خشک کردن سبزیجات

در صورتی که سبزیجاتی که انتخاب می کنید کاملا رسیده نباشند، بعد از خشک شدن رنگ و طعم خوبی نخواهند داشت. البته سبزیجات خیلی رسیده هم بعد از خشک شدن سفت می شوند و نمی توان آنها را مصرف کرد. برای خشک کردن سبزیجات ابتدا آنها را در تشتی از آب سرد غوطه ور کنید. آب سرد به حفظ تازگی سبزیجات کمک می کند. هر بار سبزیجات خیسانده شده را از روی آب جمع آوری کرده و گل و لای ته نشین شده را دور بریزید. این کار را برای ۳ تا ۴ مرتبه انجام دهید تا آب سبزیجات کاملا تمیز شود. بعد آنها را آب بکشید. فراموش نکنید نباید سبزیجات برای مدت طولانی در آب خیسانده شوند زیرا به راحتی املاح و ویتامین های خود را از دست می دهند.
بعد از شستن اجازه بدهید سبزیجات خشک شوند. برحسب نوع آنها، برش لازم را بدهید. حتما قسمت های کال، کپک زده یا فیبردار سبزیجات را حین برش زدن جدا کنید چون می توانند عاملی برای رشد باکتری ها باشند. متاسفانه سبزیجات حاوی نوعی از ترکیبات ارگانیک هستند که به آن آنزیم می گویند و به همین دلیل خیلی سریع کپک می زنند. به همین دلیل است که سبزیجات تازه سریع تر از میوه ها خراب می شوند. تنها راه برای متوقف کردن فعالیت این آنزیم ها جوشاندن چند دقیقه ای سبزیجات در آب جوش یا بخار آب قبل از خشک کردن است. به این طریق بسیاری از باکتری ها و کپک ها از بین می روند و در ضمن سبزیجات سریع تر خشک شده و رنگ و طعم آنها بهتر حفظ می شود. نکته دیگری که باید در ذهن داشته باشید اینکه هر چه سبزیجات به قطعات ریزتری خرد شوند، سریع تر خشک می شوند.

روشهای خشک کردن سبزیجات

برای خشک کردن سبزیجات ۳ روش وجود دارد:
خشک کردن زیر نور آفتاب، خشک کردن به روش صنعتی و خشک کردن در فر برای خشک کردنسبزیجات در فر. کافی است درجه فر را روی پایین ترین حرارت تنظیم کنید و هر نیم ساعت یکبار بهسبزیجات خود سری زده و آن را هم بزنید. توصیه ما به شما این است که سبزیجات خود را روی یک سینی مسی اکسید نشدنی یکنواخت پهن کنید و هر چند وقت یکبار سینی را بچرخانید تا حرارت به طور یکسان به تمامی نقاط برسد. برحسب نوع سبزی، ۴ تا ۱۲ ساعت زمان برای خشک شدن در فر نیاز است. در مورد سبزیجاتی که به روش صنعتی خشک می شوند لازم است قبل از استفاده شسته شده و در صورت نیاز به مدت ۲ ساعت خیسانده شوند.

ساده ترین روش خشک کردن سبزیجات

در نهایت ساده ترین روش خشک کردن سبزیجات که در خانه امکان پذیر است، خشک کردن در هوای آزاد است. ترجیحا بهتر است سبزیجات را دور از نور آفتاب و در محلی سایه خشک کرد تا رنگ آنها تغییر زیادی نکند. وقتی سبزیجات به طور کامل خشک شد، باید آنها را به ظروف پلاستیکی شیشه ای دربسته انتقال داد و در محیطی خشک، تاریک و خنک نگهداری کرد، مدت زمانی که می توان سبزیجات خشک را نگهداری کرد به میزان خشک شدن آنها بستگی دارد.
در صورتی که سبزیجات خشک در معرض نور آفتاب قرار بگیرند به سرعت رنگ شان تغییر کرده و مقدار فراوانی از ویتامین a و c خود را از دست می دهند. معمولا در صورت خشک کردن صحیح و نگهداری مناسب سبزیجات خشک را می توان برای مدت یک سال استفاده کرد.

منبع:سایت کشاورزی ایران

پرورش هندوانه آناناسی یا هندوانه زرد در ایران

بیش ازپنجاه نوع هندوانه وجودداردکه هندوانه "کریمسون سوییت"یکی ازآنهاست.این هندوانه درایران بیشتربه نام هندوانه زردیا"هندوانه آناناسی"معروف است. 

هندوانه زرداخیرادرمناطق جنوبی ایران ازجمله دشت جگین شهرستان جاسک وچابهار کشت می شود. این هندوانه درتمام فصول سال یافت می شود،امادرتابستان به نقطه اوج خودمی رسد.

 درهندوانه های معمولی رنگدانه ای به نام لیکوپن وجودداردکه باعث ایجادرنگ قرمزدرآنها می شودوخاصیت آنتی اکسیدانی دارد،ولی هندوانه ی آناناسی فاقداین رنگدانه است وبه همین دلیل زردرنگ می باشد.لیکوپن مسئول ایجادرنگ قرمزدرگوجه فرنگی وگریپ فروت نیز می باشد. به گفته محققان،لیکوپن هندوانه زرددراثرتغییرات ژنتیکی مختلف درطی زمان،ازبین رفته است.

نکته قابل توجه این هندوانه غیر معمول،رنگ زردروشن متمایل به نورآفتاب می باشد.ازدیگرمشخصات متمایزآن بافت نرم آن می باشدکه مزه ای شیرین ونیروبخش دارد،گاهی اوقات هم دانه های سیاه درلابه لای بافت گوشتی آبداراین میوه دیده می شود. هندوانه های زردچه بیضی شکل وچه گرد،انواع جالب وقابل توجهی هستندکه مزه آنهاکمی بامزه هندوانه معمولی قرمزرنگی که می خوریم متفاوت است،اماپوست آن هاشبیه همان هندوانه های قرمزرنگ است. چون هندوانه آناناسی فاقدرنگ دانه لیکوپن است خاصیت آنتی اکسیدانی زیادی ندارد،امااین نوع هندوانه دارای ویتامینهایBوA می باشدکه برای چشم بسیارمفیدبوده،همچنین اسیدآمینه سیترولین موجوددراین نوع هندوانه برای سلامت سیستم قلب وعروق وسیستم ایمنی بدن بسیارمفیداست .

منبع:جامعه مجازی مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی

کرفس

کرفس گیاهیست دو ساله با ریشه الیافی و برگ های آن مرکب از برگچه های دندانه دار می باشد که از روی ریشه می رویند.

برگ کرفس حدود ۵۰ سانتیمتر رشد می کند و در صورتی که آن را برای مصرف از خاک خارج نسازند در سال بعد از میان برگ ها شاخه های حامل گل خارج می شوند که در راس آنها گل چتری شکلی برنگ سبز قرار دارد. بذر کرفس، معطر و سبز رنگ است.

این گیاه در اکثر نقاط جهان کشت می شود و محل اصلی و اولیه آن را سواحل مدیترانه و اروپای شمالی و آسیای غربی می دانند. ولی به تحقیق مشخص نیست که این گیاه از کدام نقطه جهان به نقاط دیگر برده شده است.
مصرف کرفس، در انواع اغذیه و سالادها به عنوان یک سبزی خوش بو متداول است.

انوع کرفس :

انواع مختلفی از کرفس بدست آمده که دو نوع آن معروفتر می باشند.
۱ ) کرفس برگ : که از ساقه و برگ آن استفاده می شود.
۲ ) کرفس قمری : که از ریشه آن که ضخیم شده و در سطح خاک قرار می گیرد استفاده می گردد.
مصرف این نوع کرفس در ایران زیاد متداول نمی باشد. کرفس به سرما و گرمای شدید حساسیت نشان می دهد. به همین علت توجه به آبیاری این گیاه اهمیت دارد.

آب و هوا و خاک :
این گیاه مخصوص مناطق معتدل و معتدل سرد می باشد و احتیاج به آب فراوان دارد. به همین دلیل در نقاطی که تابستان مرطوب و یا پائیز و بهار طولانی دارند بهترین محصول بدست می آید. بهترین خاک برای کشت کرفس، خاک های شنی رسی نمدار می باشند. ولی اگر آب و هوا و میزان رطوبت مناسب و مساعد باشد در هر کشت خاکی کشت می شود.

کرفس به مواد غذایی احتیاج مبرم دارد و به همین دلیل بایستی زمین محل کشت کرفس را تقویت نمود و بخصوص کودهای ازته مورد نیاز این گیاه هستند.

روش کاشت :
کشت و تکثیر کرفس، فقط به وسیله بذر صورت می گیرد. بذر این گیاه کوچک ( ریز) و سه گوش است.

کشت کرفس، از اوایل اسفندماه تا اواسط فروردین ماه در خزانه انجام می گیرد. به این منظورپس ازکاشت بذرروی آن را با خاک برگ پوسیده میپوشانند و مرتبا آبیاری می کنند تا زمانی که بذرها سبز شده و بوته های کرفس ۴ برگه شوند

آنگاه بوته های جوان را از خزانه خارج ساخته به خزانه دوم منتقل میسازند و آنها را به صورت خطی به فاصله چندسانتیمتر ازیکدیگر نشاء میکنند. پس از آن که بوته ها قوی شدند، در اواخر اردیبهشت ماه و اوایل خردادماه آنها را از خزانه دوم خارج ساخته و به زمین اصلی منتقل می نمایند.

بوته های جوان را روی ردیف هایی به فاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از یکدیگر و بفاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از هم می کارند.

آنگاه زمین را آبیاری نموده دقت می نمایند که مرتبا آبیاری انجام شود، زیرا آبیاری مرتب در رشد گیاه بسیار موثر خواهد بود.

این امکان نیز وجود دارد که گیاه را مستقیما از خزانه اول به زمین اصلی منتقل سازند و به هر صورت مواظبت های زراعی لازمه کار می باشد. وجین کردن و سُلُه شکنی در کشت کرفس، بسیار هم و ضروری است.

به تدریج که گیاه رشد می کند، پای بوته ها را خاک می دهند و یا برگ های پائینی را بدور بوته جمع می نمایند و با یک ساقه و یا برگ خودش اطراف آن را میبندند. این روش در سفید شدن ساقه های کرفس بسیار موثر می باشد.

بذرگیری :
برای بذرگیری از کرفس، در پائیز تعدادی از بوته های قوی و سالم را انتخاب نموده آنها را به فاصله ۵۰ سانتیمتر از یکدیگر میکارند و سعی مینمایند که سرمای زمستان صدمه ای به آنها وارد نسازد.

در صورت شدت سرما روی بوته ها را با برگ خشک می پوشانند و اواسط فروردین ماه سال بعد که هوا خوب و مساعد شد برگ های خراب شده بوته ها را قطع نموده تا بوته های کرفس گل کنند.

بذراین گیاه بنا به درجه حرارت هوای محل درمردادماه و تیرماه میرسد. قبل از آن که بذرها به زمین بریزند ساقه های حامل بذر را قطع نموده، سپس در محل سایه خشک می کنند. بذر را از پوسته آن جدا ساخته در ظرف مناسب نگهداری می کنند تا بموقع مورد استفاده قرار دهند.

شنبلیله

شنبلیله گیاهی است علفی ، یکساله و به ارتفاع تا 50 سانتیمتر . بر گهای این گیاه بیضی شکل با نوک مدور که حدود نصف بالای پهنک آن داندانه دار است.

برگها مرکب از سه برگچه بوده که از یک نقطه منشعب می شوند. گل ها منفرد ، به رنگ زرد روشن و گاهی بنفش مایل به سفید هستند.میوه ی شنبلیله بصورت نیام خمیده ، بطول تا 11 سانتیمتر و حاوی تا 20 دانه است.

دانه های به رنگ زرد نارنجی و گاهی قهوه ای رنگ است. این دانه ها بطول تا 6 میلی متر و عرض تا 3 میلی متر هستند. قسمت مورد استفاده گیاه ، دانه های آن است که دارای بویی معطر و طعمی تلخ می باشند. این گیاه در نقاط مختلف ایران کشت می گردد. برگ شنبلیله بعنوان سبزی در انواع غذاها و ادویه جات به مقدار زیاد در ایران ، مورد مصرف است.

تاریخچه :

دانه ی گیاه شنبلیله اروپایی برای قرن ها بعنوان ادویه در آشپزخانه و در طب سنتی نیز تقریبا به همان قدمت ،‌برای درمان کورک ، دیابت ، سلولیتیس و سل بکار می رفته است. عصاره ی دانه شنبلیله بعنوان جایگزینی طعم شربت افرا استفاده میشود. دانه ی این گیاه از پروتئین بالایی برخوردارست. خود گیاه نیز بمنظور علوفه ی دام کشت می شود. بعد از استخراج تجاری ( دیوسژنین که بعنوان ماده ی طبیعی در تولید استروئید تجاری بکار می رود ) ،‌تفاله ی دانه های غنی از نظر نیتروژن و پتاسیم را بعنوان کود شیمیایی مورد استفاده قرار می دهند.

منبع جغرافیایی :

شنبلیله ، بومی نواحی مدیترانه است. درنواحی اوکراین ، هند و چین بطور وسیع کشت می گردد. بیشترین صادرات این گیاه ، از طریق کشت در کشورهای هند ، مراکش ، چین و ترکیه صورت می گیرد.

ترکیبات :

حدود 65- 40 درصد دانه ها را مواد قندی که عمدتاً مربوط به موسیلاژ روی دانه هاست ، تشکیل می دهد. حداقل هفت ساپونین تحت نام های گراکونین ها در دانه ها گزارش شده اند. همچنین حدود 0/9 – 0/1 درصد دیوسژنین و مقداری آلکالوئید از جمله تری گونلین ، ژنتیانین و کارپائین ، مقداری ترکیب کومارینی و سار ساپوژنین ، اسمیلاژتین و یوکاژتین در دانه ی شنبلیه جدا و شناسایی شده اند. ترکیبات دیگر دانه ها شامل نشاسته ، مواد فیبری ، روغن ثابت به میزان 10-6 درصد ، اسانس به مقدار بسیار کم و فلاونوئید هایی از جمله ویتکسین هستند.

اثرات مهم :

از شنبلیله بطور موضعی به شکل خمیرو پماد ( مرهم ) جهت درمان جوش ها ، سوختگی ، التهابات و اگزما استفاده می شود. در طب عوام ، پودر آن بصورت خوراکی بعنوان یک منبع موسیلاژ در نزله های قسمت فوقانی تنفسی ، سه تا چهار مرتبه در روز و هر دفعه به میزان یک قاشق غذاخوری مصرف شود.

آزمایش روی حیوانات آزمایشگاهی ، نشان داده است که عصاره ی آبی آن می تواند زخم معده را درمان کند.

یکی از اثرات اصلی و خوب آن کاهش قند خون است که می تواند در افراد دیابتی مورد مصرف قرار گیرد.

خواص دیگر آن شامل اثرات ضد التهاب ، مقوی قلب ،‌خواص ضدمیکروبی ، کاهش کلسترول خون ، ادرار آور و کاهش ورم می باشند ، که بطور خوراکی موثر است.

خواص دیگری که از قدیم برای دانه شنبلیله معتقد بودند و در تحقیقات اخیر مورد تایید قرار گرفته است ، شامل اثرات خلط آور ، زیاد کننده ی شیر و ملین آن است.

عوارض جانبی :

مصرف بیش از اندازه ی دارویی ممکن است باعث سردرد ، تعوع و تحریکات پوستی گردد. همچنین با توجه به اثرات تحریکی رحم ، باید در زمان حاملگی و شیردهی با احتیاط مصرف شود.

طریقه و مقدار مصرف :

تهیه ی چای – بروی یک گرم پودر دانه ، یک استکان آب سرد ریخته و حداقل سه ساعت نگه می داریم ؛ سپس آن را صاف کرده و میل می کنیم. از سویی چون محلول تلخ است می توان آن را با کمی عسل شیرین نمود. این عمل را می توان 5 بار در روز تکرار کرد ؛‌زیرا مصرف عادی پئدر دانه ها تا 5 گرم در روز مجاز است.

داروهای گیاهی :

داروهای کمی از دانه ها در بازار موجود است و اکثراً بطور مستقیم از پودر دانه ها استفاده میشود. فراورده های موجود در بازار دنیا ، اکثراً بعناون داروی رفع مشکلات روده ای – معده ای ، مشکلات تنفسی و بعنوان صفرا آور مصرف میشوند.

مهمترین اثرات گزارش شده ی دانه شنبلیله :

ضد درد ، ضد آترواسکلروز ، ضد التهاب ، ضد عفونی کننده ، ضد نفخ ، ضد اسپاسم ، ضد سرطان ، پایین آورنده ی قند خون ، افزایش دهنده ی میل جنسی ، قابض ، مقوی قلب ، صفرا آور ، ملین ، خلط آور ، کاهش دهنده ی کلسترول خون ، کاهش دهنده ی چربی خون ، کاهش دهنده ی پرفشاری خون ، کاهش دهنده ی تری گلیسرید خون ، شیر افزا ، مسهل ، اکسی توسیک ، مقوی رحم و ضد کرم .

نکات قابل توجه :

1- چون دانه ی شنبلیله سفت و سخت می باشد ، برای کسب اثرات آن باید آنها را با آسیاب های کوچک بصورت پودر در آورد .

2- پودر تهیه شده را می توان روی غذا پاشیده و سپس مصرف نمود و یا بروی مقدار حدود 5 گرم آن ، یک لیوان آب اضافه کرد و سپس 5 دقیقه جوشانید ؛ پس از آن صاف کرد و میل نمود.

3- در صورتی که میزان قند خون بالا باشد ، نمی توان برای کنترل آن بطور مستقل از دانه ی شنبلیله استفاده کرد ؛ زیرا میزان کاهش قند خون ، توسط دانه ی شنبلیله محدود است.

4- افراد دیابتی که می خواهند از دانه ی شنبلیله به عنوان کاهش دهنده ی قند خون استفاده کنند ، بهتر است روزی تا 5 گرم از آن را بطریقی که ذکر شده است مصرف نمایند و پس از دو هفته با آزمایش قند خون کارایی دانه را از نظر موثر بودن ، قدرت تاثیر و میزان کاهش قند خون دریابند. چون کنترل قند خون مساله بسیار با اهمیتی است که عدم توجه به آن می تواند خسارت جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

5- در طب سنتی خاورمیانه بخصوص در بالکان از قسمت هوایی ( برگ ها ) شنبلیله بعنوان ضد کرامپ ها ( دل درد ) بخصوص وقتی همراه دردهای زمان قاعدگی و اسهال و یا مشکلات روده ای معدی باشد استفاده می کنند.

بهترین زمان برداشت قسمت های هوایی تابستان است.

6- چون پودر دانه های شنبلیله تلخ می باشد ، برای استفاده راحت تر آن می توان پودر را در کپسول های 500 میلی گرمی خالی که در داروخانه ها موجود می باشند ،‌پر کرده و مصرف نموده . جنس این کپسول ها اکثرالاتین می باشد و خوراکی بوده و هیچ عارضه ای به دنبال ندارند.

ریحان

 گیاهی است علفی ، یک ساله و به ارتفاع تا حدود نیم متر. ساقه های گیاه از قاعده ی منشعب می شوند. برگ ها بیضی شکل ، نوک تیز و بدون دندانه می باشند که بطور متقابل ، بروی ساقه قرار گرفته اند . گل کوچک و به رنگ های سفید و سفید مایل به گلی یا بنفش است که بصورت چندتایی در فواصلی ، در انتهای ساقه قرار می گیرند.

برگ وگل ریحان معطر هستند. در سبزی خوراکی ،‌از برگ آن استفاده می شود ولی برای تهیه اسانس ، قسمت هوایی مورد استفاده قرار می گیرد. ریحان را بومی ایران ،‌افغانستان و سند می دانند ولی امروزه بعلت استفاده ی زیاد خوراکی ، دارویی و صنعتی آن ،‌در سطوح بسیار وسیع کشت و برداشت می شود. ریحان در اکثر نقاط ایران بعنوان سبزی خوراکی کشت می گردد. بهترین زمان جمع آوری از نظر اثرات دارویی ،‌قبل از گل دادن گیاه است.

تاریخچه :

ریحان که بومی کشور هندوستان است در زمان های قدیم به اروپا اورده شد. نظریات و سنت های مربوط به این گیاه دارویی با هم درآمیخته است. برخی از فرهنگ ها ، ریحان را نشان نفرت و بداقبالی و تعدادی دیگر نشان عشق می دانستند. دیوسکورید معتقد بود که این گیاه را نباید هرگز بصورت خوراکی مصرف کرد. در حالیکه پلینی استشمام آن را در سرکه برای حمله های غش توصیه می کرد. ریحان در پزشکی آیورودا با نام Tulsi شناخته میشودو آب آن بشیار مورد استفاده است.

منبع جغرافیایی:

منشاء اصلی گیاه ، به احتمال قوی جنوب آسیاست. در حال حاضر در نواحی مدیترانه ، در سطوح وسیع کشت می گردد. همچنین در کشورهای فرانسه ، مراکش ، ایتالیا ، بلغارستان و مجارستان نیز بطور گسترده کشت می گردد.

ترکیبات مهم :

ترکیبات گیاه در واریته و شرایط کشت مختلف ،‌متغیر است. همچنین زمان جمع آوری در میزان اسانس آن تاثیر زیادی دارد. میزان اسانس گیاه ، 0/7 – 0/4 درصد متفاوت است و بطور عمده در برگ آن وجود دارد.

مهمترین ماده تشکیل دهنده ی اسانس ، لینالول است که تا 75 درصد اسانس را تشکیل می دهد. مواد دیگر اسانس شامل متیل کاویکول که گاهی تا  87 درصد در اسانس تولید می شود ، اوژنول ، اوسی من و سینئول می باشند. همچنین مواد دیگری از جمله فلاونوئید ها ،‌تانن و اسید کافئیک جزء ترکیبات اصلی ریحان هستند.

اثرات مهم :

ریحان بصورت تازه و خشک  بعنوان ادویه و سبزی ، بطور وسیع در جهان مورد استفاده است و در طب عوام بویژه در کشور های مدیترانه جهت کم اشتهایی و تقویت معده ، ضد نفخ ، زیاد کننده ی شیر و گاهی بعنوان ادرارآور استفاده میشود.

عصاره ی آن بصورت غرغره بعنوان یک جسم قابض در التهاب گلو ، موثر است. عصاره ی الکلی ریحان در پمادهای ضد زخم و خونریزی استفاده می شود. اثر اخیر به احتمال زیاد مربوط به فلاونوئید های آن است.

همچنین اسانس ریحان دارای خاصیت ضد کرم می باشد. از این اسانس در صنایع عطر سازی و آرایشی استفاده بعمل می آید. خود گیاه نیز در صنایع نگه داری ماهی کاربرد دارد.

در سال های اخیر تحقیقات زیادی بروی ریحان و اسانس آن انجام شده ومطالعات زیادی در مورد اثرات متنوع و مهم آن صورت گرفته است. از آن جمله ؛ بعنوان یک گیاه ضد آلزایمر شناخته شده است.

طریقه و میزان مصرف :

تهیه ی چای – بروی 4-2 گرم برگ خشک خرد شده ی ریحان یک لیوان آب جوش ریخته و 15 دقیقه صبر می کنیم . بهتر است درب طرف بسته باشد ؛ سپس آنرا صاف کرده و می نوشیم . این میزان می تواند 3-2 بار در روز تکرار شود. این محصول بعنوان ضد نفخ ، مقوی معده و یا اثرات دیگر مناسب است. در صورتی که هر روز این میزان چای مصرف شود ، بهتر است پس از 8 روز استفاده ، مصرف برای دو هفته متوقف شود که پس از آن می توان دوره ی دیگری را آغاز کرد.

داروهای گیاهی :

عصاره ی ریحان با عصاره ی گیاهان دیگر نظیر رازیانه ، بابونه و نعنا بعنوان ضد نفخ و ضد درد معده بصورت قطره تهیه شده است.

احتیاط :

در حاملگی و شیردهی ، مصرف متعادل گیاه یا فرآورده های آن را باید رعایت کرد. از مصرف مقادیر زیاد و طولانی خودداری گردد. اسانس ریحان بطور خوراکی یا موضعی درزنان حامله نباید مصرف شود.

مهم ترین اثرات گزارش شده ریحان :

ضد درد ، ضد آلزایمر ، ضد آلتریت ، ضد میکروب ، ضد سرطان ، ضد انعقاد خون ، ضد سم ، ضد ورم ، ضد اکسیدان ، ضد تب ، ضد عفونی کننده ، ضد کرم ، ضد اسپاسم ، ضد کاندیدا ، ضد نفخ ، ضد زخم های داخلی ، ضد قارچ ، تقویت کننده ی قوای جنسی ، تولید برادی کاردی ، ملین ، معرق ، هضم کننده ، ادرارآور ، قائده آور ، خلط آور ، مقوی معده ، حشره کش ، شیرافزا ، لارو کش ، مسهل ، خواب آور ، آرامبخش و محرک .

نکات قابل توجه :

1- با وجودی که برای مصرف مداوم چای تهیه شده از برگ خشک ریحان محدودیت قائل شده اند که شرح آن داده شده است ولی برای مصرف ریحان تازه محدودیتی تاکنون منتشر نشده است. این مساله می تواند دو دلیل داشته باشد. دلیل اول آن که ترکیبات گیاه تازه و خشک ممکن است کمی تغییر کند و این محدودیت مربوط به مواد موجود در ریحان خشک باشد و دلیل دوم این که تحقیقات کافی بروی ریحان تازه صورت نگرفته است تا اطلاعات کاملی در دسترس باشد. بهر حال این موضوع احتیاج به تحقیقات بیشتری دارد.

2- دانه های ریحان که بصورت کشیده به درازی 2/5 میلی متر و به رنگ سیاه می باشند در بازار ایران به نام تخم شربتی مشهوراست. روی دانه را موسیلاژ پوشانده است و وقتی دانه ها در آب قرار می گیرند بعلت جذب آب ، متورم می شوند.

این دانه ها خوراکی بوده و بعلت اینکه منبع خوبی از موسیلاژ هستند ، بعنوان لینت دهنده و مسکن التهابات مجاری ادرار ، از قدیم مورد مصرف بوده اند.

3- بمنظور استفاده ی دارویی ، بهترین فصل برداشت ، قبل از گل دادن آن است.

4- مالیدن له شده ی برگ ریحان جهت کاهش خارش و یا تورم محلی از پوست که توسط حشرات گزیده شده باشد مفید است.

5- مخلوط آب برگ ریحان و دمکرده دارچین و گل میخک برای تسکین سرماخوردگی توصیه شده است.

6- مصرف خوراکی مخلوط مساوی آب برگ ریحان و عسل در تسکین سرفه موثر است.

7- بخور برگ ریحان برای سرماخوردگی سر مفید است. برای اینکار بروی حدود 50 گرم برگ ریحان تازه یک لیوان آب ریخته و در ظرفی می جوشانیم . بعد از تولید بخار سر را از روی آن گرفته و از اسانس و بخارات برگ تنفس می کنیم.می توان ضمن این کار پارچه ای را روی سر انداخت تا اسانس به هدر نرود.

8- یکی از رایحه ( اسانس ) های پرمصرف دررایحه درمانی در سال های اخیر اسانس برگ ریحان می باشد که از آثار ارزشمند ذکر شده ریحان برخوردار است.

9- ریحان دارای واریته های مختلفی است که یکی از پر مصرف ترین آن ها در ایران ریحان بنفش می باشد. ریحان بنفش دارای بو و مزه ای متفاوت از ریحان سبز است. تجزیه و شناسایی اسانس ریحان بنفش نشان می دهد که ترکیبات این دونوع ریحان با هم متفاوت است. تفاوت اجسام این دو نوع ریحان نشان می دهد که عمده اثرات دارویی آنها ، باید متفاوت باشد ولی چون مطالعات زیادی بروی ریحان نشده است نمی توان اظهار نظر قاطعی ارائه نمود.

گیاه جعفری

یکی از گلهای قدیمی است که از سالها پیش کاشت و پرورش ان در ایران معمول بوده است. امروزه ارقام جدید ان کشت و کار میشود.در ارقام جدید گلها بسیار درشتند.از خانواده کاسنی میباشد.

یکی از گلهای بهاره و تابستانه است.بذر ان به طور معمول در اردیبهشت ماه در خرانه ای اماده شده کشت می کنند.نشا ظرف دو ماه اماده برای کاشت در محل اصلی است.کاشت مستقیم بذر جعفری در محل اصلی یعنی بستر کاشت گلهای یکساله نیز امکانپذیر است.برای دستیابی به نتیجه خوب بذر ان را باید به موقع و در اوایل اردیبهشت کاشت.

گیاه گشنیز

گشنیز گیاهی یکساله و علفی به ارتفاع 30 تا 60 سانتیمتر بوده و دارای دو نوع برگ که نوع اول در قاعده ساقه دارای پهنک با لوبهای دندانه ای عمیق و نوع دوم برگ در قسمت فوقانی ساقه دارای پهنک باریک و رشته ای است. گلهای آن سفید رنگ و کوچک بوده و گل آذین آن به صورت چتر مرکب است. میوه آن فندقه گرد با عطر فراوان است. وزن هزار دانه آن 6 گرم است. این گیاه دگرگشن بوده و عمل گرده افشانی توسط حشرات انجام می شود.

قسمت دارویی میوه (بذر) است.

مواد موثره و ترکیبات شیمیایی:

این گیاه دارای اینالول ژرانیول لیمونن پی نن بورنئول سینئول کامفور و استات ژرانیول می باشد و میزان اسانس بذر آن 1 در صد می باشد.

خواص درمانی و موارد مصرف:

مصرف گشنیز معده را تقویت و هضم غذا را آسان می کند. ضد نفخ باکتری انگل و قارچ است . حافظه را تقویت می کند. در درمان رماتیسم نقرس و کوفتگی موثر است. از آن به منظور درمان سرخک تشنج صرع و افسردگی استفاده می شود. اسانس آن در صنایع آرایشی بهداشتی غذایی تولید نوشابه نقل سازی و دارویی کاربرد دارد و در ترکیب داروهای گیاهی از قبیل پودر کارمیناتیف قطره کارمنیت و قرص سی لاکس بکار می رود.

روشهای مصرف:

از این گیاه بصورت پودر قطره قرص عرقیات پماد و اسانس استفاده می شود.

سازگاری:

این گیاه در سراسر جهان کشت و کار شده و تا دمای 18 درجه زیر صفر را تحمل می کند چون گیاهی نور پسند است کشت آن در کشورهایی که از نور خورشید بیشتری بهره مند هستند موفقیت آمیزتر است. طول دوره رشد آن حدود 4 ماه بوده و در این مدت به 1400 تا 1500 ساعت روشنایی نیاز دارد.

درجه حرارت مطلوب آن حدود 18 تا 20 است. کشت آن در استان اصفهان امکانپذیر و قابل توسعه می باشد. گلهای آن در خرداد ماه تشکیل شده و جهت گرده افشانی نیاز به حشرات دارد و میوه ها نیز اواخر مرداد و اوایل شهریور می رسند.

آماده سازی زمین و کوددهی:

به منظور کشت گشنیز در فصل بهار باید در پاییز سال قبل کودهای دامی پوسیده و کودهای شیمیایی (فسفاته و پتاسه) به زمین اضافه کرد و زمین را شخم زده و آماده کشت نمود. میزان کودهای شیمیایی مورد نیاز به ترتیب کود فسفاته 120 کیلوگرم کود پتاسه 50 کیلوگرم و کود ازته 100 کیلوگرم در هکتار می باشد.

زمان کاشت:

زمان مناسب کاشت آن در اوایل فروردین بوده که دمای خاک تا عمق 6 سانتی به 7 درجه بالای صفر می رسد. میزان بذر لازم در هر هکتار 16 تا 20 کیلوگرم است که بهتر است قبل از کاشت بذور را 24 ساعت در آب خیساند. عمق کاشت بذر حدود 5 سانتینتر و تعداد بوته لازم در هر متر مربع 15 بوته است. تراکم زیاد باعث افزایش خسارت سفیدک پودری می شود.

در کشت گشنیز علاوه بر روش دستپاش می توان از دستگاه خطی کار غلات استفاده نمود. کشت آن بصورت کرتی یا جوی پشته انجام می شود.

عملیات داشت:

از جمله عملیات داشت دفع علفهای هرز مبارزه با آفات و بیماریها از قبیل سفیدک پوردی فوزاریوم لکه برگی و شته ها اشاره کرد. همچنین جهت کاهش خسارت سفیدک پودری می توان فاصله بین دفعات آبیاری را افزایش داد.

برداشت:

از آنجایی که میوه های گشنیز بطور همزمان نمی رسند بایستی عملیات برداشت را طی دو مرحله انجام داد. هنگامیکه 30 تا 40 درصد میوه ها رسیدند ساقه های حامل بذر را بطول 20 تا 25 سانتیمتر بریده و روی زمین پهن می کنند تا خشک شده و بوجاری نمایند.

 این گیاه تقریبا 4 ماه پس از کاشت آماده برداشت می شود. پس از بوجاری اگر دانه ها دارای رطوبت بالای 12 درصد باشند باید بذور مورد نظر را در دمای 40 درجه خشک خشک نمود. میزان عملکرد بذر گشنیز حدود 1 تن در هکتار است. بذر آن صادراتی بوده و سالانه به میزان قابل توجهی به خارج از کشود صادر می شود.