اثرات مصرف بهینه کود در افزایش عملکرد گوجه فرنگی

اثرات مصرف بهینه کود در افزایش عملکرد گوجه فرنگی

---

گوجه فرنگی (Lycopersium  esculantium) یکی از سیزیهای مهم است که به لحاظ داشتن ویتامین A , C  و مواد غذایی نقش مهمی در سلامتی جامعه ایفا می نماید . گوجه فرنگی در شرایط اقلیمی بسیار متفاوت از بوشهر گرفته تا مرند آذربایجانشرقی و در تمام استانهای کشور در سطح وسیعی کشت می شود . این سیزی مهم در مناطق جنوبی کشور نظیر استانهای هرمزگان و بوشهر که دارای هوای گرم هستند در زمستان در هوای آزاد محصول (نوبری) داده و در اواخر اردیبهشت ماه باردهی آن به اتمام می رسد .

این در حالی است که در استانهای سردسیر در همین مواقع نشاء های گوجه فرنگی از خزانه به مزارع انتقال داده شده و در طول تابستان محصول می دهد. در اکثر استانهای کشور با وجود اقلیم متفاوت , کشت مزرعه و پلاستیکی و گلخانه ای آن مرسوم است . میزان برداشت عناصر غذایی گوجه فرنگی با 90 تن عملکرد بیش از 260 کیلوگرم ازت (N ) , 100 کیلوگرم (P2O5) , 520کیلوگرم پتاسیم (K2O) , 40 کیلوگرم منیزیم , 60 کیلوگرم گوگرد و رقمی بیش از 100 کیلوگرم در هکتار کلسیم می باشد . ولی مقدار برداشت عناصر ریز معدنی درمقایسه با عناصر پر مصرف بسیار کم و ناچیز است .

مثلا برای برداشت 48 تن در هکتار گوجه فرنگی فقط 608 گرم مس (Cu) , 535 گرم آهن (Fe) ,  95 گرم منیزیم (Mn) ,60 گرم روی(Zn) و 28 گرم بر (B) برداشت میگردد که در مقایسه با مقادیر عناصر پرمصرف بسیار ناچیز ولی مهم می باشند (1998 . Fertilizer Development center National) 

افزایش محصول , بهبود کیفیت و مقاومت در مقابل برخی از بیماریها در این محصول مستلزم مصرف متعادل کودهای شمیایی و افزایش مواد آلی چه در خزانه و چه در مزارع گوجه فرنگی است .

نقش عناصر در عملکرد و کیفیت گوجه فرنگی  

1-      ازت

تاثیر ازت بر رشد سبزینه ای و محصول گوجه فرنگی از عناصر دیگر بیشتر است . ازت تشکیل گل و میوه را افزایش داده و بلوغ را به تاخیر می اندازد. کمبود ازت در گیاه سبب کاهش جیبرلین , اکسین و افزایش ممانعت کننده های رشد () می شود . ریزش تعدادزیادی از گلها در درجه حرارت های زیاد نیز به علت کمبود ازت در گیاه گوجه فرنگی است . این گیاه برای تولید بیش از 100تن محصول در هکتار به جذب ازت بیشتری در هر روز نیاز دارد . اندازه , رنگ , مزه و درصد مواد جامد در میوه در اثرمصرف زیاد ازت کاهش و اسیدیته قابل سنجش افزایش می یابد . به طور کلی ازت زیاد سبب بروز کاهش مقاومت گیاه نسبت به بیماریها می شود . ظهور مرگ انتهایی میوه (Blossom end  rot) با افزایش میزان ازت به خصوص در فرم آمونیومی افزایش پیدا می کند در صورتی که شدت پوسیدگی ریشه (Botrytis cinera) با درمان کمبود ازت در گیاه کاهش پیدا می کند . گوجه فرنگی فرم ازت نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می دهد . ضمنا نیترات راندومان مصرف آب (  W.U.E) را بهبود بخشیده و غلضت اسید آمینه آزاد را کاهش می دهد.

2-      فسفر

وجود فسفر کافی در محیط ریشه سبب توسعه سریع و استفاده بهتر گیاه از آب و دیگر مواد غذایی ضروری گیاه می شود . فسفر (به همراه استفاده ازت و پتاسیم ) رنگ پوست و گوشت میوه , میزان ویتامین C و سفتی میوه را بهبود و بلوغ را تسریع می بخشد . بدیهی است بر مبنای مقدار فسفر برداشتی توسط گوجه فرنگی و آزمون خاک (حد بحرانی حداکثر 15 میلی گرم در کیلوگرم بر مبنای روش اولسون) بایستی نسبت به مصرف کودهای فسفاته اقدام نمود که متاسفانه تاکنون چنین نبوده است .

3-      پتاسیم

علائم کمبود پتاسیم در گوجه فرنگی با تیره تر شدن رنگ گیاه و گوتاه شدن بین گرهها ظاهر می شود . نکروزه شدن حاشیه برگها نیز نشانه شدت کمبود پتاسیم در این گیاه است . افزایش میزان پتاسیم ور محلول غذایی با کاهش خسارت ناشی از بیماری Alternaria همراه است . به نظر می رسد پتاسیم تاثیر مثبتی نیز بر روی قارچ برگی (Clodosprium fulvum ), پوسیدگی ساقه (Diplodialyocopersici ) و پوسیدگی ریشه (Botrytis cinere ) دارد .

گرچه تاثیر پتاسیم بر میزان محصول به اندازه ازت چشمگیر نیست اما با این حال اثر پتاسیم بر افزایش بر افزایش اندازه میوه را نمی توان نادیده گرفت . یکی از دلایل اختلال در رسیدن میوه , تغذیه  ناکافی پتاسیم در گوجه فرنگی است .

 کمبود پتاسیم سبب قهوه ای شدن آوندها , سفیدی دیواره , خاکستری شدن دیواره و سبزی میوه می شود . میزان پتاسیم در دمبرگ , همبستگی زیادی با توسعه بافت سفید در میوه دارد . بدشکلی و غیر یکنواختی رنگ میوه با افزایش مصرف پتاسیم کاهش می یابد . پتاسیم نقش مهمی نیز در رنگ میوه در صنایع تبدیلی دارد . مصرف پتاسیم سبب افزایش کارتنوئید , لیکوپن و کاهش کلروفیل شده و تاثیر زیادی در متابولیسم اسید های میوه (عمدتا اسید سیتریک و اسشید مالیک) دارد . در مجموع کل مواد جامد, قند ها , اسید ها , کاروتن, لیکوپن , و خاصیت انباری در میوه های گوجه فرنگی که از تغذیه پتاسیم بهره مند بوده باشد بیشتر است . ریزش میوه قبل از بلوغ نیز در گیاهانی که دارای غلظت پتاسیم کمی هستند بیشتر است .

نظر بر اینکه مقدار پتاسیم مورد نیاز گوجه فرنگی در مقایسه با سایر عناصر غذایی باید حداکثر باشد , بنابراین مقدار کود پتاسیمی مورد نیاز چه از منبع سولفات (قبل از کاشت)و چه از منبع کلرورپتاسیم (سرک) بستگی به عملکرد , رقم , درصد رس , نوع رس, کلسیم و منیزیم , ظرفیت تبادل کاتیونی , مقدار پتاسیم قابل استفاده و درجه نسبی تخلیه پتاسیم خاکهای مربوطه دارد . در مناطق شور مصرف کلرورپتاسیم به صورت سرک در مقایسه با شاهد عملکرد را افزایش داده ولی قابل مقایسه با سولفات پتاسیم نبوده ولی در خاکهاو آبهای غیر شور مصرف چند دفعه ای کلرورپتاسیم همزمان با رشد و زمان گلدهی (حداقل چهار بار) بیشترین تولید را چه در ایران و چه در پاکستان عاید نموده است .

پتاسیم علاوه بر افزایش تولید و بهبود کیفیت (بازار پسندی) , سبب افزایش مقاومت گیاهان منجمله گوجه فرنگی در برابر شوری , کم آبی , انواع تنشها و آفات و بیماریها نیز گشته و بازیافت آب و کود را نی افزایش می دهد .

در جدول زیراثر مقادیر مختلف پتاسیم در افزایش عملکرد و کاهش تجمع نماتدها در ریشه های گوجه فرنگی نشان داده شده است .

اثرات پتاسیم در عملکرد  تراکم نماتد ها

تیمار کودی	عملکرد (تن در هکتار)	تراکم نماتدها در ریشه
شاهد	73	20/3
K1	78	20/3
K2	88	97/1
K3	81	15/2
K4	80	20/3

در تمامی آزمایش ها با مصرف زیادی پتاسیم به دلیل ایجاد رابطه آنتاگونیستی عمدتا با کلسیم و منیزیم عملکرد کاهش یافته است .

4-کلسیم و منیزیم

بسیاری از اختلالات فیزیولوژیکی در رسیدن میوه , به علت کافی نبودن کلسیم (به خصوص با مصرف ازت آمونیاکی)می باشد . تعدادی از محققین مرگ انتهای میوه (Blossom end  rot) را به دلیل کمی کلسیم و زیادی آب , ازت و منیزیم در خاک ذکر کرده اند . ترک خوردن میوه گوجه فرنگی که در مزارع گوجه فرنگی بسیار شایع است یکی دیگر از اختلالات فیزیولوژیکی است که دلیل آن کمبود کلسیم می باشد . افزایش نسبت Na:Ca  نیز سبب شیوع بیشتر پژمردگی فوزاریومی(Fusarium oxysporinmy) می شود .

کمبود منیزیم نیز با مصرف زیاد پتاسیم و فرم آمونیومی ازت پدید می آید که با مصرف خاکی 100 کیلوگرم سولفات منیزیم و یا محلول پاشی سولفات منیزیم به میزان 5/1 درصد (حداقل دوبار) کمبود را سریعا درمان می نماید . درجداول زیر جذب عناصر غذایی و متواسط غلظت این عناصر در بافتهای مختلف گوجه فرنگی نشان داده شده است

جذب عناصر غذایی به ازاء هر تن محصول گوجه فرنگی( کیلوگرم )

	ازت (N)	فسفر (P)	پتاسیم (K)	منیزیم (Mg)	کلسیم (Ca)
دامنه جذب	4/3- 1/2	45/0- 28/0	4/4- 11/3	54/0- 26/0	99/2- 8/1
متوسط جذب	9/3	4/0	0/4	45/0	35/2

متوسط غلظت عناصر غذایی در اندامهای مختلف گوجه فرنگی بالغ ( گرم در گیاهان )

اندام گیاهی	عناصر غذایی					وزن خشک
	ازت(N)	فسفر (P)	پتاسیم(K)	کلسیم(Ca)	منیزیم(Mg)
برگ	77/3	75/0	85/5	56/8	075/	8/136
دمبرگ	68/0	17/0	07/4	89/1	34/0	9/48
گل و دمگل	22/0	04/0	37/0	14/0	03/0	6/9
میوه	55/8	82/1	70/16	58/0	62/0	1/443
ساقه	87/0	25/0	34/2	90/0	19/0	41/9
ریشه	06/0	01/0	08/0	05/0	01/0	7/3

علی رغم آهکی بودن خاکهای زیر کشت گوجه فرنگی , محلول پاشی چند باره کلرورکلسیم , هر بار با غلظت دو الی سه هزار اکیدا توصیه می گردد .

به طور کلی , مقدار و نوع کودهای مورد نیاز گوجه فرنگی بستگی به عوامل مختلف از جمله حاصلخیزی خاک , رقم , دوره آبیاری , میزان رطوبت , تنوع زراعی , عملکرد و روش مصرف دارد . توصیه کودی برای کشت گوجه فرنگی بر اساس آزمون خاک بدست آمده شده طبق جدول زیر  به قرار زیر می باشد :

توصیه کودی بر اساس آزمون خاک در زراعت گوجه فرنگی

ازت		فسفر		پتاسیم
کربن آلی (درصد)	اوره (کیلوگرم در هکتار)	فسفر خاک (میلی گرم در گیلوگرم)	سوپر فسفر تریپپل (کیلوگرم در هکتار)	پتاسیم (میلی گرم در گیلوگرم)	سولفات پتاسیم (کیلوگرم در هکتار)	کلرورپتاسیم (کیلوگرم در هکتار)
کمتر از 5/0	450	کمتر از 5	150	کمتر از150	500	500
0/1- 5/0	400	10- 5	100	200- 150	400	400
5/1- 0/1	300	15- 11	50	300- 201	300	300
بیشتر از 5/1	250	بیشتر از 15	0	بیشتر از 300	200	200

چه باید کرد ؟

مصرف تمام کودهای آلی , پرمصرف و کم مصرف (ریز معدنی ), کلسیمی, منیزیمی و گوگردی باعنایت به مقدار برداشت محصول و شرایط فیزیکوشیمیایی خاکهای زیر کشت الزلمی است , منتها مصرف کودهای ازته مخصوصا به شکل آمونیومیرا بایستی زیاد افزایش نداده و حتما مصرف آن به صورت سرک (نیترات) باشد تا ضمن افزایش بهره وری کودهای ازته , تجمع نیترات را در گوجه فرنگی و رب گوجه فرنگی کاهش داد .

نظر بر اینکه با مصرف پتاسیم راندومان جذب سایر کودها افزایش می یابد , بنابراین با عنایت به نتایج آزمون خاک مقدار مصرف پتاسیم حداقل به دو برابر کود توصیه شده افزایش داده شود .

حد بحرانی برای نیل به حداکثر تولید (75 درصد پتانسیل) در گوجه فرنگی برای فسفر با روش اولسن در خاکهای آهکی با بیش از یک درصد کربن آلی 10 میلی گرم در کیلوگرم , برای پتاسیم با روش استات آمونیوم درخاکهای سبک 300 و در خاکهای بافت سنگین 350 میلی گرم در کیلوگرم و برای عناصر ریز مغذی آهن , منگنز , روی , مس (روش DTPA ) و بر (آب داغ) به ترتیب 10, 10 , 3 , 5/1 و 5/1 میلی گرم در کیلوگرم پیشنهاد می شود 

منابع مورد استفاده

1-       اداره کل آمار و اطلاعات

2-       ارشد کامران . بررسی و تعیین نیاز کودی (ازت و فسفر) دو رقم گوجه فرنگی

3-       خوشخوی, مرتضی و علی اکبر کامکارحقیقی , گوجه فرنگی از کشت تا برداشت  دانشگاه شیراز

4-       ملکوتی ,محمدجعفر و محمد مهدی طهرانی . نقش ریز مغذی ها در افزایش عملکرد  و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی

وبلاگ مهندسی کشاورزی  

وزارت کشاورزی ,  نشریه علمی تخصصی شماره 65 سال 1379

اثرات اسید های هیومیک روی درختان میوه

اثرات اسید های هیومیک روی درختان میوه

مواد هیومیکی نام خود را از هوموس گرفته اند. از آنجا که این ماده  ph  اسیدی ضعیف دارد و مشتق از هوموس است بنام هیومیک اسید هم شناخته میشود. اما حقیقتا" هیچ شباهتی به اسیدهای شناخته شده چه معدنی و چه آلی ندارد. مواد هیومیکی در واقع طیف وسیعی از ترکیبات آلی – معدنی گوناگون نظیر اسیدهای آمینه ، پپتیدها ، فنولها، آلدئیدها، و اسیدهای نوکلئیک در پیوند با انواع کاتیونها می باشند که مجموعا" ترکیب بسیار پیچیده ای و شگفت انگیزی را ساخته اند که می تواند میلیونها سال در طبیعت دوام بیاورد و اعمال بسیار شگرفی را انجام دهد که قابل قیاس با هیچ ترکیب دیگری نیست .در همه خاکهای کشاورزی اسید هیومیک بطور طبیعی وجود داردو در واقع 80 % مواد ارگانیک خاک را تشکیل میدهد. میزان ایده ال مواد آلی در خاکهای کشاورزی بین 4 تا 6 درصد است.اسید هیومیک یکی از اجزاء اصلی مواد هیومیک است که به رنگ قهوه ای تیره می باشد. این ترکیب دارای گوگرد , ازت , فسفر با در صد های متفاوت و برخی از فلزات مانند کلسیم , منیزوم , مس و روی و غیره می باشد. اسید هیومیک مخلوط ناهمگون از چند ترکیب است که به طور کلی خواص شیمیایی مشابه دارند و چند وظیفه مختلف در خاک و روی رشد گیاه انجام می دهد.

• بطور کلی وظایف هیومیک اسید در خاک بر روی درختان را میتوان در موارد ذیل بیان کرد:
• مصرف اسید هیومیک از طریق آبیاری قطره ای در کنترل تعدادی از بیماری های ریشه اثر بسیار موثر دارد. اسید های هیومیک می توانند اثر مثبت مستقیم روی رشد گیاه از طرق مختلف داشته باشند.
• گسترش رشد ریشه با مصرف اسید هیومیک, منجر به افزایش راندمان سیستم ریشه می شود . اسید هیومیک با تشکیل و توسعه مطلوب و بهبود سیستم ریشه , درختان میوه را قادر می سازد از منابع موجود درخاک به شکل بهتر استفاده کنند. طبق گزارش محققان, اسید هیومیک نسبت ریشه به اندام هوایی و همچنین تولید ریشه های نازک جانبی درختان زیتون را افزایش داده است.
• این ماده موجب بالا بردن مقاومت درختان با جلوگیری از مسمومیت ناشی از کود دهی نامتعارف میشود. این مسمومیت عموما" در رابطه با کود اضافی و یا زمان نامناسب کوددهی عارض میشود.
• به همن جهت بعنوان یک اصلاح کننده خاک کاربردی موثر دارد.
• نشان داده شده است که اسید هیومیک سبب افزایش جذب ازت توسط گیاهان می شود , و موجب افزایش راندمان استفاده از ازت خاک می گردد .
• دوام اثر آن زیاد است و تا چند سال اثر آن در خاک باقی میماند.
• با مصرف اسید هیومیک روی بذور ، قدرت جوانه زنی آنها افزایش مییابد.
• همچنین می تواند سبب افزایش جذب پتاسیم , کلسیم , منیزیوم و فسفر گردد. ازکلروز و یا زردی درختان میوه با مصرف اسید هیومیک جلوگیری می شود یا برطرف می گردد , احتمالا" نتیجه قدرت اسید هیومیک در قابل جذب نگه داشتن آهن می باشد.این پدیده می تواند بخصوص در خاک های قلیایی موثر باشد , که به طور طبیعی دچار کمبود آهن می باشند .
• با طبیعت سازگار است و خطری برای گیاه و و یا محیط زیست ندارد.
• با مصرف هیومیک اسید در خاک مقاومت به شوری و کم آبی و حتی مقاومت به  سرمازدگی در درختان بمیزان قابل توجهی افزایش یافته است.
• اسید های هیومیک اثرات مطلوب روی تعادل غذایی بافت گیاه , جذب کود ها , رشد ریشه و اندام هوایی , عملکرد و کیفیت میوه درختان دارند.
• ثابت شده است که مصرف اسید هیومیک مانع فعالیت عامل بیماری زا در محیط ریشه درختان میوه در خاک میگردد. در ضمن مصرف اسید هیومیک موجب بهبود کیفیت و عملکرد میوه درختان می شود.
• عنصر کلیدی در تشکیل ترکیب هیومیک-رس خاک , اصلاح ساختمان خاک را اسان می کند و سبب افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی خاک می گردد.
  وجود واکنش هایی از نوع اکسین توسط اسید های هیومیک موجب افزایش رشد می شود.اسید های هیومیک با افزایش قابلیت نفوذپذیری غشا های گیاهی موجب بهتر شدن جذب عناصر غذایی می شود.
• در مطالعه به عمل آمده در فلوریدا مصرف اسید های هیومیک رشد درخت مرکبات تازه کاشته شده را 250 درصد افزایش داد. در همان آزمایش علائم بیماری زوال درختان پیر مرکبات را کاهش داد.
• اسید های هیومیک اثر کلاته سازی روی عناصر ریز مغذی خاک دارند و آنها را برای ریشه درختان به صورت قابل جذب نگه می دارند. اسید های هیو میک به مقدار زیاد اثر اکسین یا سیتوکنینن دارد که موجب تحریک رشد و تولید در درختان میوه می شود.. مصرف اسید هیومیک در خاک های رسی موجب کاهش تثبیت پتاسیم و افزایش جذب پتاسیم گردید.
• اسید هیومیک را می توان برای اصلاح خاک جهت بهبود کیفیت و سلامت خاک مورد استفاده قرار داد , که در نهایت سبب بهبود کیفت میوه و تولید آن می شود.
• از نظر بیولوژیکی رشد گیاه را تحریک می کند ,

• از نظر شیمیایی خواص تثبیت کنندگی خاک را تغییر می دهد ,

• از نظر فیزیکی موجب اصلاح خاک می گردد.

• مصرف اسید هیومیک در خاک فعالیت آنزیمی و فتوسنتز را تحریک می کند, موجب افزایش رشد ریشه  و سبب حفظ میزان تعرق می گردد , نفوذپذیری غشا گیاه را افزایش می دهد ,موجب تقویت جذب عناصر غذایی می گردد , مقادیر ویتامین و پروتئین و عملکرد درختان میوه را افزایش می دهد.
• اسید هیومیک شرایط فیزیکی خاک را از نظر ساختاری , با افزایش هوادهی خاک , با اصلاح زهکشی خاک و نگهداری رطوبت خاک بهبود می بخشد . از نظر شیمیایی , خواص بافری درخاک را افزایش می دهد , یون های فلزی را در شرایط قلیایی کلاته می کند , کود های معدنی محلول در اب را در نواحی ریشه نگه می دارد و آنها را در هنگام نیاز آزاد می کند.بعلاوه موجب تبدیل تعدادی از عناصر مثل ازت , فیفر , آهن , مس , کلسیم, منیزیوم به اشکال قابل استفاده برای گیاهان می گردد.
• اسید هیومیک بر رشد گیاه بسته به غلظت مورد استفاده تاثیر می گذارد و به عنوان هورمون عمل می کند , که موجب افزایش رشد می شود.
• اسید هیومیک برخواص شکل ظاهری , فیزیولوژیکی و بیو شیمیایی گیاهان مختلف اثر می گذارد و از این طریق موجب افزایش عملکرد و کیفیت میوه می شود.
• اسید هیو میکند و به طور مثبت وضع حاصلخیزی خاک را تغییر می دهد و موجب کاهش اثرات خطرناک کود های مصنوعی می گردد.
• تحریک زردی یا کلروز در درختان میوه را بابهبود بخشیدن به جذب منیویم وآهن توسط گیاهان , به تاخیر می اندازد. همچنین نیاز گیاهان به کود ها را با تقویت فعالیت ریز موجودات خاک کاهش می دهد. با اصلاح خواص فیزیکی و شیمیایی خاک , موجب افزایش نفوذپذیری خاک و نگهداری اب می گردد.
• اسید هیومیک می تواند درجه باز بودن روزنه های برگ را برای کم کردن تبخیر اب کاهش دهد ,به طوریکه گیاهان و خاک با نگه داشتن مقدار اب , نسبت به خشکی , سرما مقاوم می شوند.
• اسید هیومیک قدرت کاهش و خنثی کردن میزان نمک خاک را به دلیل ترکیب خود دارد.
• کاربرد برگی اسید هیومیک می تواند از ایجادکلروز یا زردی با افزایش جذب یون های منیزیوم و اهن جلوگیری نماید. و می تواند فتوسنتز را تقویت نماید , سبب بهبود رشد و نمو به ویژه قبل از افزایش تنش مصرف گردد. تحمل به تنش های زنده و غیر زنده از جمله مقاومت به بیماری ها افزایش می یابد. اسید هیومیک سیستم دفاعی گیاهان را با افزودن انتی اکسیدان طبیعی و اسید فنولیک افزایش می دهد.
  
  

نحوه مصرف : بدلیل انکه این محصول با برندهای مختلف ساخت ایران یا برخی کشورها بصورت وارداتی و با درصد های متنوع در بازار ایران عرضه میشوند دارای میزان مصرف متنوعی هستند که در بروشور پیوستی میزان مصرف صحیح قید شده است برخی دارای مصرف خاکی هستند و برخی مصرف محلول پاشی. هم بصورت جامد پودری و گرانوله در بسته های یک کیلویی تا بسته های 50 کیلویی عرضه میشوند. برخی شرکتها نیز بصورت مایع در ظروف یک لیتری – 2 لیتری – 5 لیتری – 20 لیتری به بازار عرضه کرده اند.

***اگر مایل به مطالعه بیشتر راجع به کود های  اسید هیومیک و روش و میزان استفاده از آن ها در درختان میوه زراعت و... هستید میتوانید مجموعه مقالات روش استفاده از اسید هیومیک را از اینجا دانلود نمایید

دانلود

مطالب مرتبط:

هیومیک اسید چیست

تولید اسید هیومیک با استفاده از پسماند های آلی

کود هیومیک اسید چیست؟

تولید اسید هیومیک با استفاده از پسماند های آلی

میزان فراهمی عناصر غذائی بویژه ریز مغذیها را برای گیاه در کوتاه و بلند مدت افزایش دهد. ترکیبات هوموس با داشتن ظرفیت تبادل کاتیونی بالا که از یونیزه شدن گروه های عامل موجود در سطح آن ناشی می شود، قادر است از طرق مختلف شیمیائی و یا با ایجاد پل کاتیونی ذرات خاک را به هم پیوند داده و سبب تشکیل خاکدانه های پایداردر آب بشود .

کود هیومیک اسید چیست؟

کود هیومیک اسید چیست؟

مواد هیومیکی محصول نهایی تجزیه هر ماده آلی در شرایط ویژه و توسط میکروارگانیسم‌های خاص می‌باشند. از آنجا که این ماده ph اسیدی ضعیف (3/8 تا 5) دارد و مشتق از هوموس می‌باشد به نام هیومیک اسید هم شناخته میشود. اما حقیقتاً هیچ شباهتی به اسیدهای شناخته شده چه معدنی و چه آلی ندارد.
موادهیومیکی در واقع طیف وسیعی از ترکیبات آلی- معدنی گوناگون نظیر اسیدهای آمینه، پتیدها، فنول‌ها، آلدئیدهاو اسیدهای نوکلئیک در پیوند با انواع کاتیون‌ها می‌باشند که مجموعاً ترکیب بسیار پیچیده‌ و شگفت‌انگیزی را ساخته‌اند که می‌توانند میلیو‌ن‌ها سال در طبیعت دوام بیاورد و اعمال بسیار شگرفی انجام دهد که قابل قیاس با هیچ ترکیب دیگری نیست. تابحال کسی موفق به تجزیه کامل این ترکیب بسیار پیچیده یعنی مواد هیومیکی نشده است اما در بررسی‌های ابتدایی سه بخش عمده در آن قابل تشخیص است:
1- هیومیک اسید که در مواد قلیایی محلول و در آب و اسید نامحلول است.2- فولویک اسید که درآب، قلیا و اسید محلول می‌باشد.
3- هیومین که در قلیا، اسید و آب نامحلول است.

* جایگاه هیومیک اسید در دنیا

امروزه استفاده از کودهای شیمیایی به دلیل آثار مخرب و زیانبار آنها بر روی محیط زیست در حال منسوخ شدن است به همین دلیل هیومیک اسید در سراسر جهان مورد توجه خاص قرار گرفته است و در صنعت و کشاورزی کاربردهای متنوع و وسیعی دارد و بر مصرف سالیانه آنها به طور متوسط %25 اضافه می شود.

در کشورهای غربی با وجودیکه میزان ماده آلی در خاک نسبتاً بالاست باز استقبال از این مواد بسیار گسترده و روز افزون است آنها به دلایل زیر علاقمند به استفاده از هیومیک‌ها هستند.
1- سازگاری با محیط زیست و فقدان نگرانی از آلوده شدن آب‌های سطحی و زیرزمینی یعنی خطری برای گیاه و یا محیط زیست ندارد.
2- صرفه‌جویی در حدود 25 تا 70 درصد استفاده از کودهای شیمیایی فسفاته و ازته و کاهش هزینه‌ها.
3- قابلیت استفاده درکشت‌های ارگانیک (هیدروپنیک) و همچنین مقاومت به شوری کم آبی و سرما را در گیاه افزایش می‌دهد.
4- افزایش مقاومت نسبت به بیماری‌ها در نتیجه کاهش مصرف سموم و استفاده از علف کشهای بسیار گران را منسوخ می کند
5-افزایش تولید محصولات کشاورزی به مقدار 30 تا 50 درصد
6- احیای توازن در خاک‌هایی که قبلاً بطور نامناسب کوددهی شده‌اند و از سمیّت کودها و عناصر اضافی موجود در خاک می‌کاهد.

استفاده از هیومیک اسید در تولید محصولات زراعی به دلایل داشتن پتانیسل بالا در استفاده اکولوژیک و قابلیت بالای آن در تنظیم نیتروژن و مقاوم کردن گیاه در برابر آفت ها و نیز افزایش رشد گیاه دارای اهمیت بسیار فراوانی است. استفاده از هیومیک اسید باعث افزایش قابلیت زراعی زمین های روستاها می گردد.

قابلیت باروری خاک از12 تا 70 درصد بالا می رود که دیگر نیازی به استفاده از هورمونهای مضر نخواهد بود و مهمترین مزیت استفاده از هیومیک اسید رسیدن به سطح محصولات بسیار استاندارد و با کیفیت عالی می باشد.تولید بالا در محصولات کشاورزی تنها از طریق استفاده از کودهای شیمیایی امکان پذیر نیست.
علاوه بر این استفاده از این نوع کودها سالیانه در تمام نقاط جهان به دلیل آثار شیمیایی و گاها سمی آنها کاهش نیز می یابد. این در حالی است که مصرف کود ارگانیک مانند هومیران روز به روز بیشتر میگردد
هیومیک اسید با افزایش نفوذپذیری دیواره سلولی و نیز با تسریع در تولید پروتئین‌ها و اسیدهای نوکلئیک در درون سلول و نیز با مکانیسم‌های متعدد دیگری که هنوز کاملاً درک نشده‌اند به رشد و تکثیر هر موجود زنده‌ای کمک می‌کند.
بخصوص تأثیر آن بر رشد میکروارگانیسم‌های مفید موجود در خاک که عمدتاً از قارچها هستند بیشتر است. ممکن است این سؤال برای خواننده پیش بیاید که آیا هیومیک اسید به رشد و تکثیر میکروب‌ها و قارچ‌های بیماریزا هم کمک می‌کند؟ پاسخ منفی است. دلیلش این نیست که هیومیک اسید همانند یک موجود هوشمند، دوست را از دشمن تشخیص می‌دهد، اما به دلیل اینکه هیومیک اسید محصول قارچ‌ها و باکتری‌های غیر بیماریزا است با نیازهای فیزیولوژیکی اینگونه موجودات نیز سازگاری بیشتری داشته، نتیجتاً به رشد و تکثیر آنها کمک می‌کند. نتیجه نهایی این کار تنگ شدن میدان فعالیت میکروارگانیسم‌های پاتوژن (بیماریزا) است.

* نقش هیومیک‌ اسید در بهبود ریشه‌زایی گیاهان

تأثیر هیومیک اسید بر رشد ریشه چنان واضح و شگرف است که در مواردی حجم ریشه را تا چند برابر افزایش می‌دهد. چنانکه همه می‌دانیم گیاهی که ریشه‌های وسیعتر و قویتر دارد سالمتر و مقاومتر نیز خواهد بود. تقویت ریشه‌زایی با مکانیسم‌های متعددی مرتبط است. اولاً اصلاح ساختار فیزیکی خاک فضای مناسبتری را برای نفوذ ریشه ایجاد می‌کند. ثانیاً هیومیک اسید با افزایش نفوذپذیری سلول‌های ریشه به جذب بهتر موادغذایی و توسعه بیشتر گیاه کمک می‌نماید. از اینها گذشته ثابت شده است که هیومیک اسید با تولید بیشتر اسیدهای نوکلئیک و اسیدهای آمینه تکثیر سلولی را در کل گیاه و بخصوص در ریشه‌ها افزایش می‌دهد.

* تأثیر هیومیک‌ اسید در جذب بهتر مواد معدنی و بهبود کیفیت محصول

افت کیفیت محصولات کشاورزی واقعیتی است که همه به آن معترفند و آزمون‌های متعدد آن را اثبات کرده است. در اینجا نیز هیومیک اسید با مکانیسم‌های متعددی به جذب بهتر مواد معدنی و بهبود کیفیت محصول کمک می‌کند.
غالب مواد معدنی نظیر اکسیدها، کربنات‌ها و سولفیدها برای گیاه قابل جذب نیستند و سولفات‌ها هم قابلیت جذب محدودی دارند. نقش هیومیک اسید خاک از یک طرف انحلال و جذب عناصر نامحلول از خاک و از طرف دیگر حفظ و نگهداری این عناصر در خود و انتقال آن در زمان مناسب به ریشه گیاه است. به این عمل تبادل کاتیونی نیز گفته می‌شود.
هیومیک اسید با بهبود تولید قند، پروتئین و ویتامین در گیاه و نیز تأثیر مثبتی که بر جنبه‌های مختلف فتوسنتز دارد نیز محتوای غذایی محصولات کشاورزی را افزایش می‌دهد.
هیومیک اسید سبب تقویت دیواره سلولی می‌شود. با این مکانیسم نفوذپذیری محصولات نسبت به قارچ‌های‌فاسد کننده در همه موارد اعم از غلات، میوه‌جات و سبزیجات کمتر شده و خاصیت انبارداری افزایش می‌یابد

*دوام اثرزیادکودهای هیومیکی درخاک
به عکس کودهای شیمیایی که دوام اثر ناچیزی دارند و به شکل‌های مختلف نظیر تجزیه، تبخیر، تصعید، آبشویی و یا تثبیت از دسترس گیاه خارج می‌شوند، هیومیک اسید پایداری بی‌نظیری دارد. تنها میکروارگانیسم‌های مفید خاک می توانند آن را بعنوان منبع‌ انرژی مورد استفاده قرار دهند و نیز وجود مقادیر بیش از حد نمک‌های محلول در خاک چه از کود‌های شیمیایی اضافی و چه آلاینده‌های خاک نظیر نمک (NaCl) می‌تواند هیومیک اسید را اشباع کرده و بطور موقت و یا دائم از کار بیندازد. هیومیک‌ها پیش از اینکه کود باشند اصلاح‌کننده خاک هستند. به این معنا که پلیمرهای هیومیک اسید شبیه یک چسب ارگانیک عمل می‌کنند و ذرات مواد معدنی خاک را به هم می‌چسبانند.

میکروگرانول‌های تشکیل شده نیز با کمک همین چسب به هم پیوند شده گرانول‌های درشت‌تری ایجاد می‌کنند. وقتی این گرانول‌ها در کنار هم قرار بگیرند، همانند گلوله‌هایی که در یک لیوان قرار داده شوند، بین خود فضای خالی ایجاد می‌کنند که به نفوذ بیشتر هوا، آب و ریشه کمک می‌کند، همچنین فضای مناسبی برای موجودات ریز اعم از میکروسکوپی و ماکروسکوپی ایجاد می‌کنند.

* نقش هیومیک‌ اسید در ایجاد توازن در عناصر غذایی خاک

مسأله توازن بحث بسیار مهم و پیچیده‌ای است. دیر زمانی نیست که دانشمندان دریافته‌اند که تنها تأمین عناصر مورد نیاز گیاه برای رشد و سلامت آن کافی نیست، بلکه تأمین متوازن عناصر بسیار مهمتر است.
عدم تعادل در خاک چه مشکلی ایجاد می‌کند؟اولین مشکل در جذب خودنمایی می‌کند. برای نمونه بیش‌بود فسفر می‌تواند مانع جذب آهن، روی، کلسیم و… شود. چرا که فسفر با این عناصر تولید فسفات‌های نامحلول می‌کند.

به همین ترتیب بیش‌بود هر عنصری در خاک برای جذب یک یا چند عنصر دیگر مزاحمت ایجاد می‌کند.خاک نامتوازن، گیاه بیمار و گیاه نامتوازن، حیوان و انسان نامتعادل ایجاد می‌کند. برای بازگشت به تعادل مجدد چاره‌ای جز این نیست که باز از خاک شروع کنیم و در این راه هیومیک‌ها ابزار بسیار کارا و مفیدی هستند.

مصرف اسید هیومیک در خاک های رسی موجب کاهش تثبیت پتاسیم و افزایش جذب پتاسیم گردید.در مطالعه به عمل آمده در فلوریدا امریکامصرف اسید های هیومیک رشد درخت مرکبات تازه کاشته شده را 250 درصد افزایش داد. در همان آزمایش علائم بیماری زوال درختان پیر مرکبات را کاهش داد.
لازم به ذکر است کود هیومیک اسید در تمام محصولات زراعی و باغی بر حسب نیاز توصیه می شود.
جهت استفاده در موارد مختلف و تهیه آن با ما مشورد نمایید .

***اگر مایل به مطالعه بیشتر راجع به کود های  اسید هیومیک و روش و میزان استفاده از آن ها در درختان میوه زراعت و... هستید میتوانید مجموعه مقالات روش استفاده از اسید هیومیک را از اینجا دانلود نمایید

دانلود

مطالب مرتبط:
هیومیک اسید واثرات آن بر باغات میوه

اثرات اسید هیومیک بر رشد گیاهان
اثرات اسید های هیومیک روی درختان میوه

هیومیک اسید چیست

اثرات اسید های هیومیک روی درختان میوه

تولید اسید هیومیک با استفاده از پسماند های آلی

کود هیومیک اسید چیست؟