ماهی مخرج لوله ای

ماهی مخرج لوله ای یک ماهی کوچک، دوست داشتنی است که چرخه زندگی این ماهی از نظرعلم شیلات بسیار جالب و قابل توجه است.

پراکنش: ماهی مخرج لوله ای بطور متداول سراسر اروپا از شمال شرقی فرانسه به سمت شرق ،اما این ماهی در شمال فرانسه وایتالیا وجود ندارد، این ماهی در دریاچه های کوچک ، مکان های علفزازی، استخر ها و کانال ها وگاهی در آب های عمیق ، در آب های آرام رودخانه های زمین های پست با بستر علفی پراکنده به خوبی دیده می شود، از جمله وجود صدف ها در محل زندگی وسکونت ماهی مخرج لوله ای ضروری می باشد.


ماهی مخرج لوله ای یک ماهی خیلی کوچک با بدنی فشرده وپهن است ودر قسمت عمیق ترین ارتفاع بدن در جلوی باله پشتی، اندکی کوهان دار می باشد. فلس ها در این ماهی بزرگ است.باله مخرجی وپشتی نسبت به بدن نسبتاٌ بزرگ می باشد، باله دمی نیز این چنین می باشد.خط جانبی در این ماهی کوتاه است وتا اول فلس های 5 و6 از عقب سر پوش آبششی ادامه دارد.

پشت این ماهی به رنگ خاکستری –زیتونی یا قهوهای – زیتونی است، پهلوها نقره ای با یک حالت ارغوانی روشن یا صورتی کم رنگ دیده می شود وشکم سفید نقره ای رنگ می باشد.یک نوار نقره ای روشن یا نوار سبز- آبی رنگین کمانی در طول خط میان بدن از باله مخرجی تا باله دمی دیده می شود. باله ها به رنگ خاکستری کم رنگ با اندکی نارنجی رنگ دیده می شود.عنبیه طلایی رنگ است ورگه های قرمز روی سطح بالایی آن دیده می شود.

در طول فصل تولید مثل ماهی نر روشن تر استف پهلوها نقره ای رنگین کمانی تر می شود وروی سر بر آمدگی سفید ایجاد می شود.باله مخرجی و پشتی در این ماهی قرمز- نارنجی و باله شکمی لبه های سفید- لعاب ویژه ایجاد می شود.


شکل زیر: رابطه بین ماهی مخرج لوله ای و صدف دو کفه ای یک نمونه از رابطه زندگی همزیستی است که این دو گونه های متفاوت جاندار، به هم دیگر منفعت می رسانند.

رفتار پرورشی وچرخه زندگی :
این ماهی در ماههای فروردین و اردیبهشت با توجه به وجود حضور صدف های دوکفه ای آب شیرین تخم ریزی می کند.تجربیات نشان می دهد که تعداد اندک صدف های دوکفه ای نقش به سزایی در رهاسازی تخم در این ماهی دارد.نرها در زمان تولید مثل رنگ آنها تغییر می کند و در ماهی ماده نیز یک لوله تخم ریزی یا مجرای تخم برازقسمت مخرج شان ایجاد می شود. این لوله تخم برحتی به 6 سانتی متر طول می رسد،که درست برابرطول بدنشان است.

نر ها صدفی را که در بستر آب است را انتخاب می نمایید. اوصدف مورد نظر را کنترل وبه خوبی محافظت می کند. سپس ماهی ماده را برای تخم ریزی تحریک به جفت گیری ماده می کند. ماهی نر در این زمان با اظهار عشق بازی در اطراف صدف مورد نظرماهی ماده را آماده برای تخم ریزی می نماید . ماهی ماده با توجه به تحریکات از طرف ماهی نر لوله تخم ریزخود را وارد شکاف صدف دو کفه ای می نماید.

ماهی ماده تخم های نسبتاٌ بزرگ به نسبت 25درصد بدن ( قطر بیشتر از 5/3) تولید می نماید. این تخم ها به رنگ قهوه ای کم رنگ می باشند که در داخل قسمت جبه صدف دو کفه ای تزریق می نماید که به آبشش صدف می چسبند.سپس نرها میلت خود را می ریزند که در میلت اسپرم وجود دارد و این اسپرم ها نا خود آگاه از طریق لوله تنفسی مکیده می شوند و وارد حفره صدف می شود و تخمک ها را بارور می سازند.

یک ماهی ماده معمولاٌ بیشتر از چهار عدد تخم تولید می کنند و ماکزیمم تخمی که تولید می کنند به 100 عدد می رسد .که در مقایسه با دیگر گونه های خانواده کپور ماهیان این تعداد بسیار کم است ، اگرچه تخم این ماهی در داخل صدف به خوبی حفاظت می شود.

تخم ها بعد از سه تا چهار هفته هچ می شوند و دو تا سه روز بعد ، لاروهای این ماهی که به10 میلی متر طول دارند، در داخل صدف به شنا و جنب وجوش می پردازند.

جالب اینجاست که در فصل تولید مثل صدف دو کفه ای ،لارو های تولید شده) (Glochidiaاین صدف به پوست یا آبشش ماهی مخرج لوله ای می چسبند واین صدف یک دوره از زندگی خود را روی بدن ماهی سپری می کند.لاروهای این صدف ذر طول شنا وحرکات ماهی از بدن ماهی جدا می شود و در این راه به بدن والدین خودشان می چسبند.در این عمل ، ماهی مخرج لوله ای کمک شایانی به پراکنش جمعیت های صدف دو کفه ای می نماید.

رفتار تغذیه ای و رژیم غذایی:
این ماهی در اکثر دوران زندگی از جلبک های میکروسکوپی روی تخته سنگ ها وعلف های نرم و علف های بستر آب می چرند.آنها همچنین بی مهرگان کوچک مثل لارو های حشرات آبزی بویژه پشه های ریز وکرم ها را می خورند .این ماهیان زمانی که درجه حرارت آب به حد پایین در حد 8-6 درجه سانتی گراد می رسد ، تغذیه آنها متوقف می شود و آنها در جای عمیق آب به خواب زمستانی می روند وتا حدودی به ندرت از علف های معلق آبزی تغذیه می نمایند.

رشد وقد کشیدن:
در اولین سال زندگی ، این ماهی از 10 میلی متر به 4-3 سانتی متر می رسد ودر دو تا سه سال بالغ می شوند که در این زمان اندازه ماهی به 6 سانتی متر می رسد.این ماهیان در آکواریوم و استخر های داخل باغات ، آنها گاهی تا شش سال نیز زندگی و رشد می نمایند و در این مدت طول آنها به 5/8 سانتی متر می رسد. اما در حالت وحشی و طبیعی این ماهیان به ندرت به بالاتر از چهار سال زندگی می کنند.

شکارچیان: ماهیان دیگر ، شامل اردک ماهی ، ماهی سوف و ماهی سوف zander هستند که از شکارچیان اصلی این ماهی محسوب می شوند. البته این ماهیان توسط حواصیل ها در منطقه آب های کم عمق شکار می شوند . در آب های تیره ویا آب های خیلی علفی ، ماهی مخرج لوله ای از دید پرندگان مخفی می شوند و پرندگان به ندرت می توانند آنها را صید نمایند.

وضعیت حفاظت از ماهی مخرج لوله ای:
این ماهی در مناطقی که ماهی کلمه(Roach) به فراونی دیده می شود این ماهی نیز به تعداد زیاد دیده می شود. این ماهی که شرایط محیطی مناسب وجود داشته باشد ، وجود دارد