هرس درختان پسته

   سه خصوصیت پسته به شرح زیر باید در برنامه هرس مد نظر قرار گیرد:

اول، سال آوری می باشد که میزان آن را حجم محصول سال قبل مشخص می کند. محصول زیاد روی شاخه یکساله، منجر به کاهش ظرفیت میوه دهی سال بعد و ریزش جوانه های گل تولید شده در شاخه سال جاری می شود.

دوم، غالبیت انتهایی شدید در پسته است. به این معنی که شاخه های قوی سال جاری فقط از نزدیک ترین جوانه های انتهایی شاخه های یکساله بوجود می آیند. این عارضه با افزایش سن درخت بیشتر ظاهر می شود و درنتیجه مشکل ثمر دهی محصول درقسمت تاج درخت زیاد شده و تاج درختان پهن و سایه دار شده و باروری درخت کاهش می یابد. بر اساس مطالعات انجام یافته، غالبیت انتهایی در درختان مسن می تواند با قطع شاخه های 3 یا 4 ساله در تاج درخت کاهش یابد.

سوم، محدود کردن درختان در فضایی است که بر اساس فواصل بین ردیف و فاصله بین درختان روی ردیف به هر درخت اختصاص دارد. عدم محدود کردن درختان در فضای اختصاص داده شده، منجر به کاهش ثمردهی باغات ناشی از سایه اندازی بر یکدیگر می شود. هرس مناسب درختان بالغ اثرات این عوامل را کم می کند و تاج درخت را در بالاترین ظرفیت تولید حفظ می کند.

به طورکلی از اهداف اصلی هرس در درختان پسته می توان به محدود کردن اندازه درخت متناسب با فواصل بین ردیف و فاصله روی ردیف، تشکیل شاخه های میوه دهنده جدید و بهبود نفوذ نور در شاخه ها، اشاره کرد. هرس در سلامتی و افزایش عمر درختان موثر بوده و باعث کاهش سال آوری می شود. اثرات مطلوب هرس سالیانه، فقط زمانی بروزمی کند که دیگر عملیات باغی مثل آبیاری، کود دهی و کنترل آفات بخوبی انجام شود.           

بر این اساس هرس در درختان پسته با توجه به سن درخت به دو شکل انجام می شود:

هرس فرم دهی: که هدف از انجام آن، ایجاد اسکلت قوی و محکم، شکل مناسب و مورد نظر، تحریک رشد شاخه های مناسب برای ایجاد تاج متراکم و افزایش میزان رشد

شاخه های باقیمانده می باشد. مراحل انجام هرس فرم، باید از اولین فصل خواب نهال کاشته شده در باغ آغاز و در فصل خواب پنجم تکمیل شده باشد.

هرس باردهی: به کلیه عملیاتی گفته می شود که در دوره خواب زمستانه بر روی درختان بارده و به منظور قطع قسمتی یا تمام شاخه یک درخت انجام می شود. هدف از هرس باردهی تحت تاثیر قرار دادن و هدایت نحوه رشد و باروری گیاه می باشد.

معمولاً در هرس باردهی درختان پسته دو روش بکار گرفته می شود:

1- هرس سربرداری: که به معنی قطع قسمتی از سر یا انتهای فوقانی بازو، شاخه و سرشاخه های درخت می باشد. با انجام این هرس، شاخه یا سرشاخه و بازو ازمحل بریدگی تحریک شده و رشد جوانه های جانبی تشدید می گردد.

در درختان بالغ، این نوع هرس باعث تولید شاخه های جانبی در شاخه های 3 تا 5 ساله و کاهش طول شاخه های بلند یک ساله در قسمت بالای تاج درخت می شود. در هرس سربرداری حفظ حداقل یک جوانه رویشی در بالای جوانه گل مهم است. این هرس باعث جلوگیری از رشد بیشتر رویشی و ثمردهی بالا در سال بعد می شود. با توجه به اینکه در ایران هرس درختان پسته بصورت دستی انجام می شود لذا اصلی ترین نکته در این هرس برای کارگران، دانستن اختلاف بین جوانه گل و جوانه رویشی است.

2- هرس تنک شاخه: که به معنی بیخ برکردن شاخه از انتهای تحتانی است و برای کاهش تراکم شاخه ها ی داخل تاج درخت استفاده می شود. این نوع هرس باعث تسهیل نفوذ نور خورشید و جلوگیری از ایجاد سایه در درخت شده، رشد شاخه های مثمره مرکزی را تسریع کرده و باعث افزایش تولید میوه می شود. ضمن آنکه رشد عرضی درخت در بین ردیفها را محدود می کند. این روش هرس تاثیر زیادی در تقویت و تحریک رشد رویشی جانبی مثل هرس سربرداری ندارد.

جهت محدود نگهداشتن اندازه درخت، انجام هرس سربرداری وتنک شاخه بصورت سالیانه الزامی است.

فصل هرس

درخت پسته را همانند سایر درختان میوه سردسیری همه ساله در زمستان و هنگام خواب گیاه هرس می نمایند. هرس زمستانه باعث ضعف کمتر و تقویت بیشتر جوانه های باقی مانده درخت می شود. عملیات هرس بایستی پس از ریزش برگ (خزان) و قبل از متورم شدن جوانه ها در اواخر زمستان انجام و به اتمام برسد.

هرس تابستانه غالباً در مورد درختان جوان پسته قبل از باردهی انجام می شود و در درختان بالغ صرفاً جهت حذف شاخه های بیمار، معیوب و مانع که در مسیر رفت و آمد باغ هستند، انجام می شود.

در آمریکا، باغداران پسته از روش مکانیکی برای هرس استفاده می کنند.هرس مکانیکی سریع و کم هزینه است و مساحت زیادی را می توان با استفاده از ماشین در زمان کوتاه هرس کرد. ماشین هرس دارای تعدادی باند دوار است که در ارتفاع یا عرض خاصی تنظیم می شوند. بررسی های انجام شده در آمریکا نشان داده است که اختلافی در میزان محصول در هرس مکانیکی و هرس دستی وجود ندارد چون اگرچه در هرس مکانیکی جوانه گل بیشتری حذف می شود اما با افزایش تعداد پسته در خوشه و درشت تر شدن میوه ها، این نقیصه جبران می شود.

به منظور آشنایی با نحوه هرس پسته و نحوه کار ماشین آلات هرس در باغات پسته آمریکا می توانید فیلم مربوطه را ملاحظه فرمایید