وضعیت تولید و بارار قارچهای خوراکی

بیش از چهار دهه از تولید قارچ در کشور مى گذرد
اما هنوز مسئله فروش یکى از معضلات پرورش دهندگان
قارچ به شمار مى آید. اگرچه بازار فروش در سال هاى
اخیر نسبت به دهه گذشته سامان بیشترى یافته و
تقاضا و فروش قارچ شرایط مناسب ترى پیدا کرده است
اما کماکان تولیدکنندگان قارچ در سطوحى بسیار نازل
به تولید مى پردازند...
بیش از چهار دهه از تولید قارچ در کشور مى گذرد
اما هنوز مسئله فروش یکى از معضلات پرورش دهندگان
قارچ به شمار مى آید. اگرچه بازار فروش در سال هاى
اخیر نسبت به دهه گذشته سامان بیشترى یافته و
تقاضا و فروش قارچ شرایط مناسب ترى پیدا کرده است
اما کماکان تولیدکنندگان قارچ در سطوحى بسیار نازل
به تولید مى پردازند. زیرا هنوز براى رشد تقاضا در
داخل اقدام گسترده اى شروع نشده، در ضمن براى
تقاضاى کنونى هم بازار سازمان یافته اى در داخل
وجود ندارد. حتى براى صادرات آن هم بازارى نیست تا
تولیدکنندگان قارچ براساس ظرفیت موجود تولید کنند.
به همین دلیل در خصوص تولید و شرایط بازار فروش با
رئیس هیات مدیره تعاونى تولیدکنندگان قارچ،
نوربخش، گفت وگویی انجام شده که در پى مى آید.
•امسال در چه سطحى قارچ خوراکى تولید مى شود؟
کشور امسال ۲۰ هزار تن قارچ خوراکى تولید مى کند
که نسبت به سال گذشته حدود ۲ هزار تن افزایش دارد.
•این میزان از چه سطحى به دست مى آید؟
در ایران برداشت از هر کمپوت (سیستم تولید کیسه
قارچ) بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ کیلو است. اما در کشورهاى
اروپایى از هر کمپوت۳۵۰ کیلو قارچ به دست مى آید.
•چند واحد در سطح ۲۵۰ کیلو تولید دارند؟
تنها ۲۰ درصد بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلو تولید مى کنند،
مابقى بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلو تولید دارند.
•در مجموع چند واحد در این حوزه کار مى کنند؟
تاکنون ۹۷ واحد قارچ خوراکى احداث شده و به بهره
بردارى رسیده است.
اولین واحد قارچ خوراکى سال ۳۷ با ظرفیت ۱۰ تن در
سال تولید شد. پس از ۱۶سال وقفه در احداث واحد
تولید قارچ در سال ۵۳ دومین واحد با ظرفیت ۵۰ تن
شروع به کار کرد. اوایل انقلاب این دو واحد تعطیل
شد اما مجدداً سال هاى ۶۲- ۶۱ این واحدها شروع به
کار کردند تا سال ۶۴ که هیچ واحدى احداث نشد. سال
۶۴ تا ۶۸ موج دوم احداث واحدهاى قارچ خوراکى شروع
شد. در این دوره هفت واحد احداث شد و سپس در سال
هاى ۶۹ تا ،۷۳ ۴۵ واحد؛ سال هاى ۷۴ تا ۷۸ ، ۲۰
واحد و در سال هاى ۷۹ تا ۸۱ ، ۲۵ واحد دیگر به این
مجموعه اضافه شد. بدین ترتیب تا پایان سال ۸۱ ، ۹۷
واحد قارچ خوراکى احداث شد و کماکان در حال فعالیت
هستند ضمن اینکه در حال حاضر هم واحدهایى در حال
ساخت است اما هنوز به بهره بردارى نرسیده اند.
•آیا همه این مجموعه ها فعال هستند؟
در حال حاضر ۶۸ واحد فعال است. ۲۵ واحد غیرفعال
است و چهار واحد تغییر کاربرى داده البته غیرفعال
شدن و یا تغییر کاربرى دادن آنها به سال هاى ۷۳-۷۲
برمى گردد. در این دوره واحدهاى زیادى احداث شد و
محصول بدون در نظر گرفتن بازار مصرف تولید شد و
این امر منجر شد تولید زیان ده شود و بسیارى از
واحدها از تولید انصراف بدهند.
•در حال حاضر چه تعداد از این واحدها تجارى تولید
مى کنند؟
واحدهاى ما اغلب کوچک هستند. براى صادرات حداقل
نیاز به واحدهاى ۱۰ هزار تنى است. با الگوى فعلى
امکان صادرات نیست. واحدهاى ما سه هزار تنى هستند
و صادرات در این مقیاس ارزش اقتصادى ندارد.
•با این شرایط چه میزان صادرات داریم؟
از مجموعه ۱۸ هزار تن ۱۰ هزار تن صادر مى شود و
مابقى در داخل مصرف مى شود.
•مصرف سرانه قارچ در کشور چه میزان است؟
مصرف سرانه ما ۲۵۰ گرم است درحالى که در اروپا
چهار کیلو است که اگر ما بخواهیم به آن برسیم نیاز
به فرهنگ سازى گسترده داریم. ما ظرفیت لازم براى
تولید را داریم ضمن اینکه مزیت هاى لازم را هم
داریم، پس در کنار ما دولت باید به فرهنگ سازى
بپردازد. همان طور که بر روى بسیارى از محصولات
خوراکى مانور مى دهد در جهت فرهنگ سازى مصرف قارچ
هم حرکت کند. چون ظرفیت تولید قارچ وجود دارد.
مشکل در حال حاضر کمبود تقاضا است. هرچند شرایط
کنونى تقاضا بسیار مطلوب تر از گذشته است.
•با توجه به تاثیر قیمت بر رشد تقاضا برنامه اى
براى کنترل قیمت دارید؟
در حال حاضر آنچه ما عرضه مى کنیم قارچ فله و یا
بسته بندى شده است که کیلویى هزار و ۳۰۰ تا هزار و
۳۵۰ تومان است. البته در میادین شهردارى این قیمت
هزار و ۷۵۰ تومان است که در ماه رمضان ۵ درصد
تخفیف داشت. اما درباره کنترل قیمت، قیمت تمام شده
ما در سال ۸۳ براى هر کیلو قارچ حدود هزار و ۵۰ تا
هزار و صد تومان بود. ما سعى کردیم این قیمت را
امسال افزایش ندهیم. براى سال آینده هم کماکان قصد
داریم این برنامه را اجرا کنیم و با افزایش
راندمان تولید قیمت عرضه را ثابت نگه داریم.
•براى ساماندهى بازار هم تعاونى برنامه خاصى را
دنبال مى کند؟
از خردادماه امسال کل قارچ تهران که حدود ۱۲ هزار
تن است در میدان تره بار آزادى عرضه مى شود. در
این مرکز فروش ۵ تا ۸ سوله در اختیار انجمن قارچ
کاران قرار دارد و قارچ در این بورس به صورت عمده
به فروش مى رود.
•آیا این مرکز مسئله فروش را حل کرده است؟
نه. معضلات فروش بسیار است. اما این مرکز در سطح
خود توانسته مشکلات بخش را حل کند.
•برنامه اى براى رشد این مراکز دارید؟
هفته گذشته در مزایده اى که در سازمان میادین
برگزار کردیم تعاونى توانست برنده مزایده شود. به
واسطه این مزایده تعاونى قارچ کاران از اواخر آبان
مى تواند در کلیه مراکز سازمان فعالیت کند. ما
قادریم در ۴۰ میدان در شهر فعالیت کنیم، البته ۴۰
میدان از همان آغاز فعال نخواهند بود. ولى طبق
برنامه تعاونى ان شاءالله ۴۰ میدان تا پایان سال
فعال خواهند شد.
•در حال حاضر به غیر از منطقه آزادى، تولیدکنندگان
قارچى عرضه نمى کنند؟
در حال حاضر تولیدکنندگان در ۱۳ مرکز فعالیت مى
کنند.
•در این میادین چه میزان قارچ عرضه مى شود و در
واحدهاى جدید چه میزان عرضه خواهد شد؟
در میادین فعلى حدود هزار و ۲۰۰ کیلو قارچ عرضه مى
شود. اما در ۴۰ میدان پیش بینى مى شود ۴ هزار کیلو
قارچ توزیع شود، البته به مرور زمان این میزان به
۶ هزار کیلو خواهد رسید.