اثر هر یک از عناصر ماکرو و میکرو در گیاهان (فیزیولوژی گیاهی)
عناصر پر مصرف (ماکرو المنت)
ازت در گیاه به صورت ترکیبات آلی ولی کم و بیش به شکل نیترید و نیترات دیده میشود.
ازت در ساختمان سلول گیاه به صورت پروتیین و اسید های نوکلییک و کلروفیل و آنزیم ها و هورمون ها شرکت دارد.
گیاهان در مقابل ازت عکس العمل های زیر را دارند.
افزایش رشد سبزینه ای
رشد و نمو و توسعه متعادل اندام ها
افزایش تولید پروتیین های گیاهی
افزایش تولید میوه و دانه
تیره رنگ شدن برگ ها به سبب افزایش کلروفیل
علایم کمبود: در یک لپه ای ها قسمت میانی پهنک برگ زرد شده و لبه برگ ها سبز باقی می ماند و در دو لپه ای ها تمام قسمت برگ زرد میشود.
فسفر: در ساختمان سلولی و در بسیاری از فعالیت های حیاتی گیاه دخالت دارد و باعث تسریع در رشد و رسیدن محصول شده و کیفیت محصول را افزایش میدهد.
علایم کمبود: در یک لپه ای ها به صورت نواحی یا نقاط قرمز رنگ یا ارقوانی بر روی سطح برگ دیده میشود و در دو لپه ای ها رگبرگ های مسن قرمز یا ارغوانی میشود.
پتاسیم : در ساختمان گیاه وجود ندارد و وجودش بخاطر ساختن بعضی اسید امینه ها ضروری است. پتاسیم درسنتز و انتقال کربو هیدرات ها و به طور کلی مصرف دی اکسید کربن موثر بوده و برای تشکیل دیواره سلول ضروری است.
جذب آب و تعادل جذب عناصر به پتاسیم نیاز دارد و سبب بالا بردن کیفیت محصول و راندمان فتوسنتز و مقاومت گیاه در برابر امراض میشود.
علایم کمبود: به طور کلی در دو لپه ای ها لبه برگ ها زرد و سپس قهوهای میشود و در یک لپه ای ها این علاعم از نوک برگ ها شروع میشود.
گوگرد : در ساختمان برخی از اسید های امینه و در تشکیل کلروفیل برگ ها نقش دارد.
علاعم کمبود: رگبرگ ها زرد شده ولی بقیه برگ سبز می ماند.( درست برعکس علایم کمبود منگنز و منیزیوم و آهن که فواصل رگبرگ ها زرد میشود.)
کلسیم: وظیفه کلسیم در ساختمان دیواره سلول به صورت پکتات کلسیم است.
علاعم کمبود: علایم در برگ های جوان نمایان است که رنگ سبز آنها مایل به زرد می شود و برگ های جوان چروکیده و باز نمیشوند و در کنار برگ ها پیچیدگی مشاهده میشود.
منیزیوم : در مرکز ملکول های کلروفیل و به صورت پکتات منیزیوم در ساختمان دیواره سلول وجود دارد.
علایم کمبود : در برگ های مسن دیده میشود .
علایم آن فواصل بین رگبرگ ها زرد میشود و رگبرگ ها سبز باقی می مانند.
عناصر میکرو (ریز مغذی) کم مصرف:
آهن و منگنز: منگنز در بعضی از سیستم های آنزیمی برای تولید پروتیین دخالت دارد و آهن در ساختمان بعضی آنزیم ها و بعضی از مواد رتگی دخالت دارد. آهن در عمل فتو سنتز و هم در تنفس گیاه نقش دارد.
علاعم کمبود : رگبرگ ها سبز باقی میمانند ولی فواصل بین آنها زرد میشود.
روی: در سیستم آنزیمی و اکسین و پروتیین و در عمل تنفس نقش دارد.
علایم کمبود: باریک و ضعیف شدن برگ ها که گاهی لکه های بر روی یرگ مشاهده میشود.
مس: وظیفه مس در ساختمان آنزیم هاست.
علایم کمبود : سبز ماندن رگبرگ ها و زرد شدن فواصل رگبرگ ها میباشد.
بر: برای تقسیم سلولی و جوانه زدن دانه گرده و انتقال بغضی هورمو ن ها و حرکت قند می باشد. در حالت کمبود غنچه ها رشد ننموده و در نتیجه برگ ها کوچک و ضعیف میشوند
موضوع :اختلالات تغذیه ای در خیار گلخانه ای
تصویر بزرگ
و میوه و رشد آن متوقف گردیده. گیاه (سمت چپ) را با گیاه سالم (مرکز) مقایسه نمایید. برگهای مسن تر به طور یکنواخت به رنگ سبز کمرنگ مایل به زرد در می آیند. این حالت به برگهای جوانتر بالایی نیز منتقل می گردد (سمت راست).
کمبود ازت:
میوه ها کوتاه، لاغر و با نوک باریک و به رنگ سبز روشن در می آیند.
کمبود فسفر:
در این گیاه که از رشد باز مانده است برگ مسن تر به رنگ زرد درآمده اما برگ بالایی آن سبز تیره باقی مانده.
کمبود فسفر:
گیاه دچار کمبود فسفر(نمونه سمت چپ) با توقف رشد مواجه بوده و برگها کوچک و به رنگ سبز تیره در می آید. نمونه گیاه سالم در سمت راست دیده می شود.
کمبود فسفر:
این برگ مسن، نقاط سوخته و قهوه ای بین رگبرگها را نشان می دهد.
کمبود پتاسیم:
گیاه دچار کمبود پتاسیم در سمت چپ دیده می شود. برگهای مسن تر (پایینی) به رنگ زرد در آمده و سپس خشک و کاغذی می شود. گیاه سالم در سمت راست ملاحضه می گردد.
کمبود پتاسیم:
زردی و سوختگی در برگهای قدیی تر از لبه برگ شروع می شود(چپ و مرکز) و احتمالا در بین رگبرگهای اصلی به سمت مرکز برگ گسترش می یابد(راست).
کمبود پتاسیم:
عدم توسعه میوه در ناحیه انتهای ساقه ملاحضه می گردد.
کمبود منیزیم:
کمبود در گیاه سمت چپ به صورت زردی و سوختگی به رنگ قهوه ای مایل به زرد روی برگهای مسن تر نمایان می گردد. در سمت راست گیاه سالم نشان داده شده است.
کمبود منیزیم :
زردی بین رگبرگهای اصلی برگهای مسن تر(سمت چپ) تبدیل به سوختگی به رنگ قهوه ای مایل به زرد می شود(سمت راست). برگهای جوانتر (نمونه بالایی) کمتر تحت تاثیر قرار می گیرند.
کمبود کلسیم:
برگهای جوان به حالت فنجانی شکل خمیده به طرف پایین همراه با لبه های سوخته ملاحضه می شوند.
کمبود منیزیم :
رگبرگهای برگهای قسمت میانی و بالایی گیاه سبز باقی می مانند. مابقی برگ به طور یکنواخت، سبز رنگ پریده مایل به زرد می گردد.
کمبود آهن:
علائم سبز رنگ پریده ابتدا روی برگهای جوان ظاهر می شود. شبکه رگبرگی به رنگ سبز روشن در می آید.
کمبود آهن:
برگهای جوان (چپ و مرکز) سبز کم رنگ مایل به زرد با رگبرگهای سبز می باشند. در شرایط حادتر (مرکز) رگبرگهای فرعی نیز کم رنگ می شوند و برگهای تحت تاثیر قرار گرفته زرد کم رنگ متایل به سفید می شوند. در سمت راست برگ سالم ملاحضه می شود.
کمبود بر:
برگهای مسن تر با حاشیه زرد دیده می شوند(بالا و چپ). برگهای جوان بد شکل و ابلق می شوند(راست).
کمبود بر:
میوه، نارس می ماند(بالا). علائم پیچ خوردگی و زخم بر روی میوه ایجاد می گردد(مرکز و پایین).
کمبود بر:
در میوه دچار کمبود، نسبت گوشت میوه به بخش بذر بیشتر می شود. روی پوست میوه علائم خشکیدگی ملاحضه می شود.
کمبود بر:
در طول میوه، رگه های زرد ابلق (چپ و مرکز) به صورت علائم خشکیدگی روی پوست (راست) توسعه می یابد.
کمبود روی:
علائم ابتلا در برگهای جوان ظاهر می شود و برگهای تازه به طور غیر طبیعی کوچک می ماند و با رنگ زرد لکه موجی شده یا یکنواخت زرد شده دیده می شود. بین بند های انتهایی کوتاه مانده و حالت جارویی ایجاد می شود.
کمبود مس:
توقف رشد همراه با کلروز برگهای جوان.
کود اضافی(شوری یا EC بالا):
برگها کدر و چرمی می شوند. یک نوار باریک زرد رنگ در حاشیه برگ ایجاد می شود.
کود اضافی(شوری یا EC بالا):
شوری باعث پژمردگی می شود. برگها کدر و به رنگ سبز تیره و به حالت فنجانی شکل به سمت پایین توسعه می یابند.
مسمومیت فسفر:
این حالت بیشتر در کشتهای هایدروپونیک ممکن است رخ دهد.
مسمومیت کلر:
حاشیه اطراف برگ با بافتی به رنگ سبز رنگ پریده و همچنین لبه های سوخته ملاحضه می شود. 3 درصد کلرید در بافت یافت می شود.
مسمومیت بر:
علائم مسمومیت ابتدا روی برگهای مسن تر ملاحضه می گردد. بین رگبرگهای زرد گردیده(چپ) و نکروزه می شود. به نقاط نکروزه قهوه ای کوچک (مرکز) و مناطق وسیعی از بافت مرده برگ (راست) دقت نمایید.
مسمومیت منگنز:
نقاط متعدد کوچکی به رنگ قهوه ای مایل به قرمز بین رگبرگهای و روی دمبرگ می شود.
مسمومیت روی:
برگ مسن تر (سمت چپ) کدر به نظر می رسد. برگ جوانتر، سبز رنگ پریده با نقاط قهوه ای روشن به اندازه سر سوزن بین رگبرگها دیده می شود.
ازت اضافی:
علائم شامل پژمردگی و فنجانی شدن به طرف پایین در برگهای مسن تر ظاهر می شود. همچنین برگهای پایینی، زرد و دارای مناطق سوخته می شود.
خسارت کنه تار عنکبوتی:
خسارت کنه تار عنکبوتی را با اختلالات تغذیه ای خصوصا کمبود آهن، کمبود منیزیم یا مسمومیت روی اشتباه نگیرید.
خسارت علفکش رانداپ:
توجه: افرادی که به مبحث ساخت و مدیریت گلخانه علاقه مند هستند میتوانند مجموعه آموزشی گلخانه و گلخانه داری را دانلود کنند
راهنمای انواع گلخانه
راهنمای انواع گلخانه (جنس، محصولات قابل کشت، سیستم های مورد نیاز و ...)
مقدمه:
احداث گلخانه برای تولید میوه های خارج از فصل و همچنین گل و گیاهان زینتی از قرن 17 میلادی در اروپا آغاز و در سالهای اخیر به منظور استفاده بهینه از منابع خاک وآب و یا اشتغال زایی در سراسر جهان گسترش یافته است.
یار گیاهی است یکساله از خانواده کدوئیان ( Cucurbithacae ) با نام علمی (Cucumis Sattivus) برای کشت در گلخانه بایستی از واریته های بکزرا یا پارتنوکارپیک خیار استفاده شود که در آنها گل نر وجود نداشته و گلهای ماده بدون عمل گرده افشانی ولقاح تولید میوه می کنند . حرارت اپتیمم برای خیار گلخانه ای 25-20 درجه سانتی گراد و رطوبت اپیتمم 65%-60% می باشد . Ec آب مورد استفاده برای خیارگلخانه ای بایستی حدود 1-0.8 میلی موس بر سانتی متر بوده و آب های با Ec بیشتر از 2 میلی موس بر سانتی متر برای کشت گلخانه ای مناسب نمی باشند . همچنین بهترین PH خاک 7-6 بوده و مقدار Ec محلول خاک نیز نبایستی از 2 میلی موس بر سانتی متر تجاوز کند .
جهت افزایش عملکرد محصولات گلخانه ای در واحد سطح و بالا بردن راندمان تولید در واحد سطح مدیریت تغذیه گیاهی در گلخانه ها امری حیاتی و انکار ناپذیر می باشد .
نقش عناصر غذایی در رشد و نمو خیار گلخانه ای
ازت : ازت بیشتر در رشد اندامها نقش دارد تا در تشکیل میوه . مقادیر بیش از حد ازت سبب رشد رویشی زیاد و اختلال در رشد ریشه و میوه می گردد .
فسفر : مقدار فسفر در گیاه بسیار کمتر از ازت بوده و مهمترین عنصر برای رشد و نمو ریشه مخصوصا" در شرایطی که خاک سرد است محسوب می گردد . در کمبود فسفر برگهای جوان کوچک مانده و سفت و شکننده و کم رنگ و آبکی می گردند و در نهایت برگها چروکیده ، قهوه ای و سپس خشک می گردند .
پتاسیم : عنصری است که برای تولید میوه با کیفیت بالا ، بسیار ضروری می باشد . فراوانی ازت ، فسفر و یا کلسیم می تواند کمبود پتاسیم را به همراه داشته باشد .
کلسیم : کلسیم مهمترین نقش را در ساختمان و استحکام غشاو دیواره سلولی دارد . حرکت کلسیم از برگهای پیر به سمت برگهای جوان خیلی کند است . کمبود کلسیم با کلروز بین رگبرگی و ایجاد نقاطی در حاشیه برگ شروع شده ، فاصله بین گره ها کوچک مانده ، گلها عقیم شده و ریشه ها نحیف و کوچک مانده و میوه ها بی مزه و ریز خواهند شد . گلگاه میوه به طورطبیعی رشد نمی کند.
منیزیم : کمبود منیزیم با ایجاد لکه های کلروز و نقاط قهوه ای رنگ بر روی برگهای خیار در پائین بوته ظاهر می شود .
آهن : علامت کمبود آهن کلروز بین رگبرگی است که در برگهای جوان به سرعت توسعه می یابد
منگنز : مهمترین نقش منگنز تسریع در عمل فتوسنتز است و یکی از عناصر موثر در تولید هورمون اکسین به شمار می رود . از آنجایی که بین آهن و منگنز رقابت وجود دارد ، ممکن است کمبود منگنز در عین حال بیان کننده مسمومیت آهن نیز باشد .
روی : عمل چندین آنزیم مهم در گیاه وابسته به نقش عنصر روی می باشد . علائم کمبود بصورت ایجاد و توسعه لکه های بین رگبرگی روشن در برگها مشاهده می شود
بر : وجود عنصر بر در تقسیم سلولی و تمایز در نقاط رشد به خصوص نقاط رشد انتهایی ضروری است . علائم ظهور کمبود بر در هنگام برداشت وقتی است که برگهای پائین و میانی به رنگ زرد و روشن در آمده و خیار ترد و شکننده می گردد .
مس : علائم کمبود مس در گیاه خیار بصورت محدودیت رشد ، کوتاه شدن فاصله بین گره ها ، کوچک ماندن برگها ، برنزه شده برگها و سوختن نوک برگها می باشد . بوته ها کوتاه قد مانده و تشکیل جوانه های زایشی و گل در انتهای بوته خیار کاهش می یابد .
مولیبدن : مولیبدن در متابولیسم ازت در گیاه نقش اساسی دارد در حدود 0.2 ppm مولیبدن قابل دسترس درخاک برای کشت خیار کفایت می کند . فعالیت مولیبدن با افزایش PH بالا می رود بنابراین کمبود آن بیشتر در خاکهای اسیدی اتفاق می افتد .
دوست عزیز برای برداشت محصول بیشتر و با کیفیت بالا از کود های بیولوژیکی چون( بارور 2) و بیولو چینگ و همچنین از کود آلی گوگردی همراه کود مرغی و از ریز مغزی ها همراه با آبیاری و کودهای محلولپاشی به اندازه و با برنامه استفاده نمایید و سعی کنید از کودهای شیمیایی زیاد استفاده نکنید چون هم خاک و آب را مسموم می کند و هم گیاه را .
کم آبی در گیاهان به صورت علایمی مانند توقف رشد , کوچکتر شدن برگ , کوتاه شدن فاصله میان گره ها , بد شکل شدن برگ ها , سوختگی حاشیه برگ ها و ریزش برگ در گیاهان حساس به ریزش برگ مشاهده می شود . علایم کمبود آب در گل داوودی شامل تیره شدن برگ ها و در بگونیا به صورت خاکستری شدن برگ ها دیده می شود.
مواد هیومیکی نام خود را از هوموس گرفته اند. از آنجا که این ماده ph اسیدی ضعیف دارد و مشتق از هوموس است بنام هیومیک اسید هم شناخته میشود. اما حقیقتا" هیچ شباهتی به اسیدهای شناخته شده چه معدنی و چه آلی ندارد. مواد هیومیکی در واقع طیف وسیعی از ترکیبات آلی – معدنی گوناگون نظیر اسیدهای آمینه ، پپتیدها ، فنولها، آلدئیدها، و اسیدهای نوکلئیک در پیوند با انواع کاتیونها می باشند که مجموعا" ترکیب بسیار پیچیده ای و شگفت انگیزی را ساخته اند که می تواند میلیونها سال در طبیعت دوام بیاورد و اعمال بسیار شگرفی را انجام دهد که قابل قیاس با هیچ ترکیب دیگری نیست .در همه خاکهای کشاورزی اسید هیومیک بطور طبیعی وجود داردو در واقع 80 % مواد ارگانیک خاک را تشکیل میدهد. میزان ایده ال مواد آلی در خاکهای کشاورزی بین 4 تا 6 درصد است.اسید هیومیک یکی از اجزاء اصلی مواد هیومیک است که به رنگ قهوه ای تیره می باشد. این ترکیب دارای گوگرد , ازت , فسفر با در صد های متفاوت و برخی از فلزات مانند کلسیم , منیزوم , مس و روی و غیره می باشد. اسید هیومیک مخلوط ناهمگون از چند ترکیب است که به طور کلی خواص شیمیایی مشابه دارند و چند وظیفه مختلف در خاک و روی رشد گیاه انجام می دهد.
نحوه مصرف : بدلیل انکه این محصول با برندهای مختلف ساخت ایران یا برخی کشورها بصورت وارداتی و با درصد های متنوع در بازار ایران عرضه میشوند دارای میزان مصرف متنوعی هستند که در بروشور پیوستی میزان مصرف صحیح قید شده است برخی دارای مصرف خاکی هستند و برخی مصرف محلول پاشی. هم بصورت جامد پودری و گرانوله در بسته های یک کیلویی تا بسته های 50 کیلویی عرضه میشوند. برخی شرکتها نیز بصورت مایع در ظروف یک لیتری – 2 لیتری – 5 لیتری – 20 لیتری به بازار عرضه کرده اند.
***اگر مایل به مطالعه بیشتر راجع به کود های اسید هیومیک و روش و میزان استفاده از آن ها در درختان میوه زراعت و... هستید میتوانید مجموعه مقالات روش استفاده از اسید هیومیک را از اینجا دانلود نمایید
مطالب مرتبط:
تولید اسید هیومیک با استفاده از پسماند های آلی