روی

روی  :

روی در ساخت پروتئین تغییرات مواد وتنظیم آب گیاه دخالت دارد.

این عنصر در قسمت فعال گیاه مانند برگ و شاخه های جوان وجوانه ها جمع میشود.

غلظت روی در خاک با مقدار رس و مواد آلی خاک همبستگی مستقیم دارد.

زیادی فسفر مانع جذب روی ویا انتقال آن در داخل گیاه می گردد.

فسفر و روی

فسفر و روی در خاک بر هم اثری نداشته بلکه واکنش متقابل آنها در داخل نظام گیاهی رخ می دهد.

با افزایش جذب فسفر، جذب روی دچار وقفه می گردد.

روی با فسفر در جذب رقابت دارد .

اگر در یک منطقه فسفر بالا باشد (چون رس مازندران هم بالاست ) روی جذب نمیشود .

کمبود روی

ابتدا رنگ برگها کمی زرد می شود.

فاصله میانگره در انتهای شاخه های جوان کم شده و برگهای این شاخه ها باریک، نازک و روشن هستند.

کمبود این عنصر بیشتر در خاکهای آهکی مطرح می باشد.

کود روی

این کود برای رفع کمبود روی از راه ریشه مصرف می گردد.

عمدتأ جهت رفع کمبود از محلولپاشی استفاده می گردد.

گوگرد

گوگرد در کانیهای خاک وجود داشته، در ترکیبات مهم گیاهی نیز تثبیت گردیده و در مواد آلی هم تجمع می کند.

مصرف گوگرد برای اصلاح اراضی از مدتها قبل متداول بوده است ولی کاربرد آن در اصلاح خاک از نظر بهبود وضعیت تغذیه گیاه وکیفیت خاک و آب آبیاری موضوع جدیدی است که در کشورهای پیشرفته هزاران تحقیق درباره آن انجام شده است.

این عنصر از لحاظ مقدار مورد نیاز گیاه در ردیف پنجم، پس از سه عنصر پر مصرف وکلسیم قرار می گیرد.

مقدار گوگرد آلی

مقدارگوگرد آلی در خاکهای شنی کمتر از 20 و در خاکهای رسی تا 600 و میانگین آن 500-100 میلی گرم در هر کیلوگرم خاک است.

در خاکهای نواحی مرطوب و جایی که مواد آلی در خاک تجمع پیدا کند، قسمت عمده گوگرد به صورت گوگرد آلی است و مقدار آن بستگی به مقدار مواد آلی خاک و مدیریت مزرعه دارد.

گوگرد معدنی خاک

تمام گوگرد در نواحی خشک و درصد کمی از گوگرد نواحی مرطوب به صورت معدنی است.

در غالب خاکهای کشاورزی (مناطق مرطوب وچه در نواحی خشک) مقدار قابل توجهی از گوگرد معدنی خاک را سولفات تشکیل می دهد.

در افقهای خشک نواحی مرطوب (مازندران) و در تمام خاکهای نواحی خشک بیش از 90% گوگرد معدنی را سولفات تشکیل می دهند.

جذب گوگرد بوسیله گیاه

گوگرد به صورت سولفات به وسیله ریشه و به فرم SO2   از راه برگ جذب می شود.

این عنصر پس از جذب درون گیاه احیاء شده و برای تولید ترکیبات آلی گوگردی مورد استفاده قرار می گیرد.

روش جذب سولفات بیشتر شبیه فسفات است.

نقش گوگرد درگیاه

تنظیم کنندگان رشد، نظیر ویتامین B1  و ویتامین H   دارای گوگردند.

گوگرد به عنوان پل دی سولفید مهمترین نقش را در ساختن پروتئین ایفا می کند.

درسم زدایی فلزات سنگین نقش مهمی ایفا می کند. در این حالت مولکولهای پروتئینی کوچکی ساخته می شوند که با عامل –SH خود میتوانند با فلزات سنگین ترکیب شوند واثر سمی آنها را خنثی کنند.

کمبود گوگرد و علائم آن

  مهمترین علامت کمبود گوگرد در گیاهان رنگ پریدگی و کوتاهی است.

  ساقه های گیاهان مبتلا، کوتاهتر و نازکتر از معمول بوده و بیشتر چوبی اند (سخت و شکننده اند)، سطح برگ کوچک وتعداد برگها کم می شود.

 تعداد و وزن میوه کاهش پیدا می کند.

 زردی ناشی ازکمبود گوگرد بر خلاف ازت، ابتدا از برگهای جوان آغاز می گردد.

علائم کمبود گوگرد درمرکبات

مرکبات برگهای جوان در ابتدا زردتر،گاهی سرشاخه ها می خشکند.

 رنگ میوه کال سبز مایل به زرد، میوه رسیده زرد رنگ، بدون آب و با پوست ضخیم است.

کودهای گوگرددار

کود گوگرد به صورت عنصر خالص است ( گوگرد عنصری).

زمان مصرف آن دی ماه ،همزمان با سایر کود ها است.

کود مهمی است که باید هر سه سال یکبار داده شود .

کود گوگرد را کشاورزان به اسم گرانول می شناسند

اندازه گیری نیترات خاک به روش صحرایی

برای تمام عناصر فرم قابل جذب آنرا اندازه می گیریم ولی متاسفانه این امر به دو دلیل برای ازت مشکل است :

1 – 98 % ازت خاک ازت الی و غیر قابل جذب برای گیاهان است و باید توسط میکروارگانیسم ها پوسیده شود .و تنها 2 % به فرم معدنی و قابل جذب است .

2 -  یکی از فرم های قابل جذب نیترات است که ابشویی و خارج می شود و چون پویایی آن در خاک زیاد است اندازه گیری آن و ارتباط مقدار نیترات و ازت جذب گیاه مشکل است .

 
لذا معمولا ً ازت کا را در خاک اندازه میگیرند اما در خاک هایی که کود شیمیایی مصرف می شود (غیر طبیعی) مقدار ازت معدنی (آمونیوم و نیترات ) قابل ملاحظه است . مخصوصا ً در لایه های عمقی به همین دلیل برای تخمین سریع حاصلخیزی خاک و تعیین وضعیت ازت خاک از روش اندازه گیری نیترات ، پایه بوته گیاه استفاده می کنند . برای این منظور از پای بوته های گیاه کاشته شده که قبلاً کودی در ان مزرعه استفاده نشده است .نمونه تعیین و نیتراتش را می سنجیم چنانکه مقدار نیترات در اثر مصرف کود های شیمیایی قبل به اندازه کافی باشد دیگر کودی مصرف نمی کنیم و اگر کافی نبود اقدام به کوپاشی می کنیم .

مطالعات انجام شده نشان می دهد که هر گاه میزان ازت به شکل نیترات N-NO3 حدود 300 ppm باشد احتمال پاسخ گیاه به کود های نیتروژنه کم بوده و نیازی به مصرف کود های نیتروژنه نیست و هرگاه میزان نیترات خاک از این مقدار کمتر بشود اقدام به کود پاشی خواهد شد .

چون امونیوم به نیترات اکسید می شود ما محصول نهایی یعنی نیترات را می گیریم این روش مرسوم شده یعنی اول کود نمی دهند بعد از کاشت گیاه و سنجش خاک در صورت نیاز کود اضفه می کنند .در این روش نیترات به یک ماده رنگی تبدیل می شود (روش رنگ سنجی) و از روی شدت رنگ ایجاد شده به میزان نیترات در نمونه پی می بریم و شدت رنگ ایجاد شده با نمونه های رنگی مشابه که دارای نیترات مشخص هستند مقایسه نموده و غلظت نیترات را در نمونه خاک تعیین می کنیم . برای عصاره گیری نیترات ا زنمونه خاکاز آب مقطر استفاده می کنیم چون نیترات ها دارای بار منفی هستند

چرخه ی نیتروژن

چرخه ی نیتروژن : این چرخه از سری فرآیندهایی تشکیل شده است که گاز نیتروژن را به مواد ارگانیک تبدیل کرده و سپس آنها را به چرخه ی نیتروژن در طبیعت باز می گرداند.

این یک چرخه ممتد می باشد که بوسیله تجزیه کنندگان و باکتری های نیتروژن بقا می یابد.

تثبیت نیتروژن

1.تثبیت اتمسفری: به طور خودبه خودی و در هنگام رعدوبرق

2.تثبیت صنعتی: توسط فرآیند هابر

3.تثبیت زیستی: باکتری های تثبیت کننده نیتروژن

تثبیت زیستی

تبدیل گازنیتروژن به آمونیاک بسیار انرژی گیراست وبه مخلوطی از آنزیم ها جهت تجزیه ی پیوند های نیتروژن نیاز دارد تا با هیدروژن ترکیب شود. پس از انجام این فرآیند، نیتروژن تثبیت شده توسط باکتری های تثبیت کننده ی نیتروژن در اختیار گیاهان قرار می گیرد. یکی از باکتری های معروف در تثبیت نیتروژن رایزوبیوم می باشد.

رایزوبیوم

در حدود 90 درصد لگوم ها به کمک خانواده ی رایزوبیاسه قادربه تثبیت نیتروژن می باشد. از جنس های مهم این خانواده می توان:

Azorhizobium

Bradyrhizobium

Rhizoium :R.trifolii, R.meliloti, R.leguminosarum

Sinorhizobium

را نام برد. که در این میان رایزوبیوم بهترین جنس شناخته شده در تثبیت نیتروژن می باشد. این باکتری هوازی و گرم منفی بر روی ریشه ی گیاهان لگومینوز اثر می گذارد و منجر به ایجاد اشکال توده ای یا گره بر روی آنها می شود. سیستم آنزیمی باکتری منبع پایداری از نیتروژن تثبیت شده را برای گیاه فراهم می کند و در عوض مواد غذایی و انرژی گیاه در اختیار باکتری قرار می گیرند. این باکتری در خاک ساپروفیت، میله ای و بدون خمیدگی می باشد اما در گره های ریشه باکتری تکثیر می یابد و تبدیل به باکتروئوید می شودکه اغلب چماقی،ایکس، وای و یا ستاره ای می باشد.

تشکیل گره های ریشه

گروهی از ژنها در باکتری جنبه های مختلف فرآیند گره زایی را کنترل می کنند و هر نژاد می تواند گونه های به خصوصی از لگوم ها را آلوده کند. برخی از مواد شیمیایی ترشح شده توسط سلول های ریشه به درون خاک موجب تکثیر باکتری در اطراف ریشه می گردند. در حقیقت واکنش بین ترکیبات اصلی موجود در دیواره ی سلول های باکتری و سطح ریشه عامل تشخیص صحیح میزبان و پیوستن به ریشه های مویین می باشد.

ترشح فلاونوید ها توسط سلول های ریشه ژنهای گره را در باکتری فعال می کند و موجب ترشح عوامل گره زایی توسط باکتری می شود. تمامی فرآیند گره زایی توسط ارتباطات شیمیایی بسیار پیچیده بین گیاه و باکتری کنترل می شود. در یک محدوده ای از ریشه های مویین باکتری عوامل گره را ترشح می کند. این عمل ریشه های مویین را وادار به تغییر شکل می کند. سپس باکتری با ترشح آنزیم و هضم دیواره ی سلولی ریشه از طریق راس ریشه های مویین یعنی در جایی که رشته ی آلودگی تولید می گردد وارد گیاه می شود.

این رشته ها که توسط گیاه و در پاسخ به آلودگی تولید می شوند در طول ریشه های مویین رشد می کنند و به دیگرسلول های ریشه که در انشعابات مجاور رشته ی آلودگی قرار دارند نفوذ می کنند. باکتری ها در میان شبکه ای از رشته ها توسعه می یابند و با تولید مداوم عوامل گره زایی سلول های کورتکس را وادار به ازدیاد می کنند و سرانجام گره ها تشکیل می شوند. هر گره شامل هزاران باکتری می باشد که بیشتر آنها شکل غیر منظمی دارند و باکتروئوید نامیده می شوند. قسمت هایی از غشای سلولی گیاه باکتروئوید ها را احاطه می کنند. این ساختمان ها سیمبیوزوم نامیده می شوند که ممکن است حاوی چند باکتروئوید یا تنها یک باکتروئوید در جایی که نیتروژن تثبیت می شود، می باشند.

نیتروژناز و لگوموگلوبین

آنزیم نیتروژناز در ارگانیسم های تثبیت کننده ی نیتروژن گاز نیتروژن را به آمونیاک تبدیل می کند. در لگوم ها این عمل تنها در باکتروئوید ها اتفاق می افتد و واکنش نیاز به هیدروژن و انرژی دارد. مجموعه ی نیتروژناز به اکسیژن حساس می باشد و زمانی که در معرض آن قرار گیرد غیر فعال می شود. برای غلبه بر این مشکل رایزوبیوم سطح اکسیژن در گره ها را با لگوموگلوبین کنترل می کند. این پروتئین های آهن دار قرمز که در میان باکتروئوید ها یافت شده اند وظیفه ایی همانند هموگلوبین یعنی اتصال به اکسیژن دارند. اینها اکسیژن کافی برای وظائف متابولیک باکتروئوید را فراهم می کنند اما از تراکم اکسیژن آزاد که فعالیت نیتروژناز را تحدید می کند، جلوگیری می کنند.

گره ها

گره های فعال بزرگ، سخت و صورتی متمایل به قرمز می باشند که این رنگ ناشی از حضور مقدار فراوانی لگوموگلوبین در آنها است. وقتی گره ها جوان هستند و هنوز نیتروژن را تثبیت نمی کنند سفید می باشند ویا درونشان خاکستری است. گره های غیر فعال متمایل به سفید، نرم و کوچکترند.

لگوم ها، تثبیت نیتروژن و اهمیت آن در کشاورزی

علاوه بر مصارف غذایی و... لگوم ها به خوبی در خاک های فقیر رشد می کنند و پس از برداشت محصول، ریشه های آنها در خاک تجزیه و ترکیبات نیتروژن ارگانیک را جهت کمک به رشد گیاهان بعدی آزاد می کنند. کشاورزان از فواید این کود های طبیعی در تناوب استفاده می کنند. استفاده از این کودها به جای کودهای مصنوعی از بروز بسیاری مشکلات همانند : تراکم مواد شیمیایی در آب رودخانه و دریاچه ها، ایجاد باران های اسیدی، رشد بیش از اندازه ی محصولات غیر زراعی در زمین های کشاورزی و... جلوگیری می کند.

طرح های پژوهشی

1.توسعه ی مقدار نیتروژن قابل دسترس برای گیاهان از طریق تولید کودهای بیولوژیک

2.مایه زنی دانه ی لگوم ها با محیط کشت های خالص رایزوبیوم

3.توسعه ی توانمندی نژادهای کارآمد رایزوبیوم جهت رقابت با نژادهای ناکارآمد خاک

4.انتقال ژنهای دخیل در تثبیت نیتروژن از باکتری به گیاه

کود بیولوژیک رایزوبیومی و مراحل تولید آن

جداسازی و شناسایی باکتری

1.جداکردن ریشه گیاهان لگومینوز

2.شستشوی ریشه ها با آب

3.جداکردن گره های سالم و صورتی

4.ضدعفونی سطحی با کلرید جیوه 1 درصد

5.قرار دادن گره ها در اتانول 70 درصد به مدت 60-30 ثانیه

6.شستشو(چندین مرتبه)با آب استریل

7.خردکردن گره ها در آب استریل

8.استریک سوسپانسیون حاصل بر روی محیط کشت عصاره ی مخمر و آگارمانیتول به همراه کنگو رد

دوره ی نهفتگی در دمای 30-28 درجه سانتی گراد حدود 10-3 روز طول می کشد. کلونی باکتری به طور معمول سفید، مات، درخشان، برآمده با حاشیه ی یکنواخت می باشد. بهترین راه جهت تشخیص و برآورد کیفیت رایزوبیوم آزمایش رفتار عفونت زایی و مشاهده ی گره ها می باشد. توسط این روش نژاد کارآمد برای هر گیاه به خصوص انتخاب می گردد.

کشت رایزوبیوم

تولید ماده ی تلقیحی توسط یک محیط کشت عصاره ی مخمر به همراه نمک های معدنی و مانیتول شروع می شود. این محیط کشت مایع یه عنوان کشت شروع کننده برای تولید حجم زیادتری از مایه تلقیح در فرمنتور استفاده می گردد و حجم آن بایستی یک درصد حجم محیط مایع فرمنتور باشد

حاملین ماده ی تلقیحی

مشخصات حامل خوب عبارت است از:

غیر سمی بودن برای رایزوبیوم

ظرفیت مناسب جذب رطوبت

سهولت در استفاده

قابلیت استریل شدن

قابلیت دسترسی به میزان کافی

ارزان بودن

اتصال خوب با دانه

بافری مناسبpHظرفیت

بیشترین استفاده و بهترین نتایج مربوط به حامل پیت می باشد. اما از موادی مانند: ذغال سنگ، ذغال چوب و ورمیکولیت و...نیز می توان استفاده کرد.علاوه بر انتخاب نوع حامل باید به اثرات متقابل هر حامل با هر نژاد باکتری توجه شود و در نهایت حامل را با کربنات کلسیم غیر محلول خنثی کرد.

پیت به دو صورت استفاده می شود:

پیت استریل که توسط پرتو گاما استریل و در بسته های نازک پلی اتیلن و یا توسط اتوکلاو که در بسته های نازک پلی پروپیلن بسته بندی می شود و پیت غیر استریل که پس از عبور از یک استوانه ی دوار با ورودی هوای گرم 65 و خروجی 12۱ درجه سانتی گراد جمع آوری می شود.

پیت با اندازه ی ذره ی 40-10 میکرو متر برای پوشش دانه و با اندازه ی ذره ی 1500-500 میکرومتر جهت تولید مایه تلقیحی افزودنی به خاک تولید می گردد.

افزودن محیط کشت مایع به حامل ها

محیط کشت رایزوبیومی مایع، رقیق و استریل با حامل غیر استریل ترکیب می گردد و یا در مورد حامل استریل توسط یک تزریق ضدعفونی شده و با یک سرنگ موتوری به درون بسته ی حامل تزریق می شود. مایه تلقیح با حامل استریل معمولا کیفیت و ماندگاری بیشتری نسبت به نوع غیر استریل دارد. پس از دو هفته عمل آوری اینوکولنت ها را در دمای 4 درجه سانتی گراد(بسته به نژاد باکتری) و دور از تابش مستقیم انبار می کنند.

کنترل کیفیت

در تمامی مراحل تولید خلوص باکتری و محیط آن با روش های متفاوت(گرم، روش های سرولوژیک و...) آزمایش می گردد. معمولا پیش از عرضه ی محصول نیز از مواد تولیدی نمونه گیری شده و کیفیتشان مورد بررسی قرار می گیرد. اینوکولنت باید دارای تاریخ انقضاء باشد و مطابق با استاندارد های کیفی تولید شود.

تلقیح خاک و بذور

در ساده ترین شکل ماده ی تولیدی با آب مخلوط و به بذور اضافه می گردد. بهترین نتیجه زمانی حاصل می گردد که اینوکولنت با یک چسب غیر سمی برای رایزوبیوم(صمغ عربی، متیل اتیل سلولز، روغن های گیاهی و...) به صورت پوشش روی دانه ها قرار گیرد. برخی اینکولنت ها نیز جهت استفاده در خاک تولید می گردند مانند اینوکولنت های تزریقی یا گرانوله.

عوامل موثر بر جمعیت رایزوبیو

اسیدیته

دما

خشکی

رقابت

استرس گیاهی

تغذیه گیاهی

هر موجود زنده برای ادامه حیات، رشد و تولید کمی و کیفی مطلوب نیاز به تغذیه متناسب و متعادل و در مقاطع زمانی مناسب دارد.

گیاه نیز به‌عنوان یک موجود زنده خارج از این مقوله نمی‌باشد. بنابراین نباتات کشاورزی که مولد محصولات کشاورزی مورد نیاز انسان می‌باشند برای تولید کمی و کیفی بهینه با توجه به شرایط اقلیمی و منطقه‌ای و سایر عوامل مؤثر در کشاورزی به تغذیه مطلوب نیازمندند.

تغذیه گیاه از طریق خاک و برگ انجام می‌پذیرد. اهم عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان را می‌توان به ترتیب زیر دسته بندی نمود:

مواد غذایی اولیه: ( به مقدار نسبتاً زیاد مورد نیاز گیاهان است )

ازت (N)       

فسفر( p)       

پتاسیم (K)

مواد غذایی ثانویه: ( به مقدار متوسط مورد نیاز گیاهان است )

کلسیم (Ca)    

منیزیم (Mg)  

گوگرد (S)
 

عناصر غذایی ریزمغذی : ( به مقدار نسبتاً ً کم مورد نیاز گیاهان است )

روی (Zn)     

بُر(B) 

منگنز (Mn)

مس (Cu)      

آهن (Fe)      

مولیبدن (Mo)

ازت

ازت یکی از عناصر اصلی مورد نیاز گیاه می باشد و بیشتر از سایر عناصر در تغذیه گیاهی مصرف میشود.

 گرچه 78 درصد حجم هوا را ازت تشکیل می دهد ولی کمبود آن در گیاه بیشتر از سایر عناصر دیده می شود. تنها گروه کوچکی از موجودات مثل بعضی از باکتری ها و جلبک ها قادرند ازت هوا را جذب کنند.
 
نقش اصلی ازت برای گیاه، در تشکیل پروتوپلاسم و اسید نو کلئیک می باشد. بدون ازت رشد گیاه به مقدار بسیار زیادی کاهش می یابد. از علایم کمبود ازت کم رشدی، زردی و کوچ ماندن برگها می باشد. معمولاً علایم کمبود در برگ های پیر، بیشتر نمایان می شود تا برگ های جوان تر، زیرا ازت می تواند از قسمت های پیر به قسمت های جوانتر منتقل گردد.

کمبود شدید ازت، باعث ریزش پیش از موقع برگ می شود. از سوی دیگر ازت زیادی باعث رشد ترد و آبدار(Succulent) گیاه شده و برگها رنگ سبز تیره ای به خود می گیرند.

در درختان میوه ازت زیادی باعث تاخیر در ایجاد گل و میوه می شود و در اواخر فصل رشد، موجب رشد شاخه های جوان می شود که نسبت به سرمای زمستانه آسیب پذیرند. در سبزیهای برگی، ازت را می توان به مقدار زیاد مصرف کرد تا باعث تسریع رشد سبزینه ای آنها گردد.

مواد آلی منبع تولید ازت در خاک اند. این مواد در اثر پوسیده شدن، ازت را به صورت یون های نیترات و آمونیم که قابل جذب برای گیاه است آزاد میسازند. هنگام تجزیه مواد آلی، هر چه نسبت کربن به ازت(C/N) کمتر باشد تجزیه سریع تر رخ می دهد.

آمونیم آزاد شده می تواند توسط گیاه جذب شده و یا توسط عمل نیتریفیکاسیون(Nitrification) به یون نیترات تبدیل شود

ازت آزاد هوا می تواند توسط بعضی باکتری ها (مانند ریزوبیوم) که در غده ریشه های گیاهان تیره لوبیاسانان (بقولات) یافت می شوند و یا بعضی جلبک ها جذب شده و برای گیاه قابل استفاده گردد. گیاهان تیره لوبیاسانان، سالانه می توانند مقدار قابل ملاحظه ای ازت در خاک تثبیت کنند.

مقدار زیادی از ازت خاک توسط ریشه جذب می گردد و باقی مانده می تواند به راحتی از راه آبشویی (Leaching به ویژه در مناطق مرطوب) یا به راه های دیگر از خاک خارج گردد. به علاوه، ازت خاک توسط بعضی از باکتریها نیز بصورت ازت آزاد درمی آید که به عمل دی نیتریفیکاسیون(Dinitrification) معروف است.

عمل دی نیتریفیکاسیون غیر هوازی است، بنابراین در خاک های فاقد تهویه این عمل با شدت بیشتری صورت می گیرد.

کودهای ازته به دو صورت آلی (کودهای دامی، گرداستخوان، خون خشک و برگ پوسیده) و معدنی (نیترات آمونیم، فسفات آمونیم، اوره و غیره) وجود دارند.

ازت به صورتهای نیترات ،یون آمونیم و اوره قابل جذب گیاه است. فرم اصلی ازت در خاک بوده و فرمهای ، و پس از مدتی کم و بیش کوتاه بصورت در می آیند. تبدیل این فرمها به موجب آزاد شدن گشته و pH خاک را نقصان می دهد.

ازت موجود در کودها را بصورت درصد ازت خالص ذکر می نمایند. نیترات آمونیم 33 درصد ازت داشته و هر دو فرم ازت آن قابل جذب گیاه می باشند. چون دارای بار منفی است جذب کلوئیدهای خاک نشده و در معرض شستشو از خاک است.
 
اما چون دارای بار مثبت است جذب کلوئیدهای خاک می گردد و بتدریج بصورت در می آید. اوره رایج ترین کود ازت در ایران است. اوره از ترکیبات آلی بشمار رفته و به همین فرم قابل جذب گیاه می باشد. از محلول اوره در محلول پاشی برگ گیاهان نیز استفاده میشود.

اوره نیترات آمونیم را می توان قبل از کاشت محصول و یا بصورت سرک و بعد از آن که گیاه مقداری رشد نمود به خاک داد. سولفات آمونیم علاوه بر ازت دارای 24 درصد گوگرد است. هیدرات آمونیم را که از حل شدن آمونیاک در آب بدست می آید قبل از کاشت بوسیله سرنگهای مخصوص در زیر لایه ای از خاک قرار می دهند.

آمونیاک مایع دارای درصد زیادی ازت است. آمونیاک مایع را در بشکه های تحت فشار حمل نموده و توسط سرنگهای مخصوصی در خاک تزریق می کنند. محلول آمونیاک و بخصوص آمونیاک مایع را می بایستی در خاک مرطوب تزریق نمود تا در محلول خاک حل شده و در خاک به خوبی توزیع گردد.

همچنین تراکم خاک مرطوب امکان پذیر بوده و نتیجتاً از فرار آمونیاک جلوگیری شود. کودهای اوره، هیدرات آمونیم و آمونیاک مایع برای خاکهای دارای pH بیشتر از 8 مناسب نیستند. در این گونه خاکها ازت این کودها بصورت گاز آمونیاک در آمده و از خاک خارج می گردد.

نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم درصد ازت کمی داشته وکمتر بعنوان منبع کود ازت در خاک مصرف می شوند. این کودها غالباً در محلولهای غذائی بعنوان منابع کلسیم یا پتاسیم مورد استفاده قرار می گیرند

روش مصرف کودهای فسفر

روش مصرف کودهای فسفره :

زمان صحیح مصرف کودهای فسفاتی، آن است که در موقع حداکثر نیاز گیاه به فسفر، غلظت کافی این عنصردراطراف ریشه گیاه باشد .

مصرف نواری کودهای فسفاتی به موازات ردیفهای کشت، به جای پخش سطحی و اختلاط دانه های کود با خاک بر اثر شخم زدن، قابلیت استفاده فسفر را افزایش می دهد.

برای افزایش بازده زراعی باید کودهای فسفاتی محلول به صورت دانه ای و به طریقه نواری مصرف شود .

روش دیگر مصرف کود فسفاتی خیساندن بذرها در محلول این کود ها قبل از کشت می باشد. با این روش جذب فسفات و عملکرد هردو افزایش می یابد.