بسیاری از مراجع و کتابهای مربوط به طب گیاهی، تاریخچه تقطیر و تولید عرقهای گیاهی را ایران و مردم این کشور میدانند. بر اساس اطلاعات موجود در این کتابهای مرجع، تولید عرق گیاهی به ابنسینا و دورههای پس از او نسبت داده شده است.
به نظر میرسد که شروع تقطیر و استخراج رایحه گیاهان با تولید گلاب از گل محمدی آغاز شده و کمکم به مرحله کنونی تولید صدها نوع عرق گیاهی رسیده است.
یکی از معروفترین و رایجترین عرقهای گیاهی موجود در بازار ایران، عرق نعنا است که سۆالهای بسیاری در مورد آن مطرح است. به همین دلیل گفت و گوی سلامتیران با دکتر محمدحسین صالحی سورمقی، متخصص فارماکوگنوزی و استاد دانشکده داروسازی دانشگاه تهران را آوردهایم تا پاسخ این سۆالها را از ایشان بگیریم.
فرآیند تولید عرق نعنا چگونه است؟
از هر گیاهی مانند برگ نعنا، بیدمشک، ریحان، گل محمدی یا زیره که دارای رایحه و اسانس باشد، میتوان عرقیات گیاهی تولید کرد.
برای تولید عرق گیاهی، ابتدا آب و ماده معطر را که همان گیاه باشد، میجوشانند. پس از تبخیر آب، عملیات سرد کردن بخار و تقطیر به صورت سنتی یا صنعتی انجام میشود و مایعی که با تقطیر به دست آمده، معطری است که ما ایرانیها به آنها عرق گیاهی میگوییم.
طی فرآیند تبخیر و تقطیر، اسانس و رایحه گیاه داخل مولکولهای آب نفوذ میکند و در اصطلاح علمی، آب مقطر تولید میشود. این آبهای معطر مقطر، علاوه بر طعم و رایحه خوبشان، خواصی هم برای بدن دارند. ما ایرانیها معمولاً فقط به مایعی که از گلبرگهای گل محمدی تهیه میشود، «گلاب» میگوییم و سایر آبهای معطر مقطر را «عرق گیاهی» یا «طبی» مینامیم.
مفهوم عبارت «دوآتشه» که روی برخی از عرقیات گیاهی درج میشود، چیست؟
اگر میزان گیاه نسبت به حجم آب بیشتر باشد و رایحه و اسانس بیشتری در مولکولهای تقطیرشده آب جمع شوند، اصطلاح «دوآتشه» را برای عرق گیاهی به کار میبرند. عرق دوآتشه، همان عرق اشباعشده یا با عطر بسیار غلیظ. مثلاً میزان برگ نعنایی که برای تولید یک شیشه عرق نعنا دوآتشه استفاده میشود، بسیار بیشتر از برگ نعنایی است که برای تولید یک ظرف عرق نعنا معمولی به کار میرود.
پس خاصیت عرقهای دوآتشه از انواع معمولیشان بیشتر است؟
دقیقاً همین طور است. از آنجا که ماده موثر در عرقیات گیاهی، اسانس و رایحه موجود در آنهاست، هرچه عرق گیاهی بوی بیشتری داشته باشد، یعنی اسانس بیشتری در مولکولهای آب وجود دارد و خواص درمانی بیشتری دارد بنابراین خاصیت ضد نفخ و ضد درد عرق نعناهای دوآتشه، به مراتب از انواع معمولیشان بیشتر است.
تفاوت میان عرق نعناهای پاستوریزه و سنتی موجود در بازار چیست؟
هر مادهای که پاستوریزه شود، عاری از وجود هرگونه آلودگی میکروبی و انگلی است پس آلودگیهای احتمالی، در عرق نعناهای کارخانهای که عبارت پاستوریزه روی آنها درج شده، وجود ندارد.
پس احتمال وجود آلودگی در عرق نعناهایی که در کارگاههای خانگی و سنتی تهیه میشوند، وجود دارد؟
عرق از فرآیند تقطیر به دست میآید و مایعی که تقطیر میشود، کاملا استریل و عاری از هرگونه آلودگی است اما امکان دارد آلودگی از طریق ظرف آلوده یا فردی که عرق را به صورت سنتی تولید و بستهبندی میکند، به محصول نهایی راه یابد. به همین دلیل نمیتوانیم بگوییم که عرق نعناهای سنتی کاملا استریل یا کاملا آلوده هستند.
اگر عرق نعنا در کارگاههای خانگی با شرایط بهداشتی تهیه و از ظرفهای پاکیزه برای بستهبندی آن استفاده شود و خود تولیدکننده هم مسایل بهداشتی را رعایت کند، دیگر نباید نگران وجود آلودگی در آن بود.
خاصیت عرق نعنا چیست؟
عرق نعنا، فقط حاوی رایحه نعناع ترکیبشده با آب است که خاصیت ضد نفخ، ضد درد و ضداسپاسم (گرفتگی) دارد. از آنجا که تمام ترکیبهای نعنا وارد عرقش نمیشود، نمیتوان همه خواص برگ نعنا را به عرق آن هم نسبت داد ولی مصرف این عرق گیاهی، پس از غذا و برای رفع دلدرد و نفخ یا هضم بهتر غذا مفید است.
یا میزان مصرف مشخصی برای عرق نعناع وجود دارد؟
نه، معمولاً میزان استانداردی برای مصرف این عرقهای سنتی وجود ندارد و نمیتوان حجم کاملا مشخصی برای مصرف آنها برای افراد در گروههای سنی و جنسی مختلف در نظر گرفت. البته میتوان پیشنهاد کرد که اگر احساس نفخ و دلدرد داشتید، حدود یک استکان در هر وعده، عرق نعنا مصرف کنید. اگر غلظت و بوی عرق نعنا زیاد باشد، میتوان به مصرف نصف استکان از آن هم بسنده کرد.
آیا منع مصرفی هم برای استفاده از عرق نعنا در افراد خاصی وجود دارد؟
فقط افرادی که به خود گیاه نعنا حساسیت دارند و با خوردن آن دچار واکنشهای آلرژیک میشوند، نهتنها عرق نعنا، بلکه هیچیک از محصولاتی را که بر پایه گیاه نعنا تولید شده است، نباید مصرف کنند.
بهترین ظرف و مکان برای نگهداری از عرق نعنا چیست؟
بهتر است تمام عرقهای گیاهی از جمله عرق نعنا در ظرفهای شیشهای نگهداری شود. از آنجا که شیشههای رنگی (مانند شیشههای سبز یا قهوهای) نور کمتری از خود عبور میدهند، استفاده از آنها برای نگهداری از عرقیات از شیشههای شفاف بهتر است. پس از ظرفهای شیشهای، ظرفهای فلزی (مانند ظرفهای آلومینیومی) بهترین ظرفها برای نگهداری از عرقها هستند.
این روزها برای پایین آوردن قیمت نهایی محصول از پلاستیک برای بستهبندی بطریهای عرق استفاده میشود اما پلاستیک، برای نگهداری این محصولات مناسب نیست. به همین دلیل بهتر است یا عرقیاتی که در شیشه هستند بخرید یا آنها را پس از خرید در ظرفهای شیشهای رنگی یا فلزی پاکیزه و بدون بو بریزید. تمام عرقهای گیاهی باید در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم آفتاب قرار بگیرند. اگر فروشندهای عرق را بیرون از مغازه و در معرض آفتاب قرار داده بود، از خرید محصول او خودداری کنید.
بهترین زمان مصرف و نشانه فساد عرقهای گیاهی چیست؟
معمولاً روی بستهبندی عرقیات سنتی تاریخ تولید و انقضا وجود ندارد و گاهی فقط تاریخ تولید روی بستهبندی نوشته میشود. بهتر است عرقهای گیاهی را حداکثر 6 تا 12 ماه پس از تولید مصرف کنید تا از خاصیت آنها بهرهمند شوید. فساد عرق گیاهی را هم میتوان از ظاهر آن متوجه شد. عرق سالم و عاری از آلودگی، کاملا شفاف است. وجود هر گونه کدورت یا رسوب در عرقهای گیاهی میتواند نشاندهنده وجود آلودگیهای میکروبی یا قارچ و کپک، درون آنها باشد و باید از مصرف چنین محصولاتی خودداری کرد
تحقیقات
اخیر پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا واقع در سانتاباربارا نشان می دهد که
دارچین از بروز برخی بیماری های عصبی از جمله آلزایمر جلوگیری می کند.
به تازگی دو ترکیب در دارچین دیده شده است که از بروز زوال عقل جلوگیری می کند.
این دو ترکیب cinnamaldehyde و epicatechin نامیده می شوند.
آلزایمر یک بیماری پیش رونده عصبی است که به مرور زمان منجر به تخریب غیر قابل برگشت نورون ها و توانایی های فکری می شود.
دارچین علاوه بر پیشگیری از بیماری آلزایمر، در درمان بیماری دیابت نیز موثر است.
برخی از دیگر فواید دارچین عبارتند از :
• کاهش کلسترول
• محافظت دربرابر بیماری های قلبی
• موثر در درمان بیماری های لنفاوی
• جلوگیری از بوی بد دهان
• درمان سنتی دندان درد
• درمان سرفه مزمن
• آرامش سیستم اعصاب
• دارای خواص ضدقارچی، ضد ویروسی، ضد باکتریایی، ضد عفونی
• درمان سنتی زخم معده
• درمان گرگرفتگی در زنان یائسه
• خواص ضد التهابی
• موثر در درمان شپش شر
• کاهش درد مفاصل
• جلوگیری از تجمع ناخواسته پلاکت خون
• افزایش سیستم ایمنی بدن
• درمان سوهاضمه
• کاهش خستگی
• کاهش عفونت های ادراری
• سرشار از منگنز، فیبر، آهن و منگنز
مطالعات اخیر محققان داشگاه ایالتی پنسیلوانیا نشان می دهد که پودر کاکائو باعث می شود تا بدن افراد چاق، نظارت بهتری روی بیماری های التهابی مانند دیابت داشته باشد.
کاکائو علاوه بر دیابت در درمان کبد چرب نیز موثر است و این اثربخشی در افراد چاق بیشتر به چشم می خورد.
بسیاری از این نوشابه های طبیعی وقتی به شیوه صحیح تهیه و مصرف می شوند نه تنها مانند نوشابه های صنعتی سلامت بدن را تهدید نمی کنند بلکه حتی خواص بسیار مفیدی دارند برای مثال برخی از آنها تقویت کننده، برخی آرامش بخش و گروهی نیز حتی تاثیر درمانی دارند.
طرز تهیه برخی از این نوشیدنی های گیاهی سالم و مفید که برای فصل گرم تابستان و پیشگیری از گرمازدگی نیز سودمند هستند به شرح زیر است:
برای تهیه این نوشیدنی مقداری شربت آب قند رقیق را با دو فنجان برگ ریحان خرد شده مخلوط کرده، داخل ظرف درداری بریزید و به مدت یک ساعت در ظرف را ببندید. بعد از آن مایع را صاف کرده و سپس در یخچال قرار دهید تا خنک و آماده نوشیدن شود.
برای تهیه شربت رزماری مقداری شربت آب قند رقیق تهیه کرده و به آن کمتر از یک گرم رزماری تازه اضافه کنید و این مخلوط را داخل ظرف درداری ریخته و به مدت یک ساعت در ظرف را ببندید. بعد از یک ساعت مایع را در ظرفی صاف کرده و در یخچال بگذارید تا خنک و آماده نوشیدن شود.
برای تهیه این نوشیدنی سه قاشق گل تازه استخودوس را به مقداری شربت آب قند رقیق اضافه کنید و پس از یک ساعت شربت را صاف کرده و خنک کنید. شربت اسطوخودوس شما برای نوشیدن آماده است.
شربت نعناع را نیز می توانید به روش بالا تهیه کرده و پس از خنک شدن در یخچال مصرف کنید. برای تهیه این نوشیدنی استفاده از یک فنجان برگ تازه نعناع کافی است.
برای تهیه این نوشیدنی خوش طعم و خنک کننده مقداری برگ گشنیز خرد شده را به همراه دو لیوان فلفل سبز ریز شده به شربت آب قند رقیق بیافزایید. پس از یک ساعت شربت را صاف کرده و بعد از خنک شدن می توانید آن را مصرف کنید.
یک لیوان شکر را با یک چهارم لیوان گل های تازه بابونه به همراه مقداری وانیل با یک لیوان آب مخلوط کنید و در حرارت متوسط بجوشانید تا شکر به خوبی در آب حل شود. بعد از یک دقیقه جوشیدن ظرف را از روی حرارت برداشته و به مدت یک ساعت به حال خود بگذارید و سپس آن را در شیشه تمیزی ریخته و به مدت دو هفته در یخچال نگهداری کنید تا پس از آن آماده مصرف شود.
ترکیبی از یک لیوان شکر را با 1.5 قاشق غذاخوری رزماری خرد شده به همراه یک عدد پوست لیموی خلال شده را با مقداری دلخواهی آب بجوشانید تا شکر به خوبی در آب حل شود. بعد از یک دقیقه جوشیدن، شربت را از روی حرارت برداشته و بعد از یک ساعت که شربت به خوبی سرد شد آن را داخل یخچال قرار دهید و پس از دو هفته نوشیدنی ابتکاری شما آماده مصرف خواهد بود.
گیاه آلوئهورا متعلق به مناطق گرم آفریقایی است. این گیاه در زمانهای قدیم در اروپا،
یونان و رم به عنوان مرهم زخمهای حاد استفاده میشده است.
گیاه آلوئهورا متعلق به مناطق گرم آفریقایی است. این گیاه در زمانهای قدیم
در اروپا، یونان و رم به عنوان مرهم زخمهای حاد استفاده میشده است. شیره این گیاه
بسیار خنک و شفابخش است. امروزه برای التیام سوختگی، التهاب و زخمهای پوستی از
شیره آن استفاده میشود. همچنین برگ این گیاه یک پاک کننده قوی است.
در ایران این گیاه را به نامهای: صبر زرد، صبر تلخ یا شاخ بزی میشناسند. نامهای دیگر
این گیاه لاله بیابان، گیاه جاودانگى، گیاه دارویى و گیاه ملکه است.
قسمتهای قابل استفاده گیاه: ژل، برگها
عناصر سازنده گیاه: پلیساکاریدها، آلوئین، آنتی اکسیدانها، آلرامینوز، گلوکرونیک اسید
و آرابینوز
موارد استفاده: تسکین دهنده، پاکسازی کننده، تونیک، ترمیم کننده زخمها، آنتی
باکتریال، قابض، ضد قارچ، خون بند و تسکین دهنده
ادامه مطلب ...
هسته انگور : روغن هسته انگور چنان که از نامش برمی آید، روغنی است که از هسته ی انگور به دست می آید. در اروپا و آمریکا و ایتالیا این روغن تولید و بهایران هم صادر می شود.
استخراج
روغن مایع از هسته ی انگور در حقیقت در اول قرن نوزدهم میلادی کشف گردید
ولی مطالعات و بررسیهای دقیق علمی بر روی این روغن در طی جنگ دوم جهانی به
عمل آمد.
روغن هسته ی انگور یک روغن خوشمزه و ایده آل برای آماده کردن
غذاهای سرد وگرم است و سالهاست که در آشپزخانه ها ی اروپا به خاطر طعم خوش و
فواید بهداشتی آن به روغن های دیگر ترجیح داده می شود.
برای تهیه ماده ی اولیه ی این روغن کشت مخصوصی صورت نمی گیرد و از سوی دیگر با استفاده از هسته ی انگور مانع از آلودگی محیط زیست می شود. این روغن از هسته ی انگورهایی است که پس از آبگیری برای آب انگور و سرکه مصرف می شوند و در یک روند سالم جهت استحصال روغن مورد استفاده قرار می گیرند.
حدود
صد سال است که روغن هسته ی انگور Grape seed oil (GSO) به طور گسترده در
اروپا و نیز ایالات متحده ی امریکا به عنوان مکمل و جایگزین روغن های دیگر
به کار می رود.
استفاده از این روغن به اوایل قرن ۱۶ میلادی برمی گردد.
ویژگیهای منحصر به فرد روغن هسته ی انگور موجب شده که در سالهای اخیر در
اکثر کشورهای اروپایی از آن در پخت و پز Cooking و سرخ کردن Frying و در
موارد آرایشی و بهداشتی و… استفاده شود.
به طور کلی روغن هسته ی انگور
بعد از فشردن ( مرحله ی Pressing ) و تصفیه ی هسته ی انگور Refining واریته
Vitis vini fera به دست می آید. هسته حدود ۴/۱ وزن کل میوه انگور را تشکیل
داده و %۲۰-۱۰ روغن دارد. این روغن به رنگ سبز یا زرد روشن بامزه و بوی
بسیار ملایم است.
روغن
هسته ی انگور فاقد اسید چرب ترانس، کلسترول، اسید چرب آزاد وسدیم است و
درمقابل منبع بسیار غنی از ویتامین E ، اسیدهای چرب ضروری Essential Fatty
Acid به ویژه اسید لینوئیک (W6) امگا شش می باشد.
روغن هسته ی انگور
محتوی ترکیبات فنولی، بتاکاروتن، استروئیدها (کامپسترول Campesterol ،
بتاسیتوسترول B-Sitostrol ، استیگما استرول Stigmastrol ) ویتامین E
(60-120mg/100gr)، ویتامین D ( 100g، ۴/۰۳ mg )، ویتامین A ( 100 g، ۸/۰۶
mg ) و ویتامین C بوده و در بین روغنهای مصرفی دیگر دارای بیشترین مقدار
اسید لینوئیک به طور میانگین ۷۵ درصد است. در جدول زیرترکیب اسیدهای چرب
موجود در روغن هسته ی انگور آمده است:
امگا ۳ لینولئیک اسید C18 H30 O2 1- 0.3
امگا ۶ لینولئیک اسید C18 H32 O2 78-57
امگا ۹ اولئیک اسید C18 H34 O2 28- 12
استئاریک اسید اکتادکانوئیک اسید C18 H36 O2 6.5- 3
پالمتیک اسید هگزاد کانوئیک اسید C16 H32 O2 11- 5
پالمتیک اسید هگزاد سنوئیک اسید C16 H30 O2 1.2- 0.5
روغن هسته ی انگور به رنگ زرد مایل به سبز است و فاقد بو و دارای طعمی مطبوع می باشد و از نظر خواص تغذیه ای با روغن زیتون قابل مقایسه است. روغن هسته ی انگور صددرصد طبیعی است و هیچ ماده ی شیمیایی به آن اضافه نمی شود. این روغن بر خلاف روغن های دگر دود نمی کند و نمی سوزد که نه تنها بر طعم اصلی غذا تأثیر نمی گذارد بلکه اندکی طعم کره ای به آن می دهد. این روغن فاقد سدیم و کلسترول بوده و میزان اسیدهای چرب غیراشباع آن تا ۹۰ درصد می رسد.
اسیداولئیک، اسید پالمتیک، اسید لینوئیک، اسید استئاریک و اسید آراشیریک از اسیدهای موجود در روغن هسته ی انگور است، روغن هسته ی انگور دارای بالاترین مقدار اسیدلینوئیک یعنی ۷۸ درصد است. این اسید همان امگا شش است که از اسیدهای چرب است و برای بدن بسیار ضروری است که بدن قادر به تولید آن نیست. ( در مورد اسیدهای چرب ضروری به طور کامل در مقاله امگا سه و امگا شش توضیح داده شده است).
این
روغن علاوه بر اینکه فاقد سدیم و کلسترول است، ویتامین E، ویتامین C و
بتاکاروتن ( پیش ساز ویتامین A ) از مهمترین ویتامین های موجود در آن است.
ظاهر : مایع روغنی، شفاف و بدون ته نشینی در ۲۰ c.
رنگ : زرد مایل به سبز
بو : بدون بو یا با بوی بسیار ملایم
مزه : کمی مزه ی آجیلی مطلوب
طعم : گس
اسیدیته ( در حد اسید اولئیک ) ، ۰.۶۰ >
عدد پراکسید ( meg o 2 / kg ) 10 >
عدد یدی ( ریجس ) ۱۵۰- ۱۲۸
عدد صابونی شدن ( mg KOH/g ) 194- 188
وزن مخصوص ( ۲۰C / آب ۲۰C ) 0/920-0/926
مواد غیرصابونی (g/kg ) 20>
اندیس رفراکت ( ۲۰c) 477/1 – ۴۶۷/۱
نقطه ی ذوب ۱۶۰ c یا ۳۲۰ F
روغن هسته ی انگور به طور طبیعی فاقد کلسترول است و در حالی که خاصیت ازدیاد میزان کلسترول مفید HDL را دارد. میزان کلسترول مضر LDL و تری گلیسیرید و نمک های آلی حاصل از ترکیب گلیسیرین و اسیدهای چرب را کاهش می دهد و هم چنین سرشار از ویتامین E است و در نتیجه نقش بسیار موثری در جلوگیری از امراض قلبی دارد و مانع لخته شدن خون در رگها می شود.
حتماَ می دانید که آنتی اکسیدانها سلاح مبارزه با رادیکال های آزاد هستند. رادیکال های آزاد بمب های تخریب کننده ای هستند. این بمب های تخریبی در اثر بسیاری از مواد آلوده کننده مثل مواد شیمیایی، الکل ها، داروها، دود سیگار، خوردن چربی خصوصاَ روغن های جامد، فعالیت میکروب ها و ویروس ها در بدن، حتی برخورد اشعه ی خورشید به پوست ، برخورد اشعه X بر بدن و سوختگی به وجود می آیند که در رگ ها حرکت می کنند،سلول را می شکند. آن چه این مولکول های مضر را تخریب می کند، آنتی اکسیدان هایی مثل ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن (در سبزیجات فراوان است)، سلنیوم، بسوفیاونوئید و بسوفیاوانول است. روغن هسته ی انگور غنی از پروآنتی سیانین (PCO )، یک آنتی اکسیدان بسیار قوی است که می تواند جلوی تخریب های سلولی در اثر رادیکال های آزاد را بگیرد و بافت های پیوندی را تعمیر و تقویت کرده و به فعالیت آنزیم ها کمک کنند.
تحقیقات بسیاری نشان داده که آنتی اکسیدان ها ضد سرطان اند و از بروز همه نوع سرطانی جلوگیری می کنند.
تحقیقات
نشان داده افرادی که ویتامین E و سلنیوم کمتری مصرف می کنند یازده برابر
بیشتر در معرض سرطان هستند. Pco موجود در هسته ی انگور خیلی فقیرتر از
ویتامین E است و در عین حال از تخریب DNA سلولی هم جلوگیری می کند. طبق
گزارش دندانپزشک ها مصرف انگور و روغن هسته ی انگور در سلامت دندان ولثه ها
بسیارموثر است زیرا آنتی اکسیدان موجود در آن از خرابی دندان جلوگیری می
کند و موجب می شود لثه ها سفت و صورتی رنگ باقی بمانند. پس مصرف انگور در
مبتلایان به عفونت های دهان بسیار مفید است. تحقیقات نشان می دهد Pco موجود
در هسته ی انگور از اثر تخریبی رادیکال ها جلوگیری کرده و موجب سلامت
پروتئین کلاژن سلول های بنیادی می شود.
مصرف
Pco به شدت موجب بهبود افراد مبتلا به هر نوع عارضه سلول های بینایی
خصوصاَ تحلیل لکه ی چشم می شود. از این رو عصاره ی هسته ی انگور در درمان
آب مروارید و آب سیاه موثر است.
نکته ی مهم در سلامت پوست جلوگیری از
پیرشدن آن است که با حفظ تناسب پروتئین های کلاژن و الاستین (پروتئین های
موجود درپوست) امکان پذیر است.
روغن هسته ی انگور، پوست را در برابر اشعه ی ماورابنفش خورشید محافظت می کند و ازچروک شدن و ایجاد سرطان در آن جلوگیری می کند. این ماده موجب تقویت بافت پیوندی پوست و حفره های چربی شده و موجب جوانی پوست می شود. افرادی که از این عصاره استفاده کرده اند، گفته اند که موجب پرشدن پوست و کاهش اثر زخم های قدیمی و ترک های حاصل از لاغرشدن بعد از چاقی و گلوله های چربی خصوصاَ در ران ها شده است.
بعضی از پزشکان عقیده دارند مصرف Pco موجب بهبود بیماران مبتلا به MS می شود و جلوی پیشرفت عوارض MS را می گیرد. Pco این قابلیت را دارد که از مرز خونی مغز عبور کند و به سلول های مغزی وارد شود. با مصرف Pco بیماران ابراز می دارندکه نظم ذهنی بهتری دارند. این روغن پاسخ های ایمنی و آلرژیک بدن را کاهش می دهد و در بیماری های فلج و دردهای کمر مفید است.
روغن هسته ی انگور از جمله روغن هایی است که علاوه بر خواص با ارزش تغذیه ای، دارای خواص درمانی و دارویی و شفابخش است. در ادامه مهمترین این موارد بیان می شود:
۱) حفاظت از سیستم قلبی – عروقی بدن و مقابله با خطر ابتلا به تصلب شرایین و ارترواسکلروزیس
Arteriosclerosis ارترواسکلروزیس:
روغن
هسته ی انگور به دلیل دارا بودن مقادیر بالایی از فلاونوئیدها Flavonoids
به عنوان آنتی اکسیدان های بسیار قوی، DNA سلول ها را در مقابل آسیب های
ناشی از رادیکال های آزاد حفظ می کند. آنتی اکسیدان های موجود در این روغن
باعث مهار رادیکال های آزاد می شوند، خاصیت آنتی اکسیدانی Gso ، ۵۰ برابر
ویتامین E و ۲۰ برابر ویتامین C است.
در یک بررسی روی انسان، تغذیه ی
روزانه ۳۰۰ mg از روغن هسته ی انگور به مدت ۵ روز اثرات قابل توجهی در
جلوگیری از آسیب به DNA را نشان داد.
۲)
کمک به کاهش کلسرول خون Low density lipoprotein LDL و تری گلیسیریدها و
نیز افزایش مقدار کلسترول خوب بدن High density lipoprotein HDL : مطالعات
نشان می دهد مصرف روغن هسته ی انگور به صورت روزانه، سطح HDL خون را از ۱۰
درصد به ۱۳ درصد افزایش داده، در نتیجه خطر حملات قلبی ۵۲ – ۳۰ درصد کاهش
می یابد.
در یک بررسی که توسط تیم تحقیقاتی در دانشکده ی پزشکی امریکا
روی ۴۶ زن و مرد با سطح HDL پایین انجام شد، افراد حدود ۵/۱ انس روغن هسته ی
انگور را در پخت وپز روزانه ی خود استفاده می کردند. آزمایشات خون آن ها
بعد از سه هفته، تغییرات قابل توجهی را در نسبت LDL به HDL نشان داد به
طوری که LDL به میزان ۷ درصد کاهش و HDL به میزان ۱۳ درصد افزایش یافت.
تحقیقات نشان داد که به ازای افزایش یک درصدی در میزان HDL خون خطر ابتلا
به بیماری های قلبی ۳ درصد و نسبت LDL به HDL نیز ۶/۱۵ درصد کاهش می یابد.
۳) حفظ فشار خون در سطح متعادل و کاهش تشکیل لخته خون :
اسید
لینولئیک (امگا شش) یک اسید چرب ضروری است که بدن قادر به سنتز آن نبوده و
باید از طریق مصرف مواد غذایی به بدن برسد. در رژیم غذایی روزانه ی یک فرد
بالغ باید ۱۵ گرم از این اسید وجود داشته باشد که Gso غنی ترین منبع آن
است. این اسید چرب در ساخت پروستاگلاندین ها Prostaglandins (اسیدهای چرب
حلقوی سیکلوپنتان که به هورمون های موضعی معروفند) نقش مهمی دارد.
این ترکیب باعث کاهش تشکیل لخته ی خون و جلوگیری از افزایش فشار خون می شود.
۴)
کاهش خطر ابتلا به سرطان : طبق تحقیقات انجام شده مصرف روغن هسته ی
انگوراثرات ضدسرطانی قابل توجهی داشته و در از بین بردن سلول های سرطانی
سینه و معده مؤثر است.
Gso موجب تخریب سلول های سرطانی شده و در عین حال به سلامت سلول های طبیعی و سالم کمک می کند.
۵) کمک به طراوت و شادابی پوست و بافت ها ی بدن :
Gso
سبب تسکین سوزش پوست و تقویت آن می شود، استفاده ۳-۲ قطره Gso خالص روی
پوست باعث تازگی، التیام و کنترل رطوبت پوست می شود. اثرات شفادهندگی و
مسکن بودن روغن هسته ی انگور روی پوست به اثبات رسیده است.
Gso برای
تقویت، نرم کنندگی و درخشش موی سر نیز مؤثر است. این روغن از کلاژن،
الاستین و اسیدهیالورویک در مقابل حملات آنزیم های مختلف محافظت کرده و به
جلوگیری از واکنش های آلرژی زا در خارش پوستی و انواع بیماری های پوستی کمک
می کند.
مطالعات مختلف نشان داده است که روغن هسته ی انگور موجب کاهش ورم و آماس پوستی می شود.
۶) کمک به سلامت چشم : روغن هسته ی انگور خطر ابتلا به بیماری آب مروارید Cataract را کاهش می دهد.
۷) کمک به حفظ ساختار سلول های اپتیلیوم و سلول های عصبی.
۸- کند شدن فرایند پیری
۹) مصرف یک قاشق غذاخوری روغن هسته ی انگور تقریباَ نیاز روزانه ی بدن به ویتامین E را برطرف می کند.
۱۰) هریک قاشق غذاخوری روغن هسته ی انگور ۱۲۰ kal انرژی تولید می کند.
۱۱) روغن هسته ی انگور از نظر ویژگی های تغذیه ای با روغن زیتون قابل مقایسه بوده و حتی از نظر طعم برآن برتری دارد.
۱۲) Gso از جمله روغن هایی است که هضم بسیار آسانی دارد و مدت کوتاهی بعد از مصرف عملکرد خود را در بدن نشان می دهد.
منبع : www.iranfoodnews.com
بررسیها نشان میدهد؛ نعناع از نظر خواص دارویی از پونه قویتر بوده و موجب تقویت معده و بدن میشود.
نتایج
بررسیها حاکی از آن است که نعناع ضد تشنج و سرفه است و نوشیدن یک فنجان
چای آن، سینه را آرام کرده و درد شکم را نیز برطرف میکند.
نعناع همچنین
در درمان سرماخوردگی و آنفلوآنزا مفید بوده و برای تسکین درد دندان و از
بین بردن سکسکه و تهوع نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
مصرف روغن نعناع برای افراد مبتلا به روماتیسم و آرتروز جهت تسکین دردشان توصیه می شود.
گفتنی
است، مصرف بی رویه چای نعناع در مادران باردار و شیرده موجب سقط جنین شده و
همچنین استفاده زیاد از اسانس نعناع برای کودکان و نوزادان موجب اختلال
تنفسی و قلبی می شود.
گیاه تولید کننده آنغوزه به نامهای فارسی خوراکما، آنگوزاکما و کورن کما، بوته ای بزرگ، علفی و چند ساله است که ارتفاع آن گاهی به 2/5 متر میرسد. ساقه آن نسبتاً محکم و ضخیم با سطحی خشن است.
برگهای قاعده بزرگ و ضخیم هستند؛ به طوری که طول آنها تا 60 سانتی متر میرسد. این برگها تقسیمات زیادی دارند به طوری که به قطعاتی (لوب دار) دندانه دار تبدیل میشوند.
گلهای این گیاه زردرنگ هستند و به صورت گل آذین چتری در انتهای ساقه قرار میگیرند.
میوه ها دوفندقه ای، بیضی شکل و تقریباً مسطح میباشند که روی هر کدام پنج خط وجود دارد و کناره ها بال مانند هستند. رنگ میوهها قهوه ای تیره است. از ریشه یا قاعده ساقه این گیاه بر اثر تیغ زدن ماده ای به نام اولئوگم رزین به دست میآید که به آنغوزه مشهور است. آنغوزه ابتدا شیری رنگ است و مزه ای تند و تلخ و نیز بوی بد و متعفنی دارد که تهوع آور است؛ به همین دلیل از قدیم به نام مدفوع شیطان معروف شده است. این گیاه در ایران (استان خراسان، بلوچستان، کرمان و نواحی جنوبی) وجود دارد.
رزین آنغوزه به عنوان خلط آور، ضدنفخ، ضد اسپاسم روده ای و به صورت شیاف برای بهبود قولنج و همچنین سوسپانسیون آن برای فراری دادن سگ، گربه و دیگر حیوانات وحشی مورد توجه بوده است. مصرف آنغوزه خصوصا در میان آمریکاییهای آفریقایی ادامه دارد. آنغوزه برای درمان سرطان شکم، میخچه، پینه، ادرارآور، مسکن و محرک به کار میرفته است. در درمانهای عامیانه برای قطع قاعدگی، آسم، تشنج، خروسک، جنون و سرطان استفاده میشود. با این حال، اصلیترین کاربرد آن به صورت رایحه در عطریات میباشد.
این گیاه با طعمی قویتر از پیاز یا سیر به شکل گم رزین یا محلول همچنان در دسترس است. در داروخانه ها و فروشگاه های مواد غذایی سالم و محلی نیز به عنوان نگهدارنده یا ادویه به فروش میرسد. گاهی به میزان کم در برخی از شکلاتها، نوشابه ها، چاشنیها و سسها به کار میرود.
آنغوزه حاوی تعدادی ترپن و مواد محلول در چربی است که هنوز به طور کامل شناسایی نشده اند. همچنین حاوی 20 درصد اسانس، 65 درصد رزین و حدود 25 درصد صمغ میباشد.
رزین آنغوزه به عنوان خلط آور، ضدنفخ، ضد اسپاسم روده ای و به صورت شیاف
برای بهبود قولنج و همچنین سوسپانسیون آن برای فراری دادن سگ، گربه
و دیگر حیوانات وحشی مورد توجه بوده است
تاکنون مطالعات کلینیکی برای مشخص شدن اثرات درمانی آن صورت نگرفته است؛ اما در مطالعه ای که بر روی موشهای آزمایشگاهی انجام شده کلسترول سرم را پایین نیاورده است.
استفاده از عصاره الکلی (تنتور) باریجه سمیت سلولی علیه لنفومای سلولهای سرطانی و لنفوسیت های انسانی را نشان داده است.
* روزانه 0/3 تا 1 گرم در سه نوبت (جمعاً 0/9 تا 3 گرم در روز).
* تنتور: 2 تا 4 میلی لیتر در روز این مقدار را میتوان در دو یا سه نوبت مصرف نمود.
مصرف خوراکی آن در بزرگسالان سمیتی نشان نداده است، ولی در کودکان میتواند ایجاد مسمومیت کند. همچنین در حد مصرف درمانی تاکنون عارضه خاصی از آن گزارش نشده، ولی ممکن است در بعضی افراد و یا با مصرف زیاد آن اسهال، نفخ، سوزش هنگام ادرار، سوزش معده، سردرد، گیجی و تشنج ایجاد شود. همچنین، صمغ آن ممکن است درماتیت های پوستی ایجاد کند. با توجه به اینکه آنغوزه دارای خاصیت قاعده آور است، مصرف زیاد آن میتواند موجب سقط شود؛ لذا توصیه میگردد در دوران بارداری و شیردهی مصرف نشود.
همچنین، کومارین های موجود در اولئوگم رزین آنغوزه ممکن است با داروهای ضد انعقاد تداخل کند.
در گزارشی آمده است، مصرف 50 تا 100 میلی گرم آنغوزه در افرادی که مشکل عصبی دارند، باعث تشنج میشود.
زنان باردار، زنان شیرده و کودکان
حساسیت زا، ضد درد، ضد چسبندگی پلاکتها، ضدعفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد تومور، تقویت کننده قوای جنسی، ضد نفخ، محرک CNS، هضم کننده، ادرارآور، شیرافزا، خلط آور، قارچ کش، کاهش دهنده پرفشاری خون، مسهل، موتاژنیک، محرک تنفسی، مسکن، تقویت کننده معده، محرک، تقویت کننده رحم و کرم کش.
1- آنغوزه از گونه های دیگری به دست میآید که مهمترین آنها فرولافوئتیدا و فرولا آلیاسئا هستند.
2- بوی بسیار تند آنغوزه که شبیه سیر میباشد، مربوط به ترکیبات گوگرددار آن است.
3- برای به دست آوردن آنغوزه گیاه از فصل بهار به بعد قسمت پایین ساقه (نزدیک به سطح زمین) و یا اصطلاحاً یقه گیاه را برشهای عمودی یا افقی میدهند تا اولئوگم رزین (آنغوزه) به صورت شیرابه به بیرون تراوش کند. این ماده در مجاورت هوا سفت میشود که پس از سفت شدن آن را جمع آوری میکنند و دوباره گیاه را تیغ میزنند یا محل قبلی را برش دیگری میدهند تا دوباره اولئوگم رزین ترشح کند. این عمل چندین بار و گاهی تا دو ماه از فصل بهار صورت میگیرد. آنغوزه خارج شده به دو صورت اشکی (گرد و کروی با اندازه های مختلف) و توده ای و به رنگهای زرد تا قهوه ای تیره است که هرچه روشنتر باشد مرغوبتر و گرانتر است. همچنین، نوع اشکی آنغوزه مرغوبتر و گرانتر میباشد. آنغوزه مزه ای گس و تقریباً تند و سوزاننده دارد و دارای بوی نامطبوع شبیه ترکیبات گوگرددار است.
4- گرچه آنغوزه استفاده محدودی (آن هم در طب سنتی ایران) داشته، ولی یکی از اقلام مهم صادراتی فرآورده های گیاهی ایران است که خریداران آن را با روشهای پیچیده تجزیه میکنند و ده ها ماده ارزشمند از قبیل اسانس، رزین و صمغ قابل مصرف در صنایع دارویی، بهداشتی، آرایشی و صنعتی از آن به دست میآورند. با توجه به اینکه تهیه آنغوزه پر زحمت و طولانی مدت است، قیمت نسبتاً گرانی دارد.
5- نام عمومی آنغوزه در جهان و در تجارت آزافتیداگم است که در کتب قدیمی منشأ جغرافیایی آن ایران ذکر شده و در گذشته بزرگترین تأمین کننده آن در جهان بوده است. گیاه تولید کننده آنغوزه در بعضی قسمتهای افغانستان نیز وجود دارد؛ ولی وسعت آن در ایران از کشورهای دیگر به مراتب بیشتر است.
1. برای کشتن کرمهای داخل باغچه هنگام آبیاری مقداری آنغوزه را در پارچهای گذاشته و داخل آب جلوی شیلنگ بگذارید.
2. محرک نیروی جنسی است.
3. ادرارآور و ضد سوزش ادرار است.
4. برطرف کننده بلغم است.
5. هضم کننده غذا است.
6. درمان کننده رماتیسم و نقرس و سیاتیک است.
7. برای درد کمر و مفاصل مفید است.
8. درمان کننده امراض سینه از جمله آسم است.
9. دم کرده انجدان رومی تمیزکننده خون کبد است.
10. برای درمان تبها سودمند است.
11. درمان کننده بواسیر
12. برای درمان ذاتالریه، برونشیت و سرفه و سرماخوردگی به کار میرود.
14. خوردن انجدان باعث رفع سموم جانوران سمی میشود.
15. کاهش دهنده فشار خون