بن سای آزالیا

بن سای داران دو یا سه خصوصیت اندام هوایی نظیر رنگ و بافت و شکل برگ و شاخه و تنه را در اکثر گیاهان جستجو می کنند، اما در مورد آزالیا رنگ نارنجی-قهوه ای تنه و یا برگ های سبز براق تعیین کننده نیستند. در این گیاه غرق در گل بودن در ماه های اردیبهشت و خرداد است که در بعضی از واریته ها تقریباً هیچ برگی نمی تواند بدون اجازه گل ها خود نمایی کند.

هم اکنون واریته هایی از آزالیا اصلاح شده اند که هم زمان سه نوع گل قرمز، صورتی و ابلق روی شاخه های خود دارند. بن سای آزالیا را نمی توان روی یک برگ کاغذ و یا اتیکت معرفی کرد. شناسایی کامل آزالیا فقط در هنگام گل دادن و زمان مناسب آن اردیبهشت و خرداد است.

محل نگهداری: 

بن سای جینکو

از گیاهان عجیب است و پیرترین گیاهی است که وجود دارد. از نظر تکاملی، وابستگی گیاهی به سرخس ها دارد. هم اکنون یکی از زیباترین گیاهان پارکی و خیابانی است.

از هرس به شدت بیزار است و یکی از مسئله سازترین درختان بعد از عمل هرس است. بعضی مواقع هرس شاخه ای منجر به خشک شدن شاخه مادر نیز می گردد و بعضی مواقع چنانچه هرس شدید داشته باشد ممکن است به تنه اصلی و مرگ کل درخت نیز بیانجامد.

به همین علت درخت را به خاطر شکل خاص خود یعنی استوانه ای با شاخه ها و تنه های گره دار نمی خواهند؛ بلکه برگ های خیره کننده و دلفریب طلایی رنگ آن در پاییز برای هر بونسایی دار یا هر بیننده ای کافی است.

در هنگام هرس مواظب باشید زائده کوچکی (پاشنه) از شاخه هرس شده روی شاخه مادر باقی بماند و فوراً زخم را ضدعفونی کرده و با چسب مخصوص بپوشانید.

بن سای راش

درخت راش بومی درختان جنگلی و پارک های مناطق معتدل در سطح جهان  و همچنین جنگل های شمال ایران است. اما گونه ژاپنی آن Fagus crenata، قابلیت بونسایی تجارتی شدن را دارد.

در طول زندگی خود اعم از جوانی و پیری، رنگ مخصوص خاکستری تنه را حفظ می نماید و به همین علت از همان اول جوانی، مشخصات بالغ بودن را برای بیننده تداعی می کند.

در صورتی که تنه با مسواک برس زده و تمیز شود رنگ آن با رنگ مسی درخت در زمستان حالت تضاد جالبی درست می کند.

برگ ها با حاشیه برگشته خود از شاخه های استوانه ای خارج می گردند که چنانچه در تابستان به خوبی در سایه روشن قرار بگیرند در زمستان قبل از اینکه رنگ قرمز مسی پیدا کنند رو به زردی جالبی می روند.

اما اگر در تابستان نور شدید دیده باشد قبل از زرد شدن به رنگ قرمز مسی می گراید. برگ های مسی رنگ آن در طبیعت از زمستان تا اوایل بهار روی شاخه ها باقی می مانند تا جوانه های جانبی خود را از برف و حمله پرندگان مصون نگه دارند و پس از باز شدن جوانه ها در بهار سقوط می کنند.

ذکر این مطلب به این علت است که گیاهان بونسایی در طول زمستان نیز باید برگ ها را روی خود نگه دارند و چنانچه برای شکل دهی و تربیت شاخه مجبور به سیم کشی شدید سیم ها را از پهنک برگ عبور دهید و برگ ها را قطع نکنید.

محل نگهداری: 

بن سای انار

بومی چین است و در بونسای تجارتی سهم بسزایی دارد. گل های زنگ مانند صورتی و قرمز و میوه گوشتی و زیبای آن توجه بونسای داران را جلب می کند. اگر درجه حرارت در زمستان بالا باشد برگ های آن دیرتر خزان می کنند و تقریباً نیمه همیشه سبز است. اما در طبیعت جزء درختان خزان کننده به حساب می آید. زیبایی انار به خاطر شکل گل ها ومیوه
و تنه زیبای آن است و خزان کنندگی برگ ها در این بونسای چندان اهمیتی ندارد. تنه حالت پیچ خوردگی کامل خود را دارد که مورد نظر بونسای داران است. 

بن سای به ژاپنی

با این درختچه همگان آشنایی دارند. گل های نارنجی متمایل به قرمز آن در اواخر اسفند زینت بخش پارک ها و باغ ها است. در تابستان به جز اندام سبزینه هوایی منظره جالب توجه دیگری ندارد، اما در صورتی که در پناهگاه ها و دور از سرمای شدید کاشت شده باشد در بهمن نیز گلدهی شروع می گردد. تولید شاخه های نابجا و فراوان از سطح خاک از مشخصات و عادات شاخه دهی این درختچه است به طوری که تهیه بن سای به ژاپنی با یک تنه واحد کاری بس مشکل است.

هنرمندان بن سای اخیراً دست به ابتکار جالبی در این باره زده اند، منشاء شاخه های فراوان و نا به جا از اولین ریشه های ضخیم موجود در خاک است و چنانچه به ژاپنی چندین ساله موجود در باغچه از خاک خارج و طوری به گلدان انتقال داده شود که آن قسمت از ریشه های ضخیم در هوا و خارج از خاک قرار گیرند، هر ساله شاخه های نابجا از آن قسمت خارج می گردند که از میان آن ها تعدادی از شاخه های مورد نظر را باقی گذاشته و بقیه با هرس شدیداً حذف می گردند.

محل نگهداری:

به ژاپنی در آفتاب شدید، نیمه آفتاب و نیم سایه در هر دو حالت سازگاری خوبی دارد و در کیفیت گل ها چندان تأثیری ندارد. نسبت به کم آبی  کمی حساس است و ایجاد سایه روی گلدان ها در هوای گرم لازم است. در طول زمستان در محیط باز تا 17 درجه زیر صفر تحمل دارد، اما بهتر است در شب های سردتر از هشت درجه زیر صفر، در محیط  بسته قرار داده شود. در روز بیشترین نور را دوست دارد. در این صورت بیشترین و بهترین گل را دارا خواهد بود.

تعویض گلدان:

گلدان های جوان هر یک تا دو سال و گلدان های مسن تر هر سه سال یک بار در بهار احتیاج به تعویض دارند. گلدان باید کمی عمیق تر باشد و خاک استاندارد دارای مقداری خاک آلی بهترین محیط رشد برای آن است.

هرس:%

بن سای فیکوس

اکثر مردم با نام آن آشنا هستند. گیاهانی از این جنس به عنوان گیاه خانگی در سراسر جهان در خانه ها یافت می گردد.

البته نوعی که در اینجا مورد نظر است به گونه فیکوس جنگلی شباهت بیشتری دارد تا فیکوس خانگی . این گیاه در چین، ژاپن و کره یکی از بهترین بن سایی ها را تشکیل می دهد.

از گونه های مورد استفاده فیکوس Ficus benjamina بنجامین و (F.retusa (Cuban-laurel و نوع برگ ریز آن (F.microphylla (Moreton Bay Fig که بومی فضای باز است. یکی از مهم ترین مشخصات این جنس تولید ریشه های هوایی است که از تنه و شاخه های بالاتر از خاک خارج می گردد و با تماس مجدد به تنه با هم پیوند خورده و در نتیجه  تنه و شاخه را ضخیم تر و شیاردار جلوه می دهد.

 نمونه بارز آن انجیر معابد است که در جزیره کیش یکی از زیباترین درختان آن است که ریشه های خود را مانند ستون از تنه و شاخه های بالا به زمین می فرستند و باعث استواری بهتر و جذب مواد غذایی بیشتر برای درخت می گردند.

در صورتی که مایل به بونسایی این درخت هستید هرچه سن گیاه در گلدان گلفروشی بیشتر باشد بهتر است سعی کنید گیاه 5-4 ساله تهیه کنید.

بدیهی است فاصله شاخه های گیاه 5-4 ساله با سطح خاک گلدان فاصله زیادی دارد و باید همگی آنها قطع و فقط چند شاخه نزدیک به سطح خاک باقی گذاشته شود و جوانه های حاصله از این شاخه ها بونسایی جدید شما را تشکیل می دهد. 

آفات و امراض بونسای

بونسای نیز مانند هر موجود زنده ای ممکن است تحت تاثیر آفات و بیماری قرار گیرد.دلیل خاصی برای این حملات و تاثیرات ناگوار آن وجود ندارد.بیماریها ممکن است از طریق گیاهان دیگر و یا از اطراف ، بونسای را نیز تهدید نماید.این امر غیر قابل اجتناب بوده و از آن گریزی نیست.اگر بونسای مورد حمله آفات و بیماریها قرار گیرد و مراقبت های لازم به دقت اعمال نشود  ، میتواند به قسمتهای مختلف بونسای آسیب رسانده و تعادل  و حالت عادی آن را از بین ببرد . بعضی موارد آفات مزبور کل گیاه را از بین میبرد. گاهی اوقات این افات باعث از بین رفتن کلروفیل در شاخه برگ سبز بونسای ( بی رنگی ) شده و به همین جهت زیبایی بونسای که وابسته به شاخ و برگ زیبای آن است از بین خواهد رفت.