فسفر

فسفر موجود در کودهای شیمیائی معمولاً بصورت یونهای و می باشد که فرمهای قابل جذب فسفر هستند.

اسید فسفریک نیز که از تجزیه مواد آلی خاک حاصل می شود قابل جذب گیاه است، اما بصورت کودشیمیائی مصرف نمی شود. غالباً درصد فسفر کودهای شیمیائی را بصورت درصد اکسید فسفر ذکر می نمایند.

قسمت اعظم کود فسفره ای که به خاک داده می شود. بوسیله کلسیم در خاکهای قلیائی و بوسیله آهن و آلومینیم در خاکهای اسیدی تثبیت می گردد. معمولاً تا کود فسفره ای که به خاک داده می شود در سال اول بصورت قابل جذب گیاه باقی می ماند و بخش کمی نیز طی سالهای آینده قابل جذب گیاه می گردد.

میزانهای فوق الذکر با روش کوددهی، بافت و ترکیب خاک ، سوابق مصرف کود فسفره در خاک و مقدار کود فسفری که مصرف می شود بستگی دارد. چون میزان محلول بودن و حرکت کود فسفره در خاک بسیار محدود است می بایستی کودهای فسفره را قبل از کاشت به خاک داد و آنها را مستقیماً در ناحیه توسعه ریشه قرار داد. حداکثر میزان محلول فسفر در pH 6 تا 5/6 مشاهده می شود.

بنابراین رساندن pH خاک به این حدود می تواند در افزایش محلول بودن و جذب فسفر موثر باشد. تغییر pH خاک در خاکهای اسیدی با اضافه کردن آهک و در خاکهای قلیائی با اضافه کردن گوگرد یا کودهای اسیدی انجام پذیر است. مصرف مقدار زیادی کود حیوانی نیز می تواند در نقصان pH خاک مفید باشد. میزان محلول بودن کودهای فسفره نیز متغیر است.

ترتیب محلول کودهای فسفره را می توان بصورت زیر نوشت :
با این که اسید فسفریک 54 درصد اکسید فسفر دارد و بسیار محلول می باشد، اما استفاده از این اسید قوی بعنوان کود بدون خطر نیست. امروزه به مصرف کودهای متراکم مانند سوپر فسفات تریپل و فسفاتهای آمونیم تمایل بیشتری نشان داده می شود.

فسفاتهای اخیر ناخالصی کمی از نظر عناصر مختلف دارند مثلاً سوپر فسفات تریپل فاقد گوگرد است، اما سوپر فسفات معمولی حدود 12 درصد گوگرد و 18 تا 21 درصد کلسیم دارد. مصرف کودهای ناخالص می تواند نیاز به بعضی عناصر را کاهش دهد.

فسفر

فسفر در گیاه نقش اساسی و مستقیمی در انتقال انرژی ایفا می کند.

مقدار فسفر در اعماق مختلف خاک یکسان نیست.

در خاکهای زراعی به علت افزایش کودهای فسفری معمولا مقدار فسفر افقهای سطحی بیش از افقهای عمقی است.

جذب فسفر به مقدار کافی در اوایل دوره رشد گیاه اهمیتی بسیار دارد. این اهمیت در اندامهای زایشی بیشتر مشهود است.

 

در تشکیل بذر نقش اسا سی داشته و به مقدار زیاد در بذر و میوه یافت می شود .

در زایش گیاه، گلدهی را متعادل کرده وموجب تقویت و ماندگاری گل میشود.

خاکهایی که فسفر بیشتری تثبیت می کنند در مقایسه با آنهایی که تثبیت  کمتری دارند ، به کود فسفاته کمتری نیاز دارند.

مقدار فسفر جذب شده در خاکهای بکر، به دلیل اکسیدهای آهن و آلومینیوم تبادلی و پایین بودن پ.هاش ، از خاکهای زراعی بیشتر است.

در لایه سطحی خاکهای زراعی ، فسفر با نیروی کمتری به سطح ذرات خاک متصل می شود ،عنصر مذبور بیش از لایه های عمقی خاک برای گیاه قابل استفاده است.

وقتی فسفر به خاک افزوده شود ، حلالیت آن در اوایل بیش ازهر زمان دیگر است ، پس با گذشت زمان ازحلالیت و قابلیت جذب فسفات کاسته می شود.

اثرات متقابل فسفر با ازت :

افزایش عرضه ازت به گیاه باعث افزایش جذب فسفر می شود. این اثر مثبت را میتوان فزونی رشد (گسترش) ریشه در اثر افزایش ازت دانست.

اثرات متقابل فسفر و آهک:

افزودن آهک به خاکهای اسیدی، جذب فسفررا افزایش میدهد.

وجود کربنات کلسیم در مقیاس وسیعتر و بالا رفتن پ. هاش از حد خنثی ،

جذب فسفر کاهش می یابد.

اثرات متقابل فسفر باآهن، مس و پتاسیم:

اثر مذبور پیچیده بوده و تابع عوامل متعدد، ازجمله رقم کشت شده،  

پ.هاش خاک و وضعیت محیط ریشه می باشد.

علائم و اثرات کمبود فسفردر گیاه:

علامت بارزکمبود فسفر، رنگ سبز تیره کدر(کثیف) مایل به آبی با ته رنگ برنزی یا بنفش برگها می باشد .

گیاهان مبتلا به کمبود فسفر کوچک و وامانده هستند. برگهایی خشک و سخت دارند و به همین دلیل کمبود فسفر را «خشک منظر» می نامند.

کمبود فسفر در مرکبات از رشد شاخه های جانبی، باز شدن شکوفه ها و جوانه ها و همچنین رسیدن میوه ها جلوگیری می کند.

کمبود فسفر سرعت رشد و نمو را کند کرده و از عملکرد می کاهد.

 برکیفیت میوه و دانه اثر سوء  بر جای می گذارد.

 خاصیت انبار داری و مقاومت به سرما در محصولات مبتلا به کمبود فسفر کاهش می یابد.