چنانچه بتوان فلفل های رنگی را با کیفیت بالا تولید نمود با توجه به مصرف زیاد آن در فصل زمستان می توان مطمئن بود که بازار خوبی در داخل و خارج از کشور برای این محصول مهیا و آماده است.
این صنعت در استان اصفهان از سال 1340 در منطقه فلاورجان با گلخانه های چوبی شروع شــــده و هم اکنون با احداث گلخانه های مدرن در سراسر استان, انواع محصولات نظیر خیار, گوجه فرنگی, فلفل دلمه ای رنگی, طالبی آناناسی, توت فرنگی, انواع گلهای شاخه بریده مانند رُز, ژربرا و....... در حال تولید است که علاوه بر تأمین بازارهای داخلی استان, به سایر استانها و مقداری نیز به خارج از کشور صادر می گردد.
ادامه مطلب ...تاریخچه توت فرنگی:توت
فرنگی میوه ای نسبتا جدید است که تا 250-300 سال قبل به این شکل امروزی
وجود نداشت و بیشتر موارد استفاده دارویی داشته است. در قرن چهاردهم در
فرانسه توت فرنگی های وحشی از جنگل به زمین زراعتی منتقل شد و از آن به
عنوان یک گیاه اهلی استفاده گردید. در جنگلهای شمال ایران توت فرنگی وحشی
بطور فراوان یافت می شود. بنظر می رسد که اولین رقم اصلاح شده در زمان
صدارت اتابک اعظم از فرانسه به ایران آمد و به نام اتابکی خوانده شد.
مشخصات گیاه شناسی و ارقام موجود توت فرنگی: توت فرنگی از جنس فراگاریا (Fragaria) و گونه رژا (Resea) بوده که امروزه از گونه های شیلنسیس (Chilensis) و ویرجینیا (Virginia) و هیبرید بین ایندو یعنی اناناس (ananasae) استفاده زراعی می گردد.
عموما
گیاهانی علفی باساقه های رونده یا استولون هستند.برگها مشتمل بر سه برگچه
خشن و کرک دار برنگ سبز تیره بوده که در برخی از ارقام شفاف می باشند.
ساختمان گل شامل 5 گلبرگ سفید که در قسمت تحتانی خود به یک زائده کوچک متصل
است، کاسه گل شامل 5 کاسبرگ سبز رنگ بوده که در قسمت تحتانی تقریبا به
یکدیگر جوش خورده می باشند. تعداد کاسبرگها در برخی از ارقام زراعتی ممکن
است بیش از 5 عدد باشد. پرچمها به تعداد 20 عدد یا کمی بیشتر یا کمتر است.
مادگی به تعداد زیاد و بصورت مارپیچی بر روی نهنج قرار گرفته است و در
مجموع و همراه با نهنج فرم نسبتا کشیده ای را تشکیل می دهد. مادگی از فندقه
های جدا از یکدیگر که هر کدام دارای تخمدان با شکل راست و کوتاه می باشد
تشکیل شده است. در هر تخمدان یک تخمک وجود دارد و در واقع بذر به تعداد
فندقه ها تولید می شود. گل در واقع دو چنسه و پس از تلقیح گلبرگها ریزش
کرده و نهنج بتدریج رشد و گوشتی شکل می گیرد و میوه بمرور زمان آبدار شده و
از حالت اسیدی به قندی تبدیل می شود. اگر لقاح ناقص باشد تعداد فندقه ها
محدود و چه بسا تقارن میوه حفظ نمی شود.
ارقام توت فرنگی به گروه ارقام
بهاره یعنی بوته هایی که در سال یکبار میوه می دهند و ارقام چهار فصله که
در سال بیش از یکبار میوه می دهند، تقسیم می گردند. مهمترین ارقام بهاره
عبارتند از گورلا، آلیسو، تیوگو، رد گانتلت، اسیتا، کاتس کیل، فرسنا
ارقام
چهار فصله: این ارقام بسیار قوی الرشد و خزنده بوده و از اواخر اردیبهشت
تا اواخر تابستان و گاهی اوایل پاییز میوه می دهند. میوه ها ریز و به تعداد
زیادتری در هر بوته تولید می شوند. ارقام چهار فصله مانند: استرا، هومی
جنتو می باشد.
ازدیاد توت فرنگی: ازدیاد بطریق جنسی و غیر جنسی صورت می گیرد.
الف) ازدیاد جنسی:
ازدیاد توت فرنگی بوسیله بذر مخصوص ارقامی است که طبیعتا تولید ساقه رونده
نمی کنند و یا ارقامی که ساقه های رونده کمی دارند و همچنین جهت تولید
ارقام جدید از روش ازدیاد بذری استفاده می شود.
ب) ازدیاد غیر جنسی: در
ازدیاد غیر جنسی که تقسیم بوته خوانده می شود بوته هایی را که خوب رشد
کرده و قوی هستند پس از خارج کردن از زمین به چند بوته کوچکتر که هر کدام
دارای مقداری ریشه می باشند تقسیم کرده و سپس آنها را در محل اصلی نشاء می
کنند. در این روش باید از بوته های سالم پایه های مادری استفاده گردد. روش
ازدیاد از طریق ساقه های رونده بدین صورت می باشند که پس از ریشه دار شدن
ساقه های رونده در تابستان از بوته مادری جدا و در محل سایه نشاء کرده و
سپس در فصل پاییز بوته های انتخابی را به زمین اصلی انتقال می دهند.
شرایط خاک و شرایط محیطی رشد توت فرنگی:توت فرنگی گیاهی است که در خاکهای مختلف تقریبا سازگار است با این وجود خاکهای عمیق نرم با بافت شنی رسی را ترجیح می دهد. بهترین PH
مناسب برای توت فرنگی 5/5 تا 5/6 می باشد. اگر میزان آهک خاک از حد مجاز
بیشتر باشد عارضه کلروز یا زرد شدن برگها بروز خواهد کرد. از لحاظ آب و هوا
در شرایط مرطوب و شرایط نسبتا گرم محصول دهی مناسب خواهد داشت. در شرایط
گرم و مرطوب باید آب کافی در اختیار گیاه قرار گیرد و همچنین ارقام مقاوم
به گرما انتخاب گردد. در ارتفاع 400 تا 800 متری از سطح دریا می تواند رشد
مناسبی داشته باشد. نیمه مقاوم به سرما بدون پوشش کاه و کلش می تواند تا 5-
درجه سانتی گراد را تحمل نماید ولی با پوشش ویژه تا -18 درجه سانتی گراد
را متحمل است. از نظر نیاز سرمایی جزء گیاهان کم نیاز به سرما تقسیم بندی
می شود بطوریکه در 200 تا 400 ساعت دمای کمتر از 7 درجه سانتی گراد نیاز
سرمایی و ناچیز آن منتفی می گردد. سطحی بودن ریشه ها که معمولا تا عمق 15
تا 20 سانتی متری خاک توزیع می گردد گیاه را حساس به کم آبی می کند. جهت
تولید محصول بهاره باید از ارقامی استفاده گردد که طالب روزهای کوتاه و
نیاز دمایی پائین تری باشند تا گل انگیزی و محصول دهی آنها بخوبی انجام
گیرد.
در ارقام 4
فصله روز کوتاهی یا روز بلندی و همچنین پائین بودن و بالا بودن درجه حرارت
زیاد مطرح نیست و این گروه از توت فرنگیها معمولا در شرایط مختلف براحتی گل
می دهند.
پیش رس کردن توت فرنگی: توت
فرنگی طبیعتا از میوه های نوبرانه و از اولین میوه های است که در بهار به
بازار عرضه می شود. در حالت معمولی و در مناطق معتدل زمان برداشت میوه در
اواخر اردیبهشت ماه تا اوایل تیر است ولی امروزه با فن آوری های خاصی می
توان زمان رسیدن میوه را به جلو انداخت. به عبارت دیگر می توان با استفاده
از وسائل و امکانات امروزی اقدام به پیش رس کردن و تولید توت فرنگی خارج از
فصل نمود و عرضه توت فرنگی را مدت طولانی تری ادامه داد . البته هزینه های
اضافی که برای پیش رس کردن ایجاد می شود به علت قیمت بیشتری که محصول
نوبرانه دارد جبران خواهد شد.
پیش رس کردن توت فرنگی در گلخانه:
مطمئن ترین وسیله برای پیش رس کردن استفاده از گلخانه است. مشکل استفاده
از گلخانه در درجه اول هزینه سنگین احداث گلخانه و نیاز به تخصص و تجربه
کافی برای کشت توت فرنگی در گلخانه است.
برای
این منظور می توان نشاء توت فرنگی را ابتدا اواسط تیرماه تا اوایل شهریور
در خزانه انتظار کشت کرد و 5-7 کیلوگرم در هر صدمتر مربع از کودهای کامل
ازت - فسفر - پتاس به نسبت 17 - 12 - 12 به عنوان کود پایه به زمین خزانه
دارد. پس از تولید ریشه های قوی در نشا بوته ها شروع به ایجاد ساقه های
رونده می نمایند. با سرد شدن هوا بوته ها تحت تاثیر نور و درجه حرارت پائین
قرار گرفته و گل در آنها تشکیل می شود. در آبان و آذر بوته ها را به
گلخانه حمل کرده و در بستر کاشت به فاصله 30 تا 25 سانتی متر کشت می
نمایند.در گلخانه
نیز مقدار 5-3 کیلوگرم کود کامل شیمیایی در 100 متر مربع به بستر داده می
شود. درجه حرارت گلخانه را ابتدا روی 8 - 12 درجه سانتی گراد تنظیم کرده و
با افزایش شدت نور درجه حرارت را نیز زیاد می کنند و به 15 - 20 درجه سانتی
گراد می رسانند. البته می توان درجه حرارت را به 8 درجه سانتی گراد کاهش
داد. بلافاصله پس از کاشت بایستی به اندازه کافی آبیاری نمود. در آبیاری
توت فرنگی گلخانه ای باید دقت شود که زمین بطور یکنواخت مرطوب گردد. به
منظور جلوگیری از خطر پوسیدگی میوه در اثر رطوبت زیاد باید گلخانه را به
موقع تهویه کرد و بوسیله حرارت خشک رطوبت زیادی را کاهش داد. برای انجام
عمل گرده افشانی و تلقیح بهتر گلهای توت فرنگی در گلخانه می توان برای هر
1000 متر مربع سطح زیر کشت یک کندوی زنبور عسل در گلخانه قرار داد.
منبع: سیروس بیدریغ، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان
روشهای بهبود و سا لم سازی محیط کشت گیاهان
1- تناوب زراعی (گردش زراعی): رعایت تناوب زراعی یکی از موثر ترین راههای سالم سازی زراعی است . کشت مستمر و پی در پی گیاه در یک قطعه زمین باعث افزایش حشرات , کنه ها , نماتد ها و علف های هرزی که روی آن گیاه رشد و نمو می کنند شده و خسارات زیادی به بار می آورند . هر خانواده گیاهی , آفات مخصوصی دارد که معمولا قادر نیست به جنسها و گونه های گیاهی دیگر ضرر بزند . در زراعت های پشت سرهم , عملیات مبازه همه ساله چندین بار تکرار می شود که ادامه و تکرار آنها علاوه بر آلوده کردن محیط زیست و کاهش نسبی حاصل خیزی خاک اکثرا سبب پیدایش گروه های مقاوم در حشره کنه ها می شود . اگر تناوب زراعی رعایت شود , تا حدزیادی آسیب رسانی آفت ها و عوامل بیماری زا , کاهش پیدا خواهد کرد . در واقع تناوب کشت در کاهش جمعیت حشرات , بیماری ها و نماتد ها نقش بزرگی را بر عهده دارد.
2- شخم و از بین بردن بقای محصولات و علف های هرز : شخم زدن به منظور مهیا کردن محیط مناسب برای سبز شدن بذر و رشد نمو گیاهان صورت میگیرد . عمل شخم زدن سبب ذخیره رطوبت کافی و راحتی جریان هوا در خلل و فرج خاک شده و محیط مساعدی برای فعالیت موجودات زنده و در نتیجه حاصل خیزی خاک , فراهم می شود . شخم عمیق در زمستان و سرما باعث می شود که تعداد زیادی از لاروها , شفیره ها و تخم های حشرات از بین برود . عمل شخم برای زیر خاک کردن بقای زراعت و پاک سازی مزارع و باغها از علف های هرز , بسیار موثر است .
3-تاریخ کشت : رعایت تاریخ کشت برای جلوگیری از تخریب خاک و بستر کشت مناسب توسط عملیات به موقع ماشین آلات از رشد و تکثیر به موقع تعدادی از آفت ها . عوامل موثر در سالم سازی محیط کشت به شمار می رود . زیرا با تغییر دادن زمان کاشت می توان بعضی از آفت ها را کنترل کرد .
4- انتخاب بذر و نهال سالم : برای داشتن یک مزرعه سالم و بدن آفت در کشت های یکساله و یا چند ساله مخصوصا در سبزی و گلکاری , انتخاب و استفاده از بذر مرغوب الزامی است که باید آن را از گیاهان سالم و بدون آلوده تهیه کرد . در کشت های دائمی باید کوشش نمود که قلمه , پیوند و یا نهال , از نهالستان و خزانه های سالم بدون بیماری و تهیه شود و قبل از کشت از سلامت بذر و نهال اطمینان حاصل نمود .
1-4- سازگاری با محیط : بذر انتخاب شده باید با محیط و آب و هوای منطقه کشت , سازش داشته باشد بنابراین کشت بذری که قبلا از نظر سازگاری آزمایش نشده باشد توصیه نمی شود .
2-4-قوه نامیه بذر : قوه نامیه بذر عبارت است از درصد بذر های که می توانند در مدت زمان معین و شرایط و حرارتی معین (که استاندارد بین المللی تعین کرده است) جوانه زده و در شرایط مناسب و مساعد سبز شود .
3-4- خالص بودن بذر : بذر باید عاری از هر گونه مواد خارجی مانند ذرات خاک , قطعات گیاهی و یا تخم علف های هرز باشد .
4-4-آلوده نبودن به آفت و بیماری: بذر وقتی سالم است که بتواند به خوبی جوانه زده و رشد کند ولی وجود عوامل بیماری زا در سطح و یا در داخل بذر از رشد و نمو جوانه جلوگیری می کند. یکی ازراههای جلوگیری ازگسترش و انتقال بیماری های بذور , ضد عفونی آنها با قارچ کش های سیستمیک است که می توان سلامت گیاه را تا حد زیادی تامین نمود .
5- استفاده از ارقام مقاوم و پر محصول : یکی از راههای جدید بهداشت گیاهی , انتخاب گونه های مقاوم در برابر زیانهای ناشی از حشرا و بیماری ها است
6- ضد عفونی کردن خاک : یکی از روشهای سالم سازی محیط کشت گیاهان , ضد عفونی کردن خاک است . این روش معمولان هزینه بالایی دارد که بیشتر در باغبانی , گلکاری وگیاهان گران قیمت گلخانه و کشت های محدود و خزانه ها انجام می شود .
7- استفاده بهینه از کود ها : مصرف کود های شیمیایی باید بر اساس نیاز خاک و گیاه صورت گیرد . مصرف زیادکود های شیمیایی بویژه با کود های ازته سیب ایجاد تغییرات فیزیولوژی در گیاهان شده و نشو و نمای بعضی از حشرات , کنه ها,وعوامل بیماری زا را گسترش می دهد . بنابراین برای بهبود و سالم سازی محیط کاشت اماده سازی اصولی زمین و اصلاح خاک , از بین بردن بقای گیاهان , رعایت تناوب و بلاخره اجرای عملیات زراعی به موقه و مراقبت لازم نقش اساسی داشته و از نشو و نمای حشرات و عوامل بیماری زا خاک تا حدی زیادی جلوگیری میکنند بطور مثال قارچهای خاک زی بیشتر در اراضی مرطوب و تسطیح شده که آب در قسمت های گود آن جمع می شود, رشد می کند تسطیح اراضی از جمع شدن آب در نقاط مختلف مزرعه جلوگیری میکند . با افزودن ماسه و یا کود پوسیده حیوانی می توان از رطوبت بیشتر از اندازه زمین کاست . به علاوه توجه به تاریخ دقیق و مناسب کاشت کمک زیادی به میزان خسارت حشرات و قارچهای خاک زی میکند .
منابع :
1- بهداشت گیاهان و فرآوردهای کشاورزان . دکتر زمردی
2- زراعت عمومی . دکتر شاه باغی