آفات کنه ای پسته

آفات کنه ای پسته

    کنه ها بند پایانی بسیار ریزند که با چشم غیر مسلح نمی توان آنها را دید اما خسارت نمونه های آفت آنها قابل مشاهده است ، از انواع مختلف کنه ها عده ای از گیاهان تغذیه می کنند ، عده ای دیگر نیز همانند عنکبوتها شکارچی حشرات می باشند و تعداد محدودی انگل انسان و دام هستند .

1-  کنه گالزای پسته Eroiphyes pistaciae گال همان بد شکلی اندام گیاه بر اثر تغذیه آفت را گویند و این قسم از کنه ها باعث بد شکلی   شدید برگها ، خوشه ها و حتی سرشاخه های درختان شده و از محصول دهی آنها کم می کنند .

2-    کنه معمولی پستهTenupalpus granati  نوزادان این کنه ها با تغذیه از دم خوشه و دمبرگها باعث سیاه شدن و ریختن برخی میوه ها می شوند و اگر جمعیت آنها زیاد شود باعث ریختن برگها نیز می شوند .

مبارزه با کنه های پسته

    برای مبارزه با کنه های گالزا در زمانیکه بیش از نصف گلهای ماده پسته باز شده باشد و برای کنه معمولی پسته در مرداد و شهریور می توان با یکی از سموم زیر سمپاشی انجام داد :

·        گوگرد و تابل به نسبت 2 تا 3 در هزار

·        نئورون به نسبت 2 در هزار

سن های زیان آور پسته

سن ها معمولأ بر روی گیاهان علفی و درختچه ها زندگی می کنند و بعضی از آنها در صورت دست زدن بوی نا مطبوعی از خود پخش می کنند . سن ها گهگاه در اثر از بین رفتن زیستگاه های آنها یا افزایش بیش از حد جمعیت آنها به سراغ باغهای پسته می آیند . این حشرات می توانند باعث خشک شدن میوه های در حال مغز گرفتن شده و از چنین پسته هایی قطره شفافی خارج می شود که محل تغذیه سن را نشان می دهد . در مراحل پیشرفته ، تغذیه سن ها باعث لکه فرو رفته و قهوه ای رنگ در مغزها می شود . سن ها دارای خرطوم تیزی هستند که آنرا برای مکیدن مغز پسته بکار می برند اما قبل از آن بزاق خود را به دانه پسته وارد کرده ، قسمتی از مغز را حل کرده و سپس آنرا می مکند که باعث بدمزه شدن آنها نیز می شود .

چهار گونه سن در روی پسته گزارش شده است ؛ سن سبز با لکه سفید ، سن سبز یکدست ، سن قهوه ای و سن قرمز . همه این سن ها علاوه بر تغذیه از مغز پسته می توانند بیماری ماسوی پسته رانیز منتقل کنند . ( در مورد ماسوی پسته در قسمت بیماریها توضیح خواهم داد )

•1.               سن های سبز با لکه سفید در انتهای سپرچه Brachynema germari                           

•2.               سن های سبز یکدستAcrosternum millieri                                                        

•3.               سن قهوه ای پسته Apodiphus amygdale                                                              

•4.               سن قرمز پسته Lygaeus panderus                                                                              سن و نحوه خسارت آن روی خوشه های پسته

مبارزه با سن های زیان آور

    سن ها آفت اصلی پسته نبوده و اغلب اهمیتی به اندازه آفات اولیه مانند پسیل ، زنجره و غیره ندارد ، در طبیعت بکر که سمپاشی وجود ندارد تعداد این سن ها بوسیله دشمنان طبیعی که دارند در حد تعادل تغییر می یابد اما در باغهای تحت فشار شمپاشی ، سموم دفع آفات باعث حذف دشمنان طبیعی سن ها می شود .

در باغهای پسته در موقع حمله سن ها باید اقداماتی را انجام داد :

•1.                 اول اینکه در هنگام هجوم سن ها ، علفهای هرز اطراف و داخل باغ را نباید از بین برد زیرا باعث حمله سن ها به درختان می شود .

•2.                 دوم اینکه اگر جمعیت سن ها به حد خسارت رسید با نظر کارشناس آفات می توان با یکی از سموم زیر سمپاشی کرد :

·        فنتیون ( لبایسید ) به نسبت 1 تا 1.5 در هزار

·        فنیتروتیون ( سومیتیون ) به نسبت 1.5 تا 2 در هزار

دشمنان طبیعی سن ها

    تا کنون زنبورهای پارازیتوئید تخم به نامهای .Ooencyrtus spp و چند گونه متعلق به جنس Trissolcus از تخم گونه های متعلق به جنس Brachynema و Acrosternum جمع آوری شده است .

زنبور مغزخوار سیاه و زنبور مغزخوار طلایی پسته

زنبور مغزخوار سیاه          Eurytoma Plotnikovi Nikolskaya        

    این آفت در پسته کاریهای استان کرمان خسارت اقتصادی نمی زند و اهمییت ندارد اما در اصفهان ، قزوین و سمنان در سالهای گذشته خسارت قابل توجهی داشته است . نحوه عمل این زنبور بدین شکل است که زنبور ماده تخم خود را زیر پوست سبز دانه پسته گذاشته و سپس لاروی که از این تخم خارج می شود تمام سال در آن مانده و باعث خشک و چروکیده شدن پسته می شود .

    پسته هایی که در آنها آفت وجود دارد در کف باغ ریخته و سال بعد همزمان با تشکیل میوه های جدید ، زنبورهای جوان از آنها خارج شده ، به سراغ دانه های جوان رفته و بر روی آنها تخمگذاری می کند . بنابراین آفت مذکور هر سال یک نسل از زندگی خود را کامل می کند . 

مبارزه با زنبور مغزخوار سیاه پسته

    روشی که تا کنون برای دفع این آفت توصیه می شود و بسیار نتیجه بخش و عملی است جمع آوری و سوزاندن پسته های ریخته در کف باغ یا خشکیده بر روی درخت است ، این عمل را باید در پائیز پس از برداشت محصول انجام داد . چون با انجام این روش منابع آلودگی سال بعد از بین برده شده و بنابراین تأثیر آن قطعی خواهد بود . در حالیکه روش کنترل شیمیایی تأثیری بر آفت ندارد زیرا دوره لاروی در داخل میوه پسته طی شده و سم نیز امکان رسیدن به آفت را ندارد .    

این آفت نیز همانند مورد قبلی در پسته کاریهای استان کرمان بندرت دیده می شود اما در مناطق قزوین ، اردکان ، خراسان ، ورامین و ساوه انتشار دارد . نحوه زندگی آن همانند آفت قبلی است با این تفاوت که در هر دانه ممکن است بیش از یک تخم بگذارد و چون رشد سریعتری دارد قادر است در طی یک سال دو نسل را بوجود آورد .

    به منظور مقابله با خسارت این آفت بایستی همانند زنبور مغزخوار سیاه پسته ، میوه های ریخته در باغ و آنهایی را که روی درخت باقیمانده است جمع آوری کرده و سوزانده . امروزه در کالیفرنیای آمریکا نیز که پسته کاریهای وسیعی وجود دارد از تله های زرد چسبنده خاصی برای رد یابی این آفت در باغ استفاده می شود و تنها راه کنترل بکار رفته نیز موارد گفته شده در بالا می باشد .

سوسک ریشه پسته

سوسک ریشه پسته                         

    اگر بدون هیچ دلیل ظاهری درختان باغ در حال زوال و خشکی هستند و روی شاخ و برگها علائمی از آفت یا بیماری دیده نمی شود ، به احتمال زیاد علت آن را باید در ریشه های درخت پیدا کرد . در این مؤقعیت باید خاک اطراف درخت را از یک سمت کنار زده ، دقت شود آیا پوست تنه درخت در قسمتی که زیر خاک قرار می گیرد سست و تیره رنگ شده است یا خیر ، اگر پوست این قسمت و قسمتهایی پایین تر براحت کنده شده و یا از آن شیره قهوه ای رنگی خارج شده درخت به گموز مبتلا است ، در غیر اینصورت باید از ریشه های آن نمونه برداری و به آزمایشگاه بررسی آفت برده شود تا معیین شود آیا خسارت لارو سوسک ریشه در آن وجود دارد یا خیر .

    مناطق انتشار این سوسکها را در کرمان ، فارس ، قزوین و دامغان گزارش شده است . در استان کرمان در پسته کاریهای مناطق رفسنجان ، سیرجان و جبالبارز مشاهده شده است . آلودگی درختان به لاروهای این سوسک باعث ضعف روزافزون و نهایتأ مرگ درختان می شود . 

مبارزه

    بهتر آن است که با رسیدگی بیشتر و مداوم درختان باغ را شاداب و قوی نگاه داشت ، اقداماتی مثل شخم خاک اطراف درختان ، کود دهی لااقل هر دو سال یکبار و نیز و هرس هر ساله باعث رونق درختان شده و آفاتی از این قبیل که جزء آفات ثانویه محسوب می شوند قادر به حمله به درختان شاداب نبوده به سراغ چنین باغهایی نمی آیند .اگر بدلایلی درختان باغ به سوسک ریشه پسته آلوده شد می توان به طریق زیر برعلیه آن مبارزه کرد :

مخلوط 6 در هزار آندوسولفان در آب به دور طوقه ( جایی که تنه درخت در خاک قرار می گیرد ) ، پاشیده شود ، زمان این سمپاشی در بهار می باشد .

شپشکهای مهم درختان پسته

شپشکهای مهم درختان پسته

شپشکها بطور کلی نوعی از حشرات هستند که اغلب جنس ماده درآنها قابلیت پرواز نداشته و روی قسمت ها یی از درخت ساکن و چسبیده هستند . گر در منطقه ای این آفت گسترش دارد و بر روی بیشتر درختان باغ بصورت متراکم دیده میشود . برعلیه آن سمپا شی انجام داد . شپشکهای مهم پسته از دو گونه هستند که تفاوتهایی با یکدیگر دارند .

شپشک سر شاخه و میوه پسته ( شپشک واوی پسته)

Lepidosaphes  Pistacia  Archangelskaia                         

در اواخر اردیبهشت و اوایل فروردین ( در شرایط رفسنجان ) به روی سر شاخه های تازه و دانه های پسته چسبـیده و باید با نظر کارشناس آفت زمان دقیق سمپاشی را معلوم کرد زیرا حشره پس از خروج ازتخم ، سپری را بر روی خود ترشح می کند که سمپاشی را بی اثر می کند .

 شپشک تنه درختان پسته ( شپشک کنده ای )

Melanaspis  ino  Pinatus  Leonardi                                 

    این شپشک روی تنه درخت ساکن شده و زیر سپر خود تخم ریزی میکند و سپری گرد بر روی خود ترشح می کند. اگر شدت آ لودگی به شپشک زیاد باشد باید سمپاشی انجام شود .

سموم مورد توصیه برای شپشک های پسته

از یکی از فرمو لهای زیر می توان برای سمپاشی بر علیه  شپشک سرشاخه و میوه و  شپشک تنه استفاده کرد .

·        اتیون 1.5 تا 2 لیتر + روغن ولک 5 تا 10 لیتر در هزار لیتر آب

·        دیازینون 1.5 لیتر + روغن ولک 5 تا 10 لیتر در هزار لیتر آب

    توجه : در باغاتی که شپشک زیاد است باید دو نوبت سمپاشی کرد ، اولین سمپاشی را بایستی با مشورت  کارشناس و با 10 لیتر روغن انجام داد .

خصوصیات حشره شناسی

شپشک واوی پسته : سـپر ماده قهوه ای روشـن و کناره هایش روشن تر از سایر قسمتها است ، طول

سپر ماده از 2.4 الی 3 میلی متر تغییر می کند . سپر پوره سن اول زرد و سپر سن دوم قهوه ای و تیره تر از سپر بالغ می باشد .  پوپاریوم حشره نر باریکتر از سپر ماده و رنگ آن نیز روشن تر است . حشره ماده بیضی شکل با انتهای پهن و تقریبأ گلابی شکل ، به رنگ زرد شکری ، سر و شکم متمایل به نارنجی است . بیشترین عرض بدن در سطح حلقه دوم شکم می باشد . جلد بدن کاملأ غشایی است و سپر سختی  آن  را محافظت می کند .

 سپردار واوی پسته ، زمستان را بصورت ماده بالغ و یا پوره سن دوم و گاهی به صورت تخم در زیر سپر می گذراند . تعداد تخمهایی که حشره ماده زیر سپر خود قرار می دهد 60 تا 70 عدد است . در شرایط آب و هوایی رفسنجان پوره ها از اوایل اردیبهشت ماه و در نواحی سرد مانند قزوین از اوایل خرداد ماه ظاهر می شوند . در هر حال خروج پوره ها تدریجی می باشد و پوره ها پس از خروج از تخم حدود 12 ساعت بعد در محل مناسبی مستقر می گردند و بیشتر روی میوه ها دیده می شوند ، این سپردار دو نسل در سال دارد.

دشمنان طبیعی : سپردار واوی پسته دارای یک نوع زنبور پارازیت از خانواده Chalcididae  می باشد.

شپشک تنه ای درختان پسته : شپشک تنه ای پسته آفت قسمت چوبی درخت است و در کشورهای شرق نزدیک ازجمله اسرائیل ، لبنان ، سوریه ، مصر، ترکیه ، ارمنستان ، یونان ، عراق و ایران بر روی پسته فعالیت دارد . این شپشک زمستان را بصورت ماده بالغ در زیر سپر ضخیم خود میگذراند ، اواخر زمستان و اوایل  بهار در درون شکم خود تخم ریزی کرده و از اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت ماه نوزادهای متحرک از بدن خشک شده حشره مادر خارج می شوند . نوزادها  به رنگ قهوه ای تیره بوده و به طرف شاخه ها و تنه درخت حرکت کرده و در محلی مناسب خرطوم خود را وارد گیاه می کنند و در همان محل ثابت می شوند و پس از 2 تا 3 روز روی بدن خود سپر نازکی ترشح می کنند

پروانه چوبخوار پسته

 این آفت در حال حاضر یکی از مهم ترین آفات در مناطق پسته کاری کشور میباشد . محدوده گسترش این آفت زیاد بوده و در پسته کا ری های استان کرمان ، فارس ، دامغان ، یزد ، قزوین ، خراسان ، سیستان و بلوچستان و دیگر نقاط کشور مشاهده شده است .

شکل شناسی

حشره کامل این آفت پروانه ایست کوچک که عرض آن با بالهای باز حدود 13-11 میلیمتر است . رنگ عمومی بدن و بالها تیره براق و پوشیده از فلس است . در روی بالهای جلویی دو لکه زرد رنگ یکی بزرگتر و در وسط و دیگری کوچک و در انتهای قدا می بال دیده می شود .

دوره زندگی و نحوه خسارت

این آفت زمستان را به شکل لارو کامل درداخل سرشاخه های پسته می گذراند . دراواخر زمستان لاروهای مذکوراز سر شاخه های پسته خارج شده ، در روی شاخه ها و نزدیک جوانه ها و یا روی تنه و حتی روی کلوخه های سطح باغ به تنیدن پیله ای به شکل قایق وارونه به  دور خود پرداخته و به شفیره  تبدیل می شوند .

نحوه خسارت پروانه چوبخوار پسته

دوره شفیرگی حدود 30- 25 روز است . پروانه های آفت ، پس از طی این دوره از درون پیله ها خارج شده و با یکدیگر جفت گیری می کنند . سپس پروانه های ماده روی سر شاخه های جوان ، محور خوشه ها ، دم میوه ها و حتی دم برگها تخم ریزی می کنند . پس از طی دوره انکوباسیون تخمها تفریخ شده و لاروهای سن اول از محل چسبیدن تخم وارد گیاه می شوند و خود را به قسمت مرکز خوشه یا سر شاخه می رسانند از این محل تغذیه کرده ، فضولات قهوه ای و سیاه رنگی در محل تغذیه به جا می گذارند . لاروهای درون محور خوشه ها درآغاز فصل باعث ریزش خوشه ها می شوند . ولی چنانچه خوشه رشد کرده باشد ، فقط تعدادی از میوه های انتها یی خوشه ها در حدود اواسط خراد ماه خشک و سیاه شده ، می ریزند .

لاروهای مستقر در مغز سر شاخه ها باعث ضعف سر شاخه ها ، و در نتیجه ضعف جوانه های میوه وبرگ دهنده سال بعد می گردند . این حشره در سال یک نسل دارد و با توجه به اینکه اکثر طول عمر خود را درمغز محور خوشه ها و سر شاخه ها می گذراند مبارزه با آن مشکل بوده و مدّ ت زمان مبارزه با آفت کوتاه است ، لذا توصیه می گردد به زمان مبارزه توجه کا فی گردد . امروزه حداکثر ظهور و پرواز پروانه های آفت با استفاده از تله های فرمونی تغیین می گردد و بدین ترتیب زمان مبارزه با آفت بطور دقیقتری مشخص و به اطلاع کشاورزان رسانده می شود . لذا تو صیه می گردد که با کارشناسان مربوط جهت اطلاع از زمان مناسب مبارزه مشورت شود . در صورت ضرورت می توان از حشره کش لاروین ( تیودیکارب ) به نسبت1.5 کیلو گرم در هزار لیتر آب یک هفته پس از حد اکثر پروانه ها استفاده نمود . این زمان تقریبأ مصادف با زمانی است که گلهای ماده تلقیح شده و دانه ها به اندازه ارزن شده اند . این آفت نیزمانند بسیاری از آفات پسته ، دارای دشمنان طبیعی و زنبورهای پارازیتو یید فراوانی است که هر ساله در پایین آوردن جمعیت آفت نقش مهمی دارند .

 پروانه میوه خوار پسته  Recurvaria  Pistaciicola  Danilevsky

این آفت زمستان را بصورت لارو کامل در زیر پوسته های تنه درختان مسن پسته به سر می برد و در

اواخر اسفند ماه تبدیل به شفیره و سپس پروانه  میگردد .

خسارت

    ظهور حشرات کامل در اواسط فروردین ماه و همزمان با تورم جوانه ها بوده که پس ازجفت گیری بر روی گلها و میوه های تازه تشکیل شده تخمریزی می نمایند . تخمها حدودأ دوهفته بعد باز شده و لاروهای سن اول کوچک و شیری رنگی به داخل میوه های تازه تشکیل شده نفوذ نموده و از جنین میوه تغذیه می نمایند . میوه های آلوده در این مرحله تا قبل از سخت شدن پوست استخوانی در اثر تغذیه لا روها سیاه شده ، خشکیده و در نهایت می ریزند .

    لاروها پس از خوردن محتویات میوه آن را سوراخ نموده و خارج می شوند و سپس وارد میوه بعدی می گردند ، که در این مرحله هر لارو قادر است تا8 میوه را از بین ببرد . لاروها پس از چند بار پوست عوض کردن و کامل شدن زیر پوستهای شاخه ها و تنه درختان تبدیل به شفیره و سپس حشره کامل می شوند . نسل دوم آفت معمولأ از20 تیر الی 20 مرداد ماه شروع می شود و پروانه بر روی دانه های پسته که درشت هستند تخمریزی می کند. پس از باز شدن تخم ، لاروها زیر پوسته سبز دانه پسته می روند . و از سطح داخلی پوست سبز تغذیه می نمایند و یا از محل شکاف خوردن پوست استخوانی ( محل خندان شدن پسته ) وارد میوه ها شده و از مغز میوه ها تغذیه می نمایند که با بر جا ماندن فضولات لاروی بر روی پوست استخوانی باعث ایجاد لکه های تیره رنگ برروی آن می شود .

مبارزه

    زمان مبارزه علیه پروانه میوه خوار پسته در باغهایی که سابقه آلودگی دارند هنگامی است که تقریبأ 3/2 گلها به میوه تبدیل شده است . جهت مبارزه با این آفت می توان از روش های مبارزه شیمیایی نیز استفاده نمود که در جهت استفاده باید در مورد تعیین و میزان سموم لازم با کارشناس حفظ نباتات مشورت

انجام شود .

بیماری خشکیدگی شاخه های پسته

بیماری خشکیدگی شاخه های پسته 

    خشکیدگی سر شاخه و شاخه های پسته ، کم و بیش در اغلب باغهای پسته استان کرمان و سایر مناطق وجود دارد . علاوه بر خشکیدگی سر شاخه ها که به علت وجود جمعیت بالای نماتدهای مولد غده ریشه در خاک و یا بر اثر آفاتی از جمله شپشکها ایجاد می شود ، در بعضی درختان قسمتهایی از شاخه بخصوص در محل سر شاخه به رنگ تیره در آمده و کمی فرو رفته و نشست پیدا می کند که به علت اختلاف رنگ از قسمتهای سالم شاخه به راحتی قابل تشخیص است . پیشرفت عارضه گاهی همراه با ایجاد صمغ بر روی شاخه می باشد . پوست و چوب شاخه ها به رنگ تیره در می آید و شاخه های مبتلا به تدریج می خشکد .