نخل مرداب

نخل مرداب همان طور که از اسم آن پیداست، باید در گلدانی پرورش پیدا کند که مرداب گونه و دارای رطوبت زیاد باشد، این گیاه همیشه سبز(evergreen) ارتفاعی معادل ۳۰ تا ۹۰ سانتیمتر و در محیط هایی که شرایط محیطی برای رشد آن مناسب باشد تا ۱۵۰ سانتیمتر هم می رسد.

ساقه های این گیاه به صورت عمودی به سمت بالا آماده و همانند درخت نخل بی برگ است و در رأس ساقه برگ های باریک به صورت چتر گسترده می شود، در روی برگ ها شیارهایی به صورت موازی (parallel) دیده می شود که همین امر نشان دهنده آن است که باید در تمیز کردن برگ ها دقت شود.

این گیاه در تابستان به گل نشسته و گل های قهوه ای و کوچک از راس آن به صورت دایره وار رشد می کند.

شرایط نگاه داری

توجه شود این گیاه به دماهای کمتر از ۱۰ درجه حساس است و نباید آن را در زمستان در مکان هایی قرار دادکه دمای آن از ۱۰ درجه کمتر می شود قرار داد زمانی که گیاه در فصل زمستان دچار خزان شد، نباید نگران شد این گیاه همیشه سبز است. ولی بهتر است برای زیبایی بیشتر در زمستان ساقه هارا از سطح خاک قطع کرد تا در بهار دوباره رشد کند.

وابسته به حالت موازی و نیاز برگ گیاه که در قبل ذکر شد باید هفته ای دوبار برگ ها تمیز شده و از غبار گرفتگی آن جلوگیری کرد.

در بهار و تابستان که دو فصل با نیاز آبی بالاتر نسبت به فصل های دیگر برای تمامی گیاهان است نخل مرداب را باید روزی یک بار آبیاری کرده و از هدر رفت آب به وسیله زهکش (سیستمی در ته گلدان که باعث خروج آب از انتهای آن می شود) جلو گیری کرد، زیرا این گیاه به محیطی باتلاقی برای رشد نیاز دارد. برای از بین بردن اثر زهکش گلدان باید آن را درون یک زیر گلدانی که ارتفاعی مطلوب برای باتلاقی شدن گلدان داشته باشد.

برای تغذیه این گیاه باید از کود مایع پس از ۳ ۴ بار آبیاری استفاده گردد.

زیرا این گیاه مصرف آب بالایی دارد و به همین خاطر باید تغذیه آن رعایت شود، برای بستر این گیاه باید از مواد و مواردی استفاده شود تا شکل باتلاق را به خود بگیرد، موادی مانند شن و خورده سنگ به علت عدم جذب آب و نگاه داری آن برای این کار مناسب نیست پس باید از خاک های سنگین که توانایی نگاهداری آب را به مدت بالا دارد استفاده کرد، مانند خاک های رسی که می تواند آب را به مدت زیاد درون خود نگه دارد.

توجه شود در میزان استفاده از خاک های رسی مخلوط با آب زیاده روی نشود، زیرا در آن صورت خاک های رسی اجازه جذب آب توسط ریشه را نمی دهد. بعد از پر شدن سه چهارم گلدان توسط ریشه گیاه باید repotting یا تعویض گلدان انجام شود.

توجه شود که این گیاه باید در معرض نور آفتاب باشد، در حالی که باید ریشه ها درون آب بماند این گیاه می تواند در شرایط نیمه سایه هم بماند.

تکثیر

نخل مرداب را می توان از اواسط بهار تا اوایل تابستان تکثیر کرد، این گیاه را از گلدان در آورید و ریشه ها را از یک دیگر جدا کنید، برای اینکار معمولا از چاقو استفاده می شود که روشی اشتباه است، زیرا با زخمی کردن زیاد ریشه ها زمینه های از بین رفتن گیاه فراهم می شود.

پس آن را فقط با دست جدا کنید تا از زخمی شدن بیش حد آن جلو گیری شود.

گیاه تقسیم شده را درون گلدانی با خاک پیت و کمپوست قرار دهید و تا حد ظرفیت گلدان آبیاری کنید زیرا این گیاه به تنش کم آبی بسیار حساس است. روش دیگر و در عین حال سخت تر وجود دارد، به صورتی که وقتی گیاه به گل می نشیند آنرا از قسمت پایین برگ ها به طوری که قسمتی از گل و برگ و ساقه وجود داشته باشد جدا کرده و برعکس درون خاک قرار می دهیم، به نحوی که برگ ها و گل ها درون آب و ساقه بیرون خاک باشد وقتی گیاه به وسیله برگ و گل ریشه دار شد آن را به گلدان مربوط انتقال می دهیم.

نخل های زینتی

خانه و خانه داری / باغچه سبز سال هاست که نخل ها به عنوان درختان زینتی در پارک ها و خیابان ها کاشته می شوند. بد نیست بدانید درختان نخل انواع متعدد دارند، بعضی از آنها فقط زینتی هستند، چند نوع نخل مخصوص آپارتمان بوده و جزو گیاهان آپارتمانی به حساب می آیند. پرورش نخل های زینتی به دلیل مقاومتی که این نوع درختان در مقابل شرایط سخت محیط دارند، به سادگی امکان پذیر است. شکل برگ ها در انتخاب واریته ها نقش مهمی دارد. در بعضی از نخل ها برگ ها شانه ای و در بعضی دیگر برگ ها پهن و پنجه ای اند. همه نخل ها از خانواده پالماسه PALMACEAهستند و به مناطق گرمسیر تعلق دارند. درختان نخل در خاک های حاصلخیز بهتر رشد می کنند. مناسب ترین بستر برای نخل، مخلوطی است از دو قسمت خاک باغچه و یک قسمت خاکبرگ.

ازدیاد

به طور کلی نخل ها از هر نوعی که باشند به وسیله کاشت بذر (هسته) و یا پاجوش ازدیاد می یابند. جدا کردن پاجوش آسان ترین روش برای تکثیر این گیاه است.

خاک

درختان نخل در خاک های حاصلخیز بهتر رشد می کنند. مناسب ترین بستر برای نخل، مخلوطی است از دو قسمت خاک باغچه و یک قسمت خاکبرگ.

آبیاری

خاک را معمولاً مرطوب نگه دارید. در زمستان هر هفته یک بار و در تابستان دو تا سه بار به آن آب بدهید.

انواع نخل

متداول ترین نخل در کشور ما نخل معمولی یا فونیکس PHOENI× است که هم درختی میوه دهنده است و هم همیشه سبز و زیبا. در شرایط نامطلوب میوه نمی دهد اما زیبایی خاص خود را دارد.

فونیکس

فونیکس مانند سایر گیاهان هم خانواده خود طاقت سرمای زمستان را ندارد. وقتی سرمای زمستان به منهای ده درجه سانتی گراد می رسد احتمال مرگ این درخت وجود دارد اما سرمای کمتر از صفر درجه سانتی گراد نیز موجب سرمازدگی شدید برگ ها می شود. در مناطق سرد بهتر است از کاشت نخل ها در فضای باز خودداری شود. با همه اینها اگر جوانه انتهایی نخلی در زمستان با گونی پوشانده شود، دوباره در بهار برگ های سبز خود را ظاهر نموده و سلامت خود را حفظ می کند. فونیکس برگ های شانه ای دارد و مثل یک گیاه آپارتمانی در داخل ساختمان نگهداری می شود.

نخل های زینتی

نخل بادبزنی (واشینگتونیا WASHINGTONIA) برگ های پهن و پنجه ای دارد و در اطراف برگ ها رشته های تارمانند ظاهر می شود. این نوع نخل در شرایط آب و هوایی گرم مانند سیستان و بلوچستان به طور طبیعی دشت ها و زمین های وسیعی را به خود اختصاص می دهد. در شهرهای شمالی نیز زیبایی آفرین است. در نواحی سرد مانند تهران باید در زمستان از سرما محافظت شود. هر قدر جوان تر باشد نسبت به سرما حساسیت بیشتری نشان می دهد. انواع مسن آن در پناه ساختمان ها می توانند سرمای زمستان را به آسانی تحمل کنند.

نخل های آپارتمانی

زیباترین نخل هایی که مناسب داخل ساختمان ها هستند عبارتند از نخل کنتیا KENTIA، کامه دورا CHAMAEDOREA، خامروپس اکسل سا CHAMAEROPS - E×CELSA، برای این گونه نخل ها محلی سایه آفتاب و یا سایه در نظر بگیرید و آنها را به طور مرتب آبیاری کنید.

نخل مرداب

نخل مرداب یا پنجه کلاغی CYPERUS

سیپروس از گیاهان خانواده سیپراسه CYPERACEAE و زادگاه اصلی آن باتلاق های جزیره ی ماداگاسکار و جزیره موریس است. نخل مرداب گیاهی است زیبا که نگهداری و تکثیر آن ساده است و برای افراد تازه کار توصیه می شود.

مشخصات ظاهری :

گیاه پایای همیشه سبز با بلندی 30 تا 90 سانتیمتر که در محیط مناسب، ارتفاع آن به 150 سانتیمترهم می رسد.

ویژگی ها:

ساقه های سبز رنگ عمودی افراشته این گیاه به جز در رأس بدون برگ هستند که در رأس نیز دایره ای از برگچه های سبز علفی به صورت شعاعی مثل قاب یک چتر بیرون می زنند. علاوه بر این در تابستان گل ها نیز به صورت شعاعی در رأس بیرون می زنند ولی این گل ها کوچک و قهوه ای رنگند.

دما:

در زمستان نبایستی در دمای کمتر از ده درجه نگهداری شود. در فصل سرما در خزان گیاه جای نگرانی نیست چون با گرم شدن هوا مجدداً شروع به رشد می کند. بهتر است در زمستان تمام ساقه ها را از سطح خاک حذف نمود تا در بهار دوباره سبز شود و چهره زیباتری به گیاه بدهد.

نور: این گیاه باید در آفتاب نگهداری شود به شرط آنکه ریشه ها دایم خیس باشند؛ البته در نیم سایه نیم آفتاب یا در سایه ای که نور دار باشد هم می ماند.

آبیاری:در بهار و تابستان هر روز گیاه را آبیاری می کنند و در زمستان و پائیز آبیاری کم شده و کود را قطع می کنند. در فصل گرما به آب زیادی احتیاج دارد و سعی کنید گلدان زهکش چندانی نداشته باشد تا محیط تقریباً باتلاقی برای گیاه ایجاد شود. بنابراین بهتر است گلدان را در زیر گلدانی قرار دهید و در زیرگلدانی همیشه مقداری آب موجود باشد.

رطوبت هوا: سطح برگ ها را دو روز در هفته غبار پاشی نمائید.

موارد استفاده: شکل و کیفیت متمایز این گیاه، کنتراست خوبی با نمونه های بوته ای گسترده ایجاد می کند. یک حوضچه نیم بشکه ای با نیلوفرهای آبی سفید پا کوتاه و گل های فراموشم مکن آبی رنگ که در حاشیه آن پخش شده اند و یک گیاه پنجه کلاغی که کنتراست عمودی ظریفی می دهد، در مجموع بسیار گیرا خواهند بود.

تقویت گیاه:پس از سه یا چهار آبیاری با کود مایع کامل آن را تقویت می نمایند.

برای مبارزه با شپشک و حلزون بایستی به وسیله ی ملانیون مبارزه شود.

مراقبت ویژه:ساقه های قهوه ای را قطع کنید. در زمستان ها ریشه ها را در خاک نگهدارید یا گیاه را به درون ساختمان ببرید.

تغییر گلدان: تراکم ریشه موجب شادابی گیاه می شود، پس از پر شدن سه چهارم حجم گلدان آن را با تقسیم ریشه ، تکثیر می نمایند. باید دقت نمود ریشه ها زخمی نشود.

خاک مناسب، خاک کمی سنگین است ( رس زیاد باشد تا حالت باتلاقی ایجاد شود ).

ازدیاد:نخل مرداب را می توان به راحتی از اواسط بهار تا اوایل تابستان با روش تقسیم بوته، تکثیر کرد. البته راحتی این کار، بستگی به تجربه و توان شخص تکثیر کننده دارد.

از آنجایی که این گیاه طبیعتاً به وسیله قرار گرفتن در آب رشد کرده و ریشه می دهد، خاک آن باید کاملاً مرطوب باشد، ولی اگر به اندازه کافی خیس نبود، ابتدا آن را کاملاً آبیاری کنید، سپس از گلدان بیرون آورید. با استفاده از یک چاقوی تیز، انبوه ریشه ها را به دسته هایی با حداقل 4 یا 5 ساقه تقسیم کنید، مراقب باشید به ریشه ها صدمه نزنید و سعی کنید با دست عمل تقسیم را انجام دهید. سپس هر قسمت را در گلدانی با قطر دهانه 11 - 9 سانتیمتر حاوی کمپوست گلدانی با پایه پیت قرار دهید و کاملاً آبیاری کنید.

گرچه روش تقسیم برای تمام انواع نخل مرداب ها به کار برده می شود ولی این گیاه می تواند به روش های غیر معمول دیگری نیز تکثیر شوند. در گیاه نخل مرداب رأس گل را همراه با برگه هایی که زیر گل وجود دارند به وسیله قیچی باغبانی به اندازه یک سوم یا یک دوم کوتاه کنید، گیاه را از زیر قسمت برگ قطع کنید و به صورت وارونه ( برگ داخل آب باشد )، در آب یا در ماسه نرم شسته یا کمپوست مخصوص بذر و قلمه مرطوب قرار دهید(ساقه به طرف بالا و قسمت برگدار درون آب یا خاک قرار گیرد). زمانی که ریشه داد، گیاه را به گلدانی با قطر دهانه 9 سانتیمتر و کمپوست گلدانی منتقل کنید. در طول عمل تکثیر، سعی کنید دمای محیط گیاه را 22-20 درجه سانتیگراد نگاه دارید و مراقب باشید که گیاه در شرایط نور مناسب و کافی، دور از تابش مستقیم خورشید قرار گیرد. بعد از ریشه دادن به گلدان های استکانی منتقل کنید.