رقص زنبورچیست؟
رقص نیم دایره ای یا دم جنبان...: رقص نیم دایره که جهت آن به سوی بالا باشد بدین معنی است که غذای پیدا شده در
جهت خورشید است.رقص نیم دایره که جهت آن به سوی پایین باشد بدین معنی است که غذای پیدا شده در خلاف جهت
خورشید قرار دارد.رقص نیم دایره ای که در زاویه 60 درجه به چپ نسبت به خط عمود انجام می گیرد به کارگران می گوید
که مسیر خود رادر 60 درجه به چپ در مسیر خورشید به منظورپیدا کردن غذا قرار دهند.رقص در زاویه 120 درجه به سمت
راست نسبت به خط عمود به آنها می گوید راه خویش را در 120 درجه به سمت راست نسبت به خورشید قرار دهند.
رقص دایره ای : یعنی زنبور پیش آهنگ منبعی پیدا کرده و نیاز به برداشت است و در دسترس است ، واین محل دارای بوی
خاص می باشد
تخمگذاری
کمی بعد از اینکه ملکه جفتگیری کرد، توجه کارگران نسبت به ملکه بیشتر می شود. درهر جا که ملکه قرار گیرد حلقهای از
کارگران که اعضای آن مرتب تغییر میکند، تشکیل میگردد. زنبورهای کارگر جوان اقدام به تغذیه ملکه میکنند و بدن او را
بوسیله شاخکهای خود لمس نموده با دهان میلیسند تا مواد مترشحه ملکه را دریافت کرده بین سایر زنبورها تقسیم کنند.
ملکه هنگام تخمگذاری در روی شانهها ، روی قاعده مشخصی حرکت میکند. ابتدا سر خود را وارد تک تک سلولها نموده آنها
را آزمایش میکند و سپس تخمی در آن قرار میدهد. برای این منظور ، شکم خود را خم کرده انتهای آن را داخل سلول
میکند.
دیدن ملکه
بعضی از مربیان وقت زیادی برای جستجوی ملکه صرف مینمایند ولی بهتر است به جای این کار اطلاع حاصل کنند که ملکه
خوب کار میکند یا خیر. اگر در کندو به مقدار کافی نسل زنبور در مراحل مختلف دیده شود که در قابها بطور منظم برقرار
شدهاند، نشان میدهد که فعالیت ملکه رضایت بخش میباشد. بنابراین ، احتیاجی نیست که تمام کندو بازرسی شود و امتحان
یکی دو قاب نسل کافی است. ولی اگر حتما لازم باشد که ملکه دیده شود باید کندو را با آرامش کامل باز نمود.
جفتگیری
3 روزه است، قبل از پروازهای مخصوص جفتگیری پروازهای اکتشافی در اطراف کندو مینماید. - ملکه باکره وقتی که تقریبا 5
جفتگیری معمولا در گرمترین اوقات روز صورت میگیرد. گاهی ملکه بعد از چند دقیقه جفتگیری کرده به کندو برمیگردد.
مشاهده جفتگیری که مطمئنا در آسمان انجام میگیرد خیلی کم صورت گرفته است. زنبورهای نر در آسمان به سرعت در
اطراف ملکه پرواز میکنند و هر یک کوشش دارند که خود را به او برسانند. این پرواز دسته جمعی مدتی بطور زیگزاگ ادامه
دارد. زنبور نری که موفق به جفتگیری میشود آلت تناسلی و قسمتی از اعضای مربوط را از دست داده و میمیرد.
در مدت کوتاهی که عمل جفتگیری انجام میگیرد، اسپرم نر به واژن ملکه وارد میشود. برای جلوگیری از خروج و ریزش
اسپرم از واژن ، حشره نر بلافاصله دهانه خروجی واژن را با ماده ژلاتینی مخصوص مسدود میکند. اسپرماتوزوئیدها سپس به
سمت کیسه اسپرم شناور و در آن متمرکز میشوند. در کیسه اسپرم ، اسپرماتوزوئیدها بطور منظم ، پهلوی هم و تقریبا بدون
حرکت قرار میگیرند. ملکه معمولا قبل از اینکه شروع به تخم گذاری کند، چندین بار جفتگیری کرده به اندازه کافی برای
آینده خود اسپرم ذخیره میکند.
در یک کلنی زنبور عسل ، پرورش ملکه ممکن است به یکی از علل زیر صورت گیرد:
• نشاندن ملکه جدید به جای ملکهای که به علت نامعلوم معدوم شده است.
• تعویضملکهای که پیر شده ولی هنوز مایل است فعالیت داشته باشد.
• برای ازدیاد کلنی یا بچه بیرون کردن.
در هر یک از حالات فوق ، کارگزاران موقعی اقدام به ساختن خانه ملکه و پرورش آن میکنند که ماده بخصوص جلوگیری
کننده به آنها نرسد. در حالت اول ، چندین ملکه در خانههای اضطراری که با تغییر شکل خانه کارگران ساخته شده، پرورش
داده میشوند. در ابتدای ساختمان خانه اضطراری ، سلول اصلی بوسیله مایع بخصوصی که از غده زیر فکی کارگران ترشح
میشود، انباشته شده، لارو داخل سلول اصلی در سطح آن شناور میشود. به این ترتیب ، لارو وارد قسمت ویژهای که برای
پرورش ملکه ترتیب داده شده میگردد.
لاروهایی که برای پرورش اضطراری ملکه انتخاب میشوند اغلب دو روزه هستند ولی لاروهای سه روزه هم میتوان یافت.
معمولا کارگران کوشش میکنند که در پرورش اضطراری ملکه از لاروهای مسنتر استفاده کنند. در صورتی که لارو انتخاب
شده برای پرورش ملکه دو روزه باشد، در حدود 11 روز بعد ، ملکه کامل از سلول خارج میشود و اگر شرایط هوایی مساعد
باشد، در فاصله 10 روز بعد جفت گیری کرده خود را برای تخم گذاری آماده می کند. در این صورت ، از وقتی که کندو
ملکهای را از دست میدهد تا هنگامی که ملکه تخمگذاری جانشین آن گردد حداقل سه هفته طول میکشد.
به ساده ترین بیان ,
این علم در مورد ساختمان داخلی اندامهای گیاهی بحث می کند که خود شامل دو بخش سلول
شناسی و بافت شناسی می باشد .
سلول گیاهی:
اهمیت سلول بعنوان کوچکترین واحد حیاتی پیکره موجودات در
سال 1839 بوسیله شوان و شلایدن عنوان شد
.
سلول گیاهی نسبت به سلول جانوری دارای اشکال متنوعتری است
و علاوه بر آن سلولهای گیاهی در غشاء اسکلتی نسبتا سختی محصور هستند . در یک توده
سلول همگن سازنده یک بافت , همه سلولهای دارای یک اندازه , یک شکل و معمولا چند
وجهی هستند . در گیاهان عالی اندازه سلولها متناسب با کار آنهاست و حسب ماهیت
بافتی و نقشی که در گیاه دارند اندازه آن متفاوت است .برای مثال درازی سلولهای
فیبر همراه با بافت چوبی متقاوت با درازی سلولهای فیبر همراه بافت آبکش( غربالی)
هستند . به بیان دیگر: اندازه و طول هر سلولهای عادی پیکره گیاه به ماهیت و ویژگی
آن سلول بستگی دارد و به طول مولکولهای پروتوئین های موجود در آن سلول و همچنین
میزان فعالیت هسته سلول و دوره استراحت آن در ارتباط است.
مشاهده سلول گیاهی:
چیزی که مشخص است اینست که سلول عنصری بسیار کوچک است که با چشم غیرمسلح قابل روئیت نمی باشد( جز در موارد نادر! ) ساده ترین راه مشاهده سلول گیاهی مطالعه سلولهای بشره پیاز است که به صورت پوسته نازکی هنگام شکستن پیاز از آن جدا می شود . بشره (اپیدرم) پیاز در زیر میکروسکوپ به صورت سلولهای چند وجهی کشیده ای دیده می شود که به طور منظم در کنار یکدیگر قرار گرفته و فاقد فضای بین سلولی هستند . هسته در اپیدرم پیاز به خوبی قابل مشاهده است
مطالعه سیتوپلاسم گیاهی :برای مطالعه سیتوپلاسم معمولا از دو گیاه آبزی به نام Elodeaو Hydrillaاستفاده می کنند. سیتوپلاسم سلولهای برگ این گیاهان مانند اکثر سلولهای گیاهی به صورت یک ورقه نازک اطراف واکوئل بزرگ مرکزی را احاطه می کنند اما نکته مهم اینست که سیتوپلاسم لزج سلولی مانند یک برکه آرام نیست بلکه مانند دریای خروشان در حال حرکت و جابجایی دائم است , به حرکت سیتوپلاسم اصطلاحا سیکلوز می گویند که به بهترین نحو در سلول برگ گیاه الودِآ و هیدریلا قابل روئیت است . این گیاهان را با همین نام می توانید از مکانهایی که ماهی زینتی می فروشند تهیه کنید. هنگامی که برگ الودآ را زیر میکروسکوپ مطالعه می کنید مشاهده می کنید که کلروپلاستها به صورت چرخشی در اطراف سلول حرکت می کنند که این حرکت انتقالی کلروپلاستها ناشی از حرکت و تغییر مکان سیتوپلاسم و به بیان دیگر به علت سیکلوز است .(تصویر 2)
تصویر 2). یک سلول الودآ . به کلروپلاستهای سبز رنگ توجه کنید!
نتییجه مطالعه سلول گیاهی :
با مطالعه اولیه و ابتدایی سلول گیاهی این نتایج بدست می
آید :
1)از نظر کلی ساختمان سلول گیاهی مشابه سلول
حیوانی است .زیرا درسلول هر دو گروه , سیتوپلاسم
, هسته , میتوکندری و کمپلکس گلژی دیده می شود
2)برخی صفات مخصوص سلول گیاه است و در سلول
جانوری دیده نمی شود مانند :
الف ) . وجود غشاء اسکلتی از جنس گلوسید که قسمت اعظم آنرا
سلولز تشکیل می دهد .
ب). وجود پلاستهای مختلف در سیتوپلاسم .
ج).توسعه واکوئلها که بخش اعظم سلول را دربر می گیرد و بلاخره فقدان سانتروزوم در سلول گیاهی . سانتروزوم یکی ازمراکز سازمان دهنده میکروتوبولی است که در سلول جانوری دوک تقسیم و اشعه ها از این محل نشات می گبرند ولی با وجود فقدان سانتروزم , دوک تقسیم در سلول گیاهی نیز در هنگام تقسیمات سلول ایجاد می شود !.
کلروفیلها رنگیزههای سبز و فعال
فتوسنتزی موجود در کلروپلاست هستند که به انواع متنوع a ، b ، c ، d و e تقسیم بندی شدهاند.
کلروفیل در واقع پورفیرینهای منیزیم است
که ساختارشان با پورفیرینهای آهندار تفاوت دارد. این ساختار شامل دو بخش است: یک
بخش سر که همان پورفیرین منیزیمدار است و یک بخش دم که از زنجیره هیدروکربنی آبگریز
ساخته شده است. این زنجیره فیتول نیز نامیده میشود.
در گیاهان ، انواع مختلف کلروفیل وجود
دارد که بر حسب ساختارشان به نام کلروفیلهای a ، b ، c و غیره نامگذاری شدهاند. در گیاهان
عالی معمولا دو نوع کلروفیل a و b وجود دارد که ساختار مشابهی دارند و
تفاوتشان در گروه R آنهاست.
اگر R یک گروه متیل (CH3) باشد، کلروفیل از نوع a و
اگر عامل فرمیل (CHO) باشد کلروفیل از نوع b است
هر دو کلروفیل a و b نور مرئی را در طول موج مشخصی بین 700
- 400 نانومتر جذب میکنند.
انواع کلروفیل در گیاهان
تمام گیاهان فتوسنتز کننده دارای کلروفیل a هستند
ولی وجود کلروفیلهای کمکی (فرعی) مثل b ، c و d بستگی به نوع گیاه دارد. مثلا در
گیاهان عالی معمولا کلروفیل b دیده میشود. در حالی که در جلبکهای
سبز- آبی و قهوهای و سرخ این کلروفیل وجود ندارد.
در بیشتر گیاهان نسبت کلروفیل a به
کلروفیل b بر حسب شدت نور که بر گیاه میتابد
تغییر میکند. مثلا میانگین این نسبت در گیاهان آلپی (گیاهان گروههای آلپ) که در
معرض نور شدید هستند حدود 5/5 است در صورتی که در گیاهان سایه پسند و گریزان از
نور این نسبت 3/2 است.
طیف جذبی کلروفیلها
اگر نور تک رنگی به طول موجهای مختلف
حاصل از منشوری را روی برگ سبزی بتابانیم و شدت فتوسنتز را در طول موجهای مختلف
اندازه بگیریم، معلوم میشود که تاثیر نور آبی (با طول موجی نزدیک به 420 نانومتر)
و نور سرخ (با طول موجی نزدیک به 680 - 670 نانومتر) به حد بیشینه بوده و
تاثیر نور سبز با ( طول موجی حدود 600 - 500 نانومتر) به حد کمینه است.
این طیف کنشی در رابطه با طول موج در
مورد کلروفیل که رنگیزه عمده کلروپلاست در گیاهان است ظاهرا با خواص جذبی یا ، به
عبارت بهتر طیف جذبی نور ارتباط دارد.
زیرا کلروفیل وقتی از برگ استخراج میشود
دقیقا همان طول موجهایی را که به بیشترین وجه در فتوسنتز موثرند به مقدار زیاد جذب
میکند. از مقایسه طیف جذبی رنگیزههای کلروفیل با طیف کنشی آن معلوم میشود که
کلروفیلهای a و b و کارتنوئیدها در جذب نور برای
فتوسنتز دخالت دارند.
بعضی از این رنگیزهها تنها نقش گیرنده
انرژی نوری را ایفا میکنند و بطور غیر مستقیم با انتقال انرژی خود به رنگیزههای
اصلی که مستقیما در تبدیل انرژی نوری به انرژی شیمیایی عمل میکنند نقش کمکی دارند.
طیف کنشی
طیف کنشی عبارتست از دامنه عمل رنگیزه
مسئول واکنش نور شیمیایی که با اندازهگیری سرعت واکنش نور شیمیایی و در طول
موجهای متفاوت و رسم منحنی آن بدست میآید.
طیف جذبی
طیف جذبی عبارت است از میزان یا دامنه
جذب نور با طول موجهای مختلف توسط رنگیزه.
رابطه بین طیف جذبی کلروفیلها با
ترکیب شیمیایی آنها
محلول خالص کلروفیل a آبی
مایل به سبز و محلول کلروفیل b سبز متمایل به زرد است. طیف جذبی
کلروفیل a با b تفاوت دارد و بر حسب نوع پروتئینی که
با آنها ترکیب شده است تغییر میکند.
طیف جذبی باکتریو کلروفیل نیز دارای دو
نقطه بیشینه جذب یکی از ناحیه نور آبی و دیگری در فرو سرخ است که اوج جذبی اخیر بر
حسب نوع پروتئینی که به آن متصل است بین 800 تا 890 نانومتر تغییر میکند.
ساختار شیمیایی کلروفیل
ساختار شیمیایی کلروفیل به این ترتیب
است که در مرکز مولکول کلروفیل یک اتم منیزیم قرار دارد که به چهار شبکه کربنی
موسوم به چهار حلقه پیرولی متصل است و قسمت حلقوی (پورفیرین) مولکول یا سر آن را
تشکیل میدهد. در محل کربن شماره 7 این هسته پورفیرینی یک زنجیره بلند کربنی به
نام زنجیر فیتولی اتصال دارد که قسمت دم مولکول را میسازد هسته چهار پیرولی یا سر
مولکول کلروفیل قطب آب دوست و زنجیر فیتولی یا دم کلروفیل قطب آب گریز (یا چربی دوست)
آن را تشکیل میدهد و به همین جهت کلروفیل و مولکولهای نظیر آن را ترکیبات دوپسند
مینامند.
تفات ساختاری کلروفیل a با
کلروفیل b
تفاوت ساختاری کلروفیل a با
کلروفیل b در سومین کربن آنهاست. در کلروفیل a یک
گروه متیل (CH3) به کربن شماره 3 متصل است در حالی که
در کلروفیل b یک گروه آلدئیدی (O=HC) به این کربن چسبیده است.
جایگاه کلروفیلها
کلروفیلها و کارتنوئیدها تقریبا همیشه
در قسمت تیغهای (لاملی) کلروپلاست وجود دارند. زیرا تیغهها که نیمی از آنها پروتئین
و نیمی دیگر لیپید است محل مناسبی جهت اتصال مولکولهای دوپسند کلروفیل است.
دم چربی دوست کلروفیل جذب بخش لیپیدی شده
و سر آبدوست آن با بخش پروتئینی تیغهها پیوندهای ضعیف تشکیل میدهد و همین امر
موجب میشود که مولکولهای کلروفیل با نظمی خاص در داخل لاملها به ردیف درآیند