سبز نیوز
مطالب کاربردی گیاهان زینتی.گیاهان دارویی.کشت قارچ.کشت گلخانه ای.تراریوم و بونسای
سبز نیوز
مطالب کاربردی گیاهان زینتی.گیاهان دارویی.کشت قارچ.کشت گلخانه ای.تراریوم و بونسایآفات درختان میوه
اهمیت اقتصادی:
این
مگس بسیار پلی فاژ باعث خسارت به دامنه وسیعی از میوه های خانواده های
مختلف می شود. این آفت در بسیاری از مناطق که همراه مگس مدیترانه ای بوده
جانشین آن شده است.
اهمیت قرنطینه ای:
این مگس علاوه بر حضور در
لیست آفات و بیماریهای قرنطینه خارجی ایران در لیست آفات و بیماریهای
قرنطینه خارجی EPPO به عنوان یک مگس میوه غیر اروپایی وجود دارد.و همچنین
در لیست های JUNAC و OIRSA به عنوان آفت قرنطینه ای محسوب می شود. این آفت
مانند مگس میوه شرقی می تواند در مناطق جنوبی EPPO مستقر شود و ممکن است به
مناطق گرمسیری محدود شود که می تواند خطر مستقیم ایجاد کند. در بررسی های
اخیر در مورد خطر گونه های Ceratitis sp. برای EPPO این مگس تنها آفت مهم
دامنه وسیعی از درختان میوه است. برای کشورهای اروپایی در صورت وجود این
مگس وضع قوانین سختگیرانه قرنطینه ای در مورد صادرات میوه لازم است .
میزبانها:
این
آفت بسیار پلی فاژ بوده و به درختان میوه: سیب، زردآلو، آووکادو، مرکبات،
نانگی، گواوا، انجیر، انگور، لیچی، انبه، پاپایا، هلو، گلابی، آلو، به، و
گوجه فرنگی حمله می کند.
لیست میزبانها:
Citrus, Coffea
(coffee), Averrhoa carambola (carambola), Capsicum frutescens (chilli),
Carica papaya (papaw), Citrus aurantium (sour orange), Citrus reticulata
(mandarin), Citrus sinensis (navel orange), Coffea arabica (coffee
(arabica)), Cydonia oblonga (quince), Eugenia uniflora (surinam cherry),
Ficus carica (fig), Garcinia mangostana (mangosteen), Lycopersicon
esculentum (tomato), Malus pumila (apple), Manilkara zapota (sapodilla),
Prunus armeniaca (apricot), Prunus domestica (damson), Psidium
littorale (strawberry guava), Pyrus communis (European pear), Syzygium
aqueum (watery rose-apple), Syzygium cumini (black plum), Syzygium
jambos (rose apple), Syzygium malaccense (malay-apple), Terminalia
catappa (Singapore almond), Theobroma cacao (cocoa), Ziziphus jujuba
(common jujube), Psidium guajava (guava), Annona reticulata (bullock's
heart), Eriobotrya japonica (loquat), Mangifera indica (mango), Persea
americana (avocado), Prunus persica (peach), Vitis vinifera (grapevine),
Carissa macrocarpa, Litchi chinensis (lichi).
مناطق انتشار:
این آفت از ناحیه EPPO و اروپا گزارش نشده است.
آفریقا:
آنگولا، اتیوپی، کنیا، مالاوی، مالی، موریتیوس، موزامبیک، نیجریه، رونیون،
روآندا، آفرقای جنوبی، سوازیلند، تانزانیا، اوگاندا، زئیر، زامبیا و
زیمباوه
مناطق انتشار Ceratitis rosa
علائم خسارت:
محل تخمگذاری به صورت نقاطی روی میوه های مورد حمله مشاهده می شود.
شکل شناسی:
این
آفت مانند سایر گونه های Ceratitis sp. دارای بالهای نوار دار و سپرچه
متورم است که دارای نقوش زرد و سیاه است. وجود نقش و خال خاکستری در قاعده
سلولهای بال گونه هایCeratitis sp. را از سایر گونه های خانواده
Tephritidae جدا می سازد.
بالغین:
رنگ: نوارهای بال و رنگ عمومی
بدن قهوه ای ، نوار Costal از زیر انتهای رگبال R1شروع شده و از رگبال
عرضی Discal توسط ناحیه ای شفاف در انتهای R1 جدا می شود. قسمت نوک رگبال M
توسط ناحیه Infuscate قطع نمی شود.
سر: جفت موی Orbital جلویی به هیچ وجه تغییر نیافته است.
سینه:
سپر دارای نقوش سیاه و زرد با نوارها یا نواحی زرد رنگ که به حاشیه می
رسند و هر موی نوک سپرچه ای((apical scutellar در قاعده یا چسبیده به
نوارهای زرذ است. ران پای میانی در نرها بدون موی ستبر شکمی ، ساق پای
میانی دارای ردیفهایی از موهای ستبر در نیمه انتهایی لبه های جلویی و عقبی
است که سیمایی پر مانند به آن می دهد. طول بالها 6-4 میلیمتر است. نرهای
بیشتر گونه های زیر جنس Pterandrus دارای ردیفهای از موهای ستبر روی لبه
های عقبی و جلویی ساق پای میانی داشته و سیمایی پر مانند به آن می دهد.
C.rosa از بیشتر افراد این زیر جنس بواسطه این خصوصیت و نداشتن موی ستبر
روی سطح زیرین ران پای میانی قابل تشخیص است. نرهای زیر جنس
Ceratitisهمچنین بدون پیوست های قاشقی در سر می باشد. متاسفانه روش ساده ای
برای تشخیص ماده ها به جز گونه های Pterandrus-که دارای نوارهای بال و بدن
عموما قهوه ای رنگ که در مقایسه با لکه های زرد رنگ C.capitataاست- وجود
ندارد.
شته سبز هلو:Myzus persicae
این شته به علت انتقال ویروس های مختلف اهمیت فراوانی دارد.
شکل
شناسی: تخمها بیضوی ابتدا زرد یا سبز و به سرعت سیاه می شوند.حشرات بالدار
دارای سر و قفسه سینه سیاه و شکم سبز مایل به زرد و یک خط تیره بزرگ در
سطح پشتی آن دیده می شود.حشرات بی بال زرد تا سبز و خط تیره بزرگ در سطح
پشتی دیده می شود.کورنیکولها بلند و در نیمه انتهایی کمی برامده و همرنگ
بدن هستند.
زیست شناسی:هر 10تا12روز یک نسل ایجاد می کند.زمستان گذرانی به صورت تخم روی میزنان یا روی درختان هسته دار.
میزبانها:در
مناطق معتدل آفت گونه هایی از درختان هسته دار مثل هلو,زردآلووآلو
است.میزبان ثانویه شامل گیاهان چوبی و علفی می باشدمثل خانواده های سیب
زمینی,چغندریان,چلیپاییان,چؠ ?ریان و کدوییان.
خسارت:این حشره در
تراکم بالا از بخشهای جوان تغذیه می کند وباعث استرس های آبی ,کاهش نرخ
رشدو... گیاه می شود.در اول فصل به سیب زمینی خسارت می زند.ترشح عسلک باعث
کاهش فتوسنتز و جلب قارچهای ساپروفیت می شود . حشرات بالغ و پوره ها می
توانند 100 ویروس مختلف را انتقال دهند از جمله مهمترین انها عبارتند از:
ویروس پیچیدگی برگ سیب زمینی,ویروس وای سیب زمینی و زردی غربی چغندر
,موزاییک کاهو,موزاییک شلغم و گل کلم وموزاییک خیار و هندوانه.
کرم آلو Plum fruit moth
Cydia funebrana
Syn: Grapholitha funebrana
(Lep: Tortricidae)
در
اکثر مناطق کشور انتشار دارد. از آفات مهم درختان میوه هسته‌دار شامل
انواع آلو، گوجه، هلو و گاهی زردآلو و گیلاس، آلبالو و قیسی می‌باشد. به
آلو سیاه خسارت زیادی می‌زند، لاروهای این آفت علاوه بر میوه ممکن است
جوانه‌ها را نیز مورد حمله قرار دهند. خسارت عمده آن شامل تغذیه لارو از
گوشت یا پریکارپ میوه می‌باشد. میوه‌های کرم زده در صورتی که لاروه میوه را
ترک کرده باشند محتوی توده متراکم فضولات سیاه رنگ آن می‌باشد. بر اثر
عکس‌العمل اپیدرم میوه ضمغی از آن بیرون می‌آید که یکی از علائم تشخیص
میوه‌های آلوده می‌باشد. این میوه‌ها اکثراً ریزش می‌نمایند.
زیست‌شناسی
این
حشره زمستان را به صورت لارو به حالت دیاپوز در داخل یک پیله سفید چرکی
نسبتاً ضخیم مایل به قهوه‌ای به سر می‌برد. این پیله‌ها در زیر پوستکهای
تنه درخت، داخل شکافها و سوراخهایی که حشرات دیگر ایجاد می‌کنند و حتی در
داخل خاک دیده می‌شوند. در بهار پس از طی دوره شفیرگی مصادف با باز شدن
شکوفه‌های درختان میزبان حشرات کامل ظاهر می‌شوند. بر اساس مشاهدات رجبی
تخمهای این آفت تماماً روی میوه گذاشته شده و روی برگها خیلی بندرت تخمی
دیده می‌شود. ولی در کرم سیبت عداد تخمهای گذاشته شده روی برگها از اهمیت
ویژه‌ای برخوردار است. لاروها به فاصله یک هفته تا ده روز از تخم خارج
می‌شوند و چون از دانه میوه‌های کوچک می‌خورند، باعث ریزش آنها می‌گردند.
طرز زندگی این آفت با مختصر جزئیاتی شبیه طرز زندگی کرم سیب می‌باشد. تعداد
نسلهای این آفت از 2 تا 3 نسل متفاوت می‌باشد.
کنترل کرم آلو:
این
حشره یک آفت کلیدی روی گوجه و آلو می‌باشد. در نقاط گوجه و آلوکاری مهم
کشور باید طبق برنامه دقیقی که در قالب پیش‌آگاهی طرح‌ریزی می‌گردد با آن
مبارزه نموده می‌توان سم‌پاشی بر علیه مهترین آفات آلو و گوجه را نیز بر
اساس مبارزه با این حشره تنظیم نمود و به عبارت دیگر با مبارزه بر علیه این
آفت سایر حشرات مهم این دو میوه را زیر پوشش سم برد. البته حشراتی نظیر
زنبور گوجه Hoplocampa minuta از نظر زمان مبارزه مطابقت چندانی با این
حشره ندارد ولی در مقابل می‌توان مبارزه بر علیه شپشکهای نخودی Eulecanium
coryli شپشک آسیایی Tecaspis asiatica و حتی شته‌های Hyalopterus pruni و
Pierochloroia’es persioae را با مبارزه با نسل اول این آفت تلفیق نمود.
زمان
مبارزه با کرم آلو را می‌توان بر اساس تخمگذاری حشره و مشاهده اولین تفریخ
تخمها پی‌ریزی نمود. اکنون که تله‌های فرومونی برای پیگیری و نوسان جمعیت
این حشره به بازار آمده است (Fanemone فرمول تجارتی کرم آلو) می‌توان با
استفاده از داده‌های آن و روشن شدن شروع و پایان نسلها و طبیعتاً با کمک
گرفتن از شروع تخمگذاری حشره (با مشاهدات عینی) زمانهای مبارزه را مشخص
نمود. در زمینه استفاده از پارازیتوئیدها باید گونه‌های موجود از جنس
تریکوگراما را جهت کنترل نسبی این حشره حمایت نمود.
کنترل شیمیائی:
1. فوزالن(زولون) EC35% و 1.5 در هزار
2. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2 درهزار
3. دیازینون EC60% و 1 درهزار
4. دیازینون WP40% و 1.5درهزار
5. اتریمفوس(اکامت) EC50% و 1در هزار
6. آزینفوس متیل WP20% و 2در هزار
لیسه میوه
Yponomeuta padellus(Lep.: Yponomeutidae)
درختان
مورد حمله این لیسه شامل سیب، گوجه، زردآلو، قیسی، زالزالک، گلابی، ازگیل،
به، آلو، بادام و برخی درختان غیر مثمر می‌باشد. تعداد خالهای لیسه سیب 25
تا 26 عدد ولی در لیسه میوه 30 عدد است که در 3 ردیف طولی قرار گرفته‌اند.
طرز زندگی و طرز خسارت آن شبیه لیسه سیب می‌باشد ولی اختلافات عمده که در
زندگی ان دیده می‌شود به شرح زیر است:
1ـ پروانه لیسه میوه زودتر از لیسه سیب شروع به پرواز می‌کند.
2ـ
در لیسه میوه، لاروها از زیر پولک زمستانه که بیرون آمدند به صورت مینوز
داخل بافت پارانشیم برگ نمی‌شوند، بلکه در روی برگهای جوان پراکنده شده،
مشغول بستن تار و تغذیه می‌گردند.
3ـ لاروهای لیسه میوه تک تک در
قسمتهای مختلف درخت به خصوص بین برگها در پیله سفیدرنگ به شفیره تبدیل
می‌شوند و پیله‌ها برخلاف لیسه سیب به طور متراکم در نزدیکی هم قرار ندارد
(مبارزه مانند لیسه سیب می‌باشد).
کنترل شیمیایی:
1. مالاتیون EC57% و 2در هزار
2. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2درهزار
زمان مبارزه: پس از متورم شدن جوانه ها و درست قبل از باز شدن گلها
پروانه بال دنباله‌دار
Iphiclides (=Papilio) podalirius
(Lep: Papilionidae)
به
سیب، گلابی، بادام، گوجه، آلو، گیلاس، آلبالو و زالزالک حمله می‌نماید.
لارو از برگ درختان تغذیه می‌کند. دو نسل در سال دارد. زمستان گذرانی به
صورت شفیره است.
سوسک طوقه خوار سیاه
Capnodis tenebrionis
(Col.: Buprestidae)
در تمام مناطق ایران انتشار دارد. روی طوقه هسته‌دارها و بندرت روی گلابی، سیب و زالزالک دیده می‌شود.
زیست‌شناسی
این
حشره یک نسل در دو سال دارد. حشره کامل پس از خروج از خاک که در تابستان و
اوایل پاییز اتفاق می‌افتد بدون تخمریزی و به همان صورت در پناهگاههای
مختلف در زیر علف‌ها، زیر برگهای خشکیده، داخل شکاف‌های سطحی زمین و زیر
کلوخه‌ها، زمستان گذرانی نموده و در بهار سال بعد پس از تغذیه، جفت‌گیری و
تخمریزی می‌کند. لاروهای حاصله از این تخمها زمستان را در زیر پوست
قسمتهای مختلف پایین درخت شامل ریشه طوقه و قسمتهای انتهایی تنه گذرانده و
در تابستان و پاییز سال بعد به حشره کامل تبدیل می‌گردند. از ظهور حشرات
کامل نسلی تا ظهور حشرات کامل نسل بعد 2 سال طول می‌کشد. در برخی از
ارتفاعات طول یک نسل 3 سال طول می‌کشد. در چنین مواردی یا طول لاروهای
زمستان گذران یا حشرات کامل زمستان گذران دو سال طول می‌کشد. سوسکهای
زمستان گذران پس از این که متوسط درجه حرارت روزانه به 15 درجه سانتیگراد
رسید خارج می‌شوند. حشرات کامل پروازهای کوتاه نموده و به نظر نمی‌رسد که
انتشار این آفت توسط پروز باشد بلکه بدلیل انتقال نهالهای آلوده اتفاق
می‌افتد. حشرات کامل آفتاب دوست بوده، پس از مختصری تغذیه از برگها و گاهی
پوست شاخه‌های جوان، جفت‌گیری، بر روی سطح خاک و یا در مواردی در کنار طوقه
تخم می‌گذراند. تعداد تخم از 272 تا 1236 عدد گزارش شده است.
تخمها
در عمق صفر تا 5 سانتی‌متری زیر خاک و اغلب به صورت انفرادی گذاشته
می‌شود. تخمریزی در روز صورت می‌گیرد. لاروسن اول نسبت به آبیاری بسیار
حساس است. اگر در زمان تخمگذاری و خروج لاروهای سن اول آبیاری صورت گیرد
درصد زیادی از لاروهای سن اول از بین رفته و می‌میرند. لاروهای سن اول در
خاکهای خشک و فاقد رطوبت نمی‌توانند خود را به تنه درخت برسانند و خواهند
مرد. لاروسن اول پس از رسیدن به گیاه پوست محل مورد نظر را پاره کرده وارد
شده و از لایه زیر پوستی و کامبیوم تغذیه می‌کند. لارو با بوجود آوردن
دالانهایی در ناحیه طوقه، قسمتهای فوقانی و ضخیم ریشه، قسمتهای انتهایی
تنه درخت را به سرعت به نابودی می‌کشاند. برخی اوقات به چوب نیز حمله
می‌کند. منشاء عمده دالان‌ها طوقه درختان است و اکثر دالان‌های بالا رونده و
پایین رونده از آنجا شروع می‌گردد. دالانهایی که به طرف بالا می‌روند (به
علت اختلاف ساختمانی در بافت) در محل پیوند متوقف می‌گردند. لاروها
معمولاً از محل انشعاب ریشه‌های اصلی پایین‌تر نمی‌روند. چهارسن لاروی
دارد. دوره زندگی لاروسن آخر طولانی‌ترین آن است. در این سن تغذیه شدید
می‌باشد. لاروها هر کجا از مسیر فعالیت خود که باشند برای شفیره شدن به
ناحیه طوقه برمی‌گردند. دوره پیش شفیرگی 10 تا 14 روز و دوره شفیرگی 23 تا
27 روز است.
کنترل:
1ـ آبیاری منظم
2ـ قوی نگه داشتن درختان
3ـ جمع‌آوی حشرات کامل در باغهای کوچک در ساعات آفتابی از روی شاخه‌ها به خصوص در ساعات پیش از ظهر
Capnodis corbonaria
در
تمام نقاط ایران به استثنای گیلان و مازندران انتشار دارد. میزبان آن
بادام آهنی و وحشی، زردآلو و هلو می‌باشد. بادام وحشی میزبان مناسب آفت
می‌باشد
سر خرطومی گیلاس
Rhynchites auratus
(Col.: Curculionidae)
این
گونه به گیلاس، زردآلو، آلبالو و بادام وحشی خسارت می‌زند. رجبی آثار
خسارت این حشره را روی گوجه در ناحیه قزوین مشاهده نموده است. به دو صورت
خسارت می‌زند:
خسارت اول مربوط به حشره کامل می‌باشد که از
جوانه‌ها، برگها و میوه‌ها تغذیه می‌نماید. تغذیه مستقیماً از عضو مورد
حمله صورت گرفته و در این راستا قسمت مورد حمله از بیرون خروده می‌شود.
تغذیه روی برگ، هم در حواشی و هم در پهنه آن انجام می‌گیرد. بدین شکل که
لبه‌های برگ به طور نامنظم خرده شده و در پهنه هم سوراخهایی به اندازه و
شکلهای مختلف ایجاد می‌گردد. تغذیه روی میوه گیلاس و زردآلو بسیار مشخص
می‌باشد بدین صورت که دور تا دور آن گودالهای کوچک و بزرگی ایجاد می‌شود.
حشره کامل برای تخمریزی با خرطوم خود در میوه گودالی ایجاد نموده و سپس تخم
خود را کف آن گودال قرار می‌دهد. به عبارت دیگر تخمگذاری این آفت نیز خود
نوعی خسارت محسوب می‌شود. خسارت عمده آفت مربوط به لارو بوده و چون به هسته
حمله یم‌کند اغلب باعث ریزش میوه‌ها می‌گردد.
زیست‌شناسی
این
حشره زمستان را به صورت لارو کامل در داخل هسته میوه‌های آلوده ریخته شده
روی زمین یا در خاک سپری می‌کند. با مساعد شدن شرایط آب و هوا لارو تبدیل
به شفیره شده و در بهار همزمان با تشکیل میوه حشره کامل ظاهر و بعد از کمی
تغذیه از برگ، در گوشت میوه سوراخی ایجاد کرده و یک عدد تخم در سطح هسته
قرار می‌دهد. حشره ماده پس از آن دیواره حفره را جویده و با قسمتهای خرده
شده روی تخم را می‌پوشاند و به این ترتیب مانع خشک شدن آن می‌گردد. تخمها
پس از یک یا دو هفته تفریخ شده و لاروهای جوان وارد هسته شده و سبب از بین
رفتن آن می‌گردند. لارو پس از رشد کامل میوه را ترک کرده و در خاک تبدیل به
شفیره می‌شود. این حشره یک نسل در سال دارد.
کنترل:
1. شخم عمیق در زیر درختان در پاییز و زمستان برای از بین بردن لاروهای زمستان گذران
2. استفاده از سموم تماسی پس از ریزش گلها(6-5روزبعد) برای از بین بردن حشرات کامل
3. اندوسولفان EC35% و 1.5 درهزار
4. دیازینون wp40% و 1در هزار
5. گوزاتیون EC20% و 2 درهزار
آفات مهم زیتون
سپردار بنفش زیتون
Parlatoria oleae
(Hom.: Diaspididae)
این
حشره اگرچه برای اولین بار از روی درختان زیتون جمع‌آوری شده است ولی به
عده زیادی از درختان میوه دانه‌دار، هسته‌دار، گیاهان زینتی و جنگلی حمله
می‌نماید. این سپردار روی برگ، شاخه، تنه و میوه زندگی می‌کند و در محلی که
خرطوم خود را در بافت گیاه فرو می‌نماید، کلروفیل گیاه میزبان از بین رفته
و به جای آن لکه گرد و قرمز ارغوانی رنگی به وجود می‌آید. در روی تنه و
سرشاخه محل تجمع شپشک‌ها، لکه‌های قهوه‌ای رنگ مشاهده می‌شود که تصور
می‌رود یک نوع بیماری فیزیولوژیک باشد. این وضعیت روی میوه‌های مختلف نیز
مشاهده می‌شود و اغلب ممکن است با علائم بیماریهای گیاهی خاص اشتباه شود.
حمله و تغذیه این شپشک باعث ضعف درختان میوه و آماده شدن آنها برای حمله
سوسکهای پوستخوار و سایر آفات درجه دوم می‌شود.
زیست‌شناسی و مشخصات
در
نقاط معتدل سرد زمستان را به صورت پوره سن دو و در نواحی گرمتر به صورت
حشرات کامل نابالغ در روی شاخه‌ها و تنه درختان به سر می‌برد. حشرات ماده
به رنگ بنفش تیره، فاقد بال، پا و شاخک می‌باشند. بدن حشره را پولک خاکستری
رنگی پوشانده است و جلد لاروی به رنگ قرمز در کنار سپر قرار دارد. حشرات
ماده در اواخر فروردین ماه و اوایل اردیبهشت ماه شروع به تخمریزی می‌کنند.
دوره نشو و نمای جنینی حدود 20 روز می‌باشد. پس از آن پورهایی به رنگ
ارغوانی روشن از تخم خارج می‌شوند که دارای شش پا و یک جفت شاخک مودار
می‌باشند. سطح بدن نیز از موهای پراکنده پوشیده است. پوره‌ها به آسانی
بوسیله باد منتقل می‌شوند. دوره زندگی بسته به شرایط فصل در حود 30 تا 50
روز است و 2 تا 3 نسل در سال دارد.
کنترل:
کفشدوزکهای شکارگر Col.: Coccinelidae
1- Chilocorus bipustulatus
2- Exochomus quadripustulatus
زنبورهای پارازیتوئید Hymenoptera: Aphelinidae
1- Fiscus testaceus
2- Aphytis proclia
3- Aphytis mytilaspidis
4- Aphytis chrysomphali var. mazandranica
5- Aphytis maculicornis
کنترل شیمیایی:
. مبارزه شیمیایی باید زمانی باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌های از زیر سپر خارج شده باشند.
1. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2در هزار
2. اتیون EC47% و 1.5 درهزار
3. اتریمفوس(اکامت) EC50% و 1در هزار
4. کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و 1.5- 1 درهزار
5. روغن امولسیون شونده O 80% و 0.5 درصد
مبارزه
زمستانه: این مبارزه اغلب در مورد گونه‌هایی عمل می‌شود که حشره به صورت
پوره و یا حشره کامل می‌باشد. این روش در مورد شپشکهای زیر خانواده
Lecaninae که دارای بدن بدون محافظ می‌باشند خیلی مؤثر است (مانند شپشک
سیاه زیتون). سم‌پاشی زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن‌پاشی (سموم روغنی
Volk) پس از سپری شدن اوج سرمای زمستان و قبل از بیداری درختان انجام
می‌شود (روغن‌های زمستانه دارای هیدروکربن اشباع کمتری هستند).
شپشک نخودی
Eulecanium coryli
(Hom.: Coccidae)
حشره‌ای
است که در حالت بلوغ نیم کروی و به رنگ قرمز براق می‌باشد. اندازه آن در
حدود یک ماش یا کمی بزرگتر است. این حشره روی عده زیادی از درختان میوه
دانه‌دار و هسته‌دار دیده می‌شود. درخت به برای این آفت میزبان بسیار
مناسبی است. این حشره نیز با مکیدن شیره گیاهی باعث ضعف شدید درختان میزبان
می‌گردد. از طرف دیگر ترشح عسلک دارد که باعث تجمع گرد و خاک در سطح تنه و
سرشاخه و برگ درختان میزبان می‌گردد و در نتیجه باعث کاهش فعالیت‌های
فیزیولوژیک درخت به خصوص کربن‌گیری و تنفس می‌گردد.
زیست‌شناسی
این
حشره زمستان را به صورت پوره سن دو به سر می‌برد. این پوره پس از مدتی
تغذیه در بهار تبدیل به حشره کامل ماده می‌شود و در این حالت به مرور بدن
حشره ماده از سطح زیرین چروکیده شده و جلد شاخی حشره تبدیل به محفظه تخم
می‌شود. اواخر خرداد ماه حشرات ماده شروع به تخمگذاری می‌کنند. این تخمها
در اواسط تیرماه باز می‌شوند و پوره‌ها از زیر جلد ماده خارج شده و در سطح
برگها، میوه‌ها و سرشاخه‌ها پراکنده می‌شوند و اغلب توسط باد به اطراف
پراکنده می‌گردند. این حشره در سال فقط یک نسل دارد.
کنترل:
به
علت وجود عوامل کنترل کننده طبیعی مبارزه شیمیایی توصیه نمی‌شود. در صورت
بالا بودن تراکم جمعیت آفت می‌توان سرشاخه‌های آلوده را قطعو معدوم نمود.
زنبورهای پارازیتوئید
Hymenoptera: Encyrtidae
Blastothrix brittanica
Habrolepis tergrigorianae
Hymenoptera: Aphelinidae
Archenomus bicolor
کنترل شیمیایی:
. مبارزه شیمیایی باید زمانی باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌های از زیر سپر خارج شده باشند.
1. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2در هزار
2. اتیون EC47% و 1.5 درهزار
3. اتریمفوس(اکامت) EC50% و 1در هزار
4. کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و 1.5- 1 درهزار
5. روغن امولسیون شونده O 80% و 5/. درصد
مبارزه
زمستانه: این مبارزه اغلب در مورد گونه‌هایی عمل می‌شود که حشره به صورت
پوره و یا حشره کامل می‌باشد. این روش در مورد شپشکهای زیر خانواده
Lecaninae که دارای بدن بدون محافظ می‌باشند خیلی مؤثر است (مانند شپشک
نخودی). سم‌پاشی زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن‌پاشی (سموم روغنی Volk)
پس از سپری شدن اوج سرمای زمستان و قبل از بیداری درختان انجام می‌شود
(روغن‌های زمستانه دارای هیدروکربن اشباع کمتری هستند).
سپردار آسیایی گوجه
Tecaspis = Chionaspis asiatica
Hom.: Diaspididae, Diaspidini
در
تمام نقاط ایران انتشار دارد. به تمام هسته‌دارها حمله می‌کند. برگ، ساقه و
تنه درختان مذکور را مورد حمله قرار می‌دهد. طول سپر ماده‌های زمستان
گذران 1 تا 5/1 میلیمتر، رنگ سپرهای پوره‌های سنین یک و دو نارنجی است.
حشره ماده زرد مایل به نارنجی می‌باشد. سپر نر 9/0 میلیمتر و دو قسمتی
می‌باشد.
زیست‌شناسی
دو
نسل در سال دارد. زمستان را به صورت پوره سن 2 و حشره کامل ماده بر روی
شاخه و ساقه درختان میزبان به سر می‌برد. پوره‌های نسل تابستانه تقریباً
همگی روی برگها متمرکز شده و تغذیه آنها از شیره برگ است. پوره‌های نسل
زمستانه روی شاخه‌ها و تنه متمرکز می‌گردند. ماده‌های زمستان گذران همگی
بارور هستند. در روی تنه و ساقه در زمستان نر دیده نمی‌شود.
کنترل شیمیایی:
. مبارزه شیمیایی باید زمانی باشد که شپشک در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌های از زیر سپر خارج شده باشند.
1. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2در هزار
2. اتیون EC47% و 1.5 درهزار
3. اتریمفوس(اکامت) EC50% و 1در هزار
4. کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و 1.5- 1 درهزار
5. روغن امولسیون شونده O 80% و 5/. درصد
زنبور مغزخوار بادام
Eurytoma amygdalia
(Hym.: Eurytomidae)
زیست‌شناسی
زمستان
را به صورت لاروهای کامل در داخل میوه‌های خشک شده در سطح زمین یا روی
درخت می‌گذراند. لاروهی زمستان گذران معمولاً کمی قبل از تشکیل شدن شکوفه
بادام تبدیل به شفیره می‌گردند. حشرات کامل مصادف با ریختن گلبرگها ظاهر
شده و پس از مختصری تغذیه از شبنم و مایعات دیگر در داخل نسج میوه‌های تازه
تشکیل شده تخم می‌گذراند. هر حشره ماده حدود 120 تا 150 عدد تخم می‌گذارد.
تخمها به فاصله 2 تا 3 هفته باز می‌شوند. لاروها پس از خروج از تخم با
حفر تونلی خو را به دانه می‌رسانند و از دانه‌های در حال رشد تغذیه
می‌کنند. دوره لاروی حدود 10 تا 11 ماه طول می‌کشد (تمام تابستان، پاییز،
زمستان و قسمتی از بهار). این حشره بیش از یک نسل در سال ندارد ولی گاهی
لاروهای کامل که دوران دیاپوز را می‌گذرانند ممکن است تا دو سال در داخل
میوه‌های آلوده به حالت انتظار باقی بمانند.
کنترل:
جمع آوری همگانی و معدوم نمودن میوه های آلوده روی درخت و زیر درخت
کنه دو نقطه‌ای یا کنه تار عنکبوتی (Two spotted mite)
Tetranychus urticae
(Acari: Tetranychidae)
بسیار
پلی فاژ بوده و بیش از 150 گونه گیاه مانند سیب، گلابی، گوجه، گیلاس، هلو،
بادام، گل سرخ، توت فرنگی، لوبیا، باقلا، شبدر، یونجه، پنبه، گیاهان
زینتی، گیاهان خانواده کدوئیان، لیپائیان، بادمجانیان و غیرو را مورد حمله
قرار می‌دهد. این کنه با تنیدن تار سطح برگهای میزبان را همراه با قشری
مانند گرد و خاک می‌پوشاند. در کشت‌های زیر پلاستیک و گلخانه‌ها این تارها
روی گیاهان زیاد دیده می‌شود. علائم خسارت به صورت لکه‌های خاکستری یا زرد
در متن سبز برگها مشاهده می‌شود. گاهی برگها در اثر از دست دادن شیره گیاهی
حول دمبرگ اصلی خمیده می‌شوند.
زیست‌شناسی
این
کنه زمستان را به حالت ماده بالغ بارور در زیر پوست درختان میوه، بوته‌ها و
گاهی داخل خاک، زیر کاه و کلش و برگهای افتاده به حالت دیاپوز می‌گذراند.
کنه‌های زمستانی رنگ قرمز آجری دارند. در اوایل بهار رو علف‌های هرز
تخمریزی می‌کنند و سپس گیاهان زراعی، زینتی و درختان میوه را مورد حمله
قرار می‌دهند. هر کنه ماده 40 تا 80 عدد تخم می‌گذارد. تخمها بسته به درجه
حرارت پس از 12 تا 15 روز تفریخ می‌شوند و پوره‌های کنه خرج می‌شوند و پس
از سه نوبت پوست عوض کردن کامل می‌گردند. دوره زندگی یک نسل کامل کنه 15 تا
22 روز طول می‌کشد. چندین نسل در سال دارد.
کنترل:
1. رعایت اصول به زراعی و از بین بردن علف‌های هرز
2. بنزوکسی میت(سیترازون) EC20% و 1 درهزار
3. پروپارژیت(اومایت) EC57% ،، ،، ،،
4. بروموپروپیلات(نئورون) EC25% ،، ،، ،،
5. فن پیروکسی میت(ارتوس) sc5% و 5/. در هزار 
شته سبز و شته خالدار گردو
شته سبز و شته خالدار گردو
Chromaphis Juglandicola (Green walnut aphid)
Callipterus Juglandis(Dusty-veined aphid)
Hom:Aphididae
شته
سبز با جثه کوچکتر و رنگ سبز یکنواخت در سطح زیرین برگها پراکنده است در
حالی که شته خالدار با جثه درشت‌تر و لکه‌های نواری تیره در پشت، در سطح
فوقانی برگ در طول رگبرگ میانی به طور ردیفی تغذیه می‌کند. در طول بهار و
تابستان ماده‌های کامل معمولاً بالدارند و روی بالهای شته خالدار لکه‌های
مشخص تیره در طول رگبالها و در پشت بدن پوره‌ها لکه‌های نواری تیره دیده
می‌شود. این لکه‌ها در پوره‌های شته سبز خیلی کوچک بوده و یا اصلاً وجود
ندارند. زمستان گذرانی به صورت تخم روی شاخه‌ها انجام می‌شود. تعداد نسل
بستگی به درجه حرارت دارد.
کنترل:
زنبور پارازیتویئد شته سبز گردو
Trioxys pallidus (Hym.: Aphidiidae)
زنبور پارازیتوئید شته خالدار گردو
Praon sp. (Hym.: Braconidae)
در صورت نیاز به مبارزه شیمیایی:
1. تیومتون(اکاتین) EC60% و 1در هزار
2. اکسی دیمتون متیل EC25% و 1 درهزار
3. پیریمیکارب(پریمور) Df50% و 5/. درهزار
شپشک توت
شپشک توت
Pseudaulacaspis pentagona
(Hom: Diaspididae)
در
سال 1344 سازمان صنایع نوغانی تعداد نهال توت از نوع کوکوزو (ژاپونی) برای
پرورش کرم ابریشم از ایتالیا وارد نمود. با اینکه در گواهی بهداشت کشور
مبدا عدم آلودگی به این آفت قید شده بود، ولی پس از انتقال نهالها به کسما،
طاهر گوراب و لنگرود گیلان، آلودگی این نهالها به شپشک توت به وسیله
کارشناسان قرنطینه تشخیص و برای اولین بار انتشار آن در ایران اعلام گردید.
در حال حاضر در استانهای گیلان مازندران و دشت مغان روی میزبانهای متفاوتی
نظیر توت،هلو، گردو، کیوی و گیاهان غیر مثمره زیادی فعالیت دارد. شپشک
مزبور جزء آفات قرنطینه داخلی است. به شاخه و ساقه درختان میزبان حمله کرده
و به هیچ وجه روی برگ دیده نمی‌شود. دارای 3 نسل در سال بوده و زمستان را
به صورت پوره سن سه می‌گذراند.
کنترل تلفیقی:
1. کنترل بیولوژیک
Encarsia berlesi (Hymenoptera: Brachoneidae)بصورت اختصاصی فعالیت می کند.
Aphytis proclia (Hymenoptera: Aphelinidae)
گونه
اول پارازیتوئید داخلی ولی گونه دوم پارازیتوید خارجی می‌باشد. گونه اول
علاوه بر ماده‌ها، پوره‌های سنین اولیه حشرات نر را نیز مورد حمله قرار
می‌دهد. ولی گونه دوم فقط سن کامل ماده‌ها را مورد حمله قرار می‌دهد.
2. هرس درختان آلوده
3. تنه بر کردن درختان از قسمتهای پایین انشعاب
