بهترین زمان تهیه کود سبز

 

 
گیاه کودی انتخاب شده باید در زمان گلدهی یا خوشه بستن به
زیر خاک برده شود. زیرا که قبل از این زمان، رشد و نمو
قسمت های سبزینه ای گیاه کافی نبوده و از برگرداندن آن
ماده آلی زیادی به خاک اضافه نخواهد شد. کود سبز به منظور
تقویت زمین از لحاظ مواد آلی غذایی مورد استفاده قرار می
گیرد که بدین منظور گیاهان، برای مدت زمانی معین در مزرعه
کاشته شده و بعد از رشد کافی به زمین برگردانده می شوند.

از گیاهان زراعی گوناگون اعم از علوفه ای و بقولات مانند
انواع شبدر، عدس، باقلا و ... و همچنین گیاهان خودروی
مانند ختمی، گل بنفشه، مرغ و حتی بعضی از اجزای گیاهی
مانند ساقه و برگ سیب زمینی و شلغم می توان به عنوان کود
سبز استفاده کرد.

گیاهانی برای تهیه کود سبز مناسب هستند که:

1- دارای رشد سریعی بوده ومدت کوتاهی زمین زراعی را اشغال
کنند.

2- پرشاخ و برگ، شاداب و سرشار از مواد غذایی باشد تا هم
با سایه خود مانع سبز شدن بذر علف های هرز شوند و هم زیر
خاک بردن آنها به سادگی انجام گیرد.

3- کم توقع بوده و برای حداکثر رشد خود به کود حیوانی یا
شیمیایی کمتری احتیاج داشته باشند.

4- نیاز آبی آنها بسیار کم باشد که این ویژگی در مناطق
گرمسیری و خشک اهمیت بیشتری دارد.

- مزایای استفاده از کودهای سبز

1- تأمین ماده آلی: یکی از اثرات استفاده از کودهای سبز
تأمین ماده آلی خاک است، به خصوص زمانی که کود حیوانی کافی
در دسترس نبوده و یا بقایای گیاهی به جا مانده در زمین به
حدی نباشد که بتواند مقدار هوموس خاک را در حد مطلوبی نگاه
دارد. پس از برگرداندن کود سبز در خاک، هم قسمت های هوایی
و هم ریشه های آن پوسیده شده و ماده آلی خاک را افزایش می
دهد. کود سبز در زمین های سبک (شنی) ایجاد چسبندگی می کند
و در زمین های سنگین (رسی) خاک را پوک و سبک می کند.

2- افزایش ازت: کود سبز علاوه بر کربن آلی، مقداری ازت آلی
به خاک اضافه می کند. این مقدار ازت بر حسب شرایط، ممکن
است ناچیز یا قابل توجه باشد. برای مثال چنانچه یک گیاه
لگومینه (گیاهان خانواده بقولات) به خاک برگردانده شود، با
توجه به این که بیشتر این گیاهان در شرایط مساعد، آمادگی و
قدرت جذب و تثبیت ازت آزاد هوا را دارند. احتمال افزایش
ذخیره ازت خاک زیاد است، حال آن که با برگرداندن گیاهی غیر
لگومینه به خاک فقط در شکل ازت اولیه اک تغییر حاصل شده
(ازت معدنی به آلی تبدیل می شود) و در مقدار آن افزایشی به
وجود نخواهد آمد.

3- حفاظت خاک: در ماه هایی از سال که خطر فرسایش خاک وجود
دارد، برای آن که خاک بی حفاظ نباشد، ازیک گیاه پوششی
استفاده می شود. این گیاهان در مناطقی که باران های
زمستانه زیاد است از نشست خاک های سنگین و همچنین از
فرسایش خاک های سبک جلوگیری می کند. این گیاهان در مناطق
بادخیز با پوشاندن خاک،سرعت باد را در سطح کم کرده و خاک
را در مقابل کنده شدن حفظ و در جای خود نگه می دارد.
بهترین نمونه از گیاهان پوششی، چاودار زمستانه و یولاف
بهاره است.

4- تأمین مواد بیوشیمیایی خاک: کود سبز به عنوان ماده
غذایی مورد استفاده میکروارگانیسم های خاک قرار می گیرد و
گاز کربنیک، گاز آمونیاک، ترکیبات نیتراته و بسیاری از
ترکیبات ساده و پیچیده دیگر را تولید کرده و مورد استفاده
نباتات زراعی قرار می دهد.

- روش های کشت کودهای سبز

کودهای سبز را بر حسب شرایط مختلف می توان به طور کلی به
دو صورت اصلی و فی مابین کشت کرد. از جمله مزایای انتخاب
روش صحیح کشت این است که هم از فاصله زمانی موجود عد از
برداشت و کاشت نباتات زراعی استفاده بیشتر شده و هم از خاک
و از رطوبتموجود در آن به طور کامل استفاده می برند و
ادوات و ماشین آلات کمتری هم به کار گرفته می شد.

منظور از کشت اصلی آن است که، مانند گیاهان زراعی، کود سبز
هم در فصل معین و به صورت یک زراعت اصلی یا تنها کاشته
شود. زمان کشت اصلی می تواند پاییز و یا در بهار باشد. جز
در مورد گیاهانی مثل ذرت، ذرت خوشه ای و یا یونجه که در
بهار کشت می شوند، کشت دیگر کودهای سبز در پاییز انجام می
گیرد.

قابل ذکر استدر مواردی کهاز کشت یک کود سبز نتیجه مطلوبی
به دست نمی آید، توصیه می شود که دو گیاه را به صورت مخلوط
با هم به عنوان کود سبز کشت کرد. لازم است که این دو گیاه
از نظر خصوصیات زراعی مثل رشد و نمو شاخه، برگ و ریشه و
همچنین خصوصیات آب و هوایی و نیازهای غذایی هماهنگی خاصی
با یکدیگر داشته باشند. بهترین مثال از کشت مخلوط یولاف و
نخودفرنگی و یا چاودار و ماشک است. کشت فی مابین در فاصله
زمانی بین برداشت و کشت دو گیاه زراعی متوالی انجام می
گیرد. اگر این کود سبز بعد از یک گیاه صیعی در اواخر
تابستان یا اوایل پاییز کشت شده و دوران رشد آن تا زمستان
یا حتی بهار سال آینده که زمین برای زراعت گیاه اصلی بعدی
آماده می شود، ادامه یابد به آنها کشت فی مابین زمستانه می
گویند. مانند انواع غلات به خصوص جو، چاودار، ماشک گل خوشه
ای، چچم ریشک دار، شبدر گل میخکی و...

اگر کود سبز در فاصله بین برداشت زراعت اصلی پاییزه سال
قبل و کاشت زراعت اصلی پاییزه سال بعد کشت شود، به آن کشت
فی مابین تابستانه می گویند. (کاشت در اواخر بهار و برداشت
در اواخر تابستان یا اوایل پاییز) مانند انواع شبدر، شلغم،
چغندر علوفه ای، ذرت خوشه ای و...

- شرایط برگردندن کود سبز به زمین

بهتر است کود سبز را پیش از برگرداندن، غلطک زده و اگر طول
ساقه ها بلند است، آنها را درو کرد. در نتیجه ی این عمل
ساقه های بلند، روی زمین خوابیدهو زیر خاک کردن آنها به
وسیله گاوآهن آسانتر صورت می گیرد. شخم باید در جهت خط
غلطک انجام گیرد زیرا در غیر این صورت گیاه کاملاً دفن
نشده و مقدار زیادی از آن در مجاورت هوا خشک شده و از بین
می رود.

پس از شخم و دفن کود سبز باید زمین را نیز غلطک زد تا با
مساعد شدن شرایط تهویه زمین، پوسیدن کود تسریع شود. برای
بهبود وضع تهویه در مناطق پرآب هم لازم است که زمین زهکشی
شود.

در بعضی مواقع در صورت امکان می توان کود سبز را در جایی
کاشته و پس از برداشت آن را در جای دیگری به زیر خاک برد.