مفهوم زری اسکیپ:xeriscape

طراحی واحداث فضای سبز در مناطق خشک (با استفاده از حداقل آب)

بیشتر مساحت کشور ما را مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل می دهد. آب در این میان عاملی حیاتی و مهم است که منابع آن در ایران بسیار محدود و اندک می باشد. از این رو ضروری است که طراحی منظر در ایران با توجه به شرایط، محدودیات و تاثیرات محیطی حاصله آتی انجام پذیرد. در این میان «Xeriscaping» یا «منظرپردازی خشک» رویکردی متداول در سطح جهان است که در مواجهه با شرایط و اقلیم هایی گرم و خشک مطرح می گردد. این اصطلاح خود از دو بخش «Xeros» (به معنای خشک) و «landscape» تشکیل می شود.
منظر سازی خشک متشکل از 7 اصل کلی زیر است که همگی در راستای دستیابی به آبیاری بهینه در منظر تعیین شده اند
1- برنامه ریزی و طراحی
2- آنالیز خاک
3- انتخاب بهینه گیاهان
4- استفاده منطقی از سطوح چمن کاری شده
5- آبیاری بهینه
6- استفاده از زمین پوش مناسب
7- نگهداری

در چنین رویکردی مصرف آب در محیط باز به میزان 50% کاهش یافته بدون آنکه به زیبایی و کیفیت فضایی منظر مربوطه لطمه ای وارد گردد. همچنین از کود و مواد شیمیایی به میزان کمتری استفاده خواهد شد و مراقبت و نگهداری کمتری مورد نیاز خواهد بود. همگی این موارد در صرفه جویی وقت، انرژی و هزینه های پروژه تأثیر گذار خواهند بود.
1- طراحی و برنامه ریزی
طراحی محتاطانه و دقیق نخستین اصل جهت دستیابی به اهداف بلند مدت طراحی منظر در بسترهای گرم و خشک است. برای این منظور پیش از هر چیز باید تحلیل بستر و نقشه پوشش گیاهی آماده گردد. در تحلیل بستر مواردی نظیر شیب، زهکشی، جهت گیری شمالی-جنوبی و محل رویش گیاهان بومی، گیاهان مهاجر و بناهای موجود مشخص می گردند. در نقشه پوشش گیاهی محل قرارگیری بسترهای پوشش گیاهی، چمن، مسیرهای پیاده و سواره تعیین شده و همچنین لیست گیاهان جدیدی که می باید به سایت افزوده گردند، معرفی می شوند. در این مرحله باید به افزایش سطوح سایه دار توجه نمود تا بتوان از طریق آنها در میزان مصرف آب صرفه جویی نمود.
2- تحلیل خاک
در مناطقی که خاک قابلیت جذب و نگهداری آب را نداشته باشد، می توان با افزودن مواد ارگانیک به آن، این قابلیت را تا حدودی اصلاح نمود. با این حال به دلیل بالا بودن دمای این گونه مناطق، مواد ارگانیک دوام چندانی نداشته و در زمان کوتاهی خاصیت خود را از دست می دهند. بدین ترتیب افزودن چنین موادی به خاک می بایست به شکل مستمر در طول سال انجام گیرد. کاشت گیاهان بومی در خاک مناسب نیاز به اصلاح متناوب خاک را منتفی می سازد.
3- انتخاب بهینه گیاهان
کاشت گیاه مناسب در مکان مناسب مسأله ای کلیدی در منظرسازی مناطق گرم و خشک به حساب می آید. برای این منظور می بایست بسته به اقلیم و خاک منطقه گیاهان مناسب را انتخاب نموده، سپس با توجه به نیاز به آب و آفتاب نسبت به کاشت آنها به صورت گروهی در مناطق مختلف بستر اقدام نمود. بر این اساس می توان سه ناحیه برای کاشت گیاهان در نظر گرفت:
1- ناحیه طبیعی: منطقه ای که در آن گیاهان بدون نیاز به آبیاری می توانند به رویش و زندگی خود ادامه دهند.
2- ناحیه مقاوم به خشکی: گیاهان موجود در این ناحیه را گیاهان بومی و گونه های خاصمتناسب تشکیل می دهند. این گیاهان قادر به زندگی در نواحی مذکور بدون دریافت هرگونه آبیاری کمکی خواهند بود.
3- ناحیه واحه ای: گیاهان این منطقه احتیاج مداوم به آبیاری داشته و می بایست به صورت گروهی در کنار هم کاشته شوند. کاشت گروهی چنین گیاهانی از آبیاری سراسر منظر با توجه به نیاز هر یک از گیاهان جلوگیری خواهد نمود. نواحی واحه ای شامل بخش ورودی سایت، زمینهای چمن کاری شده و باغ های گل و درخت و میوه می باشند. کاشت چنین گیاهانی در پای درختان سایه انداز، نیاز آبی را به گونه ای قابل ملاحظه کاهش خواهد داد.

گیاهان خانواده کاکتوس و آلوئه ها از گیاهان مناسب برای منظر سازی خشک است.

4- استفاده منطقی از پوششهای سطحی
سطوح با پوشش سطحی یا چمن کاری، به آب بیشتری نسبت به درختان و درختچه ها نیاز داشته و نیز احتیاج به مراقبت بیشتری نسبت یه سایر بخشهای منظر دارند. بنابراین به کارگیری این سطوح می بایست تنها به زمینهای ورزشی و تفریحی محدود گردد. در اقلیم گرم و خشک توصیه می گردد تا کف فرشها و مسیرهای پیاده جایگزین چنین سطوحی گردند.
5- آبیاری بهینه
دسته بندی و کاشت گروهی گیاهان بر اساس نیاز آبی آنها، موجب ارتقای کارآیی سیستم آبیاری و صرفه جویی در مصرف آب خواهد گردید. نکته مهم دیگر در این زمینه، استفاده صحیح از سیستمها و تجهیزات آبیاری مناسب در رابطه با هر یک از گروهها و مناطق پوشش گیاهی در منظر می باشد. به طور مثال به کارگیری سیستم آبیاری قطره ای برای سطوح چمن کاری شده مناسب به نظر می رسد، اما در رابطه با درختان و درختچه ها می بایست از سیستمهای دیگری استفاده نمود که آبیاری تنها در سطح ریشه گیاهان انجام شود و از این طریق تبخیر آب به حداقل برسد.
6- استفاده از زمین پوش مناسب
به کارگیری لایه ای از زمین پوش به ضخامت 5 تا 7 سانتیمتر، موجب کاهش میزان تبخیر از سطح خاک، جلوگیری از رشد علفهای هرز، متعادل کردن درجه حرارت خاک و کاهش روند فرسایش آن خواهد گردید. زمین پوشها جایگزین مناسبی برای سطوح چمن کاری شده به حساب می آیند و موجب ارتقای ویژگیهای بصری طرح خواهند شد. از جمله زمین پوشهای ارگانیک می توان به باریکه ها و تکه های پوست درختان، برگهای سوزنی کاج و یا بلوط، و از زمین پوشهای غیر ارگانیک، خرده سنگها و شن ریزه اشاره نمود.
7- نگهداری
به کارگیری اصول منظرپردازی خشک در طراحی منظر، موجب صرفه جویی در هزینه و زمان مورد نیاز جهت مراقبت و نگهداری از فضای سبز خواهد شد. نگهداری صحیح از منظر، ضامن بقای زیبایی و صرفه جویی در آب مصرفی خواهد گردید. آبیاری و کوددهی بیش از حد، که هردو سبب تضعیف گیاه و افزایش آفات می گردند، از اشتباهات رایج در نگهداری از منظر است. دو توصیه زیر در زمینه مراقبت و نگهداری از پوشش گیاهی در راستای کاهش میزان آب مصرفی مؤثر است:

1- هرس عمیق تر چمن و پوشش سطحی جهت عمیق تر شدن ریشه های آنها درون زمین و بالتبع مقاوم تر شدن آنها در برابر شرایط سخت و خشک آب و هوایی
2- هرس درختان و درختچه ها به فرم مطلوب و حذف بخشهای صدمه دیده و آسیب خورده

فواید زری اسکیپ:

1-صرفه جویی در مصرف اب

2-کاهش هزینه های نگهداری(آبشویی مواد غذایی در زمین کاهش پیدا می کند)کاهش مصرف سم

3-کاهش آسیب پذیری فضای سبز در مقابل خشکی های احتمالی

4-توسعه فضای سبز

5-کاهش آلودگی های زیست محیطی

نوع چمن باید درست انتخاب شود وباید از واریته هایی استفاده کنیم که به آب کمتری نیاز داشته باشند.

نگهداری از چمن:

اگر چمن را خیلی کوتاه نگه داریم تبخیر آب از زمین بیشتر می شود،می توان از بازدارنده های رشد نیز استفاده کرد که مصرف آب را کم می کنند،گیاه فرانکینیا و لیزماخیا را می توان جایگزین چمن کرد زیرا نیاز آبی کمتری دارند ولی در زمستان رنگ آن قرمزمی شود(تنها عیب آن همین است) به خاک های شور هم مقاوم می باشد.

طراحی و کاشت :

طراحی و کاشت فضای سبز معمولأ باید با توسعه شهرها متناسب و همگون باشد شناسایی گیاهان بومی منطقه برای کاشت و طراحی امر خیلی مهمی است که برخی از کارشناسان معمولأ برای ایجاد طرحی نو از گونه های غیر بومی استفاده می کند که در بیشتر موارد آنها را با شکست مواجه می کنند .

درختان ، درختچه ، پیچ های زینتی ، گیاهان پوششی و گلهای یکساله و چند ساله غالبأ مهمترین عناصر در محوطه سازی و طراحی فضای سبز به شمار می روند . انتخاب ، به کارگیری و نگهداری از این گیاهان ۳عامل اساسی د رکارایی فضای سبز هستند که باید همواره توسط طراح مورد توجه قرار گیرد. به همین جهت مهمترین نکته در طراحی فضای سبز انتخاب گیاهی است که بتواند بیشترین کارایی ممکن را با حداقل نیاز به نگهداری فراهم آورد . در فرایند طراحی کاشت توجه به نوع گیاهان و نحوه قرار گرفتن گیاهان نسبت به یکدیگر در جهت رسیدن به یک طرح زیبا و کارا ضروری به نظر می رسد .

نرم افزار فضای سبز آفات و بیماری ها و آفت کش ها

دانلود نرم افزار طراحی فضای سبز Garden Planner Home Edition.v 2.4

دانلود نرم افزار آفات و بیماری های مرکبات - Citrus Diseases & Pests

نرم افزار راهنمای آفت کش های ایران برای PC

***دوستانی که مایل به مطالعه بیشتر راجع به سموم کشاورزی میباشند میتوانند مجموعه آموزشی سموم کشاورزی ونحوه استفاده از آن را دانلود نمایند

آموزش پرورش و نگهداری گیاه شمشاد

شمشاد 
مشخصات: اسم علمی این گیاه Euonymus japonicus ، از خانواده celastraceae میباشد.این جنس شامل ۱۷۶ گونه مختلف می باشد گیاهانی همیشه سبز ، زیبا و مناسب برای پرچین ها و هرس پذیر هستند.

شمشاد رسمی

این گونه بومی ژاپن بوده و ارتفاع آن در طبیعت به ۴ متر هم میرسد. برگهای آن براق چرمی و سبز تیره بوده و به شکل وار تخم مرغی با دندانه های کوتاه در لبه می باشد. گل آزین گرزن آن به طول ۵ سانتی متر و گلهای آن سبز مایل به سفید است و در وسط بهار ظاهر می شود شمشاد رسمی میوه های صورتی ونارنجی دارد. مهمترین مسئله در مورد این نوع شمشاد، نگاه داری آن خارج از آپارتمان در فصل تابستان و دادن کود کافی در زمستان ونگه داری داخل آپارتمان در محل خنک می باشد.

نگهداری و مراقبت :

نور و گرما: به مکان آفتابی یا نیمه سایه نیاز دارد  و حداقل دمای قابل تحمل آن ۵ درجه سانتی گراد است.

آبیاری :  آبیاری شمشاد باید بطور منظم انجام شود و خاک گیاه بهتر است قبل از آبیاری مجدد مرطوب باشد،

رطوبت :۵۰تا ۷۰ درصد

کود: می‌توان به میزان ۵ گرم در لیتر، هر دو هفته یکبار، از اردیبهشت تا شهریور به این گیاه کود داد.

خاک: خاک باغچه با کمی ماسه برای رشد و نمونه شمشاد رسمی مطلوب میباشد این گیاه در هر نوع خاک بازهکش خوب رشد می کندو خاک قلیایی را ترجیح می دهد.

کاشت : شمشاد از انواع گیاهان رایج در نواحی گرم و مرطوب است. این گیاه را به راحتی می توان در حیاط و حتی در فضای آپارتمان  پرورش داد. نورگیرترین قسمت آپارتمان را برای کاشت گیاه انتخاب کرده و گلدان ها را در آنجا قرار دهید. قبل از کاشت، گلدان ها را از خاک غنی از خاک برگ و کودهای گیاه پرکرده و آن را آبیاری کنید.
حداقل فاصله میان دو گیاه  در کاشت در باغچه و فضای سبز باید ۷۰ سانتیمتر باشد.

ازدیاد: برای تکثیر شمشادرسمی، از اواسط بهارتا اوایل تابستان، قلمه های انتهایی ساقه را به اندازه ۵/۷سانتیمتر ، با یک چاقوی تیز، جدا کنید.انتهای آنهارا در پودر هورمون ریشه زایی فروببرید ودر گلدانی باقطر دهانه ۱۴سانتیمتر، حاوی کمپوست مخصوص بذر وقلمه بکارید وبا کیسه پلاستیکی شفاف روی قلمه را بپوشانید.و قلمه ها را تا زمان ریشه دهی یعنی ۲۲ ماه سانتیگراد ونور مناسب نگاه دارید. سپس آنهار ا به تنهایی در گلدانی با قطر دهانه ۹ سانتیمتر حاوی کمپوست گلدانی، بکارید. در فرمهای ابلق گیاه، بسیار اهمیت دارد که د اری قلمه گیری، از شاخه هایی که برگهایشان فرم ابلق خود را از دست داده اند، جهت ازدیاد، استفاده نشود. حتی زمانی که گیاه رشد کافی کرده، ضروری است ساقه هایی را که رنگ برگهایشان سبز خالص می شود، به محض ظهور حذف نمایید.

تکثیر این گیاه به وسیله بذر و خوابانیدن شاخه  نیز صورت می‌گیرد.

هرس شمشاد  :

ـ زمان هرس: پائیز، بهار

شمشادها معمولاً هر مقدار و هر نوع هرسی را تحمل می کنند و بدون هرس نیز بوته ها زیبا و متراکم هستند. شکل و اندازه نهائی برای هرس بستگی به نوع شمشاد دارد. در بوته های جوان، هنگام انتقال به محل اصلی باید ریشه را نیز هرس نمود. پس از کاشت، بوته را تا سه سال مرتباً هرس کنیم تا متراکم گردد.

شمشادهائی را که به منظور استفاده از پرچین و با اشکال هندسی و مجسمه ای کاشته می شوند می بایستی مرتباً هرس نمائیم. قبل از پیدایش شاخه های جدید در بهار با استفاده از قیچی هرس، شاخه های تولید شده در اواخر تابستان قبل را هرس می کنیم، شاخه های جدید را بعد از آن که شروع به محکم شدن کردند قطع می نمائیم.

 برای ایجاد شکل بوته‌ای باید مداوم با هرس پنسمان (چیدن نوک شاخه‌ها) جوانه‌های جانبی را تحریک و شاخه‌های متراکم تولید کرد. در فرم‌های پرچینی نیز می‌بایست با توجه به فرم پرچین و به نسبت میزان رشد، آن را در یک یا چند نوبت هرس نمود.

گاهی به دلیل بیماری سفیدک، قسمت‌های داخلی را با هرس بازتر کرد؛ به طوری که از تجمع رطوبت در قسمت‌های داخلی تاج جلوگیری و نفوذ هوا به مرکز بوته بیشتر شود.

در آب و هوای معتدل، پرچین و اشکال مجسمه ای را در اواخر پائیز باید هرس نمود تا در زمستان شکل جالب توجه و جمع و جور داشته باشند.

معمولاً توصیه می شود که در هرس های پرچینی قسمت پائین بزرگتر یا مساوی قسمت بالا باشد تا قسمت بالا روی قسمت پائین سایه اندازی نداشته باشد.

بیماری ها ، افات و درمان : شمشادها به بیماری ها به خصوص سفیدک سطحی بسیار حساسند که به محض مشاهده بیماری و یا آثار پریدگی رنگ در برگ ها، سرشاخه و یا شاخه بیمار را سریعاً تا جائی که به نظر می رسد بیمار است قطع می نمائیم.

منبع:بوستان