بطور
کلی با افزایش بی رویه جمعیت بشر، نیاز به غذا مشکل اساسی او بشمار
می‌رود. بشر برای رفع این نیاز در طی قرن بیستم دست به اعمالی زد که باعث
بوجود آمدن مشکلات بزرگتری در طبیعت شد. که مهمترین آنها آلودگی محیط
زیست است که برای رفع این مشکل، از طریق کاربرد روشهای نادرست مشکلات دیگر
فرا روی انسان قرار گرفت.
* آفت چیست؟ چه عواملی باعث به وجود آمدن آفات می‌شوند؟
آفت موجودی است که خسارت اقتصادی داشته باشد.
علل پیدایش آفت در سه موضوع اصلی خلاصه می شود:
۱) وارد شدن موجودات به مناطق جدید (تهاجم) Invasion؛
۲) تغییرات اکولوژیکی؛
۳) تغییرات اجتماعی – اقتصادی.
تهاجم
یکی از موضوعات بسیار مهمی است که مخصوصاً در طی قرن اخیر بدلیل
سهل‌الوصول شدن مسافرت‌ها، بسیار گسترش پیدا کرده است. در واقع تعداد بسیار
زیادی از آفات مهم و کلیدی در نقاط مختلف دنیا آفاتی هستند که از یک نقطه
یا منطقه پَراکنش بومی به مناطق جدید وارد شده‌اند و بدلیل اینکه این آفات
بدون دشمنان طبیعی خود به مناطق جدید وارد می‌شوند عموماً تبدیل به آفت
می‌شوند. مثال‌های بسیار زیادی در این زمینه در کشورهای اروپایی و در ایران
وجود دارد. به عنوان مثال در راسته (Hemiptera) تعداد زیادی از شپشک‌ها
مثل (Quadraspidiotus pernisiosus) یا شپشک هایسان ژوزه مثل (Chrysomphalus
dictyospermi) یا شپشک سپردار قهوه‌ای، سپردار قرمز یا (Aonidiella
aurantii)، و(Aonidiellacitri)، یا شپشک استرالیایی مثل (Icery apurchasi)
وجود دارند.
کرم ساقه خوار برنج (Chilo suppresalis) از راسته
(Lepidoptera). مگس مدیترانه‌ای میوه‌ای (Ceratitis capitata) از راسته
(Diptera). از زیر رده (Acari) گونه‌هایی مثل (Panonychusulmi) و
(Panonychus citri) از گونه‌های بسیار مهم هستند که از طریق گیاهان زراعی و
گیاهان زینتی و احتمالاً مرکبات از نقاط مختلف دنیا وارد کشور ما شده‌اند.
نقش قرنطینه
در
ایران قرنطینه نقش مهم جلوگیری از ورود آفات جدید به کشور را به عهده
دارد. برای مثال پس از بررسی‌های لازم توسط موسسه تحقیقات آفات و بیماری‌ها
روی نوعی چمن وارداتی از کشور هلند (برای تعویض چمن استادیوم آزادی) از
ورود آن به کشور جلوگیری بعمل آمد.
دومین عامل که باعث تبدیل موجودات به
آفت می‌شود تغییرات اکولوژیکی است. تغییرات اکولوژیکی با تاریخچه کشاورزی
قرین است. هر عملی که انسان در طبیعت انجام می‌دهد نوعی تغییر اکولوژیکی به
همراه دارد. تغییرات اکولوژیکی در طی سده اخیر بسیار زیاد بوده است. تک
کِشتی‌های وسیع، استفاده از واریته‌های پر محصول، و عملیات اَگرو تکنیکی
مثل سمپاشی باعث شده است که تعادل در اکوسیستم و طبیعت به هم بخورد.
حتی
کشت گیاهان زینتی در گلخانه نوعی تغییر اکولوژیکی است. معمولاً از طریق
وارد کردن دشمنان طبیعی، آفات در گلخانه‌ها را کنترل می‌کنند. در اکوسیستم
طبیعی و در شرایط طبیعی زنجیره‌های غذایی بسیار پیچیده توسط تعداد بسیار
زیادی آفت و دشمنان طبیعی ایجاد شده‌اند. از آنجا که سموم در طی نیم قرن
اخیر این زنجیره پیچیده را بر هم زده‌اند، برای ایجاد تعادل مجدد
زنجیره‌های غذایی بین گونه‌های گیاهخوار، پارزیتوئیدها و پرداتورها حداقل
به پنجاه سال تلاش مداوم نیاز داریم.
در بین عوامل بر هم زننده تعادل
اکولوژیک، قطعاً سموم و ترکیبات شیمیایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند.
بطوریکه سمپاشی زیاد بخصوص برای مدت طویل در محیط باعث تقویت ژن مقاوم در
برابر این ترکیب شیمیایی شده و در طی سالیان متمادی، این جمعیت از طریق زاد
و ولد افزایش پیدا میکند. و نهایتاً بعد از مدتی یک جمعیت مقاوم به سموم
در طبیعت ظاهر می‌شود.
همچنین کاربرد سموم، باعث ایجاد آفت در مواردی
نیز می‌شود. آفات ثانوی آفاتی هستند که از طریق کاربرد ترکیبات شیمیایی
بوجود می‌آیند. بدین صورت که آفت خاصی در طبیعت که دارای جمعیت پایینی نیز
می‌باشد بر اثر استفاده سموم از بین رفته ولی گونه‌هایی که آفت محسوب
نمی‌شوند بعد از مدتی به آفات خطرناک تبدیل می‌شوند.
ارتباط حشرات با زندگی انسان
در
گذشته‌های دور تا کنون حشرات به شکل‌های مختلف با زندگی انسان ارتباط
داشته‌اند و براساس این ارتباط حشرات را به دو گروه تقسیم می‌کنیم:
1- حشرات مفید؛
2- حشرات مضر.
3 حشرات مفید:
اولین
گروه از حشرات مفید، حشرات گرده افشان هستند. گرده افشانی به معنای انتقال
گرده از پرچم به مادگی گل دیگر است. بعضی از گیاهان مقادیر زیادی گرده
تولید می‌کنند که باد مهمترین عامل انتقال آنها محسوب می‌شود، ولی اکثر
گیاهان مقادیر بسیار کمی گرده تولید می‌کنند که این گیاهان برای گرده
افشانی خودشان نیاز قطعی به عامل خارجی دارند که مهمترین آنها حشرات
هستند. در بین حشرات زنبورهای بالاخانواده‌ی آپویداها (Apoidea) مخصوصاً
زنبور عسل با نام علمی آپیس میلی‌فرا (Apis mellifera) از بیشترین اهمیت
برخوردار است.
دومین گروه از حشرات، حشراتی هستند که تولید فرآورده‌های
تجاری و غذایی می‌کنند. از جمله‌ی این فرآورده‌ها عسل و موم است که توسط
زنبور عسل و بعضی دیگر از گونه‌های زنبورهای خانواده آپیده ( Apoide )
تولید می‌شود. از دیگر این فرآورده‌ها ابریشم است که توسط پروانه کرم
ابریشم با نام علمی بومبیکس موری ( Bombyx mori ) از خانواده بومبوسیده (
Bombycidae )و بعضی دیگر از گونه‌های این خانواده تولید می‌شود. یکی دیگر
از فرآورده‌ها لاک است که در کشورهای جنوب شرق آسیا توسط نوعی شپشک تولید
می‌شود. این شپشک در سطح ساقه بعضی از گیاهان مثل گونه‌های خاصی از انجیر،
ترشحاتی تولید میکند. ضخامت لاک در بعضی از ساقه‌ها به یک سانتی‌متر
می‌رسد، که کشاورزان برای استخراج لاک، این ساقه‌ها را بریده و به تمام
نقاط دنیا صادر می‌کنند. و بعنوان وسیله‌ی آرایشی، یا آزمایشگاهی کاربرد
دارد.
آیا تغذیه زنبورها از گل‌ها باعث خسارت به آنها می شود؟
تحقیقات
نشان داده است که زنبور عسل به ازای هر یک ریال عسلی که تولید می کند 4
برابر آن در افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی از طریق گرده افشانی نقش
دارد؛ و لذا این نظریه به هیچ وجه درست نیست. گروه دیگر از حشرات مفید،
حشرات حشره‌خوار هستند و به دو گروه شکارگرها و پارازیتوئیدها تقسیم
می‌شوند. حشرات شکارگر، حشراتی هستند که از طریق تغذیه حشرات آفت را مورد
استفاده قرار می‌دهند و جمعیت آنها را در طبیعت کنترل می‌کنند مانند
کفشدوزک‌های خانواده ککسی نلیده ( Coccinellidea ) که حشرات کامل که
لاروهای آنها از شته تغذیه می‌کنند یا بال توری‌های خانواده‌ی کرایزوپیده (
Chrysopidae ) که آنها هم شکارگر شته هستند.
گروه دیگر از حشرات مفید
پارازیتوئیدها هستند که تخم خود را بر روی بدن میزبان یا در داخل بدن
میزبان قرار می‌دهند و بعد از اینکه لاروشان از داخل تخم خارج شد محتویات
بدن میزبان‌شان را مورد تغذیه قرار می‌دهند و بعد از کامل شدن، و از بدن
میزبان خارج می‌شوند و میزبان هم از بین خواهد رفت.
چه حشراتی در بعضی از شرایط مفید و در بعضی از شرایط دیگر مضر می‌باشند؟
از
سال 1900 تا 1920 چندین گونه از کاکتوس‌ها وارد استرالیا شدند. کاکتوس‌ها
فاقد دشمن طبیعی بودند و هیچ موجود زنده‌ای از این گیاهان تغذیه نمی کرد.
به همین دلیل به آفت بسیار مهمی تبدیل شدند و میلیون‌ها هکتار از مزارع
استرالیا را تحت پوشش قرار دادند. بعدها محققین استرالیایی پروان‌هایی بنام
( Cactoblastis cactorum ) را وارد استرالیا کردند و کاکتوس‌ها را بطور
کامل تحت کنترل در آوردند در حالیکه همین حشره ممکن است در شرایط دیگر
بعنوان یک آفت مطرح شود.
گروه دیگر از حشرات مفید، حشرات پاکسازی کننده محیط هستند و به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
الف)
حشرات مدفوع‌خوار؛ مانند سوسک‌های خانواده اسکارابیده ( Scarabaeidae )که
از مدفوع جانوران در اکوسیستم‌ها تغذیه می‌کنند، و به این طریق محیط را هم
از فضولات حیوانات پاک می‌کنند، و هم از افزایش جمعیت مگس‌های مضر جلوگیری
می‌کنند.
ب) حشرات لاشه‌خوار؛ مانند مگس‌های خانواده کالیفوریده (
Calliphoridea ) و سوسک‌های خانواده درمستیده ( Dermestidae ) ، که لاشه
جاندارانی را که در طبیعت از بین می‌روند مورد تغذیه قرار می‌دهند و بدین
ترتیب محیط را پاکسازی میکند.
گروه دیگر از حشرات مفید، حشرات خاکزی
هستند بسیاری از حشرات یک بخش یا کل دوره زندگی خودشان را در داخل خاک سپری
می‌کنند و از این طریق می‌توانند در بهبود خصوصیات فیزیکی خاک نقش داشته
باشند.
گروه بعدی از حشرات مفید، حشراتی هستند که بعنوان غذای سایر
جانداران و یا حشرات با ارزش غذایی مطرح هستند. حشرات توسط گروههای مختلفی
از موجودات مورد تغذیه قرار می‌گیرند، بعنوان مثال دوزیستان مانند
قورباغه‌ها، مارمولک‌ها، بعضی از موش‌ها و بعضی از گونه‌های پرندگان به
ویژه بعضی از آنها که مختصراً از حشرات تغذیه می‌کنند. این پرندگان ارزش
زیبایی شناختی دارند و چنانچه این حشرات در محیط نباشند این پرندگان هم که
در واقع بصورت تخصصی از حشرات تغذیه می کنند از بین می‌روند.
گروه دیگر
از حشرات مفید حشراتی هستند که ارزش هنری دارند مانند پروانه‌ها، حتی در
شعر بسیاری از شعرای ما از پروانه استفاده شده است.
حشرات مضر
حشرات مضر بطور کلی به سه گروه اصلی تقسیم می شوند:
۱- حشراتی که از گیاهان تغذیه می‌کنند؛
۲- حشراتی که از فرآورده‌های انباری تغذیه می‌کنند؛
۳- حشراتی که انسان و سایر جانوران را مورد حمله قرار می‌دهند.
حال به شرح هر یک از این سه گروه می‌پردازیم.
1- حشراتی که از گیاهان تغذیه می‌کنند
الف)
حشراتی که از گیاهان تغذیه می‌کنند ممکن است بصورت مستقیم به گیاه خسارت
وارد کنند. مثل ملخ‌ها، لارو پروانه‌ها و سوسک‌ها که مستقیماً از بخش‌های
مختلف گیاه تغذیه می‌کنند اعم از برگ، گل، میوه و چوب.
ب) ایجاد خسارت
از طریق تخم گذاری است، بعضی از حشرات مخصوصاً زنجرک‌های خانواده سیکادیده
(Cicadidae ) و زنجرک‌های خانواده سیکادلیده (Cicadellidae ) از طریق
تخم‌گذاری در سر شاخه‌های ظریف گیاهان به آنها خسارت وارد می‌کنند.
ج)ایجاد خسارت از طریق انتقال بیمارهای ویروسی،باکتریایی و مایکوپلاسمائی و احتمالاً قارچی
در
بین حشرات دو گروه شته‌ها و زنجرک‌های خانواده سیکادلیده (Cicadellidea )
از اهمیت بیشتری در نقل و انتقال عوامل بیماری‌زا گیاهی برخوردار هستند.
همچنین سخت بالپوشان خانواده اسکولیتیده (Scolytidae ) در نقل و انتقال
عوامل قارچی نقش دارند.
۲-حشراتی که به فرآورده‌های انباری خسارت می‌زنند و خود نیز به سه دسته تقسیم می‌شوند
الف) اولین گروه آفات چوب می‌باشند.
چوب
یکی از مهمترین محصولات است که در زندگی بشر نقش دارد. چوب‌های صنعتی
گاهی مورد حمله بعضی از حشرات قرار می‌گیرند از جمله مهمترین این حشرات
موریانه‌ها هستند.
چگونگی هضم چوب بوسیله‌ی موریانه‌ها.
موریانه‌ها
خود قادر به هضم سلولز یا چوب نیستند. در داخل دستگاه گوارش موریانه تک
سلولی‌های فلازل‌داری زندگی می‌کنند که آنزیم‌های مورد نیاز برای تجزیه
سلولز را تولید می‌کنند و آن تک سلولی‌ها هستند که باعث هضم سلولز می‌شوند.
در واقع نوعی همزیستی بین تک سلولی و موریانه‌ها از این طریق ایجاد شده
است.
ب) دومین گروه از آفات فرآورده‌های انباری، آفات پارچه و منسوجات
هستند. تعدادی از حشرات از جمله پروانه‌های خانواده تی‌نی‌ده (Tineidae) و
سخت بالپوشان درمستیده (Dermestidae) گاهی به منسوجات خسارت سنگینی وارد
می‌کنند.
ج) سومین گروه از آفات مواد غذایی، انباری است. حدود ۲۰ تا ۳۰
درصد محصولات کشاورزی بعد از مرحله کاشت و پس از برداشت در انبار توسط آفات
مختلف از بین می‌روند. در بین آفات انباری سوسک‌های خانواده درمستیده
(Dermestidae ) و بروخیده ( Bruchidae ) و کورکولینیده (Curculionidae)، در
بین پروانه‌ها تعدادی از گونه‌های خانواده پیرالیده (pyralidae ) مثل
پلودیا اینترپونکتلا (Plodia interpunctella) و افیستیا کونیلا (Ephestia
Kuhniella ) از اهمیت زیادی برخوردارند.
3- حشراتی که انسان و سایر جانوران را مورد حمله قرار می‌دهند. آنها نیز به چند گروه تقسیم می‌شوند:
الف)
حشرات آزار دهنده مثل تعدادی از پشه‌ها و مگس‌ها. گرچه ممکن است که ناقل
بیماری مهمی نباشد ولی به هر ترتیب باعث سَلب آسایش از انسان می‌شوند. ب)
حشراتی که نیش آنها سمی است. تعدادی از زنبورهای خانواده وسپیده
(Vespidae) و اسفسیده (Sphecidae) و در مواردی زنبورهای بالاخانواده آپویدا
(Apoidea ) که جزء حشرات مفید و گرده افشان هستند و انسان را نیش می‌زنند.
بعضی از انسان‌ها به نیش زنبورها حساسیت شدیدی دارند و دچار شوک شدیدی
می‌شوند و در مواردی مشاهده شده که نیش زنبور منجر به مرگ انسانی شده است.
ج) سومین گروه از حشراتی که به انسان خسارت می‌زنند حشرات انگل هستند و به دو گروه تقسیم می‌کنیم.
حشرات انگل
1) انگل خارجی؛
2) انگل داخلی.
1)
حشرات انگل خارجی مثل کک‌ها و شپش‌ها و در مواردی ساسها که با تغذیه از
خون انسان گاهی بیماری‌هایی را به انسان منتقل می‌کنند. ساسها در واقع
نوعی سن هستند. در مبحث‌های بعدی توضیح داده خواهد شد.
2)حشرات انگل
داخلی مخصوصاً تعدادی از مگس‌ها مثل خانواده کالیفوریده (Calliphoridae) و
خانواده اُستریده (Oestridae) و خانواده تابانیده (Tabanidae) که از اهمیت
زیادی برخوردارند. این مگس‌ها عموماً تخم خودشان را بر روی چهارپایان وحشی و
اهلی قرار می‌دهند. بعد از اینکه لارو از تخم خارج می‌شود وارد بدن چهار
پایان می‌شود و مراحل نشو و نمای لاروی خود را در داخل بدن طراحی میکند و
زمانی که می‌خواهد تبدیل به حشره کامل بشود در بسیاری از مگس‌ها پوست سوراخ
میکند. مثل خانواده استریده (Oestridae) که از اهمیت زیادی
برخوردارهستند. سپس وارد خاک می‌شوند و تبدیل به شفیره و حشره کامل
می‌شوند. و از این طریق کاملاً باعث ضعف جانوران مخصوصاً احشام و چهارپایان
وحشی می‌شوند.
آخرین گروه از حشراتی که به انسان حمله می‌کنند حشرات
ناقل از جمله خانواده کولیسیده (Culicidae) و سایکودیده (Psychodidae)
هستند که از اهمیت زیادی برخوردارند. پشه‌های خانواده کولیسیده مراحل نشو و
نمای لاروی خودشان را در داخل آب سپری می‌کنند. حشرات ماده قادر هستند
انسان را نیش بزنند و همراه نیش زدن عوامل مختلف ویروسی و باکتریایی را
وارد بدن می‌کنند. مثل پشه‌ی مالاریا که چندین مرحله را در بدن انسان طی
می‌کنند و در گذشته منجر به مرگ انسان می‌شده اما در حال حاضر واکسن مخصوص
بیماری مالاریا ساخته شده است.
نمونه دیگر پشه‌های خاکی خانواده
سایکودیده زیر خانواده فلابوتومینا (phlaebotominae) هستند که عامل بیماری
سالک در انسان می‌باشند. این پشه‌ها وقتی در روی صورت مستقر می‌شوند یک تک
سلولی بنام لشمانیوز را وارد بدن می‌کنند و ایجاد بیماری سالک در روی پوست
می‌کنند.
جمع آوری و انباشتن
مقدمه :
فقط
تعداد کمی از حشرات سپردار نرم تن بوسیله خصوصیات ظاهری و گیاهان میزبان و
محل آلودگی مورد مطالعه قرار می گیرند. در حالی که تعداد زیادی از آنها
حتی در این رده قرار نمی گیرند. بنابراین اکثر زیادی از گونه ها باید وسیله
مطا لعات میکروسکوپی به طور دقیق شناسایی شوند که در این روش نمونه های
مجتمع روی اسلاید قرار می گیرند.این اسلاید ها به منظور فراهم کردن نمونه
ها و مطا لعه آنها در اواسط قرن گذشته نیز مورد استفاده قرار می گرفتند.
متخصصینی مثل آقای گریل در سال 1896 نیوزتید در سال 1903 و استین وی دن در
سال 1929 روشهای مخصوصی را برای تهیه و انباشته کردن حشرات سپردار جهت مطا
لعات میکروسکوپی ارائه دادند و این روشها اخیرا موردبازنگری و اصلاح قرار
گرفته اند.آقایان سیلیر 1967 ،کوزارزیواسکی 1968 ، ویلیام وکستاراب 1972 و
ویلی 1990 از کسانی بودند که این اصلاحات را انجام دادند . در این درس جمع
آوری و روش نگهداری حشرات سپردار( coccidae) و روشهای نوین که باعث تهیه
اسلاید های با کیفیت جهت مطالعات میکروسکوپی می شوند بررسی و مورد بحث قرار
گرفته که این اسلاید ها هم از مواد تازه و هم از موادی که مدتها در انبار
نگهداری شده اند به صورت خشک و مرطوب تهیه می شوند.در اینجا بیشترین تمرکز
بر روی مراحلی مانند مرحله پوره و مرحله کامل حشره ماده بوده اما کمی هم در
خصوص حشرات نر نیز مطالعه صورت گرفته است. این درس همچنین خصوصیات
مورفولوژیکی حشرات سپردار را جهت بازیافت و فعال کردن مواد نگهدارنده برای
مطالعات بیشتر مورد بحث قرار می دهد.
جمع آوری:
حشرات
سپردار نرم تن ممکن است در هر قسمتی از گیاه میزبان ظاهر گردند یعنی از
ریشه گرفته تا میوه . بعضی از گونه های سپردار به علت داشتن تخمدان های
سفید و ضخیم کاملا قابل مشاهده می باشند که گاهی نیز رنگارنگ بوده و بوسیله
مواد واکسی پوشیده شده اند. اما دیگر ارقام به سادگی قابل شناسایی نمی
باشند .زیرا با تغییر وضعیت آب وهوایی خودشان را تغییر می دهند و یا کاملا
پوشیده می باشند. عواملی که باعث شناسایی این حشرات توسط شخص جمع آوری
کننده می شود عبارتند از:
مشاهده شدید فعالیت مورچه ها ،وجود شیره
های چسبنده و بالاخره حضور آلودگی قارچ های سیاه رنگ .سپرداران نرم تن
معمولا بر روی شاخه های درختان مخصوصا جاهایی که سایه بیشتری وجود دارد بر
روی حفره های موجود بر تنه درختان و در بین جوانه ها و دیگر جاهای گیاه
حضور دارند. در تمام گیاهان توجه به نقاطی مثل ریشه ها ، طوقه ،برگها،میوه
ها و زیر پوسته تنه اهمیت بسیاری دارد. علاوه بر این می توان سپرداران نرم
تن را در بقایای گیاهی نیز مشاهده و جمع آوری نمود.در حالی که بعضی از
حشرات خانواده coccoide را می توان در بقایای گیاهی و برگهای مرده پیدا
کرد. اما سپرداران نرم تن هیچگاه جدا از میزبان گیاهی نمی باشند. حشره نر
سپردار نرم تن اغلب در کنار حشره ماده بر روی گیاه میزبان می باشد. اما
حشرات دیگر این خانواده که به صورت خزیده حرکت می کنند. خصوصا نوع نر آنها
به طور پراکنده در قسمتهای مختلف گیاه میزبان و یا دیگر گیاهان به
طورجداگانه دور از نوع ماده مشاهده می شوند. حشرات نر را می توان بوسیله
تله های مکنده، تله های رنگی، تله های چسبنده و تله های نوری جمع آوری
نمود. وجود این نوع حشرات نر در کنار ماده هایشان تقریبا غیرممکن می باشد.
اما وقتی که از تله های جنسی استفاده می شود می توان آنها را به راحتی جمع
آوری نمود. به منظور تهیه و جمع آوری نمونه های عالی لازم است تا حشره ماده
در مدت کوتاهی جمع آوری گردد. همچنین حشره در مرحله آخر پوست اندازی و
دگردیسی باشد. زیرا در بسیاری از گونه ها ،بدن حشره به سرعت بزرگ و متورم
شده و سپس سخت می گردد. جمع آوری نمونه های جوان راحتر می باشد. زیرا جمعیت
جمع آوری شده شامل حشره ماده بالغ ،لارو و سنین مختلف حشره می باشد.
اما
گونه های جمع آوری شده مخصوصا از مناطق معتدل و سرد احتیاج به مراقبت ویژه
داشته زیرا این نمونه ها معمولا در یک مدت زمان بسیار کوتاه در سال قابل
دسترسی می باشند.
حفظ و نگهداری:
باید حشرات جمع
آوری شده را فورا بر روی اسلاید منتقل نمود. اما لازم است که به دقت آنها
برای مطالعات آینده نگهداری شوند. به هر حال نگهداری مواد زائد برای آزمایش
های بعدی نیز مناسب می باشد.
نگهداری به روش مرطوب:
هر
چند نمونه های نگهداری شده در مایعات مختلف معمولا اسلاید های خوبی را
نسبت به نمونه های خشک به وجود نمی آورند، اما تهیه مناسب آنها می تواندبا
دقت و حوصله همراه باشد تا بتوان آنها را سال ها نگهداری کرد.بهترین ماده
نگهداری کننده محلول اسید الکل و یا اسید لاکتیک و الکل می باشد. مشکل این
مواد این است که الکل می تواند به سرعت تبخیر گردد و نمونه زرد و خشک شود.
به این دلیل باید بعد از مدتی آن را به مایع اضافه کرد. بهترین ظروف
نگهداری بطریهای شیشه ای با درب پیچی واشردار می باشد.حتی می توان بطری های
کوچک را درون بطری های بزرگ حاوی الکل که درب آنها به راحتی بسته می شود
نگهداری نمود. در حالی که مواد نگهداری شده در محلول را می توان بسیار بهتر
از نمونه های خشک جابجا و انتقال داد.اما باید تمام حباب های هوا را در
بطری ها که می تواند باعث از بین رفتن و خراب شدن مواد گردد،خارج کرد. بطری
ها باید هر کدام جداگانه برچسب خورده و نکات لازم مثل تاریخ جمع آوری و
دیگر اطلاعات بر روی آن نوشته شود.
نگهداری روش خشک :
نمونه
هایی که حتی یکصد سال قبل جمع آوری شده اند وبه صورت خشک نگهداری می شوند،
می توانند به صورت بهترین نمونه اسلایدی درآیند. نگهداری مواد به صورت خشک
احتیاج به دقت زیادی دارد. زیرا بسیاری از گونه های خانواده coccidae
دارای آب بسیار بوده که باید قبل از نگهداری به دقت خشک شده و آب خود را از
دست بدهند.
از دست دادن آب باید یا بوسیله حرارت دادن ملایم و یا
نگهداری در محل های خشک صورت گیرد. البته مشکلات زیادی نیز در این خصوص
وجود دارد.اولین مشکل این است که ممکن است نمونه های خشک توسط سوسک های
موزه ای و دیگر آفات انباری آسیب بینند.
بنابراین سپرداران باید
اولا در ظروف بدون هوا و در خلاء همراه با نفتالین نگهداری گردند. دوم
اینکه حشرات خشک شده بسیار شکننده بوده و ممکن است به راحتی شاخک ،پاها و
دیگر قسمتهای بدن را از دست بدهند.مخصوصا اگر مواد مرتبا جابجا و دست به
دست گردند .بنابراین نباید به آنها دست زد و یا مرتبا چک کرد. البته اگر
آنها در ظروف با کیفیت عالی و مطمئن و در کمد نگهداری شوند، سالم خواهند
ماند. نمونه های خشک را می توان در کمد های کوچک، ظروف شیشه ای و یا
پلاستیکی که در دستمال کاغذی پیچیده شده باشند و داخل آنها حاوی پنبه یا
پشم شیشه باشد نگهداری نمود تا نمونه ها جابجا نگردد.سپس این ظروف را می
توان در کمد های بزرگ ضد حشره نگهداری کرد. فرستادن و انتقال نمونه از طریق
پست اصلا جایز نمی باشد. زیرا باعث خراب شدن آنها می شود. تمام نمونه ها
باید به طور کامل برچسب داشته باشند.
تهیه اسلاید:
روش
های گوناگونی در خصوص نگهداری و اسلاید کردن حشرات سپردار بوسیله شرکت های
مختلف ارائه شده است.همچنین روش هایی بوسیله ی آقایان
سیلیرز(1967)،ویلیامز و کستاراب(1972) برای خانواده شبهه سپرداران و آقای
ویلکی (1990) برای شته ها ارائه شده است. هر چند این روش ها برای سپرداران
نرم تن مناسب می باشند، اما ما فکر می کنیم که این روش ها به علت بزرگ بودن
اندازه حشره ماده سپردار نرم تن همیشه رضایت بخش نمی باشند.
همچنین
باید در نظر گرفته شود که برای تمام مراحل زندگی مثل مرحله لارو و مرحله
بلوغ حشره نر باید کانادابلاسم دائمی که جهت مطالعات طبقه بندی و کلیدی
ارزشمند و مناسب می باشد، استفاده نمود.
مراحل تهیه اسلاید های میکروسکوپی دائم:
اولا
بهترین اسلاید ها همیشه از مواد تازه جمع آوری شده تهیه می شوند. گذشته از
سن مواد،روش های تهیه اسلاید معمولا شامل پنج و یاشش مرحله می باشد. این
مراحل عبارتند از مرحله ی تثبیت،ساخت،از دست دادن آب،رنگ آمیزی،واضح
کردن،آب گرفتن نهایی و اسلاید کردن.
روند دقیق قابل استفاده توسط
افراد کاملا متفاوت است وهر کسی روش و روند خود را ترجیح می دهد. اما روش
های زیر باید در خصوص تمام مراحل چرخه زندگی سپردار نرم تن در تهیه اسلاید
از آنها و بالا بردن کیفیت اسلاید ها مورد استفاده قرار گیرند تا بتوان
آنها را به طور دائم نگهداری کرد. روش تهیه مواد شیمیایی مختلف که در تهیه
اسلاید مورد استفاده قرار می گیرند نیز در جدول 1 نشان داده شده است .نقطه
نظرات و روش های جایگزین نیز بعد از این روش مورد مطالعه قرار گرفته اند.
1.تثبیت
ا ولیه : نمونه های زنده باید در محلول اسیداستیک و الکل به مدت یک تا دو
دقیقه تثبیت گردند. تمام نمونه ها، حتی اگر بخواهیم آنها را فورا اسلاید
کنیم، باید تثبیت گردند. در صورت لازم می توان مواد را برای مدت زیادی در
محلول اسید-الکل نگهداری کرد.
2.مرحله ساخت: بوسیله یک شکاف کوچک در
محل شکم مقداری ماده هیدرواکسید پتاسیم 10 % KOH را به درون آن انتقال می
دهیم و آن را به مدت 12 الی 24 ساعت در حرارت معمولی اتاق نگهداری می کنیم.
عمل واضح کردن نمونه ها با KOH ممکن است بوسیله کمی حرارت سرعت یابد. اما
نباید حرارت فراتر از 40 درجه سانتیگراد برود. زیرا در غیر این صورت نمونه
ها رنگ آمیزی نخواهند شد. نمونه هایی که به شدت سخت و سفت شده اند را می
توان به مدت حداقل یک هفته در KOH سرد نگهداری کرد تا نرم شوند.
3.
مرحله آبگیری: آبهای موجود در بدن حشره را می توان بوسیله یک لوله بسیار
کوچک به آرامی به خارج از بدن پمپ و انتقال داد. بیرون آوردن مواد داخل بدن
حشره و عمل آبگیری باید به آرامی و به دقت انجام گیرد تا قسمتهای مختلف
بدن و محل بند ها شکسته و آسیب نبینند.زیرا این قسمتها برای شناسایی لازم
می باشند. بیرون آوردن مواد داخل بدن حشره به طور کامل بسیار حیاتی بوده و
مراحل رنگ آمیزی نباید تا وقتی که همه مواد خارج نگردیده اند انجام گیرد.
بعد از مرحله آبگیری،نمونه ها داخل آب تمیز قرار گرفته و سپس بتدریج به
آنها اسید استیک اضافه می گردد تا اسید جایگزین آب شده و غلظت آن رفته رفته
به 70 % رسیده و نهایتا نمونه ها به محلول 100 % اسید انتقال یابند.
4.مرحله
رنگ آمیزی: در این مرحله به نمونه هایی که در محلول 100 % اسید استیک
انتقال یافته اند به میزان یک قطره فاکسین اسید جهت هر یک الی دو سی سی
اسید استیک اضافه می گردد.نمونه ها به مدت 1 الی 24 ساعت در این محلول
نگهداری می شوند.( به هر 1 الی 2 سی سی اسید استیک یک قطره اسید فاکسین
اضافه شده و نمونه ها به مدت 1الی 24 ساعت در این محلول نگهداری می شوند تا
کم کم رنگ آمیزی شوند).
5.مرحله شستشو: نمونه ها به محلول اسید استیک برا ی شستشو و خارج کردن رنگ های اضافی انتقال می یابند.
6.
مرحله واضح کردن: اگر مواد زائدی مثل واکس و یا مود چرب هنوز بر روی نمونه
ها یافت شوند، می توان با اضافه کردن یک قطره زایلین به محلول اسید به مدت
15 الی 30 دقیقه آنها را حل و برطرف نمود.
7.تثبیت نهایی : در این
مرحله نمونه ها را به داخل روغن شبدر انتقال داده و به مدت 24 ساعت نگهداری
می کنیم . هر چند 24 ساعت لازم نمی باشد، اما این مدت باعث جایگزینی کامل
روغن بجای آب از دست رفته از بدن حشره شده که در غیر اینصورت ممکن است باعث
متورم شدن کانادابلاسما گردد.
8. مرحله اسلاید کردن: ابتدا یک قطره
کوچک کانادابلاسما را روی اسلاید می ریزیم و سپس نمونه را به آن منتقل می
کنیم .بعد به آرامی نمونه را فشار داده تا به ته قطره برسد. سپس نمونه را
بوسیله لامل (پوشش شیشه ای) بدقت می پوشانیم . فقط در خصوص نمونه های محدب
شکل و برآمده نباید به لامل فشار داد.استفاده از لامل های سفت و یا نازکتر
باعث بزرگنمایی بهتر و استفاده دقیق تر از اسلاید ها می گردد.
قرار
دادن لامل بر روی نمونه های تازه تهیه شده ممکن است باعث سر خوردن و خراب
شدن نمونه در زیر لامل گردد. بنابراین باید اول نمونه های تازه را در یک
قطره، کانادابلاسما قرار داد و سپس آنها را روی اسلاید گذاشته و بعد اسلاید
را در داخل یک پتری دیش گذاشت و درب آن را بست تا هم کثیف نگردد و هم سطح
قطره کانادابلاسما در بین 15 دقیقه الی 24 ساعت خشک گردد. در آخر با گذاشتن
یک قطره کانادابلاسما بر روی لامل می توان اسلاید را پوشانید.
9.
مرحله برچسب زدن اسلاید ها: ازش علمی هر نمونه بستگی به اطلاعات و آمار
موجود بر روی اسلاید خواهد داشت. اسلاید های که فاقد اطلاعات آماری هستند
تقریبا بیهوده و بلا استفاده می باشند. بنابراین کلیه اساید ها را باید بر
چسب زد و اطلا عات لازم را بر روی آنها نوشت و اطلاعات کلی رادر کتاب
راهنما نیز ثبت نمود.
| 
