولیک منجر به استفاده وسیع از این ترکیب در صنایع آرایشی شده است.

تا کنون گزارش‌های مختلفی درباره وجود انواعی از روغن‌های ضروری در این گیاه به چاپ رسیده است.

علاوه بر این، سه گزارش علمی مختلف در ایران در فاصله سال‌های 2003 تا 2005 میلادی، به خواص ضد التهابی و ضد میکروبی این گیاه اشاره کرده‌ اند.

در بین مصارف بومی از گیاه مرزه در ایران می توان به استفاده از آن برای تسکین دندان درد اشاره کرد.

تاثیر مرزه در درمان دردهای عصبی

مصرف مرزه در درمان دردهای عصبی و نرمی استخوان تاثیر دارد.

به گزارش ایسنا،‌ اگر روزانه 100 گرم مرزه در 500 گرم آب جوشانده شود و تا 5 روز مصرف گردد، علاوه بر این که باعث تقویت معده می‌ شود، در رفع زخم روده نیز موثر است.

همچنین حمام ( بُخور ) جوشانده برگ های گیاه مرزه در رفع دردهای روماتیسمی ، عصبی و نرمی استخوان نیز موثر است.

اثرات ضد انعقادی خون گیاه مرزه

محققان تاثیر گیاه مرزه را بر افزایش فعالیت فاکتورهای انعقادی خون در حیوانات آزمایشگاهی نشان دادند.

تحقیقات این پژوهشگران نشان می دهد که مصرف سه بار در روز گیاه مرزه و هر بار به میزان 50 mg به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، موجب افزایش پروترومبین (PT) و پارشیال پروترومبین (APTT) فعال شده می گردد که هر دو از فاکتورهای انعقادی خون می باشند.

 کاهش چربی خون

یک طرح تحقیقاتی که در آزمایشگاه مرکز تحقیقات گیاهان دارویی لرستان به مدت یک سال انجام شد، نشان داده است که گیاه "مرزه" با نام علمی "ساتوریا خوزستانیکا"  اگر درست مصرف شود، مانند داروهای شیمیایی میزان چربی خون را در بدن انسان کاهش می دهد.

لازم است پژوهشگران گیاه را پس از تبدیل به پودر، به شکل کپسول خوراکی درآورند تا برای کنترل چربی خون افراد بیمار از آن استفاده کنند.

گیاه مرزه ، وزن را کاهش می دهد

به گزارش شبکه خبر، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بررسی گروهی از افراد چاق دریافتند، افرادی که از رژیم غذایی کم کالری همراه با مکمل گیاهی حاوی مرزه استفاده می کنند، در کاهش وزن خود موفق تر از افرادی هستند که فقط رژیم غذایی کم کالری مصرف می کنند. پژوهشگران با توجه به نتایج این بررسی که در مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز منتشر شد، برای کاهش وزن، رژیم غذایی کم کالری همراه با مکمل گیاه مرزه را توصیه می کنند

گیاه گاوزبان

گیاه گاوزبان

این گیاه اسم فارسی ندارد و معلوم نیست از چه موقع به ایران آمده و در اطراف تبریز کاشته شده است. در زبان فرانسوی به آن بوراش می گویند و "ابن بیطار" گیاه شناس معروف قدیم که در اصل اندلسی بوده و بعد به آسیای صغیر آمده و دو کتاب بزرگ به نام های "الجامع" و "المغنی" به زبان عربی دارد آن را نوعی "مرماخوز" دانسته و به اسامی: لسان الثور، ابوالعرق، کحیلا- کحلا، حمحم و بوغلص یاد کرده است.

- گل، سرشاخه و برگ آن دارای شوره، مواد لعابی و یک ماده تلخ است و به همین جهت عرق و ادرار را زیاد می کند.

- سنگ های کلیه و مثانه را خرد کرده و از بین می برد.

- این گیاه دارای اسیدهای چرب امگا 6 مانند لینولنیک اسید می باشد که برای روماتوئید مفید است.

- ضماد برگ های تازه وله شده آن دمل را باز می کند و برای معالجه سوختگی، آتش و آفتاب زدگی مفید است.

- در طب سنتی ایران "مرماخوز" را جهت معالجه استسقا مفید دانسته اند و برای این کار، مبتلایان به استسقا بایستی مدت زیادی برگ و بذر آن را روزانه 15 تا 20 گرم ناشتا میل نمایند.

*پس تجویز این گیاه برای مبتلایان به سرسام و برسام جایز نیست.

مضرات :

گاو زبان به علت داشتن آلکالوئید برای زنان باردار و کودکان مضر است.

کلمات کلیدی : گیاهان دارویی