آویشن

نام فارسی : آویشن

نام علمی : Thymus Vulgaris L

 نام انگلیسی : Garden thyme

خصوصیات گیاهی :

آویشن یکی از قدیمی ترین گیا هان دارویی و ادویه ای است . تیموس کلمه ای یونانی و به معنای شجاع می باشد و به طوری که زنان یونان باستان این گیاه را به لباس شوهرانشان که عازم جنگ بودند می دوختند . زیرا آنها معتقد بودند آویشن سبب شجاعت و در نتیجه پیروزی آنها در جنگ می شود . آویشن گیاهی است خشبی و چند ساله . منشأ آن نواجی مدیترانه گزارش شده است و در جنوب اروپا در سطوح وسیعی کشت می شود .ریشه آویشن مستقیم ، کم و بیش چوبس و انشعابهای فراوانی دارد و سافه آن مستقیم و چهار گوش است . ارتفاع این گیاه متفاوت و بین 20 تا 50 سانتی متر  می باشد . برگها کوچک ،  متقابل و کم وبیش نیزه ای شکل ، بدون نوک و دمبرگ ، پوشیده از کرکهای خاکستری رنگ و حاوی اسانس هستند . گلها کوچک  و به صورت مجتمع در قسمت فوقانی ساقه هایی که از بغل برگها خارج می شوند روی چرخه هایی مجتمع پدیدار می شوند . میوه چهار بذر به رنگ قهوه ای تیره وجود دارد . بذر آویشن بسیار ریز بوده و وزن هزار دانه آن 25/0 تا 28/0 گرم است .

قسمت دارویی :

پیکر رویشی آویشن حاوی اسانس است . از این رو دارای بویی مطبوع می باشد . پیکر رویشی در مرحله گلدهی از بیشترین مقدار اسانس برخوردار است .

مواد موثره :

ماده موثر آویشن از نوع اسانس است . اسانس آویشن مایعی زرد رنگ و سبکتر از آب است . تا کنون 38 ترکیب در اسانس این گیاه شناسایی شده است که مهمتر آنها را تیمول تشکیل می دهد . از ترکیبات دیگر اسانس می توان از کارواکرول ، پاراسیمول ، لینالول و سینئول نام برد .

خواص در مانی :

اسانس آویشن خاصیت ضد باکتری و ضد قارچی دارد . مجموعه مواد موثر آویشن خلط آور است و ار آن برای معالجه سرفه استفاده می شود .

مواد و عناصر غذایی :

به زمینهای تهی از مواد و عناصر غذایی در فصل پاییز ( هنگام اماده ساختن زمین )20 تا 30 تن در هکتار کودهای حیوانی کاملاً پوسیده اضافه می شود . فصل بهار قبل از کشت گیاه نیز 50تا 80 کیلو گرم د رهکتار اکسید قسقر و همین مقدار پتاس به همراه 40 تا 60 کیلو گرم  در هکتار ازت باید در اختیار گیاه قرار گیرد . از سال دوم رویش ، همه ساله در فصل بهار 30 تا 50 کیلو گرم در هکتار ازت در اختیار گیاهان قرار می دهند . به طور کلی در افزون کودهای شیمیایی به خاک هایی که آویشن در آن می روید باید دقت کرد . زیرا زیادی مواد غذلیی یا کمبود آن مناسب نبوده و هر دو حالت سبب کاهش عملکرد پیکر رویشی می شود .

سازگاری :

آویشن گیاهی مدیترانه ای است و در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد .  این گیاه ، خشکی دوست بوده و به سهولت قادر به تحمل کم آبی و خشکی است . آویشن به آب ایستایی حساس است به طوریکه این امر می تواند سبب خشک شدن آن شود . خاک های سبک حاوی ترکیبات کلسیم و با ضخامت زیاد سطح الارض ، خاکهای مناسبی برای کشت آویشن است و خاکهای سنگین مناسب نیست زیرا این نوع خاکها سبب کاهش شدید عملکرد پیکر رویشی و اسانس آن می شود . (( پی اچ )) مناسب خاک نیز برای کاشت آویشن بین 5/4 تا 8 است .

آماده سازی خاک :

پس از برداشت گیاهانی که با آویشن به تناوب کشت شده اند ( در فصل پاییز ) کودهای حیوانی مورد نیاز به خاک اضافه شده و سپس با شخم مناسبی به عمق 20تا 25 سانتی متری خاک فرستاده می شود . اوایل بهار پس از شکستن سله ها و خرد کردن کلوخه ها ، زمین را باید برای کشت کاملاً تسطیح کرد .

کاشت :

کاشت آویشن از طریق بذر یا از طریق امکان پذیر است . کاشت از طریق بذر به دو روش مستقیم وغیر مستقیم صورت می گیرد .

کاشت مستقیم :

زمان مناسب برای کاشت بذر در زمین اصلی اوائل بهار ( فروردین ) می باشد . در این صورت بذور در ردیفهایی به فاصله 40 تا 50 سانتی متری کشت می شوند . عمق بذر نباید از 5/0 سانتی متری تجاوز کند و برای هر هکتار زمین نیز به 5 تا 6 کیلوگرم بذر احتیاج است . در ضمن از آنجایکه رشد اولیه آویشن و بطئی است از روش کاشت مستفیم فقط در سطوح کوچک کشت استفاده می شود .

 کاشت غیر مستقیم :

نیمه دوم اسفند زمان مناسبی برای کاشت بذر  آویشن در خزانه هوای ازاد است و در این صورت بذور در ردیفهایی به فاصله 25 تا 30 سانتی متری با ید کاشته شوند . هنگامی در ارتفاع نشاء ها به 10 تا 15 سانتی متر رسطد ( اواخر شهریور ) آنها را می توان به زمین اصلی ( فاصله ردیف ها از هم 50 سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف 25 سانتی متر ) منتقل کرد .

تکثیر رویشی :

 تکثیر رویشی آویشن از طریق تقسیم بوته انجام می گیرد . به این صورت که پس از خارج کردن بوته های دو ساله سالم و عاری از هر گونه آلودگی قارچی آنها را به چند قسمت تقسیم کرده و در زمین اصلی کشت می نمایند . فصل پاییز یا اوایل بهار ( قبل از رویش گیاهان ) زمان مناسبی برای تکثیر رویشی آویشن است . بوته ها باید در ردیف هایی به فاصله 50 سانتی متر ( فاصله دو بوته در طول ردیف 25 سانتی متر ) کشت شوند .

مراقبت و نگهداری :

آبیاری منظم و وجین علفهای هرز سطح خزانه ضرورت دارد . از آنجائیکه تهویه خاک نقش عمده ای در افزایش عملکرد پیکر رویشی گیاهان دارد توصیه می شود در طول رویشی چند بار خاک بین ردیفها توسط کولتیواتر برگردان شود . اویشی گیاهی مقاوم است و تا کنون آفت و یا بیماری خاصی برای این گیاه گزارش نشده است .

برداشت :

در سال اول رویش فقط یکبار محصول را می توان برداشت کرد . در حالی که از سال دوم رویش به بعد ، دو و یا حتی سه مرتبه می توان اقدام به برداشت پیکر رویشی آویشن نمود . اولین برداشت هم زمان با آغاز گلدهی ( اواسط بهار ) ، دومین برداشت در آغاز دومین مرحله گادهی ( اواسط تابستان ) و سومین و آخرین برداشت نیز در اواسط پاییز ( آبان ) انجام می گیرد . گیاهان از فاصله 10 تا 15 سانتی متری از شطح زمین باید برداشت شوند . تحقیقات نشان می دهد اگر پیکر رویشی آویشن در ظهر ( هنگام تابش آفتاب )  برداشت شوند ( نسبت به برداشت آنها در روزهای غیر آفتابی ) دارای اسانس بیشتری خواهند بود . پیکر رویشی خشک از سال دوم رویشی 5/1 تا 2 تن در هکتار می باشد